Sul trattato di pace fra Tortona e Genova

12 marzo 1218

Oberto Iudex è uno dei legati che il 12 marzo 1218 confermano al podestà di Genova il rispetto del trattato di pace firmato in precedenza.

623.

1218, marzo 12, Genova, marzo 17, Tortona

Guidoto Faravello e Oberto Giudice, ambasciatori del comune di Tortona, promettono Rambertino Guidonis de Bovarello, podestà di Genova, l’osservanza degli impegni tortonesi assunti nel trattato di pace stipulato col comune di Genova.

Conventio pacis et concordie facte inter Ianuenses et Terdonenses tempore domini Rambertini de Bovarello, potestatis Ianue.

In nomine Domini amen. Nos Guidotus Faravellus et Obertus Iudex, legati comunis Terdone, nomine ipsius comunis, de voluntate et beneplacito consulum et consiliatorum Terdone qui inferius scripti sunt et eorum precepto, promittimus et convenimus vobis domino Rambertino Guidonis de Bovarello, Ianuensium potestati, nomine ipsius comunis recipienti, quod Terdonenses et omnes homines districtus Terdone et comune Terdone observabunt comuni Ianue et Ianuensibus et de districtu Ianue et firmam tenebunt pacem et concordiam compositam et firmatam per nos predictos legatos et vos dominum Rambertinum, potestatem predictum, ut inferius continetur. Quod si non fecerint vel contravenerint, penam trium milium marcharum argenti pro comuni Terdone vobis domino Rambertino, Ianuensium potestati, nomine comunis Ianue stipulanti, promittimus sic quod semper pena exacta nichilominus pactum in sua permaneat firmitate. Pro pena vero et predictis omnibus sic observandis universa bona comunis Terdone vobis, pro comuni Ianue stipulanti, pignori obligamus. Tenor autem pacis hic est: Ego Terdonensis promitto et iuro, tactis sacrosanctis evangeliis, et nos Guidotus Faravellus et Obertus, prenominati legati, promittimus a et ad sancta Dei evangelia iuramus, nomine comunis Terdone, salvare et custodire universos homines Ianue et eorum districtus in personis et rebus in strata et extra stratam bona fide, sine fraude, usque ad annos decem completos. De universis querimoniis que ante me facte fuerint per Ianuenses aut homines Ian(uensis) districtus, si ego consul fuero, iusticiam eis facere tenebor infra XLª dies continuos post factam lamentationem secundum rationem et bonos usus nisi conquerentis licentia remanserit aut per dilationem legittime datam. Si aliqua persona habitans a Terdona usque Ianuam que non sit de meo districtu offensionem fecerit Ianuensibus vel alicui de districtu Ianue, guerram ei faciam usque ad satisfactionem et si de meo dictrictu fuerit qui iniuriam vel damnum dederit, emendari damnum vel iniuriam et si emendari per <me> contempserit, guerram ei faciam usque ad satisfactionem. In unoquoque anno eligam et constituam consules qui iusticiam facere teneantur Ianuensibus et hominibus Ianue et districtus eorum per bonam fidem. Nullum novum usum neque dacitam aliquam vel exactionem constituemus vel imponemus in hominibus Ianue neque districtus nec super aliquam personam euntem per stratam nec redeuntem aliquo modo neque occasione pedagii Gavi neque aliqua alia occasione preter quod de modio blave denarios XII papiensium et carro victualium denarios XII papiensium liceat nobis accipere. Neque marchiones Gavi nec Palodi nec aliquam demum personam pro eis vel eorum occasione ut ad ipsos marchiones perveniat in toto districtu Terdone neque in episcopatu ubi distringunt Terdonenses pedagium ullum, toltam vel superimpositionem constituere vel colligere permittam, excepto pedagio de quo aliquis Terdonensis esset in possessione vel quasi a mense ante guerram. Mercatum grani et blave dabimus hominibus Ianue et eius districtus nec modo aliquo prohibebimus quin granum et blavam de Terdona et eius districtu et aliunde Ianuam ab omnibus deferatur, exceptis ab his qui cum comune Terdone publicam guerram habebunt et excepto eo quod hominibus Terdone et eius districtus fuerit necesse de blava pro eorum victu bona fide, sine fraude, usque per totum tempus istius conventionis. Pro aliquo debito quod aliquis Ianuensis debeat alicui Terdonensi non possit conveniri aliquis alter Ianuensis nec pecunia illius sub saximento poni nisi fuerit principalis debitor vel fideiussor. Pro diffiniendis causis nemorum que vertuntur inter homines de Gavi et de Serravalle tenebor eligere arbitros mediatores qui inde cognoscere et diffinire debeant pro iuris ordine. Si vero inter homines de Gavi et de Vultabio et homines de Serravalle et de Percepiano discordia orta fuerit, sub examine castellanorum esse debeat ita tamen quod actor rei forum sequatur. Si forte Ianuenses in exercitu fuerint, eis per bonam fidem mercatum dare tenebor. Nulli persone iurisdictionis liceat appellare postquam sententia diffinitiva contra eum lata fuerit. Nullum bandeçatum vel forestatum a Ianuensibus recipiam nec in meo districtu me sciente habitare permittam nec aliquem qui sit de iurisdictione Ianuensium ullo modo recipiam sine legali iudicio. Item nos legati Terdone predicti facimus, nomine comunis Terdone, vobis domino Rambertino, Ianuensium potestati predicte, datum, finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo de castro et burgo Gavi et de castro et burgo Palodi, tam pro comuni quam diviso, si quod ius habemus in eis pro comuni vel diviso ita tamen quod teneamur de evictione pro marchionibus Gavi vel Palodi. Item facimus finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo vobis domino Rambertino, Ianuensium potestati, nomine ipsius comunis recipienti, pro molendinis Gavi, pedagio et territorio secundum quod tenetur per castellanos et burgenses de Gavi, scilicet in terris, braidis, vineis, nemoribus et fidelitatibus burgensium et specialiter de taxariis. Hanc eandem finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo pro comuni Terdone facimus vobis domino Rambertino, potestati prenominato, pro comuni Ianue recipienti, de territorio Palodi. Item facimus vobis prescripto nomine finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo de curia Gavii, exceptis his que ex parte Ianuensium dimitti debent et dari nominatim et generaliter Terdonensibus secundum quod in carta publica facta per manum Bertoloti, notarii Ianue, continetur. Item remittimus et damus vobis prescripto nomine quicquid iuris comune Terdone habet in personis in castro et curia Montis Alti quolibet modo vel iure pro comuni Terdone. Item remittimus et damus vobis pro comuni Terdone quicquid iuris comune Terdone habet, tam rebus quam personis, in podio ubi fuit castrum Crucis et in curia et in omnibus villis que sunt ultra Scriviam versus Gavim et Vultabium et versus Ianuam quolibet modo vel iure sic quod castrum Crucis non debet de cetero reedificari nec illud nec aliud simile. Item facimus pro comuni Terdone vobis dicte potestati, nomine comunis Ianue, finem et refutationem et pactum de non petendo et datum de Gatorba cum suis pertinentiis et de omni iure quod comune Terdone habet in Gatorba et eius pertinentiis, rebus et in personis, quolibet modo vel iure et promittimus vobis pro comuni Terdone quod faciemus redire ad habitandum Gatorbam omnes homines qui a tempore guerre venerint de Gatorba habitandum in terra nostra aut eos de ipsa terra nostra eiciemus sic quod eos in terra nostra habitare non concedemus sine voluntate potestatis vel consulum comunis Ianue pro tempore existentium ita quod in Gatorba nec in eius pertinentiis non reedificetur castrum nec aliqua fortecia. Item promittimus vobis predicto nomine quod non faciemus pro comuni nec pro diviso acquistum nec aliquod castrum vel forteciam ultra aquam Scrivie versus Ianuam et Vultabium et Gavim neque a Monte Alto supra neque a crenna Montis Cuchi infra versus Gavim et sicut cernit crenna versus Taxarolum et Paloudum et si quid iuris habet comune Terdone infra predictos terminos versus Gavim, Vultabium, Taxarolium quolibet modo vel iure, damus et cedimus pro comuni Terdone vobis domino Rambertino, potestati predicte, pro comuni Ianue. In predicta vero pace et fine remaneat omne ius salvum nec ullum faciat preiudicium alicui Terdonensi vel castellano vel alicui homini de districtu Terdone de aliqua re, iure vel exactione quam habeat in Ianua vel extra Ianuam et in predictis locis et in hominibus predictorum locorum a tempore guerre retro per mensem, eo salvo quod dictum est de castro Gavi, Paloudi et eorum burgis. Item promittimus et convenimus vobis domino Rambertino, predicte potestati, nomine comunis Ianue recipienti, quod non dabimus consilium nec auxilium marchionibus de Gavi nec Paloudi, uni vel pluribus, ad guerram vel malum faciendum vel offensionem civitati Ianue vel alicui de terra et districtu Ianue et specialiter de castro Gavi et burgo et hominibus habitantibus in curia, territorio, castro Paloudi et burgo et hominibus habitantibus in curia, territorio, castro Taxarolii et burgo et hominibus habitantibus in curia et territorio et castro Montis Alti et burgo et hominibus habitantibus in curia et territorio, podio quo fuit castrum Crucis et hominibus habitantibus in curia et territorio Gatorbe et hominibus habitantibus in Gatorba et eius pertinentiis et si stando in terra Terdone vel in terra quam distringat Terdona vel in districtu Terdone aliquam offensionem vel damnum facerent alicui Ianuensi vel de districtu Ianue vel alicui eunti vel redeunti per stratam, faciemus emendari vel castro seu loco qui eos reciperet faciemus bona fide guerram comuniter cum Ian(uensibus) nec ei pacem vel treuguam faciemus sine licentia Ianuensium nisi emendaretur damnum datum vel raptum. Item faciemus vobis pro comuni Ianue pacem et finem tam pro comuni quam diviso de omnibus iniuriis et maleficiis et damnis datis a Ianuensibus vel a parte Ianuensium pro guerra et a tempore guerre vel pro comuni Ianue, exceptis de hiis que facta sunt tempore treugue. Item si quid acquisitum est per comune Terdone vel per divisum a tempore inceptionis guerre citra infra predictas coherentias et terminos expressos, dimittimus et dimitti faciemus, restituto precio dato sine fraude pro re acquisita. Item promittimus vobis predicto nomine quod si a tempore inceptionis guerre aliquod datum vel finem comune Terdone alicui vel aliquibus de his de quibus facimus datum et finem et pactum de non petendo Ianuen(sibus) infra infrascriptos terminos versus Gavium, Vultabium et Taxarolium, datum ipsum et finem revocabimus infra XV dies a die quo potestas vel consules Terdone per potestatem et consules Ianue per se vel suum nuncium fuerint requisiti et faciemus quod comune Ianue habeat ipsum sibi remaneat. Predicta quoque omnia debent iurari per potestatem et consules comunis Terdone qui modo sunt vel pro tempore fuerint et per consiliatores ipsius civitatis et consules qui modo sunt in Terdona sequentibus consulibus vel potestati illud idem iurare facient et ipsi aliis et in brevi sequimenti potestatis vel consulum poni facient et sic per temporis successionem usque ad terminum completum predicte conventionis. Acta sunt hec omnia Ianue, per dominum Rambertinum, Ianuensium potestatem p(re)d(i)c(ta)m, et per predictos Guidotum et Obertum, comunis Terdone legatos, in palatio veteri Ianuensis archiepiscopi, in pleno consilio. Testes Ogerius Panis, Bonusvassallus Caligepalii, Willelmus de Roderico, Ugo de Castelleto, Adam quondam Carexedi et Nicolaus, filius Gerardi ferrarii, anno dominice nativitatis millesimo CC°XVIII°, indictione V, die XII marcii, circa horam sextam.

Hanc pacem et concordiam iuraverunt Conradus de Sarçano, Sygembaldus Busconis, Aimericus Ambrosii, Lambertus Rubaldelli, Opiço Miserere, Enricus Granderii, consules Terdone, et hii consiliatores similiter et consules iusticie: Bulgarus de Sala, Amicus Suavis, Opiço de Calem., Iohannes de la Sala, Bernardus clericus, Iohannes Alegroni, Iacobus Çopus, Guascus Faravellus, Squarçapartem, Guidotus Faravellus, Enricus Granonus, Iacobus de Runco, Ansaldus de Brunite, Rufinus Beguira, Guilcius Dolius, Gandus de Calc(inaria), Obertus de Porta, Rufinus Canis, Oddoinus notarius, Petrus Stolti, Opiço Sigembaldi Busconis, Albertus Bragatus, Laurentius Gonella, Guilcius Ritius, Lanfrancus de Ecclesia, Willelmus Fraudella, Bertolotus de Ramo, Rodulfus Omutii, Aço Rovedus, Petrus Faravellus, Rufinus Scopellus, Obertonus Barocii, Castellanus Guidoti Faravelli, Enricus Rovedus, Rufinus Villanus, Otto Terrus, Stoltus, Albertus Crotia, Ogerius de Meçobello, Bernardus Guidonisbelli, Ruffinus de Caxano, Boxerius de Piro, Raimundus Paximus, Petrus de Varcio, Symon Bailia, Albertus de Campo, Iohannes de Bosco, Rubaldus Miser(erii), Alegrus de Castelleto, Lanfrancus Rovedus, Manfredus de Cresto, Rustichellus, Conradus Gençorii, Ubaldus de Ecclesia, Willelmus Faravellus, Ogerius de Pasturello, Thomas Nicolai, Bergunçius de Sarçano, Pagutius, Bernardus Petri Iohannis, Petrus Açonis, Rufinus de Carlaxio, Albertus de Pontecello, Alegrus de Milano, Willelmus Malpaxutus, Albertus Faravellus, Enricus Faravellus, Anfosus de Catapane, Fulco Gaforius, Filipus Idonis, Bernardus de Vulpilino, Enricus Torcus, Balduinus de Briunte, Sygembaldus de Goide, Guercius de Ventura, Bonusiohannes Fulconis Surdi, Willelmus Pivellonus, Enricus de Dou., Lanfrancus de Ymelda, Rufinus de Taber., Bergognonus Canellus, Albericus beccarius, Montanarius spadarius, Bernardus de Palençona, Claputius de Carlaxio, Nicolaus de Pegorilio, Petrus de Cravede, Rufinus castaldus, Otto de Fregarolio, Pausinus, Willelmus Berugus, Bernardus Menbratus, Iohannes de Aquabella, Ascherius Bembratus, Iacopinus de Ausona, Lanfranchinus de Serravelle, Engelerius de Buxeto, Iohannes de Monte Alferio, Raimundus Scannabeccus, Albertus Vernus, Andreas Salvaticus, Willelmus Gaforius, Burrionus de Calc(inaria), Rufinus de Cavanna, Aço Devo, Willelmus de Calc(inaria), Rubaldus Malpaxutus, Ruffinus de Mussis, Iohannes Archonii, Rubaldus Opiçonis, Enricus Çopus, Nicolaus de Monte, archipresbiter de Castelleto, Obertus Rubeus, Norandus tavernarius, Willelmus Osbergerii, Amicus Ambroxii, Albericus Beguira, Albertus Corolius, Rufinus de Gombarana, Auricula de Buxeto, Rufinus Mofonus, Gandulfus Muninus, Willelmus Brencellia, Iohannes Çopus, Enricus Bixelli, Lantelmus de Casellis, Bertolotus Gondeu, Rainerius de Caxano, Iacobus Pegolotus, Iohannes Falavellus, Carenna, Iacobus de Porta, Rufinus de Georgio, Rubaldus de Plum(beto), Leonus Strever., Otto Berreta. Acta sunt hec omnia Terdone, et pres(er)t(im) in palatio novo comunis Terdone, presentibus eis de fictu Guido Pap(iensis), Loterio et Aimerico de Racone et Iohannes de Forçano, scribe comunis Terdone, anno dominice nativitatis millesimo CC°XVIII°, indictione Vª, XVII° die marcii, circa horam terciam.

(S.T.) Ego Nicholaus Panis notarius rogatus interfui et hanc cartam, iussu predicte potestatis et legatorum predictorum, scripsi.

(S.T.) Ego Thomas de Sancto Laurentio notarius hoc exemplum exemplavi ex autentico instrumento facto manu Nicholai Panis notarii sicut in eo vidi et legi per omnia contineri, nichil addito vel diminuto nisi forte littera vel sillaba seu puncto, et hoc causa abreviationis sive distinctionis litterarum, sententia non mutata, absque ulla corruptione sive diminutione <dictionum> vel sensus, ad quod corroborandum, iussu domini Petri de Andalo, Ianuensium potestatis, transcripsi et exemplavi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/3, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1998,
pagg. 374-375.