Sul notaio Masimo de Judicibus

Anno 1382

Nel 1382 Aldobrando de Conuersia, Conrado Mazurro, Petro de Burgilio, Masimo de Judicibus sono notai e cancellieri del Comune di Genova.

According to Kedar, The Genoese Notaries, 82, n. 31, as early as 1382, Conrado Mazurro, Petro de Burgilio (“Petrus de Bargalio”) and Masimo de Judicibus (in 1382 identified as “Maximus de Judicibus de Rapallo”) were identified in this manner.

Nada Zečević
«The Genoese Citizenship of Carlo I Tocco of December 2, 1389», (II)
Recueil des travaux de l’Institut d’études byzantines XLII, 2005
pag. 69

Su una delibera relativa agli uomini di Rivalta

30 dicembre 1384

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto rogato a Genova il 30 dicembre 1384.

345

1384, dicembre 20, Genova

L’ufficio degli otto deputati alla ricognizione delle immunità delibera che gli uomini di Rivalta siano esenti dal pagamento delle imposte, siano, invece, obbligati a prendere parte alle spedizioni militari promosse da Genova e ad assolvere alle altre prestazioni, confermando quanto convenuto nella ricordata convenzione.

Pro universitate Ripalte.

In nomine Domini amen. Nos officium et officiales octo constituti per magnificum et excelsum dominum, dominum..ducem Ianuensium et eius consilium ancianorum super videndis, cognoscendis, terminandis et declarandis immunitatibus et franchisiis illorum qui pretendunt se immunes et francos etc., prout de ellectione nostra constat in actis publicis cancellarie ducalis et quorum officialium nomina sunt hec: d(ominus) Benedictus de Viali, prior, d(ominus) Iohannes de Cataneis, d(ominus) Iohannes de Innocentibus , d(ominus) Manuel Grillus, legum doctores, d(ominus) Thomas Pinellus, d(ominus) Ughetus de Grimaldis, d(ominus) Petrus Iustinianus olim de Olliverio et d(ominus) Damianus Adrianus a, cognitores cause et questionis vertentis inter comune Ianue seu..sindicum dicti comunis, ex una parte, et Opecinum Melchionis de Rippalta, sindicum et sindicario nomine hominum et universitatis Rippalte, ex alia parte, et in qua quidem causa et questione per dictum Opecinum, dicto sindicario nomine, oblata fuit coram nobis peticio seu requisitio tenoris infrascripti:

M°CCCLXXXIIII°, die XIII° decembris. Opecinus Melchionis de Rippalta, sindicus et sindicario nomine hominum et univeritatis Rippalte, constitutus in presentia officii deputati super franchisiis etc. occasione cride seu proclamationis alias misse pro parte dicti officii seu magnifici domini..ducis et consilii, dicens se dicto sindicario nomine et per eum homines et universitatem Rippalte esse immunes et francos ab omnibus avariis et angariis, toltis, cabellis, mutuis et impositionibus comunis Ianue et ab exercitibus seu expeditionibus maris iuxta franchisias et immunitates dictorum hominum et universitatis, de quibus constat in registro comunis Ianue, quare, dicto sindicario nomine petit , et requirit pronunciari et declarari per dictum..officium dictos homines et universitatem Rippalte esse et esse debere francos et immunes ab omnibus avariis et angariis, toltis, cabellis, cotumis et impositionibus comunis Ianue et ab exercitibus seu expedicionibus maris in omnibus et per omnia iuxta ipsorum franchisias et immunitates de quibus fit mencio in libro registri comunis Ianue. Et predicta petit omni modo, iure et forma quibus melius potest, presente ad hec et audiente Benevenuto de Bracellis, notario, sindico comunis Ianue, ipso tamen predictis non consentiente.

Visis dicta peticione, convencione inita inter dictum comune Ianue, ex una parte, et dictos homines seu universitatem Rippalte, ex altera, et baylia nobis data et concessa per prefatum dominum..ducem et eius consilium et cuius quidem convencionis tenor talis est ... 1, et demum visis et auditis omnibus hiis que dicte partes coram nobis sepe et sepius dicere, proponere et allegare voluerunt et ipsis omnibus diligenter discussis et examinatis et habita super predictis diligenti et matura deliberacione, Christi nomine invocato et eum semper habentes pre oculis et in mente, in hiis scriptis, pro tribunali sedentes in loco infrascripto quem nobis ad hec peragendum pro iuridico, ydoneo et solemni ellegimus et deputavimus, dicimus et pronunciamus homines dicte universitatis esse immunes a dacitis et collectis comunis Ianue et ceteris prout de verbo ad verbum in dicta convencione continetur et ipsos esse affectos, obligatos et astrictos ad faciendum exercitum per terram et ad alia pro comuni Ianue in omnibus et per omnia et de verbo ad verbum prout in dicta convencione continetur, declarantes quod dictam convencionem non ampliamus nec restringimus, sed declaramus per hanc nostram diffinitivam sententiam ipsam servari debere per dictas partes et de cabellis trattentur prout soliti sunt trattari. Lata et pronunciata fuit ut supra per dictum officium et officiales sedentes pro tribunali Ianue, in palacio ducali, in sala seu terracia ubi consilia celebrantur, quem locum ad hec pro iuridico et ydoneo ellegerunt et deputaverunt et lecta et testata in presentia magnifici et excelsi domini, domini Anthonioti Adurni, Dei gratia Ianuensium ducis et populi defensoris, et sui consilii ancianorum in sufficienti et legiptimo numero existentium per me Iohannem Mastracium, notarium et scribam ellectum et deputatum cum ipsis officialibus, anno nativitate Domini millesimo trecentesimo octuagesimo quarto, indicione septima secundum cursum Ianue, die vigesima decembris, in terciis, presente et instante dicto Opecino, dicto sindicario nomine, et presente et audiente Benevenuto de Bracellis, notario, sindico comunis Ianue, et presentibus testibus ad hec vocatis et rogatis Aldebrando de Corvaria, Conrado Maçurro, Petro de Bargalio et Masimo de Iudicibus, notariis et cancellariis.

(S.T.) Ego Iohannes Mastracius quondam Oberti, sacri Imperii notarius et scriba deputatus cum suprascriptis officialibus et magistratu, predicte pronunciacioni et declaracioni presens interfui et rogatus scripsi, licet per alium extrahai fecerim de actis publicis dicti officii, scriptis manu mei dicti Iohannis, notarii, aliis negociis ocupatus, in quorum omnium testimonium me subscripsi meisque consuetis nomine et signo instrumentorum signavi et coroboravi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 805-807.

Sui tributi che deve pagare Martino Marruffo

20 dicembre 1384

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, è citato in un atto rogato a Genova il 20 dicembre 1384.

347

1384, dicembre 20, Genova

L’ufficio degli otto deputati alla ricognizione delle immunità delibera che Martino Marruffo, benché padre di dodici figli, sia tenuto al pagamento dei tributi istituiti dal comune di Genova in occasione di guerre — con particolare riferimento al conflitto concluso con la pace di Torino — di quelli sul patrimonio e di quelli destinati alla realizzazione di opere pubbliche; sia, invece, esente da imposte sulla persona, da gabelle pro usu ipsius et familie sue e oneri di altra natura.

Pro Martino Marruffo.

In nomine Domini amen. Super causa et questione vertenti inter Martinum Marruffum, ex una parte, et..sindicum comunis Ianue, ex altera, super immunitatibus quas dictus Martinus pretendit habere propter numerum duodecim liberorum coram nobis officio et officialibus infrascriptis et quorum nomina sunt hec: d(ominus) Benedictus de Viali, prior, d(ominus) Iohannes de Cataneis, d(ominus) Iohannes de Innocentibus, d(ominus) Manuel Grillus, legum doctores, d(ominus) Thomas Pinellus, d(ominus) Ughetus de Grimaldis, d(ominus) Petrus Iustinianus olim de Olliverio et d(ominus) Damianus Adrianus, et coram quo officio pro parte dicti Martini fuit oblata peticio tenoris infrascripti:

Martinus Marruffus, unus ex pretendentibus se immunes propter numerum duodecim liberorum, comparuit et se presentavit infra terminum statutum in crida coram infrascriptis dominis octo officialibus et cognitoribus ex ordinacione et delegacione magnifici domini..ducis et sui consilii immunitatum et iurium dicentium et asserentium se immunes et quorum dominorum officialium nomina sunt hec: d(ominus) Iohannes de Cataneis, d(ominus) Araonus de Auria, d(ominus) Iohannes de Innocentibus, d(ominus) Benedictus de Viali, legum doctores, d(ominus) Raffus Griffiotus, d(ominus) Daniel Ultramarinus, d(ominus) Franciscus de Vivaldis et d(ominus) Damianus Adrianus a, occasione cuiusdam cride seu preconizacionis facte et misse per civitatem Ianue, de mandato magnifici domini..ducis et sui consilii, quod quelibet persona asserens se immunem debeat coram dictis dominis octo officialibus comparere cum iuribus et requisicionibus suis infra terminum in crida prefixum, dicens et proponens quod ipse est et esse debet liber, exemptus et immunis ab omnibus oneribus comunis Ianue personalibus, realibus et mixtis, ordinariis et extraordinariis et a quibuscunque introytibus, toltis et gabellis dicti comunis pro usu suo et familie sue et sic fuit allias sententiatum et declaratum per quondam dominum Iohannem de Murta, tunc Ianuensium ducem, et suum consilium, de consilio collegii iudicum civitatis Ianue et ipsum Martinum sic esse immunem, ut prefertur fuit pronunciatum et declaratum per dominum Petrum de Dardagninis de Lucha, tunc vicarium domini..potestatis Ian(ue) civitatis, de qua pronunciatione apparet publico instrumento scripto manu Anthonii de Lazarino, notarii, M°CCCLXXII°, die XVIIª marcii, in quo eciam est inserta dicta sententia lata per dictum dominum Iohannem de Murta, quod instrumentum in illis punctis et articulis in quibus facit pro dicto Martino dumtaxat in quantum pro ipso faciat et non aliter nec alio modo exibet et producit, exibens et producens dictus Martinus coram dictis dominis..officialibus dicta instrumenta dictarum franchisiarum scripta manu Anthonii de Lazarino, notarii, M°CCCLXXII°, die XVIIª marcii, que incipit in prima linea « In nomine Domini amen. Nos Petrus » etc. et finit in eadem linea « vicarius ».

M°CCCLXXXIII°, die XVIIª novembris. Deposita in iure et in presentia dictorum dominorum..officialium per suprascriptum Martinum. Nos dictum officium et officiales predicti, cognitores dicte questionis, visis dicta peticione et decreto generali facto et firmato per magnificum quondam dominum Iohannem de Murta, olim Ianuensium ducem, et eius consilium M°CCCXXXXVIII°, die tercia marcii et cuius decreti tenor talis est:

In nomine Domini amen. Nos Georgius de Carmadino, consul collegii iudicum civitatis Ianue, Iohannes de Galuciis, Andreas Bonaventura, Ianuinus de Valentibus, Obertus Passius, Leo de Gavio, Ottavianus de Nigro, Iohannes de Cruce, Georgius de Nigro, Petrus de Castelliono, Andriolus de Mari, Alaramus Lercarius, Prianus Marihonus et Casanimicus Spinula de Sancto Lucha, iudices, nunc soli actu presentes in civitate Ianue sub nomine collegii predicti, attendentes commissionem factam in nos tanquam collegium civitatis predicte per magnificum dominum, dominum Iohannem de Murta, Dei gratia Ianuensium ducem, eiusque consilium quindecim sapientum super declarandis immunitatibus et iuribus immunitatum competentibus patribus familias Ianuen(sibus) propter numerum duodecim vel sexdecim liberorum et cuius commissionis tenor dignoscitur esse talis:

M°CCCXXXXVII°, die XXIIª decembris. Magnificus et potens dominus, dominus Iohannes de Murta, Dei gratia dux Ianuensium et populi defensor, de plenitudine sue ducalis potestatis et in presentia et consensu et ex deliberacione sui consilii, et ipsum consilium in sufficienti et legitimo numero congregatum, auctoritate et decreto domini..ducis prefati, volentes tollere et sedare omnem causam discensionis et discordii seu litis que verti possent inter comune Ianue seu officiales ipsius seu emptorem vel emptores alicuius vel aliquorum introytus vel introytuum comunis Ianue, ex una parte, et asserentes se fore liberos et immunes propter numerum duodecim liberorum et non posse vel debere aliqua occasione, modo vel causa pro muneribus, facionibus , impositionibus vel toltis seu dacitis vel introytibus comunis Ianue impositis vel de cetero imponendis aliqua occasione, racione vel causa que dici vel excogitari possit, ex altera, et confidentes ad plenum de sapientia, industria et legalitate collegii iudicum de collegio civitatis Ianue, omni iure, via, modo et forma quibus melius potuerunt et possunt, commisserunt dicto collegio ut videat, terminet et diffiniat ac per suam sententiam, declaracionem et diffinicionem consulat ipsi domino..duci et consilio que sint eorum partes in predictis et quid ipsi dominus..dux et consilium et quilibet magistratus comunis Ianue habeant observari facere predictis asserentibus se esse liberos, francos et immunes propter numerum liberorum, statuentes, ordinantes firmiter et discernentes quod quicquid per ipsum collegium dictorum iudicum collegii Ianue dictum, cognitum, terminatum, consultum et sententiatum fuerit debeat per ipsum dominum..ducem et suum consilium et quoslibet officiales et magistratus civitatis Ianue et districtus compleri, exequi et effectualiter osservari, non obstantibus aliquibus in contrarium conditis vel condendis, et hoc ad penam et sub pena a quolibet contrafaciente dicti domini..ducis arbitrio auferenda.

et volentes iuxta commissionem predictam nobis factam procedere ad explicacionem commissorum et tollere et sedare inter dictas partes omnem materiam questionis, visis allegacionibus partis utriusque nobis in scriptis traditis visoque capitulo posito sub rubrica « De immunitatibus propter numerum liberorum » et ipsius capituli cassacione facta anno domini M°CCCXXXVIIII° per formam alterius capituli positi sub rubrica « De cassacione capituli positi sub rubrica de immunitatibus propter numerum liberorum », visa eciam quadam clausula generali introytuum comunis Ianue posita sub rubrica « De immunitatibus propter convencionem vel numerum liberorum » et visis quampluribus sententiis obtentis super immunitate propter numerum tam duodecim quam sexdecim liberorum per nonnullos cives Ianue et quodam capitulo posito sub rubrica « De aliqua causa seu questione contra comune non movenda » nec non quadam determinacione domini Iohannis Andree, decretorum doctoris, attingente in quibusdam ex articulis infrascriptis materiam questionum vertentium inter partes predictas et omnibus hiis que nobis occurrerunt facienda ad predicta et ipsis diligenter pensatis et matura inter nos deliberacione prehabita et consilio diligenti, invocato ad infrascripta sanctissimo nomine Iesu Christi ipsumque pre oculis et in mente habentes, consulimus, declaramus, diffinimus et sententiamus ut infra, primo videlicet declaramus et diffinimus quoscunque patres familias Ianuen(ses) habentes actu vel qui pro tempore habuerint duodecim filios, inter quos computentur tam masculi quam femine, legitimos et naturales vel loco filii / (c. 398 v.) defuncti vel filiorum masculorum defunctorum nepotem legitimum et naturalem, unum vel plures suplentem vel suplentes loco patris vel patrum defuncti vel defunctorum, gaudere debere immunitatibus ab omnibus muneribus personalibus et mixtis, ordinariis et extraordinariis , non autem a mere realibus et hoc de iure comuni et ultra predicta vigore clausule generalis posite sub rubrica « De immunitatibus propter convencionem et numerum liberorum » a quibuscunque introytibus, toltis et cabellis comunis Ianue impositis vel eciam imponendis pro usu suo et familie sue habitantis in domo sua cum eo tantum, quo casu proxim(is) de introytibus, toltis et cabellis nepotes ex filio premortuo vel filiis premortuis ad suplementum numeri vero adiuvent ex dispositione clausule supradicte. Item eos patres familias Ianuenses qui actu habent vel pro tempore habuerint sexdecim filios legitimos et naturales, masculos vel feminas, vel in locum filii vel filiorum defunctorum masculorum unum vel plures nepotem vel nepotes similiter legitimos et naturales , gaudere debere immunitatibus ab omnibus muneribus personalibus, mixtis et mere realibus et a quibuscunque toltis, cabellis impositis vel imponendis et eciam ab hiis oneribus que imponuntur racione mercature et patrimonio eorum tantum, utpote denario maris et aliis quibuscunque, in quam generalitatem venire non inteligantur ea que per cives conferuntur ad refectionem vel hedificacionem murorum civitatis, pontium et viarum et aqueductus et ad emptionem victualium tempore famis et caristie, a quibus nec habentes numerum sexdecim liberorum nec duodecim intelligimus modo aliquo fore exemptos vel immunes, sed eos conferre debere secundum quod faciunt vel facient cives alii Ianuenses. Et predictas omnes immunitates et singulas diffinimus et consulimus de iure comuni locum habere ipsis filiis vel nepotibus et in modum predictum superviventibus, ut sic numero diminuto cesset et aspiret immunitas que contemplacione talis numeri debebatur. Verum quia nonnulli cives Ianue tam propter numerum duodecim quam sexdecim filiorum immunitatum sententias coram magistratibus civitatis Ianue meruerunt, quibus se tuentur quam eciam numero diminuto cuius contemplacione fuerunt immunitatum sententias assecuti gaudere debent immunitatibus impetratis vigore et auctoritate sententiarum predictarum, consulimus et diffinimus quod omnes cives Ianue patres familias qui ipsas sententias meruerunt sive loquamur de hiis qui habuerunt numerum duodecim vel sexdecim liberorum qui quantum in eis fuit fecerunt quod ad questiones predictas adessent sindicus et advocati comunis, videlicet citatis semel tantum vel pluries hiis ad quos spectabat seu pertinebat de sindico et advocato providere in causis que moverentur contra comune quales sunt dux et consilium vel in preteritum officium duodecim gubernatorum vel capitaneatus vel alii similes gaudere debeant decretis et immunitatibus impetratis per dictas sententias secundum formas traditas in principio nostri presentis consilii ipsa sententia et decretorum auctoritate , non obstante quod post decretum et impetratam immunitatem fuerit postea numerus diminutus que immunitas dictarum sententiarum decreti et ordinationum auctoritate ex presentis nostri consilii dispositione duret et se extendat usque ad vite terminum patris familias qui dictam immunitatem per sententiam fuerit assecutus, ut sic ipso assumpto extinguatur beneficium cum persona maneat ipsa manente cum decens sit beneficium concessum a principe esse mansurum potissime reliquis cause precedentis durantibus et ne orbato patre filiis afflicto accumuletur afflicio et ipsa immunitate pociantur in amissorum solacium liberorum. Et quia aliqui ex supradictis civibus, habentibus numerum duodecim liberorum, dicunt ultra predictas immunitates, ut supra declaratas, ipsis competere alias immunitates vigore antique consuetudinis diucius observate, reservamus predictis iura sibi competentia super hoc talia qualia sunt et si qua sunt cum super predictis nulla facta fuerit probacio.

In nomine Domini amen. Anno nativitatis eiusdem M°CCC° quadragesimo octavo, indicione quinta decima secundum cursum Ianue, die tercia marcii, ante nonam. Magnificus et potens dominus, dominus Iohannes de Murta, Dei gratia Ianuensium dux et populi defensor, de plenitudine sue ducalis potestatis et ad cautelam in presentia, consensu et ex deliberatione sui consilii et ipsum consilium in sufficienti et legitimo numero congregatum auctoritate et decreto dicti domini..ducis, visis et dilligenter examinatis omnibus et singulis contentis in dicto consilio presenti ut supra et ea omnia et singula confirmantes, ratificantes et approbantes secuti formam dicti consilii, Christi nomine invocato et eum semper habendo pre oculis et in mente, in hiis scriptis pro tribunali sedentes in loco infrascripto, quem eis pro iuridico et ydoneo ellegerunt, et ad cautelam pronunciaverunt, sententiaverunt, ordinaverunt et decreverunt in omnibus et per omnia secundum formam dicti consilii, laudantes, statuentes , firmantes, ordinantes et decernentes ac eciam mandantes et iubentes ut supra fieri et observari debere in omnibus et per omnia prout in dicto consilio continetur et infringi, tolli vel corrumpi vel diminui modo aliquo non posse vel debere sub pena a quolibet contrafaciente dicti domini..ducis arbitrio, presente et instante Andalo Marruffo, filio Francisci et absentibus officio proptectorum, consulibus scanorum capituli, emptoribus, consulibus et collectoribus introytuum denarii maris, rippe grosse et minute, vini et omnium aliorum qui colliguntur in palacio dugane, tamen legitime citatis ut venirent ad hanc sententiam audiendam hodie ante terciam, ut retulit Iacobus de Caçolascha , nuncius curie dictorum domini..ducis et consilii. Lata, data, sententiata et pronunciata et publicata est ut supra per dictum dominum ducem et dictum suum consilium ut supra, sedentes pro tribunali Ianue, in palacio ducali, in terracia, in loco solito in quo consilia ipsorum reguntur et celebrantur, presentibus testibus Iacobo Durante, Nicolao de Fontanegio, notario et comunis Ianue cancellario, et Ludovico de Carpina ad hec vocatis et rogatis.

et visis omnibus aliis iuribus et scripturis exibitis coram nobis in dicta causa, atestacionibus testium productorum coram nobis in dicta causa et auditis omnibus hiis que dicte partes dicere et allegare voluerunt verbo et scripto et habita super predictis matura deliberatione, Christi nomine invocato et eum semper habentes pre oculis et in mente, in hiis scriptis, pro tribunali sedentes in loco infrascripto quem nobis ad hec peragendum pro iuridico, ydoneo et solemni ellegimus et deputamus, pronunciamus, interpretamur et declaramus ut infra, videlicet quod, licet nobis constet dictum Martinum habere vel habuisse numerum duodecim liberorum legitimorum et naturalium et meruisse sententiam iuxta formam dicti decreti, nichilominus ipsum fore astrictum et obligatum ad solvendum capitationes, mutua, cotuma et alias avarias et impositiones ordinarias et extraordinarias impositas per comune Ianue occasione guerre seu guerrarum de quibus fuit facta pax apud Taurinum, anno Domini millesimo trecentesimo octuagesimo primo, die octavo augusti et imponendas occasione aliarum guerrarum, si que contingerint dicto comuni Ianue sive inter ipsum comune Ianue et aliquam comunitatem, dominum vel provinciam, que guerre verisimiliter et de iure equiperari possent fami et caristie, exceptis avariis personalibus et cabellis novis et veteribus impositis et imponendis pro usu ipsius et familie sue habitantis secum in domo sua dumtaxat. Item declaramus ipsum Martinum solvere debere onera imposita et imponenda in perpetuum quacunque occasione vel causa sive tempore guerre sive tempore pacis per comune Ianue possessionibus quas habet et in futurum habebit ipsumque Martinum condennamus ad solvendum et conferendum quascunque impositiones impositas et imponendas per dictum comune civibus Ianue ad construcionem et refectionem murorum civitatis Ianue, pontium, viarum et aqueductus comunis Ianue prout et sicut in dicto decreto continetur. Et predicta pronunciamus et dicimus vigore dicti decreti dicti domini Iohannis de Murta et sui consilii. A ceteris vero oneribus, dacitis, mutuis et collectis contentis in dicto decreto, salvis predictis et prout et sicut continetur in dicto decreto, ipsum esse exemptum et immunem / (c. 399 r.) vigore dicti decreti. Lata et pronunciata fuit ut supra per dictum officium et officiales sedentes pro tribunali Ianue in palacio ducali, in sala seu terracia ubi consilia celebrantur, quem locum ad hec pro iuridico, ydoneo et solemni ellegerunt et deputaverunt et lecta et testata in presentia magnifici et excelsi domini, domini Anthonioti Adurni, Dei gratia Ianuensium ducis et populi defensoris, et sui consilii antianorum in sufficienti et legitimo numero existentium per me Iohannem Mastracium, notarium et scribam ellectum et deputatum cum ipsis officialibus, anno a nativitate Domini millesimo trecentesimo octuagesimo quarto, indicione septima secundum cursum Ianue, die vigesima decembris, in terciis, presente et instante Neapoliono Lomellino, procuratore dicti Martini, absente tamen dicto Martino et presente et audiente Benevenuto de Bracellis, notario, sindico comunis Ianue, et presentibus testibus ad hec vocatis Aldebrando de Corvaria, Conrado Maçurro, Petro de Bargalio et Masimo de Iudicibus, notariis et cancellariis comunis Ianue.

(S.T.) Ego Iohannes Mastracius quondam Oberti, sacri Imperii notarius et scriba deputatus cum dicto officio seu magistratu, predicte pronunciacioni seu declaracioni presens interfui et rogatus scripsi, licet per alium extrahai fecerim de actis publicis dicti officii scriptis manu mei dicti Iohannis, notarii, aliis negociis ocupatus, et facta inde legiptima colacione seu liquidacione cum originali auctentico reperui scriptorem errasse in tribus locis, videlicet ubi scripte sunt due addiciones et una abrasura, in prima addicione ubi legitur « plures », in alia ubi legitur « aliis » et in abrasura ubi legitur « hiis », quas manu propria addidi et abrasi, in quorum omnium testimonium me subscripsi meisque consuetis nomine et signo instrumentorum signavi et coroboravi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 813-820.

Sui tributi che deve pagare Francesco Leardo

20 dicembre 1384

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, è citato in un atto rogato a Genova il 20 dicembre 1384.

352

1384, dicembre 20, Genova

L’ufficio degli otto deputati alla ricognizione delle immunità delibera che Francesco Leardo, benché padre di dodici figli, sia tenuto al pagamento dei tributi istituiti dal comune di Genova in occasione di guerre — con particolare riferimento al conflitto concluso con la pace di Torino — di quelli sul patrimonio e di quelli destinati alla realizzazione di opere pubbliche; sia, invece, esente da imposte sulla persona, da gabelle pro usu ipsius et familie sue e oneri di altra natura.

Pro Francischo Leardo.

In nomine Domini amen. Super causa et questione vertenti inter Franciscum Leardum, ex una parte,...peticio tenoris infrascripti:

Franciscus Leardus, unus...pronunciatum per dominum Dominicum de Terronibus de Viterbio, legum doctorem, vicarium magnifici domini..ducis, ex commissione et delegacione in ipsum dominum vicarium facta per prefatum magnificum dominum..ducem et suum consilium, ut de eius sententia apparet publico instrumento scripto manu Masimi de Iudicibus, notarii, hoc anno, die XXIIª augusti, in quo instrumento inserta est predicta sententia lata per dictum dominum Iohannem et quod instrumentum in illis punctis et articulis in quibus facit pro dicto Francisco dumtaxat et in quantum pro ipso faciat et non aliter nec alio modo exibet et producit.

M°CCCLXXXIII°, / (c. 404 r.) die XVIIIª novembris. Deposita per dictum Franciscum in presentia mei notarii dicti officii de mandato ipsorum dominorum officialium.

Nos officium...dicti decreti 1. Lata...deputata 2, et lecta et testata per me Iohannem Mastracium, notarium et scribam ellectum et deputatum cum ipsis officialibus, anno....

(S.T.) Ego Iohannes Mastracius quondam Oberti, sacri Imperii notarius et scriba deputatus cum dicto officio seu magistratu, predicte pronuntiacioni seu declaracioni presens interfui et rogatus scripsi, licet per alium extrahi fecerim de actis publicis dicti officii, scriptis manu mei dicti Iohannis, notarii , aliis negociis ocupatus et facta inde legiptima colacione seu liquidacione cum originali auctentico, reperui scriptorem errasse in duobus locis ubi scripte sunt due addiciones, in una quarum legitur « cum iuribus et requisicionibus suis », in alia autem legitur « presentes », quas propria manu addidi, in quorum omnium testimonium me subscripsi meisque nomine et signo instrumentorum consuetis signavi et corroboravi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 828-829.

Sulla donazione di metà Rezzo a Genova

18 maggio 1385

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto di donazione del 18 maggio 1385.

153

1385, maggio 18, Genova

Giovanni di Saluzzo, dei marchesi di Clavesana, rinnova al comune di Genova la cessione della metà di Rezzo con le relative dipendenze.

Donacio facta comuni Ianue de dimidia ville et villagii Rezii.

In nomine Domini amen. Cum nobilis et egregius vir, dominus Iohannes de Salutiis, ex marchionibus Clavexane, filius quondam domini ***, fecisset donationem magnifico et potenti domino, domino duci Ianuen(sium) etc., et consilio quindecim sapientum antianorum, nomine et vice comunis Ianue, de dimidia ville et villagii Reçii cum mero et mixto imperio, iurisdictione et territorio, hominum fidelitatibus, hoste et cavalcata et iurisdictione et ripgaliis quibuscumque et quocumque nomine censeantur que eidem domino Iohanni competere consueverunt in dicta dimidia et dictum comune in possessionem corporalem et seu quasi dicte dimidie hominum, territorii, iurisdittionum, meri et mixti imperii et iurium predictorum posuisset et immisisset et, facta dicta donatione, ipse dominus Iohannes preceperit et mandaverit per suas licteras auctenticas dictis hominibus dicte medietatis dicte ville et villagii Reçii quod fidelitatem facerent et fidelitatis iuramentum prestarent dicto comuni Ianue sive domino Iuliano de Castro, nunc vicario pro ipsis domino duce, consilio et comuni in ripperia occidentis, recipienti nomine et vice dicti comunis, dictique homines, licteris predictis eiusdem domini Iohannis parere dispositi, dictum fidelitatis iuramentum dicto domino vicario, nomine prefat(i) magnifici domini ducis, consilii et comunis Ianue recipienti, fidelitatis prestiterint debitum sacramentum, ut de dicto iuramento constat publico instrumento scripto manu Anthonii de Clavaro, notarii, hoc anno, die *** cumque de dicta donatione non appareat scriptura et predicta omnia intervenisse et se gesta et actitata fuisse prefatus dominus Iohannes, in presentia illustris et magnifici domini, domini ducis Ianuensium prefati et consilii quindecim sapientium antianorum, confessus fuerit, ideo prefatus egregius dominus Iohannes, specialiter actenta antiqua benivolentia quam antecessores sui, olim marchiones Clavexane, habuerunt erga comune Ianue et sperans de protectione et deffensione dicti comunis, ad declarationem et corroborationem dicte donationis de novo et iterum ad cautelam, mera, pura, libera et inrevocabili donatione inter vivos que iure ingratitudinis vel alio quovis iure revocari non possit, non vi, non dollo, non metu nec per errorem iuris vel facti sed sponte et ex certa scientia, ad confirmationem predictorum et de predictis nullo unquam tempore valleat dubitari et ad declarationem et roborrationem dicte donationis, dat et concedit prefatis magnifico et illustri domino, domino Anthonioto Adurno, Dei gratia Ianuensium duci et populi deffensori et eius consilio quindecim antianorum et etiam michi notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue, dictam medietatem ville et villagii Reçii cum mero et mixto imperio, iurisdictione, territorio, hominibus, fidelitatibus, hoste et cavalcata, iuribus, pertinentiis et regaliis quibuscumque, quocumque nomine censeantur, et aliis omnibus superius expressatis et specificatis, nichil penitus in se retento, ad habendum, tenendum et possidendum et quicquid dicto comuni placuerit iure proprietatis et dominii faciendum, renuncians dictus dominus Iohannes exceptioni dicte donationis ut supra non facte, rei sic ut supra et infra non geste vel aliter se habentis, dolli mali, metus, in factum actioni, condictioni sine causa vel ex iniusta causa et omni alii iuri. Insuper ex dicta causa donationis dictus dominus Iohannes cessit, traddidit et seu quasi dictis magnifico domino, domino duci et consilio et michi dicto notario et cancellario, ut supra stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis, omnia iura, rationes et actiones reales, utiles et dirrectas, mixtas, rei persecutorias et penales et alias quascumque sibi competentes et competentia seu que eidem competierunt vel competere visa sunt in dicta medietate ville et villagii Reçii et in aliis omnibus iuribus et iurisdictionibus superius expecificatis et expressatis et quolibet ipsorum, nichil penitus in se retento, et ex causa dicte donationis deddit et transtulit et deddisse confitetur dicto comuni dominium et possessionem et seu quasi dicte medietatis dicte ville et villagii Reçii cum iuribus et iurisdictionibus supradictis, constituens se nomine dicti comunis precario possidere. Quam donationem et iurium cessionem et omnia et singula supradicta dictus dominus Iohannes promisit et convenit habere perpetuo et tenere ratam, gratam et firmam et rata, grata et firma et contra in aliquo non facere vel venire aliqua ratione, causa vel ingenio qui dici vel excogitari possint de iure vel de facto, etiam si de iure posset, sub pena dupli vallimenti rerum donatarum et eius de quo contrafieret vel ut supra non observaretur, cum restitutione dapnorum, interesse et expensarum que propterea fierent litis et extra, stipulata solepniter et promissa ratione iusti interesse ex nunc si in tantum taxati et convencti, ratis nichihominus semper manentibus supradictis, et sub ypotecha et obligatione omnium bonorum dicti domini Iohannis presentium et futurorum, volens et mandans dictus dominus Iohannes presentem donationem et omnia et singula prescripta insinuari in actis et apud acta domini vicarii domini potestatis Ianue per manum Nicolai de Belignano, notarii, scribe dicti domini, subiciens se in hac parte sponte iurisdictioni dicti domini vicarii pro predictis et in predictis. Cui donationi insinuate ut supra et omnibus et singulis supradictis sapiens et discretus vir, dominus Thadeus de Rugieriis de Regio, legum doctor, vicarius domini potestatis civitatis Ianue et districtus, sedens pro tribunali in loco infrascripto quem sibi in hac parte pro iuridico ellegit, causa plene cognita et officio magistratus, suam et comunis Ianue auctoritatem interposuit et decretum, iubens, statuens et mandans dictam donacionem et omnia et singula suprascripta vallere, tenere et perpetuam roboris firmitatem optinere debere perinde ac si coram magistro census insinuata fuissent. / Actum Ianue, in salla terracie palatii ducalis comunis Ianue, ubi consilia celebrantur, anno dominice nativitatis MCCCLXXXV, indictione VII secundum cursum Ian(ue), die iovis XVIII mensis maii, in vesperis, presentibus testibus vocatis et rogatis sapiente viro domino Dominico de Viterbio, legum doctore, vicario dicti domini ducis, Aldebrando de Corvaria, Petro de Bargalio et Masimo de Iudicibus, notariis et dicti comunis Ianue cancellariis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui, imbreviavi et scripsi, pluribus tamen agibilibus publicis occupatus, per alium coadiuctorem meum extrahi, exemplari et in hanc publicam formam ut supra reddigi fideliter feci, ideo me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premisorum.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 528-531.

Sulla cessione in feudo di metà Rezzo

18 maggio 1385

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto di donazione del 18 maggio 1385.

154

1385, maggio 18, Genova

Il comune di Genova concede in feudo a Giovanni di Saluzzo, dei marchesi di Clavesana, la metà di Rezzo con le relative dipendenze, ricevendone il giuramento di fedeltà.

Feudum dicte dimidie ville et villagii Rezii.

In nomine Domini amen. Magnificus et potens dominus, dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gratia Ianuen(sium) dux et populi deffensor, in presentia, consilio, voluntate et consensu sui consilii quindecim sapientum antianorum civitatis Ianue, et dictum consilium et consiliarii ipsius consilii, in presentia, auctoritate et decreto prefati magnifici domini ducis, in quo consilio interfuit legiptimus et sufficiens numerus ipsorum antianorum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Quilicus Bondinarius, prior, Leonardus Tartarus, Andriotus Symonis, quarellerius, Iohannes de Honeto de Pulciffera, Dexerinus Fatinanti, Nicola de Canicia, coyrazarius, //Anthonius Noytoranus, Guillelmus Marruffus, Nicolaus Guaschonus, lanerius, Fredericus de Prementorio et Ubertus Stagnus de Riulo //, habentes notitiam de quadam donatione facta comuni Ianue et ipsis magnifico domino duci et consilio, nomine et vice dicti comunis, per egregium virum, dominum Iohannem de Salutiis, ex marchionibus Clavexane, de dimidia ville et villagii Reçii, cum mero et mixto imperio, iurisdictione, territorio, hominibus, fidelitatibus, hoste et cavalcata et iurisdictionibus et regaliis quibuscumque, de qua donatione constat manu mei notarii et comunis Ianue cancellarii infrascripti, hodie paulo ante, et scientes quod vigore sententie arbitralis late per magnificum virum, dominum Anthoniotum Adurnum, arbitrum et arbitratorem assumptum inter partes in dicta sententia nominatas, comune Ianue, facta donatione predicta, tenetur concedere dicto domino Iohanni in nobile et gentile feudum dictam medietatem dicte ville Reçii, cum iuribus et iurisdictionibus donatis ut supra, et volentes dictam sententiam observare et facere que tenentur, nomine et vice dicti comunis Ianue, in executionem et pro observatione dicte sententie dederunt et concesserunt et dant et concedunt, nomine dicti comunis Ianue, eidem domino Iohanni, presenti et requirenti pro se, heredibus et successoribus ipsius masculis et feminis, in nobile, rectum et gentile feudum dictam medietatem ville et villagii Reçii cum mero et mixto imperio, iurisdictione, territorio, hominibus, fidelitatibus, hoste et cavalcata, iurisdicionibus et regaliis quibuscumque, quocumque nomine censeantur, ad dictam dimidiam spettantibus et pertinentibus quocumque modo et quacumque causa, nichil in dictum comune retento, salvo quod dicti homines de dicta dimidia vel aliquis eorum vel successores eorum ullo nunquam tempore in perpetuum non possint facere, venire vel esse contra comune Ianue et ipsum dominum Iohannem presentem de dicta dimidia cum iuribus et iurisdictionibus predictis, specificatis et expressatis ut supra, prefatus magnificus dominus dux, nomine et vice dicti comunis Ianue, cum ense quem in manibus habebat traddidit legiptime et solepniter investivit et per pacis obsculum recepit. Et est actum in presenti infeudatione et e per pactum expressum quod per presentem infeudationem nec per aliqua in presenti instrumento contenta nullum fiat preiudicium dicto comuni Ianue in iuribus que dictum comune habet seu habere visum est in dicta dimidia dicte ville, vigore et ex forma conventionum / quas dictum comune habet cum olim marchionibus Crevexane, ymo eas pro dicta medietate dicte ville dictus dominus Iohannes observare teneatur. Item est actum quod dictum feudum possit transire et transeat etiam ad extraneos successores ex testamento vel ab intestato, quamvis natura successionis feudi hoc non patiatur. Qui dominus Iohannes, constitutus in presentia prefatorum magnifici domini, domini ducis etc. et consilii, recepta gratanter et reverenter infeudatione et investitura predicta, iuravit ad sancta Dei evangelia, tactis scripturis, super quodam libro quem prefatus magnificus dominus dux tenebat in manibus, fidelitatem dicto m comuni Ianue et ipsis magnifico domino duci et consilio, recipientibus vice et nomine dicti comunis, fidelitatis prestitit debitum iuramentum cum novis et veteribus capitulis nove fidelitatis et veteris et promisit et convenit prefatis magnifico domino duci et consilio et ad cautellam michi Anthonio de Credentia, notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice comunis Ianue, esse de cetero in perpetuum bonus et fidelis vassalus comunis Ianue et omnia alia facere, actendere et observare que quilibet bonus et fidelis vassalus facere tenetur et debet et consuevit domino suo de recto, nobili et gentili feudo. Que omnia et singula supradicta prefati magnificus dominus dux et consilium, nomine comunis Ianue, ex una parte, et dictus dominus Iohannes per se, heredes et successores suos, ex altera, promisserunt et convenerunt habere perpetuo et tenere rata, grata et firma, actendere, complere et observare et contra in aliquo non facere vel venire aliqua ratione, causa vel ingenio qui dici vel excogitari possit, de iure vel de facto, sub pena, videlicet dictus dominus Iohannes sub pena amissionis iurium dicti feudi et ultra sub pena et penis introductis ex forma infeudationum et investiturarum nove fidelitatis et veteris, et dictum comune Ianue sub pena dupli eius de quo contrafieret vel ut supra non observaretur, cum restitutione dapnorum, interesse et expensarum litis et extra, ratis nichilhominus semper manentibus omnibus et singulis supradictis. Et proinde et ad sic observandum dicte partes sibi invicem et vicissim pignori obligaverunt et ypothecaverunt, videlicet dictus dominus Iohannes dicto comuni omnia bona sua habita et habenda, et dicti dominus dux et consilium dicto domino Iohanni omnia bona dicti comunis presentia et futura, illa videlicet que per capitula dicti comunis non sunt prohibita obligari. Acta fuerunt predicta Ianue, in salla terracie palatii ducalis, ubi consilia celebrantur, anno dominice nativitatis MCCCLXXXV, indictione VII secundum cursum Ianuen(sium), die iovis XVIII mensis maii, paulo post vesperas, presentibus testibus vocatis et rogatis sapienti viro domino Dominico de Viterbio, legum doctore, vicario ducali, Aldebrando de Corvaria, Petro de Bargalio et Masimo de Iudicibus, notariis et comunis Ianue cancellariis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui, imbreviavi et scripsi, pluribus tamen agibilibus publicis occupatus, per alium coadiuctorem meum extrahi, exemplari et in hanc publicam formam ut supra reddigi fideliter feci, ideo me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premisorum.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 531-534.

Sulla vendita della metà della valle Arroscia

13 gennaio 1385

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto di vendita del 13 gennaio 1385.

206

1385, gennaio 13, Genova

Manuele, marchese di Clavesana, dona al comune di Genova la metà della valle Arroscia e del marchesato di Clavesana, in particolare la metà di Teco, Cartari, Rocca di Ranzo, Rezzo, Oncio, Casanova, Vellego, Maremi, Pornassio, Cosio e Mendatica.

Donacio facta comuni Ianue de dimidia tocius valis Arocie.

In nomine Domini amen. Nobilis et egregius vir, dominus Manuel, marchio de Cravexana, filius condam domini Frederici, actendens antiquam benivolentiam quam habuerunt dictus quondam pater suus et alii maiores antecessores sui qui fuerunt marchiones in dicto marchionatu Cravexane erga comune Ianue et convenciones et federa que fuerunt et sunt inter ipsum comune Ianue et dictum marchionatum et confidens de adiuctorio et sperans de protectione et deffensione dicti comunis Ianue, donavit et titulo mere et pure donacionis inter vivos, que vicio ingratitudinis vel alio quovis iure vel modo revocari non possit, dedit et concessit magnifico et potenti domino, domino Anthonioto Adurno, Dei gratia Ianuensium duci et populi deffensori, et consilio quindecim antianorum eiusdem et ad cautellam michi Anthonio de Credentia, notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, medietatem seu mediam partem valis Arocie et tocius dicti marchionatus Cravexane et specialiter medietatem castellanie Thechi et terrarum et villarum in dicta castellania situatarum; item medietatem castellanie Cartani, terrarum et villarum in dicta castellania situatarum; item medietatem castellanie Roche Rancii terrarum et villarum in dicta castellania situatarum; item medietatem ville Rezii; item medietatem vassalagiorum Uncii, Casenove, Vellaghi et Maremi et aliarum terrarum et locorum ad dicta vassalagia spectantium et pertinentium; item medietatem vassalagii Pornasii; item medietatem vassalagii Cuxii et Mendatice et generaliter medietatem omnium terrarum, locorum, oppidorum, villarum et vassalagiorum in dictis valle Arocie et marchionatu Cravexane existentium et situatorum quomodocunque et qualitercunque et undecunque spectantium et pertinentium ad dictum dominum Manuelem, marchionem de Clavexana, cum mero et mixto imperio, iurisdicione, territorio, pedagiis, hoste et cavalcata et fidelitate hominum, rippis et nemoribus et quibuscunque regalibus sibi compectentibus et que compectere consueverunt in dicta medietate dicte valis et dicti marchionatus cum omnibus supradictis, ad habendum, tenendum et possidendum et quidquid dicto comuni placuerit faciendum iure proprietatis et dominii, renuncians excepcioni dicte donacionis et traddicionis non facte, rei ut supra non geste, doli mali, in factum actioni, condicioni sine causa et omni iuri. Insuper, ex dicta causa donacionis cessit, traddidit et mandavit seu quasi traddidit dictis magnifico domino .. duci et consilio et michi dicto notario et cancellario, officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis, omnia iura, actiones et raciones utiles et dirrectas, mixtas, rei persecutorias et penales sibi compectentia et compectitura in dicta medietate dicte valis Arocie et dicto marchionatu et terris, villis, oppidis et castris predictis, ita ut ipsis iuribus dictum comune de cetero possit agere et experiri et omnia facere que ipse donans poterat ante presentem donacionem. Insuper, ex dicta causa donacionis, dedit et transtulit et dedisse et transtulisse confitetur dominium et possessionem seu quasi dicte medietatis dicte valis et dicti marchionatus et terrarum, villarum et oppidorum predictorum cum omnibus et singulis iuribus supradictis, constituens se, nomine dicti comunis, possidere donec possessionem dictum comune Ianue acceperit corporalem, quam possessionem corporalem aprehendendi dicto comuni Ianue licentiam concessit et quod possit sua propria auctoritate occupare, acquirere et invadere dictam medietatem dicte valis et dicti marchionatus et omnia et singula supradicta donata, volens et mandans presentem donacionem et omnia et singula in presenti instrumento contenta insinuari apud acta et in actis domini .. vicarii domini .. potestatis Ianue, presentis et mandantis presentem donacionem insinuari apud acta eiusdem per Nicolaum de Belignano, notarium curie dicti domini .. potestatis Ianue deputatum ad scribenda acta curie dicti domini .. vicarii. Acto quod in presenti donacione non intelligatur inclusa aliqua pena commisa contra quondam dominum Allaramum de Carreto et dominum Manuelem de Carreto, fratrem suum vel alterum ipsorum sive Anthonium de Carreto, filium et heredem dicti quondam domini Alarami de Carreto, debita dicto domino Manueli de Cravexana, maxime vigore publici instrumenti compositi et rogati per Iohannem de Cogna de ***, ymo dicto domino Manueli, marchioni de Cravexana in dicta pena commisa et commictenda salvum ius remaneat et non intelligatur iuri ipsius in aliquo derrogatum vel abrogatum. Quam quidem donacionem et iurium cessionem et omnia et singula supradicta dictus dominus Manuel, marchio Cravexane, promisit et convenit dictis magnifico domino .. duci et consilio et michi dicto notario et cancellario, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue, habere perpetuo et tenere ratam, gratam et firmam et rata, grata et firma et contra in aliquo non facere vel venire aliqua racione, causa vel ingenio que dici vel excogitari posset, de iure vel de facto, etiam si de iure posset, sub pena dupli valimenti dictarum rerum et bonorum donatorum ut supra et eius de quo contrafieret vel ut supra non observaretur cum restitucione dampnorum, interesse et expensarum que propterea fierent litis et extra stipulata solempniter et promisa, ratis semper manentibus supradictis, et proinde et ad sic observandum dictus dominus Manuel pignori obligavit et ypothecavit dicto comuni Ianue omnia bona sua habita et habenda. Et de predictis omnibus mandavit confici debere publicum instrumentum per me Anthonium de Credentia, notarium et dicti comunis Ianue cancellarium supradictum et infrascriptum. Actum Ianue, in salla terracie palacii ducalis, ubi consilia celebrantur, anno dominice nativitatis millesimo tre/centesimo octuagesimo quinto, indicione VIIª secundum cursum Ianue, die veneris XIIIª ianuarii, in terciis, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis sapiente viro, domino Iacobo de Sarzana, iuris perito, vicario ducali, et Aldebrando de Corvaria, Conrado Mazurro et Masimo de Iudicibus, notariis et cancellariis comunis Ianue.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus presens instrumentum composui et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 714-717.

Sulla concessione di un feudo nella valle Arroscia

13 gennaio 1385

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto di concessione di un feudo del 13 gennaio 1385.

207

1385, gennaio 13, Genova

Il comune di Genova, concede in feudo a Manuele, marchese di Clavesana, le terre di cui al n. 206.

Feudum dimidie valis Arocie concessum domino Manueli, marchioni Cravexane.

In nomine Domini amen. Magnificus et potens dominus, dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gratia Ianuensium dux et populi defensor, in presentia, consilio, voluntate et consensu sui consilii quindecim sapientum antianorum civitatis Ianue, et dictum consilium et consiliarii ipsius consilii, in presentia, auctoritate et decreto prefati magnifici domini .. ducis, in quo consilio interfuit legiptimus et sufficiens numerus ipsorum antianorum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Anthonius Dragus, loco prioris, Iohannes de Fontanegio, lanerius, Lucianus Paiucius, Nicolaus Stroxolus de Sexto, Iacobus de Amblatorio de Vulturo, Iohanes Griffiotus, Lodisius de Monterubeo, notarius, Iohannes de Casanova, speciarius, Dondedeus de Sancto Ulcixio, draperius, Berthonus Bechoroso de Nervio, Nicolaus de Pontedecimo, draperius et Bartholomeus de Ferrario de Pulciffera, actendentes sincere dillectionis affectum quem habuit et habet egregius vir, dominus Manuel, marchio Cravexane, quondam domini Frederici, versus ipsos magnificum dominum .. ducem, consilium et comune Ianue, qui dicto comuni libere donavit medietatem valis Arocie et marchionatus Cravexane et opida, terras et iura, de quibus plenius fit mencio in quodam publico instrumento donacionis insinuate in actis domini .. vicarii domini .. potestatis Ianue, scripto manu mei notarii et cancellarii infrascripti, hodie paulo ante 1, volentes antiquam fidem quam semper servavit comune Ianue suis fidelibus conservare et augere et sequentes vestigia dicti comunis et maiorum suorum qui pro tempore fuerunt, nomine et vice dicti comunis Ianue, dederunt et concesserunt in nobile feudum et gentile dicto domino Manueli, marchioni de Cravexana, presenti, petenti et supplicanti, dictam medietatem valis Arocie et dicti marchionatus Cravexane et specialiter medietatem castellanie Techi et terrarum et villarum in dicta castellania situatarum; item medietatem castellanie Cartani, terrarum et villarum in dicta castellania situatarum; item medietatem castellanie Roche Rancii, terrarum et villarum in dicta castellania situatarum; item medietatem ville Rezii; item medietatem vasalagiorum Uncii, Casenove, Velaghi et Maremi et aliarum terrarum et locorum ad dicta vassalagia spectancium et pertinencium; item medietatem vasalagii Pornasii; item medietatem vasalagii Cuxii et Mendatice et generaliter medietatem omnium terrarum, locorum, oppidorum, villarum et vasalagiorum in dictis valle Arocie et marchionatu Cravexane existentium et situatorum spectantium et pertinentium ad dictum comune Ianue cum omnibus mero et mixto imperio, iurisdicione, regalibus, fidelitate hominum, hoste et cavalcata, pedagiis, rippis, nemoribus et ceteris quibuscunque aliis de quibus plene fit mencio in dicto instrumento donacionis insinuate et dictum dominum Manuelem per ensem quem ipse magnificus dominus .. dux tenebat in manibus investivit, nomine et vice comunis Ianue, ipsumque dominum Manuelem ad osculum pacis recepit cum omnibus iuribus et pertinenciis dictorum bonorum et iurium donatorum ipsi comuni et de quibus plene fit mencio in dicto instrumento donacionis, ita ut ipsis iuribus, fidelitatibus sibi concessis de cetero possit agere et experiri et omnia facere que potest vasalus bonus et verus in bonis feudalibus secundum naturam veri et recti feudi. Acto tamen exprese in presenti infeudacione quod dictum feudum possit transire etiam ad extraneos successores ex testamento vel ab intestato dummodo sint de domo marchionum de Cravexana, quamvis ex natura successionis feudi hoc non liceret, salvis semper convencionibus que comune Ianue habet et solitum est habere, tam ex forma convencionum vigentium inter dictum comune et marchiones de Cravexana quam alio quovis iure, ita quod in presentem infeudacionem dicta iura comunis Ianue non veniant nec caddant nec comprehendantur, sed sint valida in eo statu in quo erant ante presentem infeudacionem. Qui egregius dominus Manuel supradictus, benigne et humiliter aceptans dictam infeudacionem et investituram sibi factam, flexis genibus, in manibus prefati magnifici domini .. ducis, recipientis nomine dicti comunis Ianue, / per se et successores descendentes et quoscunque alios etiam extraneos super libro quem ipse magnificus dominus .. dux tenebat in manibus prestitit fidelitatis debitum iuramentum cum omnibus clausulis et capitulis novis et veteribus et in veteri et nova fidelitate comprehensis, promictens dictus dominus Manuel de cetero servare et facere ea que facere debet verus et bonus vasalus domino suo. Et de predictis omnibus prefati magnificus dominus .. dux et consilium ac dictus dominus Manuel mandaverunt confici debere publicum instrumentum per me Anthonium de Credentia, notarium et dicti comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Actum Ianue, in salla terracie palacii ducalis comunis Ianue, ubi consilia celebrantur, anno dominice nativitatis MCCCLXXXV°, indicione VIIª secundum cursum Ianue, die veneris XIIIª ianuarii, paulo post terciam, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis sapiente viro, domino Iacobo de Sarzana, iuris perito, vicario ducali, Aldebrando de Corvaria, Conrado Mazurro et Masimo de Iudicibus, notariis et cancellariis comunis Ianue.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus presens instrumentum composui et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 717-720.

Sull'arbistrato di Antoniotto Adorno in una vertenza

20 marzo 1385

Massimo de Iudicibus è menzionato più volte in un atto del 20 marzo 1385. In questo atto, Massimo viene menzionato in qualità di notaio imperiale, consigliere di Antoniotto Adorno, doge della repubblica di Genova, e cancelliere del comune di Genova. Massimo aveva quindi un ruolo importante nella repubblica.

208

1385, marzo 20, Genova

Il comune di Genova, Lazzarino marchese del Carretto, anche a nome del fratello Carlo, Manuele marchese di Clavesana, anche a nome di Giovanni di Saluzzo, da una parte, e Manuele ed Antonio marchesi del Carretto, dall’altra, eleggono Antoniotto Adorno arbitro per comporre le loro controversie.

Compromissum inter comune Ianue et dominos .. marchiones de Carreto ac etiam de Cravexana.

In nomine Domini amen. Cum orte essent questiones, discenssiones et scandala multa contigissent inter comune Ianue, nobiles et egregios viros, dominos Lazarinum et Karolum, marchiones de Carreto, natos condam domini Georgii, suis propriis nominibus et nomine et vice Georgini, nepotis ipsorum, nati quondam domini Enriceti, nobiles et egregios viros, dominum Manuelem, marchionem de Cravexana, filium quondam domini Frederici, et dominum Iohanem de Saluciis, marchionem de Cravexana, et complices, valitores et adherentes dicti comunis Ianue et specialiter et nominatim dominos Georginum, Guiraldum, Christoforum et Iacobum, marchiones de Ceva, et alios quos infrascriptus vel alius quisque syndicus dicti comunis declaraverit et nominaverit infra mensem unum proxime venturum, ac complices, valitores et adherentes dictorum dominorum .. marchionum quos declaraverint et nominaverint infra dictum mensem unum proxime venturum, ex una et pro una parte, et nobiles et egregios viros, dominos Manuelem quondam domini Enrici, et Anthonium quondam domini Allarami, marchiones de Carreto, complices, fauctores, valitores, vassalos, homines et adherentes eorum quos declaraverint et nominaverint infra dictum mensem unum proxime venturum, ex alia et pro alia parte, tandem, divina gratia suffragante, dicte partes, confidentes de probitate et virtutibus magnifici viri, domini Anthonioti Adurni, suo proprio nomine et in sua propria persona et non sub nomine appelativo officii vel dignitatis ducalis, volentes sedare dictas discordias, guerras et scandala et finem imponere amicabiliter et ad pacem et concordiam, auctore Domino, pervenire, ecce quod discretus vir Conradus Mazurrus, notarius et comunis Ianue cancellarius, syndicus et syndicario nomine dicti comunis, in presentia, consilio, voluntate et consensu infrascriptorum antianorum quorum nomina sunt hec: Lodisius de Monterubeo, notarius, prior, dominus Iohannes de Innocentibus, iuris peritus, Lucianus Paiucius, Steffanus de Sancto Blaxio, Anthonius Dragus, Nicolaus Stroxolus de Sexto, Iohanes Griffiotus, Raffael Iustinianus condam Dominici, Iohanes de Casanova, speciarius, Berthonus Bechoroso de Nervio et Nicolaus de Pontedecimo, draperius, et etiam in presentia, voluntate, consilio et consensu infrascriptorum trium ex quatuor officialibus constitutis super consulendis serviciis dicte guerre quorum nomina sunt hec: Fredericus de Pagana, Bartholomeus Pindebem de Vernacia, notarius, et Iohannes Tortorinus, habentes ad infrascripta et alia a dicto comuni Ianue plenum et speciale mandatum iuxta formam publici instrumenti scripti manu Masimi de Iudicibus, notarii et comunis Ianue cancellarii, die heri, cuius tenor inferius est insertus, et prefatus nobilis et egregius dominus Lazarinus, marchio de Carreto, suo proprio nomine et tanquam procurator et procuratorio nomine domini Karoli fratris sui, ut de procur(a) constat publico instrumento scripto manu Petri Catanei de Albingana, notarii, die XVIª mensis presentis marcii, et cuius tenor inferius est insertus, pro se ipsis, vassalis et hominibus et valitoribus et adiutoribus eorum, nec non prefatus nobilis et egregius dominus Manuel, marchio de Cravexana, suo proprio nomine et tanquam procurator et procuratorio / nomine prefati egregii domini Iohanis de Saluciis, marchionis de Cravexana, iuxta formam alterius publici instrumenti scripti manu dicti Petri Catanei de Albingana, notarii, dicta die XVIª mensis presentis, et cuius tenor inferius est insertus, pro se ipsis, hominibus, vassalis et valitoribus suis, ex una parte, et nobilis et egregius vir, dominus Guillelmus, marchio Ceve, miles, filius domini Georgini, procurator et procuratorio nomine dictorum nobilium et egregiorum virorum dominorum Manuelis et Anthonii, marchionum de Carreto, et suorum vassalorum et hominum et ipsis adherentium et valitorum, de cuius mandato constat instrumento scripto manu Batiste Montagnini de burgo Plebis, notarii, die IIIIª mensis presentis marcii, et cuius tenor inferius est insertus, ex altera parte, non vi, non dolo, non metu nec per errorem iuris vel facti, sed sua spontanea et libera voluntate et ex certa scientia de omnibus et super omnibus et singulis guerris, discordiis, controversiis et questionibus ortis inter ipsas partes quacunque occasione vel causa que dici vel excogitari possit et super omnibus et singulis iniuriis, incendiis, dampnis, homicidiis et quibuscunque offensionibus realibus et personalibus factis seu que facta dicerentur inter ipsas partes nec non invasionibus et occupacionibus terrarum, locorum et castrorum et super dominio, proprietate et possessione castrorum, locorum et terrarum ipsarum partium, et generaliter de omni eo et toto quod una pars petere vel requirere vellet seu posset ab alia seu aliquis ex una de dictis partibus contra aliam partem seu aliquem de dicta parte coniunctim et divisim dictis causis, occasionibus et aliis quibuscunque cogitatis et non cogitatis et super dependentibus et conexis ab eis et quolibet predictorum et que infrascripto domino .. arbitratori videbuntur conexa, dicte partes se compromiserunt et generale, largum et liberum compromisum fecerunt in prefatum magnificum virum, dominum Anthoniotum Adurnum, presentem et aceptantem, tanquam in eorum arbitrum, arbitratorem, amicabilem compositorem et comunem amicum, ita quod possit elligere quam viam voluerit in procedendo et sententiando et variare de una ad aliam secundum quod sibi placebit et voluerit, dantes et concedentes eidem magnifico viro, domino Anthonioto, plenam, omnimodam et liberam potestatem dicendi, pronunciandi, sententiandi, arbitrandi, arbitramentandi, cassandi, condempnandi, absolvendi, corrigendi, emendandi, semel et pluries, de iure vel acordio seu convenientia, iuris ordine servato vel non servato, libello oblato vel non oblato, die feriata et non feriata, lite contestata et non contestata, stando vel sedendo et in quocunque loco, partibus citatis vel non citatis et una vel pluribus citatis et aliis non, presentibus partibus vel absentibus et una vel pluribus presentibus et aliis absentibus, in scriptis vel sine scriptis et demum in omnibus et per omnia prout et sicut dicto magnifico domino .. eorum arbitro videbitur et placuerit, nullo pretermiso obstante, remictentes eidem omnem legum et iuris austeritatem, subtilitatem et observanciam cuiuscunque iuris municipalis, promictentes sententiam vel sententias, arbitramentum vel arbitramenta ferendum, ferendas seu ferenda non revocare nec petere redduci ad arbitrium boni viri, renunciantes iuribus et legibus quibus cavetur quod sententia arbitratoris, si fuerit iniqua, possit redduci ad arbitrium boni viri et omni alii iuri, emologantes, affirmantes et approbantes ex nunc prout ex tunc omnem sententiam, arbitrium et arbitramentum inde ferendam vel ferendum vigore presentis compromisi. Que omnia et singula dicte partes iuraverunt ad sancta Dei evangelia, tactis scripturis, in manibus mei, notarii et comunis Ianue cancellarii infrascripti, et promiserunt solempnibus stipulacionibus hinc inde intervenientibus actendere, complere et observare, facere et exequi quicquid per dictum magnificum dominum .. arbitrum et arbitratorem vigore presentis compromisi dictum, pronunciatum, declaratum, arbitratum, arbitramentatum, statutum, ordinatum, preceptum, cassatum, correctum, emendatum, condempnatum et absolutum fuerit sub pena florenorum auri decem milium racione iusti interesse inter ipsas partes ex nunc comuni ipsarum concordio et voluntate taxati et conventi et etiam sub quacunque alia pena quam dictus magnificus dominus .. arbitrator vellet imponere et cum restitucione dampnorum, interesse et expensarum que propterea fierent litis et extra, que pena tociens commitatur quociens foret in aliquo contrafactum, qua commisa vel non et ea soluta vel non nichilominus rata et firma permaneant omnia et singula supradicta. Insuper prefatus nobilis et egregius vir, dominus Lazarinus, marchio de Carreto, suo et procuratorio dicti domini Karoli, fratris sui, nominibus, ex una parte, et dictus nobilis et egregius vir, dominus Manuel, marchio de Cravexana, suo et procuratorio nominibus dicti domini Iohanis de Saluciis, ex marchionibus Cravexane, ex una alia parte, et dictus discretus vir Conradus Mazurrus, notarius, dicto syndicario nomine dicti comunis Ianue, ex una alia parte, volentes servare conventa inter ipsas partes, fecerunt compromisum in prefatum magnificum dominum Anthoniotum de omnibus et singulis questionibus, litibus seu differentiis que possent esse inter dictas partes occasione illorum de quibus in presenti instrumento fit mencio et quacunque alia occasione vel causa cogitata vel non cogitata et specialiter super quibuscunque ligis, infeudacionibus et iuramentis fidelitatum et confederacionibus et obligacionibus factis et que facte dicerentur inter ipsas partes et super dependentibus ab eisdem et super omni eo et toto quod una pars ab alia coniunctim vel divisim hinc inde petere vel requirere posset seu vellet cum omni potestate et baylia de qua supra dictum est et cum omnibus clausulis supradictis et sub pena predicta et de verbo ad verbum cum obligacionibus et solempnitatibus superius expresatis que dicte partes hic haberi voluerunt pro repetitis, promictentes predicta omnia et singula actendere, complere et observare, rata, grata et firma tenere sub penis predictis et sub ypotheca et obligacione omnium bonorum ipsarum partium et cuiuslibet earum habitorum et habendorum et durent presentia compromisa eaque durare voluerunt dicte partes usque ad mensem unum tantum proxime venturum. Et predicta omnia facta sunt in presentia, voluntate et consensu egregii viri, domini Georgini, nati supradicti domini Manuelis, marchionis de Carreto, qui iuravit ad sancta / Dei evangelia et promisit non recedere de civitate Ianue sine expresa licentia prefati magnifici domini Anthonioti usque ad latas sententias ferendas per ipsum. Tenores autem instrumentorum procur(arum) sunt ut infra et primo tenor instrumenti syndicatus dicti Conradi Mazurri talis est:

In nomine Domini amen. Illustris et magnificus dominus, dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gratia Ianuensium dux et populi defensor, in preauctoritate et consensu sui consilii quindecim antianorum, et ipsum consilium et consiliarii ipsius consilii, in presentia, auctoritate et decreto prefati magnifici domini .. ducis et quorum qui hiis interfuerunt nomina sunt hec: Lodisius de Monterubeo, notarius, prior, dominus Iohanes de Innocentibus, legum doctor, Iohanes de Fontanegio, lanerius, Lucianus Paiucius, Steffanus de Sancto Blaxio, Anthonius Dragus, Nicolaus Stroxolus, Dondedeus de Sancto Ulcixio, Iohanes Griffiotus, Raffael Iustinianus condam Dominici, Iohanes de Casanova, speciarius, et Nicolaus de Pontedecimo, et in presentia, deliberacione et voluntate infrascriptorum quatuor tractatorum super negociis Finarii etc. quorum nomina sunt hec: dominus magister Nicolaus Angeli, phisicus, Fredericus de Pagana, Bartholomeus de Vernacia, notarius, et Iohanes Tortorinus, nomine et vice comunis Ianue, constituerunt, creaverunt et ordinaverunt eorum certum syndicum et procuratorem, factorem et nuncium specialem, prout de iure melius fieri potest, Conradum Mazurrum, notarium et cancellarium comunis Ianue, presentem et presens mandatum sponte suscipientem, ad tractandum et firmandum pacem et treguas, nomine et vice dicti comunis Ianue, cum egregiis et potentibus viris, dominis Manuele de Carreto quondam domini Enrici, et Anthonio, filio quondam domini Alarami de Carreto, nepote dicti domini Manuelis, coniunctim et divisim et cum procuratoribus ipsorum et cuiuslibet eorum et cum complicibus et colligatis et adherentibus, vassalis et subdictis quibuscunque ipsorum dominorum Manuelis et Anthonii de omnibus et singulis dampnis, robariis, violentiis, iniuriis, incendiis, homicidiis, adulteriis, invasionibus et offensionibus quibuscunque, realibus et personalibus et capcionibus terrarum, castrorum seu villarum et ipsarum destructionibus sive dirrupcionibus hinc inde factis et perpetractis coniunctim et divisim per dictos dominos Manuelem et Anthonium, colligatos, complices, vassalos et subdictos ipsorum dominorum Manuelis et Anthonii et econtra et ad faciendum finem, remissionem et omnimodam liberacionem et quietacionem de omnibus et singulis suprascriptis et quolibet predictorum conexis, emergentibus et dependentibus ab eisdem et quolibet eorum cum cautellis et clausulis opportunis etiam in foro conscientie. Item ad paciscendum, transigendum et componendum, nomine et vice comunis Ianue, cum predictis dominis Manuele et Anthonio coniunctim et divisim et cum adherentibus, complicibus et sequacibus, vassalis et subdictis ipsorum et cuiuslibet eorum de omnibus et singulis supradictis et occasione predictorum et super conexis, emergentibus et dependentibus ab eisdem et quolibet eorundem. Item ad emendum et quocunque alio titulo acquirendum terras, castra, loca, iurisdiciones et vassalagia et homagia quocunque modo pro precio et preciis et sub pactis, modis, formis de quibus dicto syndico melius videbitur. Item ad infeudandum et in feudum concedendum illi et illis personis et cum pactis, modis, formis et condicionibus cui et quibus et de quibus melius eidem videbitur et placuerit. Item ad compromictendum et compromisum plenum et generale faciendum unum et plura in unum et plures in eorum arbitros, arbitratores et amicabiles compositores et specialiter in magnificum virum, dominum, dominum Anthoniotum Adurnum, suo proprio et privato nomine et non sub titulo alicuius officii vel dignitatis ducalis, cum promissionibus, renunciacionibus et penarum adiectionibus et clausulis opportunis de quibus dicto syndico melius videbitur et placuerit cum predictis dominis Manuele et Anthonio de et super omnibus et singulis suprascriptis et dependentibus ab eisdem et ad concedendum eisdem arbitris et arbitratoribus et presertim prefato domino Anthonioto omnimodam potestatem et bayliam arbitrandi, arbitramentandi, pronunciandi et declarandi, de iure et de facto vel acordio, prout et sicut eis vel ei melius videbitur et placuerit, de omnibus et super omnibus suprascriptis et dependentibus ab eisdem, remissa omni iuris solempnitate et servatis terminis iuris consuetis vel non servatis. Item quod possint vel possit, tanquam arbitrator vel arbitratores, procedere et terminare, partibus absentibus vel presentibus, citatis et non citatis, una citata et alia non, una presente et alia absente, ita quod ipse syndicus possit remictere omnem iuris solempnitatem et promictere et obligare ipsum comune Ianue de non reclamando a sententia vel sententiis ipsius vel ipsorum racione iniquitatis vel iniusticie et de non petendo redduci ad arbitrium boni viri et possit renunciare legibus et iuribus quibus cavetur quod sententie arbitratorum possint reduci ad arbitrium boni viri, si fuerint inique. Item ad promictendum et obligandum ipsum comune Ianue ad penas convencionales in casu quo non servaret sententiam vel sententias, arbitramentum seu arbitramenta. Item ad omnia et singula que in predictis et circha predicta et quolibet predictorum eidem syndico videbuntur addenda, etiam si mandatum exigant speciale, et quecunque alia que ipsi constituentes facere possent. Item ad paciscendum, componendum et transigendum, pacta, transactiones et composiciones faciendum cum egregiis et potentibus viris, dominis Lazarino et Karolo, marchionibus de Carreto, fratribus et filiis quondam domini Georgii, marchionis de Carreto, et procuratoribus ipsorum et cum .. filiis et heredibus condam domini Enriceti, marchionis de Carreto, fratris ipsorum dominorum Lazarini et Karoli, et procuratoribus ipsorum seu legiptimis personis pro ipsis et cum dominis Manuele, marchione de Cravexana condam domini Frederici, et Iohane de Saluciis, marchione Cravexane, et procuratoribus suis, sub pactis, modis, formis et condicionibus de quibus dicto syndico videbitur et placuerit et ad compromictendum et compromissum et compromissa faciendum in unum et plures arbitros et arbitratores et ami/cabiles compositores et specialiter et presertim in prefatum virum, magnificum dominum Anthoniotum Adurnum, suo proprio nomine et privato et non sub titulo alicuius officii vel dignitatis ducalis, cum prefatis dominis Lazarino et Karolo et heredibus dicti quondam domini Enriceti nec non cum prefatis dominis Manuele et Iohane, marchionibus Cravexane, et cum procuratoribus ipsorum vel alterius eorum seu legiptimis personis pro ipsis, coniunctim et divisim, et ad dandum dictis arbitris seu .. arbitro vel arbitratori et presertim prefato magnifico domino Anthonioto omnem potestatem et bayliam arbitrandi, arbitramentandi, pronunciandi et declarandi de iure et de facto prout et sicut data fuit superius dicto syndico per dictos constituentes in omnibus et per omnia super omnibus et singulis que dictum comune Ianue petere vel requirere posset seu vellet quacunque occasione vel causa a predictis dominis Lazarino et Karolo et heredibus et Manuele et Iohane predictis et quolibet ipsorum, coniunctim et divisim et econtra, super omnibus et singulis que ipsi prefati domini Lazarinus et Karolus, heredes, Manuel et Iohanes coniunctim et divisim petere et requirere possent a dicto comuni, non obstantibus aliquibus ligis, pactis seu convencionibus hinc inde interventis et factis, et ad omnia alia singula gerenda et administranda que in premisis et circha premisa et quolibet premisorum fuerint neccessaria et opportuna de quibus eidem syndico melius videbitur faciendum, dantes et concedentes dicto syndico plenum, liberum et generale mandatum, plenam, liberam et generalem administracionem et omnem potestatem et bayliam quam ipsi constituentes habent in predictis omnibus et singulis et circha predicta et in dependentibus, emergentibus ab eisdem, etiam si mandatum exigant speciale, promictentes michi notario infrascripto, stipulanti et recipienti nomine et vice omnium et singulorum quorum interest vel intererit seu poterit interesse, sese, nomine dicti comunis, perpetuo habere et tenere rata, grata et firma omnia et singula suprascripta et quodlibet predictorum et contra non facere vel venire aliqua occasione vel causa, etiam si de iure possent, sub pena dupli tocius eius de quo contrafieret vel ut supra non observaretur, cum restitucione dampnorum, interesse et expensarum litis et extra, que pena tociens commictatur quociens contrafactum fuerit, ratis manentibus supradictis, et proinde obligaverunt omnia bona dicti comunis habita et habenda, renunciantes omnibus iuribus et legibus in contrarium disponentibus. Actum Ianue, in sala terracie palacii ducalis comunis Ianue, ubi dicti comunis consilia celebrantur, anno dominice nativitatis M°CCC°LXXXV°, indicione VIIª secundum cursum Ianue, die XVIIIIª marcii, in terciis, presentibus testibus ad hec vocatis et rogatis sapiente viro, domino Iacobo de Sarzana, legum doctore, vicario ducali, Anthonio de Credentia et Petro de Bargalio, notariis et cancellariis comunis Ianue. (S.T.) Ego Masimus de Iudicibus, imperiali auctoritate notarius et prefati magnifici domini .. ducis et consilii et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus scripsi, tamen aliis publicis occupatus per alium presens instrumentum extrahi feci.

Tenor vero instrumenti procure dicti domini Lazarini talis est:

In nomine Domini amen. Magnificus et potens vir, dominus Karolus de Carreto, ex marchionibus Saone etc., omni modo, iure et forma quibus melius potuit, fecit, constituit et ordinavit suum certum et indubitatum procuratorem, actorem et nuncium specialem et quicquid de iure melius esse potest magnificum et potentem virum, dominum Lazarinum de Carreto, marchionem Saone etc., fratrem suum, generaliter ad omnes causas, lites et questiones quas habet vel habiturus est, tam in iudicio quam extra et tam in agendo quam in defendendo et coram quocunque iudice et magistratu, tam ecclesiastico quam seculari, et specialiter etiam cum magnificis et potentibus viris, dominis Manuele et Anthonio de Carreto, ex marchionibus Saone, vel ipsorum altero et occasione burgi Finarii et iurisdicionis eiusdem et eius districtus quam occasione partis quesite in marchionatu Cravexane a domino Manuele de Cravexana condam domini Frederici, ex marchionibus Cravexane, ad libellos dandum, recipiendum, excipiendum, replicandum, duplicandum, triplicandum, litem contestandum, de calompnia iurandum et quodlibet aliud sacramentum prestandum et subeundum in animam et super animam dicti constituentis, ponendum, posicionibus respondendum, testes et instrumenta producendum, productos et producta reprobandum, in causis concludendum, sententias tam interlocutorias quam diffinitivas audiendum et, si opus fuerit, appelandum, nullas dicendum, causas nullitatis et appellacionis prosequendum. Item ad compromictendum et plenum et largum compromisum faciendum tanquam in arbitrum et arbitratorem et amicabilem compositorem et aliter prout ei melius videbitur expedire et specialiter in magnificum et excelsum dominum Anthoniotum Adurnum, Dei gratia Ianuensium ducem et populi defensorem, ita quod dictum compromisum etiam fieri possit in dictum dominum Anthoniotum Adurnum, tanquam singularem et privatam personam, et ad se efficaciter obligandum pro observacione sententie ferende per dictum dominum Anthoniotum, etiam si fuerit arbitramentalis, et tam de eo quod dictus dominus Karolus habet facere cum dicto domino Manuele de Cravexana quam cum comuni Ianue et tam de ligis, pactis, confederacionibus factis inter comune Ianue, ex una parte, et prefatum dominum Lazarinum, suo nomine et nomine dicti domini Karoli, fratris sui, ex altera, quam aliis quibuscunque. Item ad emologandum et exprese approbandum quecunque precepta, sententias, etiam arbitramentales, fienda et ferenda per qua(m)cunque personam in quam factum fuerit compromisum et specialiter per dictum magnificum dominum Anthoniotum Adurnum et demum ad omnia et singula faciendum que causarum merita et iuris ordo postulant et requirunt et que ipsemet constituens facere possit si presens esset, dans et concedens dicto suo procuratori constituto plenum, liberum et generale mandatum cum plena, libera et generali administracione, potestate et baylia, etiam extra premisa, nec non promictens omnia et singula que per dictum suum procuratorem acta, procurata seu gesta fuerint in premisis et circha premisa et extra rata, firma atque grata perpetuo habiturum sub obligacione / bonorum suorum presentium et futurorum. Et volens rellevare dictum suum procuratorem ab omni onere satisdandi, promisit et convenit michi notario infrascripto, ut publice persone et officio publico stipulanti et recipienti nomine et vice omnium et singulorum quorum interest et interesse poterit in futurum, de iudicio sisti et iudicatum solvi in omnibus suis clausulis, intercedendo et solempniter fideiubendo pro dicto suo procuratore de omnibus et singulis supradictis firmiter actendendis et observandis in omnem casum et eventum versus me notarium iam dictum, stipulantem et recipientem ut supra, sub obligacione predicta, renuncians beneficio nove constitucionis de fideiussoribus, iuri de principali prius conveniendo, fori privillegio et omni iuri. Et de predictis omnibus et singulis suprascriptis precepit prefatus magnificus dominus Karolus de Carreto fieri publicum instrumentum per me notarium infrascriptum in laudem domini Conradi Marchixii, iuris periti de Albingana. Actum in villa Uncii, in quadam domo circha locum in quo regebatur curia, anno Domini MCCCLXXXV°, indicione VIIª, die XVIª marcii. Testes Iohanes Cepulla, civis Albingane, Silvester Brexanus de Montevico et Enricus de Oppecio de Zucharello vocatis et rogatis. (S.T.) Ego Petrinus Cataneus, imperiali auctoritate notarius, hiis omnibus interfui et rogatus scripsi.

Tenor procur(e) dicti domini Manuelis de Cravexana talis est:

In nomine Domini amen. Magnificus et potens vir, dominus Iohanes de Saluciis, ex marchionibus Cravexane, omni modo, iure et forma quibus melius potuit, fecit, constituit et ordinavit suum certum procuratorem, actorem et nuncium specialem et quicquid melius de iure esse potest magnificum et g potentem virum, dominum Manuelem de Cravexana quondam domini Frederici, ex marchionibus Cravexane, absentem tanquam presentem, generaliter ad omnes et singulas causas, questiones et lites quas habet vel habiturus est cum quacunque persona, comuni, collegio et universitate, tam in agendo quam in deffendendo et coram quocunque iudice et magistratu, tam ecclesiastico quam seculari et specialiter cum magnificis et potentibus viris, dominis Manuele et Anthonio de Carreto, marchionibus Saone etc., vel altero ipsorum, tam occasione dimidie ville Recii, marchionatus Cravexane, quam occasione quarte partis dicti marchionatus et vassalagii, reddituum seu proventuum quos solitus est habere et percipere in dicto marchionatu Cravexane, ad libellos dandum, recipiendum, excipiendum, replicandum, duplicandum, triplicandum, litem contestandum, de calompnia iurandum et quodlibet aliud sacramentum prestandum et subeundum in animam et super animam dicti constituentis, ponendum, posicionibus respondendum, testes et instrumenta producendum, productos et producta reprobandum, in causis concludendum, sententias tam interlocutorias quam diffinitivas audiendum et, si opus fuerit, appelandum, nullas dicendum, causas nulitatis et appelacionis prosequendum. Item ad compromictendum et plenum et largum compromisum faciendum tanquam in arbitrum et arbitratorem et amicabilem compositorem et prout ei melius videbitur et specialiter in magnificum et excelsum dominum, dominum Anthoniotum Adurnum, Dei gratia Ianuensium ducem et populi defensorem, ita quod dictum compromisum etiam fieri possit in dictum dominum Anthoniotum tanquam privatam et singularem personam, et ad se obligandum efficaciter pro observacione sententie, etiam si fuerit arbitramentalis, ferende et specialiter per dictum dominum Anthoniotum et tam de eo quod dictus dominus Iohanes habet facere cum dictis dominis Manuele et Anthonio quam cum comuni Ianue. Item ad emologandum et exprese approbandum quecunque precepta, sententias, etiam arbitramentales, fienda et ferenda per qua(m)cunque personam in quam factum fuerit compromisum et specialiter per dictum magnificum dominum Anthoniotum Adurnum et demum ad omnia et singula faciendum que causarum merita et ordo iuris postulant et requirunt et que ipsemet constituens facere posset si presens esset, dans et concedens dicto suo procuratori constituto plenum, liberum et generale mandatum cum plena, libera et generali administractione, potestate et baylia, etiam extra premisa, nec non promictens omnia et singula que per dictum suum procuratorem acta, procurata seu gesta fuerint in premisis et circha premisa et extra rata, firma atque grata perpetuo habiturum sub obligacione bonorum suorum presentium et futurorum. Et volens rellevare dictum suum procuratorem ab omni onere satisdandi, promisit et convenit michi infrascripto notario, ut publice persone et officio publico stipulanti et recipienti nomine et vice omnium et singulorum quorum interest et interesse poterit in futurum, de iudicio sisti et iudicatum solvi in omnibus suis clausulis, intercedendo et solempniter fideiubendo pro dicto suo procuratore de omnibus et singulis supradictis firmiter actendendis et observandis in omnem casum et eventum versus me iam dictum notarium, stipulantem et recipientem ut supra, sub obligacione predicta, renuncians beneficio nove constitucionis de fideiussoribus, iuri de principali prius conveniendo, fori privillegio et omni iuri. Et de predictis omnibus et singulis suprascriptis precepit prefatus magnificus et potens vir, dominus Iohannes de Saluciis fieri publicum instrumentum per me notarium infrascriptum in laudem domini Conradi Marchixii, iuris periti de Albingana. Actum in villa Uncii, in quadam domo circha locum in quo regebatur curia, anno Domini MCCCLXXXV°, indicione VIIª, die XVIª marcii. Testes Iohanes Cepula, Iacobus Mironus, cives Albingane, et Enricus de Oppecio de Zucharello vocati et rogati. (S.T.) Ego Petrinus Cataneus, auctoritate imperiali notarius, hiis omnibus interfui et rogatus scripsi.

Et tenor instrumenti procur(e) dicti domini Guillelmi de Ceva talis est:

In nomine Domini amen. Anno a nativitate eiusdem M°CCCLXXXV°, indicione VIIIª, die IIII° mensis marcii. Egregii et potentes domini Manuel et Anthonius de Carreto, honorabiles marchiones Saone et Cravexane, et unusquisque ipsorum coniunctim et divisim fecerunt, constituerunt et ordinaverunt, suis propriis nominibus et nomine et vice omnium hominum subdictorum et vasalorum suorum et omnium confederatorum et colligatorum suorum et eis adherentium, ipsorum et alterius eorum certum nuncium, actorem et procuratorem nobilem militem, dominum Guillelmum, natum magnifici domini Georgini, marchionis / Ceve, et generum dicti domini Manuelis, licet absentem, ad tractandum et ordinandum ac firmandum pacem et treguas cum magnifico et potenti comuni Ianue suisque districtualibus et subdictis et cum egregiis et potentibus viris, dominis Lazarino et Karolo, marchionibus de Carreto, fratribus et filiis quondam domini Georgii, marchionis de Carreto, nec non cum .. filiis et heredibus quondam domini Enriceti, marchionis de Carreto, fratris ipsorum dominorum Lazarini et Karoli, et cum domino Manuele, marchione Cravexane, quondam domini Frederici, ac domino Iohane de Saluciis quondam domini Iacobi, ex marchionibus Cravexane, inimicis dictorum constituentium et habentibus guerram contra ipsos, et cum adherentibus, confederatis et colligatis, vassalis et subdictis dicti comunis et dictorum dominorum Lazarini et Karoli et nepotum ac dominorum Manuelis de Cravexana et Iohanis de Saluciis, sub pactis, modis, formis de quibus et prout dicto ipsorum procuratori videbitur et placuerit et ad remictendum ex dictis causis omnes iniurias, dampna et interesse factas et facta eisdem constituentibus et aliis superius nominatis pro parte sua et remissionem plenariam faciendum in foro conscientie et in foro iuridiciali, sive dicta dampna et iniurie sint commisse in personis sive rebus, et omnia incendia, homicidia, depredaciones et depopulaciones eidem facta et illata et alia quecunque crimina, quocunque nomine censeantur, et ad remictendum et etiam quitandum omnes terras, castra et loca occupata seu que occupata dicerentur per dictos inimicos dictorum constituentium comuniter vel divisim eisdem inimicis supranominatis, cum omni iurisdicione et mero et mixto imperio et cum omnibus iuribus compectentibus ipsis constituentibus et ipsa iura transferendum ex causis predictis in dictos inimicos supranominatos coniunctim et divisim, prout eidem procuratori melius videbitur et placuerit. Item ad dandum et promictendum obsides pro observancia predictorum et caupciones et penas prout eidem procuratori placuerit. Item ad compromictendum et liberum et generale compromisum faciendum de omnibus et singulis guerris, questionibus et controversiis motis inter ipsas partes, dampnis, invasionibus et occupacionibus cum omnibus emergentibus, dependentibus et conexis, cogitatis et non cogitatis, in unum vel plures arbitros et arbitratores, prout eidem procuratori videbitur et placuerit, et presertim specialiter et ex certa scientia et non per errorem in magnificum virum, dominum Anthoniotum Adurnum, suo proprio nomine et non sub titulo alicuius officii vel dignitatis ducalis, et ad dandum et concedendum eisdem arbitris et arbitratoribus et presertim prefacto domino Anthonioto omnimodam potestatem et bayliam arbitrandi, arbitramentandi, pronunciandi et declarandi, de iure et de facto vel acordio, prout ei vel eis melius videbitur et placuerit, sine iuris solempnitate et cum solempnitate, servatis terminis consuetis et iuridicis vel non servatis, ita quod possint vel possit tanquam arbitratores vel arbitrator procedere et terminare, absentibus partibus vel presentibus, citatis et non citatis, una citata et alia non et una presente et alia absente, ita quod ipse procurator possit remictere omnem solempnitatem iuris et promictere et obligare possit dictos constituentes de non reclamando a sententia vel sententiis ipsius vel ipsorum racione iniquitatis vel iniusticie et de non petendo redduci ad arbitrium boni viri et possit renunciare legibus et iuribus quibus cavetur quod sententie arbitratorum possint redduci ad arbitrium boni viri, si fuerint inique. Item ad promictendum et obligandum ipsos constituentes ad penas convencionales et penas peccuniarias, videlicet usque ad quantitatem florenorum decem milium in casu quo non observarent sententiam vel sententias, arbitramentum seu arbitramenta et quod ipsa pena peccuniaria applicaretur et applicari deberet dicto domino Anthonioto vel cui seu quibus melius videbitur et placuerit dicto domino Guillelmo procuratori in casu quo ipsi constituentes non servarent dictam sententiam vel sententias, arbitramentum seu arbitramenta. Item ad omnia et singula que in predictis et circha predicta et quodlibet predictorum eidem procuratori videbuntur addenda, etiam si mandatum exigant speciale, et quecunque alia que ipsi constituentes facere possent. Insuper fecerunt et constituerunt dictum dominum Guillelmum procuratorem suum ad omnia alia et singula negocia ipsorum constituentium tractanda, gerenda et administranda in iudicio et extra, transigendum et componendum cum predictis superius nominatis coniunctim vel divisim et confitendum et liberandum et pactum de ulterius non petendo faciendum, vendendum, alienandum castra, terras, villas et loca ipsorum constituentium et cuiuslibet eorum pro illo precio seu preciis de quo et quibus eidem videbitur cum solempnitatibus iuris opportunis et ad quascunque fidelitates faciendum et iuramentum fidelitatis, nomine ipsorum constituentium, prestandum et instrumentum et instrumenta vendicionis, allienacionis et fidelitatis faciendum et fieri faciendum cum cautelis et solempnitatibus opportunis, dantes et concedentes eidem procuratori suo plenam, largam et generalem administracionem omnium bonorum suorum et presertim in predictis et circha predicta et dependentibus et conexis ab eis, iurantes ad sancta Dei evangelia, tactis scripturis, et promictentes michi notario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulanti et recipienti nomine et vice cuius et quorum interest, intererit vel interesse poterit, sese perpetuo habituros ratum, gratum et firmum quidquid et quantum per dictum suum procuratorem in predictis et circha predicta et in dependentibus, accessoriis et conexis predictis et a predictis seu cuilibet et a quolibet predictorum actum, gestum, factum fuerit seu etiam procuratum sub ypotheca et obligacione bonorum ipsorum constituentium habitorum et habendorum. Actum in castro Plebis, dictorum constituentium, in talamo dicti domini Manuelis, presentibus testibus egregio domino Karolo, marchione Ceve, nobile domino Conrado, domino Uncii, et Laurencino Scarela de Garrexio. Et ego Baptista Montagninus de burgo Plebis, imperiali auctoritate notarius, hiis omnibus interfui et hanc cartam rogatus scripsi.

De quibus omnibus suprascriptis dicte partes voluerunt et mandaverunt fieri debere / publicum instrumentum per me dictum Anthonium de Credentia, notarium et dicti comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Acta sunt predicta Ianue, in salla terracie palacii ducalis comunis Ianue, ubi consilia celebrantur, anno dominice nativitatis MCCCLXXXV°, indicione VIIª secundum cursum Ianue, die XXª marcii, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis sapientibus viris, domino Iacobo Landi de Sarzana, legum doctore, vicario ducali, domino Iohane Cataneo, legum doctore, domino Gabriele de Castilliono, iuris perito, domino Segurano de Nigro, legum doctore, et domino Conrado Marchixio de Albingana, iuris perito.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui, imbreviavi et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 720-735.

Sulla sentenza di Antoniotto Adorno in una vertenza

21 marzo 1385

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a una sentenza del doge di Genova del 21 marzo 1385.

209

1385, marzo 21, Genova

Antoniotto Adorno, arbitro eletto dal comune di Genova, Lazzarino e Carlo, figli del fu Giorgio, marchesi del Carretto, anche a nome del nipote Giorgino, figlio del fu Enriceto, Manuele, figlio del fu Federico, e Giovanni di Saluzzo, marchesi di Clavesana, da una parte, e Manuele, figlio del fu Enrico, ed Antonio, figlio del fu Aleramo, marchesi del Carretto, dall’altra, pronuncia sentenza in merito alle controversie relative al marchesato di Clavesana e alla valle Arroscia.

Sententia lata per dictum dominum .. arbitrum inter partes supradictas.

In nomine Domini amen. Nos Anthoniotus Adurnus, arbiter, arbitrator, amicabilis compositor et comunis amicus ellectus et asumptus inter Conradum Mazurrum, notarium, syndicum, actorem et procuratorem comunis Ianue, et nobiles et egregios viros, dominos Lazarinum et Karolum, marchiones de Carreto, filios quondam domini Georgii, suis propriis nominibus et nomine et vice Georgini, nepotis eorum, filii quondam domini Enriceti, marchionis de Carreto, fratris ipsorum, ac nobiles et egregios dominum Manuelem, marchionem de Cravexana, quondam domini Frederici, et dominum Iohanem de Saluciis, marchionem Cravexane, ex una parte, et nobiles et egregios viros, dominos Manuelem quondam domini Enrici et Anthonium quondam domini Alarami, marchiones de Carreto, ex parte altera, et etiam arbiter, arbitrator et amicabilis compositor ellectus et asumptus inter dictum Conradum Mazurrum, dicto syndicario nomine, ex una parte, et dictos egregios dominos Lazarinum et Karolum, marchiones de Carreto, dictis nominibus, ex una alia parte, ac dictos dominum Manuelem quondam domini Frederici et dominum Iohanem de Saluciis, marchiones Cravexane, ex una alia parte, iuxta formam instrumenti compromisi in nos facti, scripti manu Anthonii de Credentia, notarii et comunis Ianue cancellarii, die heri, volentes causas, lites, guerras, discordias et controversias inter dictas partes vertentes et vigentes seu que in futurum vigere et verti sperantur pocius amicabili composicione quam iure stricto sedare, terminare et diffinire et ipsarum partium et cuiuslibet earum labores, anflactus et pericula abmovere, visis et auditis iuribus et racionibus quas dicte partes nobis exponere, dicere, allegare et ostendere voluerunt, Christi nomine invocato et Deum semper habentes pre oculis et in mente, dicimus, sententiamus, pronunciamus, declaramus, arbitramur, arbitramentamur, cassamus, absolvimus et condempnamus ut infra, videlicet quia primo pronunciamus et declaramus bonam pacem esse debere inter ipsas partes de cetero et quod una partium non possit nec debeat aliam partem offendere in personis vel rebus. Item remictimus et remissas esse pronunciamus et declaramus adinvicem et vicisim omnes iniurias et offensas reales et personales et dampna, incendia, occupaciones, invasiones, dirrupciones et detenciones castrorum, locorum et terrarum que una parcium fecisset contra alteram seu contra subdictos alterius partis vel econtra a die octava mensis decembris proxime preteriti usque in diem facti in nos dicti compromisi. Item dicimus et declaramus quod carcerati partium predictarum capti post suspenssionem offensionum per partes factam debeant libere rellaxari absque ulla redempcione, penes quemcunque et in virtute cuiuscunque sint, et similliter carcerati detenti in virtute vel potestate alicuius vel aliquorum ex dominis marchionibus suprascriptis, quandocunque capti fuerint, libere et absque ulla redempcione debeant rellaxari, salvis infrascriptis: illi vero carcerati qui detenti essent in virtute seu potestate aliquorum stipendiariorum ad decentes et congruas reddempciones cogi possint, non obstantibus predictis. Item pronunciamus et declaramus medietatem marchionatus Cravexane et vallis Arocie, alias concessam in feudum dicto domino Manueli, marchioni de Cravexana, / de qua infeudacione constat publico instrumento scripto manu iam dicti Anthonii de Credentia, notarii et cancellarii, hoc anno, die XIIIª mensis ianuarii, paulo post terciam, esse nullius valoris et efficacie et non vallere nec tenere, ymo ipsam medietatem marchionatus Cravexane et vallis Arocie spectare et pertinere debere pleno iure utilis et dirrecti dominii et possessionis ad comune Ianue et ipsum dominum Manuelem de Cravexana abmovemus ab omni possesione et detencione dicti marchionatus cum rebus et iuribus donatis de quibus in dicto instrumento fit mencio et ipsa adiudicamus dicto comuni Ianue, excepta medietate ville Reçii, cum iuribus, hominibus et pertinenciis suis quam declaramus dictum dominum Manuelem de Cravexana debere tenere in feudum gentile a dicto comuni Ianue et investituram recipere infra mensem unum proxime venturum et fidelitatis iuramentum iterum et de novo prestare cum novis et veteribus capitulis fidelitatis, salvis iuribus et convencionibus que comune Ianue habebat et habet cum .. marchionibus et in marchionatu Cravexane. Item condempnamus dictum syndicum dicti comunis Ianue ad dandum et solvendum dicto domino Manueli de Cravexana florenos auri novem milia infra menses tres proxime venturos, ponendos et collocandos in locis comperarum comunis Ianue, videlicet compere vocate magne Venetorum, pro quibus dictus dominus Manuel collectari non possit. Item declaramus, volumus et pronunciamus quod dictus dominus Manuel, marchio de Cravexana, sit civis Ianue et de cetero possit gaudere honoribus, officiis et beneficiis comunis Ianue. Item declaramus et pronunciamus quod alia medietas dicte ville Reçii cum iuribus et pertinenciis suis, hominibus et vasalis debeat concedi in feudum nobile et gentile dicto domino Iohani de Saluciis, ex marchionibus Cravexane, qui infra mensem unum proxime venturum debeat dictam investituram petere et recipere et dictum comune teneatur ipsum investire, prestito iuramento fidelitatis per ipsum dominum Iohanem quod prestare teneatur ipsi comuni cum novis et veteribus capitulis forme fidelitatis, salvis convencionibus et iuribus que comune Ianue habebat et habet cum marchionibus et in marchionatu Cravexane ut supra. Item, volentes sedare lites et questiones inter dictos egregios viros, dominos Manuelem et Anthonium, marchiones de Carreto, ex una parte, et dictum dominum Iohanem de Saluciis, ex altera, dicimus et declaramus quod de omnibus et singulis questionibus, differenciis et controversiis quas dicte partes habent adinvicem ipse partes debeant elligere infra mensem unum proxime venturum duos arbitros et arbitratores, unum videlicet pro qualibet parte, quibus dicte partes dent potestatem terminandi dictas questiones infra menses tres proxime venturos summarie et de plano, et in casu quo dicti arbitri concordaverint et concorditer pronunciaverint, illud quod fuerit pronunciatum debeat observari per dictas partes sub pena florenorum auri decem milium et ultra sub pena amisionis iurium illius qui contrafaceret aplicandorum ipso iure comuni Ianue, ita tamen quod non possint super superius pronunciatis per nos de villa Reçii aliquid dicere; et in casu quo dicti duo arbitri et arbitratores non essent concordes, dicte partes possint et debeant elligere quatuor iudices de collegio civitatis Ianue, quorum iudicum una cum dictis arbitris declaracioni et pronunciacioni vel maioris partis ipsorum stari debeat inconcuse et irrefragabiliter per dictas partes. Et ipsis iudicibus debeat terminus duorum mensium per dictas partes in dicto casu assignari, mandantes dictis dominis Manueli et Anthonio, marchionibus de Carreto, et dicto domino Iohani de Saluciis, ex marchionibus Cravexane, quod presentem articulum debeant exprese emologare infra octo dies a die notificacionis presentium sub dictis penis, declarantes et ordinantes quod, non obstantibus aliquibus processibus factis inter dictas partes coram aliquibus iudicibus dellegatis, ecclesiasticis sive secularibus, nec aliquibus sentenciis exinde subsecutis, dicti medii possint et valleant de iuribus et iusticia partium predictarum cognoscere et terminare. Item dicimus, pronunciamus et arbitramur quod dicti domini Manuel et Anthonius, marchiones de Carreto, teneantur dare et traddere dicto comuni Ianue possessionem vacuam dicte medietatis marchionatus Cravexane quam dictus dominus Manuel, marchio Cravexane, dicebat et asserebat ad se spectare et pertinere et de qua fecit donacionem comuni Ianue iuxta formam publici instrumenti scripti manu supradicti Anthonii de Credentia, notarii et comunis Ianue cancellarii, hoc anno, die XIIIª mensis ianuarii, in terciis, cum omnibus iuribus et pertinentiis dicte medietatis dicti marchionatus et cum fidelitate hominum et vassalorum, mero et mixto imperio, iurisdicione et vassalaticis et facere iurare fidelitatem dicto comuni Ianue per homines et vassalos dicte medietatis marchionatus seu .. syndico vel syndicis dicti comunis Ianue ad simplicem requisicionem ipsius comunis vel legiptime persone pro dicto comuni et factis et adimplectis predictis omnibus et singulis per dictos egregios dominos Manuelem et Anthonium, marchiones de Carreto, dictum comune Ianue teneatur et debeat per personam legiptimam dictam medietatem dicti marchionatus, excepta dicta villa Reçii, in nobile et gentile feudum concedere incontinenti dictis dominis Manueli et Anthonio, marchionibus de Carreto, et ipsos investire de dicto feudo et quam investituram recipere debeant et iuramentum fidelitatis prestare dicto comuni Ianue seu persone legiptime, recipienti nomine dicti comunis, cum novis et antiquis capitulis fidelitatis tanquam boni et veri vassali ipsius comunis, salvis convencionibus quas comune Ianue habet cum marchionibus Cravexane ut supra. Quas convenciones dicti domini Manuel et Anthonius, marchiones de Carreto, teneantur et debeant de cetero observare pro parte quam habent in dicto marchionatu, sane intellecto quod ius comunis Ianue, superioris domini, semper intelligatur esse salvum et hoc exprimatur in iuramento prestando per dictos vassalos et homines dictis dominis Manueli et Anthonio, marchionibus de Carreto. Item pronunciamus et declaramus ex dicta causa permutacionis dicte infeudacionis et pro recompensacione ipsius comunis Ianue quod dicti domini Manuel et Anthonius, marchiones de Carreto, teneantur dare dicto comuni Ianue medietatem burgi, territorii et castrorum Finarii cum valibus et pertinenciis suis, hominibus, vasalis et fidelitate ipsorum hominum et vasalorum et iurisdicionibus quibuscunque et tota dimidia territorii Finarii, ita quod in ipsis penitus nichil remaneat, sed tota dicta medietas ex nunc intelligatur esse translata in dictum comune Ianue et instrumentum dactionis pre/dicte dicto comuni Ianue facere incontinenti, facta infeudacione predicta, et in qua medietate intelligatur venire pars quam habent et habere consueverunt in Castro Francho et in sollo ipsius et possessionem omnium et singulorum preditorum traddere dicto comuni Ianue vel eius syndico seu syndicis et facere iurare homines ipsorum dominorum Manuelis et Anthonii fidelitatem syndico vel syndicis comunis Ianue ad requisicionem dicti comunis seu eius syndici vel syndicorum et ipsos homines ipsorum dominorum Manuelis et Anthonii penitus absolvere et liberare ab omni iuramento fidelitatis prestito per dictos homines eisdem dominis Manueli et Anthonio et alteri eorum vel legiptime persone pro eis et altero eorum et ab omni obligacione qua sibi tenebantur quacunque racione, occasione vel causa usque in presentem diem, declarantes et arbitrantes quod de cetero ipsi domini Manuel et Anthonius vel alter eorum vel heredes ipsorum in perpetuum de dicta medietate Finarii, territorii et aliorum supradictorum non possint vel possit se intromictere de iure vel de facto, sane intelligendo quod in translacione et dactione predicta fienda per dictos dominos Manuelem et Anthonium, marchiones de Carreto, non intelligantur redditus quos percipiunt seu percipere solebant domini Guiraldus et Matheus, filii quondam domini Anthonini, marchionis de Carreto, nec etiam aliqua alia iura dictorum dominorum Guiraldi et Mathei, nisi talia qualia ipsi egregii domini Manuel et Anthonius, marchiones de Carreto, habebant et habere soliti sunt ante inchoactionem presentis guerre. Item dicimus, arbitramur et pronunciamus quod prefati egregii domini Lazarinus et Karolus teneantur prestare pacientiam et consentire et nullo modo impedire quod prefati domini Manuel et Anthonius, marchiones de Carreto, possint adimplere et observare dictum articulum proxime precedentem et omnia et singula in eo contenta. Item quod dicti egregii domini Lazarinus et Karolus teneantur curare et facere suo iusto posse et bona fide quod homines prefati dictorum dominorum Manuelis et Anthonii faciant comuni Ianue sive eius syndico vel syndicis dictum iuramentum et in hoc prebere suum auxilium et favorem. Item pronunciamus et declaramus quod postquam dictum comune Ianue receperit dictam dactionem medietatis Finarii, possessionem et iuramentum hominum, territorii et iurium predictorum, ut superius dictum est, a dictis dominis Manuele et Anthonio, marchionibus de Carreto, quod de predicta medietate Finarii cum hominibus, territorio, castris et fortiliciis, salvo Castro Francho quod libere remanere debeat comuni Ianue, debeat et teneatur ipsum comune Ianue incontinenti infeudare et in feudum nobile et gentile concedere dictis dominis Lazarino et Karolo, marchionibus de Carreto, pro se et heredibus suis, ipsis dominis Lazarino et Karolo investituram pectentibus, et qui iurare debeant et teneantur dicto comuni seu persone legiptime pro ipso comuni et iuramentum fidelitatis prestare cum omnibus capitulis nove fidelitatis et veteris, ita tamen quod sub ista infeudacione intelligatur exceptum quod contra comune Ianue homines supradicti venire non possint nec debeant et hoc salvo et expresso, scilicet quod non possint vel debeant venire contra comune Ianue, in ceteris dictum comune Ianue teneatur absolvere dictos homines a iuramento fidelitatis prestito dicto comuni et dictum sacramentum per dictos homines fieri facere dictis dominis Lazarino et Karolo. Item pronunciamus et declaramus quod dicti domini Lazarinus et Karolus possint esse cives Ianue et gaudere beneficiis et honoribus civium Ianue et quod de vitualibus quas portari fecerint de terris eorum ad civitatem Ianue post kalendas marcii anni proxime venturi pro usu ipsorum et familiarum ipsorum sint et esse debeant liberi et immunes a quibuscunque cabellis novis et veteribus comunis Ianue. Item cassamus et anullamus obligacionem factam comuni Ianue per dictos dominos Lazarinum et Karolum de dicta medietate Finarii et e converso omnes obligaciones factas dictis dominis Lazarino et Karolo per dictum comune Ianue, de quibus constat publico instrumento scripto manu sepedicti Anthonii de Credentia notarii et cancellarii, hoc anno, die XIIIª ianuarii, inter terciam et nonam. Item cassamus et anullamus ex certa scientia omnes alias obligaciones et promissiones contentas in dicto instrumento. Item cassamus et anullamus ex certa scientia omnes et singulas donaciones factas predictis dominis Lazarino et Karolo, marchionibus de Carreto, per dictum dominum Manuelem, marchionem de Cravexana, de tercia parte dimidie partis marchionatus Cravexane et de valle Naticinii et infeudacionem inde secutam, de quibus constat publicis instrumentis scriptis manu dicti notarii et cancellarii, dicta die XIIIª ianuarii proxime preteriti. Item dicimus, declaramus et pronunciamus quod per infeudaciones de quibus supra facta est mencio vel aliquam partem ipsarum vel per aliqua contenta in presenti sententia nullum fiat preiudicium comuni Ianue in convencionibus et iuribus quas et que dictum comune Ianue habet cum .. marchionibus seu in marchionatu Cravexane et in vale Arocie aut cum dominis .. marchionibus de Carreto. Item, super questionibus vertentibus super villa, castro et territorio Petriole inter dictos dominos Manuelem et Anthonium, marchiones de Carreto, ex una parte, et dominos Georginum, Guiraldum, Christoforum et Iacobum, marchiones Ceve, ex altera, dicimus, arbitramur et pronunciamus quod castrum et fortilicium superius Petriole poni debeat in manibus, forcia et virtute domini Georgii, marchionis Ceve, qui dictum castrum possit munire et munitum tenere pro observancia eorum que infra dicentur et homines dicti burgi Petriole debeant prestare iuramentum dicto domino Georgio de manutenendo eum in forcia dicti castri pro observacione infrascriptorum. Et predicta facere debeant et teneantur dicti domini Manuel et Anthonius, marchiones de Carreto, infra dies octo proxime venturos infra quos teneantur dicte partes elligere duos probos viros, unum videlicet pro parte qualibet, quibus dare debeant potestatem et bayliam plenam cognoscendi et declarandi iura dictarum partium super dicto castro, territorio et hominibus que pretendunt et asserunt se habere et illud quod dicti duo elligendi ut supra cognoverint et pronunciaverint super dictis iuribus / volumus et mandamus per dictas partes observari. Et eo casu prefatus dominus Georgius teneatur observare et possessionem traddere dicti castri illi vel illis pro quo vel quibus fuerit iudicatum usque ad integram observacionem dicte sententie ferende, sive in dactione peccunie sive in traddicione castri consisteret, prout fuerit iudicatum. Et teneantur etiam dicte partes dare terminum dictis elligendis ad iudicandum infra menses tres tunc proxime venturos et si forte non erunt concordes in pronunciando, debeant elligere dicte partes duos vel plures iudices de collegio civitatis Ianue quorum una cum dictis duobus vel maioris partis eorum declaracioni et sententie stetur et qui iudices elligendi debeant infra alios duos menses dictam questionem terminare et diffinire et dictus dominus Georgius, depositarius dicti castri, debeat tenere dictum castrum pro illo vel illis qui optinebunt usque ad integram solucionem, mandantes presentem articulum emologari debere exprese per publicum instrumentum infra octo dies a die late presentis sententie sub pena in dicto compromiso apposita et contenta. Item dicimus et declaramus quod quelibet partium possit et debeat declarare et nominare adherentes suos infra mensem unum proxime venturum et illi qui fuerint declarati et nominati per aliquam ex dictis partibus intelligantur esse inclusi in presenti sententia et pace, sane intellecto quod dicte partes non possint nec debeant nominare aliquem vel aliquos pro adherentibus qui sit vel sint bannitus vel banniti dicti comunis Ianue. Item dicimus, pronunciamus et declaramus quod dictus dominus Manuel de Carreto facere et curare debeat et teneatur quod Georginus, filius suus, non recedat de civitate Ianue, sed in dicta civitate stabit et morabitur prout et sicut et eo modo et forma quibus nobis arbitratori predicto placebit et absque nostra licentia non recedet, et eodem modo dicimus et arbitramur quod dictus dominus Lazarinus, marchio de Carreto, non recedat de dicta civitate Ianue, sed in ipsa civitate stet et moretur prout et sicut et eo modo et forma quibus nobis dicto arbitratori placebit et absque nostra licentia non recedet, quos volumus et declaramus stare debere obsides pro observacione contentorum in presenti nostra sententia usque ad nostrum beneplacitum. Declaramus etiam et pronunciamus quod frater Marcus et Conradus, filii dicti domini Manuelis, marchionis de Carreto, qui ad presens detinentur per dictos dominos Lazarinum et Karolum, debeant libere rellaxari quando pro parte dicti domini Manuelis fuerit presens nostra sententia observata. Item dicimus et pronunciamus quod dicti domini Lazarinus et Karolus teneantur et debeant ad requisicionem comunis Ianue seu presidentium dicto comuni mictere homines suos ad dirrupcionem Castri Franchi semper et quandocunque dictum comune elligeret et disponeret illud destruere. Item dicimus et pronunciamus quod dicti domini Manuel et Anthonius, marchiones de Carreto, et alter eorum teneantur et debeant iurare et promictere quod non offendent vel offendi facient per se vel alium seu alios pro eis vel altero eorum dominum Conradum Marchixium de Albingana, iuris peritum, vel Oddonem Raçium de Albingana vel aliquos sequaces eorum vel alterius eorum. Item dicimus, pronunciamus, declaramus et arbitramentamur quod suprascripti omnes et singuli domini marchiones de Carreto et de Cravexana teneantur et debeant contenta in presenti nostra sententia quantum ad quemlibet eorum pertinet inviolabiliter observare, quam si forte, quod absit, non servarent, ex nunc prout ex tunc cassamus et cassa, nulla et irrita esse pronunciamus feuda omnia et singula de quibus supra fit mencio, respectu videlicet illius vel illorum qui non servaret et quantum pro parte vel partibus que concernerent factum non observantis vel ipsi non observanti spectare videatur, mandantes et iubentes omnia et singula supradicta per dictas partes actendi et observari debere sub pena in dicto compromiso apposita et sub alia pena declarata per nos et alia quacunque per nos declaranda usque ad finem termini dicti compromisi, reservantes nobis potestatem et bayliam corrigendi, emendandi, interprectandi et de novo pronunciandi semel et pluries usque ad finem termini dicti compromisi. Et de predictis mandamus confici debere publicum instrumentum per te Anthonium de Credentia, notarium et cancellarium comunis Ianue sepedictum. Lata, data et promulgata fuit suprascripta sententia per prefatum magnificum dominum Anthoniotum et lecta et publicata per me dictum Anthonium de Credentia, notarium et comunis Ianue cancellarium infrascriptum, Ianue, in salla terracie palacii ducalis comunis Ianue, anno dominice nativitatis M°CCC°LXXXV°, indicione VIIª secundum cursum Ianue, die martis XXIª mensis marcii, hora meridiei, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis sapientibus viris, domino Iacobo Landi de Sarzana, legum doctore, vicario ducali, domino Iohane Cataneo, legum doctore, Frederico de Pagano, cive Ianue et Petro de Bargalio et Masimo de Iudicibus, notariis et dicti comunis Ianue cancellariis, et presentibus dicto .. syndico comunis Ianue et dicto domino Guillelmo, marchione Ceve, procuratore dictorum dominorum Manuelis et Anthonii, marchionum de Carreto, nec non Georgino, filio dicti domini Manuelis, et absentibus aliis partibus.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum instrumentum composui et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 735-744.

Su una delibera sul pagamento dei tributi da parte delle famiglie numerose

7 febbraio 1385

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a una delibera del 7 febbraio 1385.

366

1385, febbraio 7, Genova

L’ufficio degli otto deputati alla ricognizione delle immunità delibera che i padri di dodici figli siano tenuti al pagamento dei tributi sul patrimonio degli ultimi quindici anni e, così come i padri di sedici figli e i medici, debbano corrispondere le imposte istituite nel 1384, mentre siano esenti dal mutuum ora richiesto, siano soggetti a quelli istituiti in occasione e successivamente alla guerra con Venezia e siano immuni dall’avaria o da altre contribuzioni precedenti al conflitto.

Pro habentibus XIIcim liberos et eodem collegio.

In nomine Domini amen. Nos..officium ... cognitores super infrascripta commissione deputati per prefatum magnificum dominum ducem et eius..consilium, cuius quidem commissionis tenor talis est:

M°CCCLXXXV°, die VIIª februarii, in terciis. Magnificus et potens dominus, dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gracia Ianuensium dux et populi defensor, et suum..consilium etc. commisserunt officio et officialibus deputato et deputatis super declarando immunitates francorum, qui videre et examinare debeant sententias per eos latas inter comune Ianue, ex una parte, et medicos tam cirurgie quam fixice et illos qui asserunt habere immunitatem propter numerum duodecim vel sexdecim liberorum, ex altera, et declarent que cotuma, mutua, impositiones et avarias solvere debeant et teneantur de impositis per comune Ianue usque in hodiernam diem, presentibus et audientibus omnibus octo officialibus dicti officii et presentibus Lodisio Imperiale, Neapoleono Lomelino, Samuelle de Carrega, Damiano et Martino Marrufis, Damiano Picho et Francisco Lomellino et presentibus testibus Anthonio de Accurso, Enrico de Camilla et Iuliano Tarigo, not(ario).

Visis dicta commissione, sententiis et declaracionibus per nos latis, de quibus in dicta commissione fit mencio et ipsis omnibus diligenter discussis … videlicet 1 quod habentes numerum duodecim liberorum solvant onera imposita possessionibus quas habuerunt et imposita fuerunt ab annis quindecim citra. Item quod habentes numerum duodecim et sexdecim liberorum solvant et solvere debeant cotumum et capitacionem impositam anno de M°CCCLXXXIIII°, tempore domini Leonardi, et nichil solvant pro mutuo nunc imposito. Item quod nichil solvant de quibuscunque avariis quantum pro mobili impositis ante guerram Venetorum, de qua fit mencio in sententia pridie per nos lata. Item quod solvant quecunque onera imposita a tempore dicte guerre Venetorum incohate citra. § Qui medici de collegio medicorum civitatis Ianue solvere teneantur et debeant imposicionem et capitacionem factam et impositam anno de M°CCCLXXXIIII°, tempore domini Leonardi, et quod a presenti mutuo nunc imposito sint exempti et immunes. Item quod solvant onera imposita a tempore dicte guerre Venetorum citra, de aliis vero oneribus ante dictam guerram impositis nichil solvere teneantur, sed sint liberi et immunes. Lata ..., die septima mensis februarii, circa terciam horam de sero, presentibus testibus ad hec vocatis Conrado Maçurro, Anthonio de Credencia et Maximo de Iudicibus, notariis et cancellariis comunis Ianue et prefati domini..ducis.

(S.T.) Ego Iohannes Mastracius quondam Oberti, sacri Imperii notarius et scriba deputatus cum dicto officio seu magistratu, predicte pronuntiacioni seu declaracioni presens interfui et rogatus scripsi, licet per alium extrahi fecerim de actis publicis dicti officii, scriptis manu mei dicti Iohannis, notarii, aliis negociis ocupatus, et facta inde legiptima colacione seu liquidacione cum originali auctentico, reperui scriptorem errasse in illa parte qua scripta est addicio ubi legitur « mensis », quam addidi manu propria, in quorum omnium testimonium me subscripsi meisque consuetis nomine et signo instrumentorum signavi et corroboravi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 874-876.

Sulla concessione di un feudo del marchesato dei Clavesana

1° dicembre 1386

Maximo de Iudicibus è notaio e cancelliere in un atto relativo alla concessione di un feudo nel marchesato dei Clavesana rogato il 1° dicembre 1386 a Genova. Nello stesso atto Gabriele Iudex è nominato in qualità di testimone.

164

1386, dicembre 1, Genova

Il comune di Genova a seguito dell’acquisto dei tre quarti del marchesato dei Clavesana, concede in feudo a Opecino della Lengueglia e a Nicoloso, figlio del fu Corrado della Lengueglia, che agisce anche a nome dei fratelli Segurano, Torello e Ettore, già vassalli dei suddetti marchesi, i territori esplicitamente indicati, con le relative dipendenze, ricevendone il giuramento di fedeltà.

De dictis dominis de Linguilia feudum.

In nomine Domini amen. Coram illustri atque excelso domino, domino Anthonioto Adurno, Dei gratia Ianuen(sium) duce et populi deffensore, nec non coram eiusdem magnifici domini, domini ducis ven(erabili) quindecim sapientum antianorum consilio personaliter constituti nobiles viri, dominus Opeccinus de Linguilia, pro se, heredibus et successoribus suis, et Nicolosius quondam domini Conradi de Linguilia, pro se et heredibus et successoribus suis nec non tanquam procurator et procuratorio nomine domini Securani, legum doctoris, Toreli et Hectoris, fratrum dicti Nicoloxii et filiorum quondam dicti domini Conradi de Linguilia prelibati, ut de procuratione dicti Nicoloxii constat publico instrumento scripto et publicato manu Fatii Tabo, notarii, hoc anno, die XXVIIII aprilis, et pro quibus domino Securano, Torelo et Hectore ad cautellam et maioris roboris firmitatem idem Nicolosius prefatis magnifico domino duci, eius consilio nec non michi notario et cancellario infrascripto, stipulantibus et recipientibus vice et nomine dicti comunis Ianue, de rato habendo promisit sub expressa obligatione omnium et singulorum bonorum dicti Nicoloxii mobilium et imobilium presentium et futurorum, scientes certamque notitiam habentes de quadam venditione inita et contracta inter comune Ianue sive magnificum et excelsum dominum, dominum Anthoniotum ducem et eius consilium, recipientes vice et nomine dicti comunis Ianue, ex una parte, et nobiles atque egregios viros, dominos Manuelem et Anthonium, ex marchionibus de Carreto, sive Raffaelem de Auria, procuratorem et procuratorio nomine dictorum dominorum Manuelis et Anthonii, de et super tribus quartis partibus totius marchionatus Clavexane et de omnibus et singulis castris, fortellitiis, locis, villis, iuribus, iurisdictionibus atque pertinentiis quibuscumque spectantibus et pertinentibus ad dictas tres quartas partes marchionatus predicti nec non quocumque et qualitercumque competentibus et competituris predictis dominis Manueli et Anthonio etiam in toto dicto marchionatu Clavexane, cuius quidem contractus venditionis vigore omnia et singula iura directa, utilia atque feudalia et quocumque et qualitercumque competentia et competitura dictis dominis Manueli et Anthonio in dicto marchionatu Clavexane totaliter translata fuerunt et sunt in dictum comune Ianue, prout de predictis latius et seriosius patet publico instrumento inde confecto atque scripto et publicato manu Petri de Bargalio, notarii et cancellarii comunis Ianue, in quibus quidem iuribus atque tribus quartis partibus dicti marchionatus Clavexane erant et sunt feuda et iura feudalia de castris, locis, villis, iuribus et pertinentiis infrascriptis, de quibus ex causa et titulo feudi nobilis et gentilis [ante] dictam venditionem dicti de Linguilia tenebantur et obligati erant prefatis dominis Manueli et Anthonio et post dictam venditionem tenentur et obligati sunt dicto comuni Ianue et ad omnia et singula ad que ante dictam venditionem et tempore dicte venditionis tenebantur et obligati erant ex causa dictorum feudorum predictis dominis Manueli et Antonio volentesque predicti dominus Opeccinus et Nicoloxius recognoscere bonam fidem atque volentes et consentientes expresse de cetero habere, tenere, recognosscere et reputare dictum comune Ianue nec non prefatos magnificum dominum, dominum ducem et eius consilium, recipientes nomine et vice dicti comunis Ianue, in veros et legiptimos dominos et ei superiores et eisdem magnifico domino, domino duci et eius consilio, recipientibus ut supra, facere, prebere et prestare omnia et singula ad que tenentur dicto comuni Ianue ex causis maxime superius declaratis et ad que tenebantur dictis dominis Manueli et Anthonio ex natura, forma, consuetudine atque conventionibus et capitulis quibuscumque dictorum feudorum, cum omni debita reverentia et totali benignitate devote et humiliter supplicarunt, nominibus antedictis, prefatis magnifico domino, domino duci et eius consilio, nomine dicti comunis Ianue, quatenus dignentur predictos dominum Opeccinum et Nicoloxium, suis et nominibus quibus supra, recognosscere atque tenere et habere de cetero in veros, fideles et legiptimos subditos et vassalos dicti comunis Ianue et pro veris, fidelibus et legalibus subditis et vassalis dicti comunis Ianue, nec non eosdem, nominibus antedictis, de novo investire et investituram facere de castris sive de partibus castrorum, locorum, terrarum, villarum, rerum, iurium et iurisdictionum infrascriptarum, videlicet dictum dominum Opeccinum pro se, heredibus et successoribus suis de feudo recto, nobile et gentile, antico, avito et paterno trium quartarum partium quarte partis ville Cuxii et ville Mendatice; item trium quartarum partium ville Ubasete usque ad fossatum de fontana murata in valle Arocie constitutarum; item trium quartarum partium medietatis ville Villagi; item trium quartarum partium villarum Furoni, Giniestri et Podii Lotarii; item trium quartarum partium castri Pozoni et trium quartarum partium medietatis hominum Maremi et Marmorei in valle Leroni constitu(tarum), nec non dictum Nicoloxium, nominibus quibus supra, de feudo recto, nobile et gentile, antico, avito et paterno trium quartarum partium quarte partis villarum Cuxii et Mendatice, item trium quartarum partium ville Montiscalvi in valle Arocie constitutarum; item trium quartarum partium ville Digne; item trium quartarum partium castri Maremi; item trium quartarum partium medietatis hominum Maremi et Marmorii in valle Leroni constit(utarum), nec non eosdem dominum Opeccinum et Nicolosium, nominibus quibus supra, de feudo et iure feudali omnium et singulorum iurium realium et personalium et aliorum quoru(m)cumque cum omnibus pactis, condictionibus et iurisdictionibus quibuscumque, de quibus et super quibus dicti de Linguilia tenebantur ante dictam venditionem et tempore dicte venditionis prefatis dominis Manueli et Anthonio et predecessoribus suis, cum mero et mixto imperio, totali iurisdictione et / omnimoda potestate atque segnoria hominum et vassalorum dictorum locorum respectu dictarum partium et ibidem habitantium et habitandorum nec non cum omnibus et singulis territoriis, possessionibus, molendinis, boschis, nemoribus, silvis, acquariciis, rivis, fluminibus, pedagiis, venationibus, piscationibus, furnis, ferreriis, batenderiis, rupibus, ruinis, rosiis, successionibus, dacitis, factis, anonis, magiis, censibus, campariis, consulatibus, castellaniis, angariis, p<a>ra<n>gariis et cum omnibus et singulis aliis iuribus et iurisdictionibus necessariis vel volutariis quibuscumque spectantibus et pertinentibus quomodocumque et qualitercumque ad dictas partes dictorum locorum et alia de quibus ut supra investitura legiptime postulatur et in omnibus et per omnia, prout et sicut supradicti de Linguilia et quilibet eorum pro partibus et feudis predictis tenebantur et obligati erant dictis dominis Manueli et Anthonio et ipsorum et cuiusque ipsorum predecessoribus ex partibus feudalibus supradictis. Qui magnificus et potens dominus .. , dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gratia Ianuens(ium) dux et populi deffensor, in presentia, consilio, voluntate et consensu sui consilii quindecim sapientum antianorum civitatis Ianue, et ipsum consilium atque consiliarii ipsius consilii, in presentia, auctoritate, voluntate et decreto prefati magnifici domini, domini ducis, in quo quidem consilio interfuit legiptimus et sufficiens numerus ipsorum antianorum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec, videlicet Spagnolus Ferrandus, prior, d(ominus) Petrus de Campofregoso, Symon Merega, Anthonius de Accurso, Bartholomeus de Begino, Cabriel Iudex, Bartholomeus Peraçius, // Raffael Cominalis, Iohannes de Murfino, Bartholomeus Rubeus, speciarius, Thomas Domesticus et Anthonius Rex, // audita requisitione predicta et actenti quod predicti dominus Opeccinus, dominus Securanus, Nicolosius, Torellus et Hector et ipsorum et cuiuslibet ipsorum predicte sortis semper fuerunt, hodie sunt et speratur etiam quod de futuro sint vestri et fideles, intimi et vassali dicti comunis et erga ipsum comune gesserunt et hodie gerunt sinceram et puram fidem, ac etiam humili requisitione facta pro parte dictorum domini Opeccini et Nicolosii, nominibus quibus supra, benigne et liberaliter annuentes et ut ad promptiorem fidelitatem et reverentiam avidius annuentes, omni modo, via, iure et forma quibus melius potuerunt et possunt, ex potestate et baylia ipsis magnifico domino duci et consilio concessis et actributis, nomine et vice dicti comunis Ianue, et pro ipso comuni Ianue dederunt et concesserunt, dant et concedunt predicta feuda pro partibus suprascriptis cum modis, formis, condictionibus et consuetudinibus antiquatis dictorum feudorum et cum omnibus aliis et singulis ut supra petitis et postulatis et ad que tenebantur dicti de Linguilia ante dictam venditionem et tempore dicte vendictionis dictis dominis Manueli et Antonio, prefatis domino Opeccino et Nicolosio, recipientibus nominibus quibus supra, in nobile, gentile, rectum feudum antiquum, avitum et paternum, dicta castra, territoria, villas, loca, iura, iurisdictiones, homagia, fidelitates et omnia et singula superius impresata cum omnibus et singulis iuribus, iurisdictionibus et pertinentiis quibuscumque spectantibus et pertinentibus ad predicta et aliquod predictorum ipsosque dominum Opeccinum et Nicolosium, nominibus quibus supra, presentes, petentes et flexis genibus recipientes pro se et ipsorum heredibus atque successoribus nec non cum pactis, modis, condictionibus et consuetudinibus supradictis de dictis castris, locis, villis, territoriis, iuribus et iurisdictionibus et aliis superius declaratis prefatus magnificus dominus dux, in presentia, consilio, voluntate et consensu dicti consilii, nomine et vice dicti comunis Ianue et pro ipso comuni, tanquam veros, legiptimos et fideles subditos et vassalos ipsius comunis Ianue per ducale septrum quod dictus dominus dux tenebat in manibus et horis osculum legiptime investivit dictaque feuda et quelibet eorum cum omnibus et singulis predictis spectantibus et pertinentibus ad eadem ipsis domino Opeccino et Nicolosio, nominibus antedictis, et ipsorum successoribus dimittere et sine causa legiptima non auferre ipsi magnificus dominus dux et consilium, nomine et vice dicti comunis Ianue, solepniter promiserunt. Qua investitura ut supra facta, prefati dominus Opeccinus et Nicolosius, nominibus supradictis, dictam investituram atque concessionem dictorum feudorum et omnium et singulorum supradictorum spectantium et pertinentium ad predicta, gratanter, humiliter et cum reverentia quanta possunt acceptantes et dictos magnificum dominum, dominum ducem et consilium, nomine dicti comunis Ianue, nec non dictum comune Ianue in veros et legiptimos dominos et superiores ipsorum et cuiusque ipsorum nec non locorum et castrorum predictorum et eorum que ut supra concessa sunt et cuiuslibet eorum recognosscentes, eisdem magnifico domino duci et consilio, stipulantibus nomine et vice dicti comunis, corporaliter tattis scripturis, super quodam libro quem prefatus magnificus dominus, dominus dux tenebat in manibus, debite fidelitatis prestiterunt flexis genibus sacramentum secundum formam antiquam et novam traditam in prestatione sacramenti fidelitatis suo domino per vassalum, confitentes prefati dominus Opeccinus et Nicolosius, nominibus quibus supra, supradicta omnia et singula castra, loca, territoria, iurisdictiones, homines, iura et alia superius expresata fore et esse feudalia dicti comunis Ianue pro partibus antedictis et etiam ea a dicto comuni Ianue velut a vero et legiptimo domino / et superiori, de cetero habere, tenere et possidere in feudum nobile et gentile, antiquum, avitum et paternum, pro quo feudo et eius occaxione fidelitatem comuni Ianue iuraverunt, nominibus antedictis, prout superius continetur. Et promiserunt prefati dominus Opeccinus et Nicolosius, nominibus antedictis, dictis magnifico domino duci et consilio et michi notario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus vice et nomine dicti comunis Ianue, dicta castra et loca ut supra concessa et quodlibet ipsorum semper et quandocumque ad mandata comunis predicti etc. vel presidentium ipsi comuni qui sunt et pro tempore erunt de ipsis et quolibet ipsorum atque hominibus eorundem facere pacem, treguam et guerram nec non exercitum et cavalcatam et omnia alia et singula ad que tenebantur ante dictam vendictionem et tempore dicte vendictionis dictis dominis Manueli et Anthonio et predecessoribus ipsorum in dicto marchionatu Clavexane, quotiens per ipsum magnificum dominum ducem et consilium seu presidentes comuni Ianue qui pro tempore erunt fuerit nuntio, ambaxiata, licteris vel aliter requisitum. Que omnia et singula suprascripta prefati dominus Opeccinus et Nicolosius, suis et nominibus supradictis, actendere, complere et observare promisserunt et contra in aliquo non facere vel venire de iure vel de facto et aliqua ratione, causa, modo vel ingenio qui dici vel excogitari possit, sub pena dupli eius de quo contrafieret vel ut supra non observaretur, cum restitutione omnium et singulorum dampnorum, interesse et expensarum que propterea fierent litis et extra, ratis nichilhominus semper manentibus supradictis, si de dicti comunis Ianue sive presidentium dicto comuni processerit voluntate. Et proinde et ad sic observandum et totaliter adimplendum omnia et singula supradicta prefati dominus Opeccinus et Nicolosius, suis et nominibus antedictis, pignori obligaverunt et ypothecaverunt dictis magnifico domino, domino duci et consilio, stipulantibus et recipientibus vice et nomine dicti comunis Ianue, omnia et singula ipsorum bona mobilia et immobilia presentia et futura et etiam dictorum omnium de Linguilia superius positorum. Et de predictis tam prefati magnificus dominus, dominus dux et consilium quam dicti domini de Linguilia voluerunt et rogaverunt confici debere publicum instrumentum per me Petrum de Bargalio, notarium et comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Acta sunt hec omnia Ianue, in palatio ducali, in salla capelle veteris, ubi nunc celebrantur consilia dicti comunis, anno dominice nativitatis MCCCLXXXVI, indictione nona secundum cursum Ian(ue), die prima decembris, post terzias, presentibus testibus vocatis et rogatis domino Anthonio de Cingulo, legum doctore, vicario ducali, domino Iohanne Cataneo et domino Bartholomeo de Iacopo, legum doctoribus, Conrado Mazurro et Maximo de Iudicibus, notariis et comunis Ianue cancellariis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, suprascriptum presens instrumentum extractum, sumptum et exemplatum de foliacio instrumentorum compositorum per Petrum de Bargalio, notarium et cancellarium, vidi, legi, correxi et diligenter ascultavi cum originali auctentico scripto manu dicti Petri et, utrumque concordare inveniens, me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis, in testimonium premisorum, habens superinde auctoritatem, licentiam et potestatem michi ex iniuncto custodie privillegiorum dicti comunis officio actributam.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 563-569.

Sulla quietanza per la vendita del marchese di Clavesana

30 ottobre 1386

Gabriele Iudex, notaio e priore, è membro del Consiglio degli Anziani di Genova e presenzia come testimone a un atto del 30 ottobre 1386 rogato, fra gli altri, dal notaio e cancelliere del comune di Genova Massimo de Iudicibus.

227

1386, ottobre 30, Genova

Raffaele Doria, procuratore di Manuele ed Antonio del Carretto, rilascia quietanza a Brancaleone Grimaldi e Clemente de Prementorio, massari del comune di Genova, della somma di 60000 fiorini d’oro per l’acquisto di territori e beni nel marchesato di Clavesana, in Valle Arroscia, di cui al n. 225.

Quitacio facta comuni Ianue per .. procuratorem dictorum dominorum .. marchionum.

In nomine Domini amen. Raffael de Auria quondam Alexandri, civis Ianuensis, procurator et procuratoriis nominibus egregiorum dominorum Manuelis et Anthonii, marchionum de Carreto, cum pleno et sufficienti mandato et baylia ad infrascripta omnia et singula vigore publici instrumenti procurationis scripti in Calizano, manu Georgii de Valle de Montevico, notarii, hoc anno, die sexta octobris mensis instantis, et cuius quidem instrumenti tenor inferius est insertus, confessus fuit et etiam publice recognovit illustri et magnifico domino, domino Anthonioto Adurno, Dei gratia Ianuen- (sium) duci et populi deffensori, et eius consilio quindecim antianorum in sufficienti et legiptimo numero congregato et quorum antianorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Gabriel Iudex, notarius, prior, Spagnolus Ferrandus, Symon Merega, Anthonius de Accurso, Thomas Barroya de Sancto Petro Arene, Bartholomeus de Vulturo, remolarius, // Bartholomeus de Begino de Sancto Martino de Irchis, Bartholomeus Pezonus, Bartholomeus Rubeus, speciarius, Iohannes de Morfino, Thomas Domesticus et Antonius Rex, et ad cautellam michi notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice comunis Ianue, se, dictis nominibus, ab ipsis magnifico domino duce et consilio seu a Branchaleone de Grimaldis et Clemente de Prementorio, massariis generalibus comunis Ianue, dantibus et solventibus de pecunia comunis, florenos sexaginta millia auri in modum infrascriptum: florenos viginti millia auri boni et iusti ponderis in pecunia numerata sibique, dictis nominibus, dictos florenos viginti millia auri integraliter tradditos, solutos et numeratos fuisse et esse in et super diversis banchis bancheriorum civitatis Ianue, de quibus et prout seriosius constat in cartulario dictorum massariorum anni presentis; item alios florenos viginti millia auri boni et iusti ponderis in pretio et valore locorum ducentorum comunis Ianue scriptorum super dictum Raffaelem, dictis nominibus, in compereta Venetorum, computatis dictis locis pro dictis florenis viginti millia auri ad rationem florenorum centum / pro quolibet loco; reliquos autem florenos viginti millia auri in banchis Anthonii Grilli et Batiste Lomelini, bancheriorum Ianue. Et sunt illi floreni sexaginta millia auri ad quos prefati magnificus dominus dux et consilium, nomine et vice dicti comunis Ianue, tenebantur et obligati erant dictis dominis Manueli et Anthonio et cuicumque legiptime persone pro ipsis pro pretio et nomine pretii et finito pretio vendictionis facte per ipsum Raffaelem, dictis nominibus, prefatis magnifico domino duci et consilio, recipientibus nomine et vice dicti comunis, de terris, castris, villis, locis, fortillitiis, possessionibus, territorio, hominibus, vassalis et iurisdictionibus vallis Arocie, marchionatus Clavexane, de qua quidem vendictione et etiam de contracarta post dictam vendictionem facta et recognita constant duo publica instrumenta scripta manu mei notarii et cancellarii infrascripti, hoc anno, die XXV octobris. Et de ipsis florenis sexaginta millibus se, dictis nominibus, ab ipsis magnifico domino duce et consilio, nomine dicti comunis stipulantibus, bene quietum et solutum vocavit et vocat, renuntians, dictis nominibus, exceptioni dictorum florenorum sexaginta millium auri pro pretio et valore dicte vendictionis ut supra non habitorum, non receptorum et non numeratorum, rei ut supra et infra sic non geste et sic non se habentis, doli mali, in factum actioni, condictioni sine causa et omni iuri, liberans, dictis nominibus dictorum dominorum Manuelis et Anthonii, et absolvens dictos magnificum dominum ducem et consilium et ad cautellam me dictum notarium et cancellarium infrascriptum, stipulantes et recipientes nomine et vice dicti comunis, et per nos dictum comune, subditos et eius bona a predictis florenis sexaginta millibus et qualibet parte ipsorum per acceptilacionem et acquilianam stipulationem verbis solepnibus introductas et faciens, dictis nominibus, eisdem magnifico domino duci et consilio et ad cautellam michi dicto notario et cancellario infrascripto, stipulantibus et recipientibus ut supra, de ipsis florenis sexaginta millibus et qualibet parte ipsorum finem, quietationem, liberationem, absolutionem omnimodam ac pactum de ulterius non pectendo, promisit et iuravit ad sancta Dei evangelia, tactis corporaliter sanctis scripturis, dictis nominibus, prefatis illustri domino duci et consilio et ad cautellam michi dicto notario et cancellario, stipulantibus et recipientibus ut supra, quod per ipsum, dictis nominibus, sive per dictos dominos Manuelem et Anthonium vel habentes seu habituros ab ipsis vel altero eorum causam nulla in perpetuum adversus dictos magnificum dominum ducem et consilium seu dictum comune vel singulares personas dicti comunis vel bona ipsorum fiet seu movebitur lis, actio, questio, petitio, requisitio in iudicio vel extra, sed quod presentem quietationem et omnia et singula supradicta prefati domini Manuel et Anthonius et uterque eorum in mensem unum proxime venturum ratifficabunt et approbabunt solepniter per publicum vel publica instrumenta cum confessionibus, solepnitatibus, renuntiationibus, promissionibus, clausulis et cautellis necessariis, debitis et opportunis ipsamque quietationem, ratifficationem et omnia et singula in ipsa contenta dicti domini Manuel et Anthonius et habentes et habituri ab ipsis et utroque eorum causam habebunt et tenebunt ratam, gratam et firmam, rata, grata et firma et contra in aliquo non facient vel venient aliqua ratione, causa vel ingenio, de iure vel de facto, sub pena dupli etc., ratis etc., sub ypotecha et obligatione bonorum ipsorum Manuelis et Anthonii habitorum et habendorum. Tenor autem instrumenti procurationis dicti Raffaelis, de quo supra fit mentio, ut infra subsequitur … Actum Ianue, in palatio ducali, in salla capelle veteris, ubi nunc celebrantur consilia dicti comunis, anno dominice nativitatis MCCCLXXXVI°, indictione nona secundum cursum Ianuens(ium), die penultima octobris, post tertias et ante nonam, presente et consentiente venerabile viro, domino fratre Matheo, filio prefati domini Manuelis, et presentibus testibus vocatis et rogatis Conrado Mazurro et Maximo de Iudicibus, notariis et comunis Ianue cancellariis, Iohanne de Monteleone et Anthonio de Sancto Nazario, notariis, civibus Ianuensibus.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, suprascriptum presens instrumentum extractum, transumptum et exemplatum de foliacio instrumentorum compositorum et rogatorum per Petrum de Bargalio quondam Laurencii, notarium et cancellarium, vidi, legi, correxi et diligenter ascultavi cum auctentico originali scripto manu dicti Petri et utrumque concordare inveniens me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premisorum, habens superinde auctoritatem, licentiam et potestatem michi ex iniuncto custodie privillegiorum dicti comunis officio attributam.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 820-823.

Sulla vendita di Carlo Fieschi al comune di Genova

1° settembre 1386

Gabriel Iudex, notaio, e Masimo de Iudicibus sono nominati l'uno come membro del Consiglio degli Anziani di Genova e l'altro come testimone in un atto del 1° settembre 1386 per una vendita al comune di Genova.

294

1386, settembre 1, Genova

Carlo, figlio del fu Giovanni Fieschi, a nome proprio, di Ludovico, cardinale, e di Antonio, figli del fu Nicolò Fieschi, e di Manfredo Fieschi, figlio di Antonio, vende al comune di Genova Vara, Monte Tanano, Panizzaro, Torricella, e le parti loro spettanti in Caranza, Castelnuovo e San Pietro Vara al prezzo di 31000 fiorini d’oro.

Empcio Varixii.

In nomine Domini amen. Nobilis et egregius vir, dominus Karolus quondam domini Iohanis de Flisco, suo proprio nomine et nomine et vice reverendissimi in Christo patris et domini, domini Ludovici, sacrosancte Romane Ecclesie dyaconi cardinalis, et egregii viri, domini Anthonii, militis, fratrum et filiorum quondam egregii viri, domini Nicolai de Flisco, et nomine et vice Manfredi de Flisco quondam Anthonii, sponte, ex certa scientia et non per errorem, ymo consulte, deliberate et liberalitate propria et omni modo, via, iure et forma quibus melius potuit vel de iure debebat, dedit, vendidit, traddidit, nec non titulo vere et legiptime vendicionis cessit, concessit et transtulit vel quasi magnifico et exceleso domino, domino Antonioto Adurno, Dei gratia Ianuensium duci et Ianuensis populi defensori, eiusque venerando consilio quindecim antianorum, quorum nomina qui interfuerunt et presentes fuerunt et exprese consensserunt ad omnia et singula infrascripta contrahenda, fienda et celebranda infra proxime per ordinem describuntur, videlicet d(ominus) Petrus de Campofregoso, prior, Spagnolus Ferrandus, Symon Ioardus, Symon Merega, Anthonius de Acurso, Bartholomeus de Volturo, remolarius, Gabriel Iudex, notarius, Raffael Comunalis, Iohanes de Murfino, Bartholomeus Rubeus, speciarius, et Thomas Domesticus, bancherius, atque michi notario infrascripto, tanquam personis publicis officio publico stipulantibus, ementibus et recipientibus vice et nomine dicti comunis Ianue et singularium omnium personarum tocius comunis Ianue, castra, loca, iura, iurisdiciones, possessiones, fructus, provectus atque pertinentia infrascripta, videlicet suo proprio nomine castrum, locum, fortelicium et burgum Varie, castrum sive fortelicium Montistanani, castrum sive fortelicium Panissalis, castrum sive fortelicium Torrexelle; item partes quas habet in dimidia territorii et ville Carancie, excepta turri in qua nil participat, et dimidia Castri Novi et territorii ipsius, que sunt novem carati, in unaquaque dimidia dictorum locorum ponendo unamquamque dimidiam in viginti quatuor karatis; item partes quas habet in fortilicio et burgo Sancti Petri et territorio ipsius, que sunt novem karati, ponendo totum fortelicium et burgum et territorium in viginti quatuor karatis, et nomine et vice prefatorum r(everendissimi) domini cardinalis et domini Anthonii castrum et fortelicium Carancie et dimidiam territorii ipsius spectant(es) ad eosdem ac etiam reliquam dimidiam dicti Castri Novi et territorii ipsius spectantem ad prefatos dominos .. cardinalem et Anthonium, si quod tamen ius dicti domini .. cardinalis Anthonius et Karolus habent in dicto Castro Novo, et nomine et vice dicti Manfredi partes spectantes ad ipsum que sunt reliqui quindecim karati in dicto fortilicio et burgo Sancti Petri et territorio ipsius; item partes spectantes ad eundem Manfredum in dicto territorio Carancie et dicto Castro Novo et eius territorio, que sunt quindecim karati uniuscuiusque dimidie dictorum locorum, ponendo quamlibet dimidiam in viginti IIIIor karatis ut supra, si quod tamen ius habet in dicto Castro Novo, cum omnibus vilis et territoriis spectantibus et pertinentibus ad dicta fortelicia vel aliquod ipsorum positis sive protendentibus in vale Varixii spectantibus ad dicta loca, nec non cum omni et totali iurisdicione atque segnoria qualibet hominum dictorum locorum et vel ibidem habitantium, mero et mixto imperio et cum omnimoda qualibet potestate, nec non cum omnibus et singulis iuribus realibus, personalibus et mixtis, iurisdicionibus, homagiis, fidelitatibus, fructibus, proventibus, pedagiis, possessionibus atque pertinentiis quibuscunque cum omnibus et singulis conexis, coherentibus et quomodocunque et qualitercunque dependentibus ab eisdem et quolibet ipsorum, nec non cum omnibus et singulis quomodocunque et qualitercunque spectantibus et pertinentibus ad prefatos r(everendissim) in Christo patrem et dominum et dictum cardinalem, dominum Karolum, dominum Anthonium et Manfredum, que quidem loca superius declarata posita sunt in vale Varisii infra hos confines, videlicet a tribus partibus vel circha territorium comunis Ianue, ab alia vero parte territorium comunis Placentie et ville Burgi Valistarii et Compiani et si qui alii sunt veriores confines, ad habendum, tenendum, utendum, fruendum nec non civiliter et naturaliter possidendum vel quasi possidendum et quidquid deinceps et im perpetuum prefatis magnifico domino .. duci et consilio presentibus et succes/soribus (c. 299 v.) eorundem et comuni Ianue de predictis rebus, iuribus et iurisdicionibus ut supra venditis placuerit quomodolibet faciendum, liberas et expedictas ab omni onere et genere servitutis et exactionis. Quam quidem vendicionem nec non contractum vendicionis supradictus dominus Karolus fecit et etiam celebravit cum prefatis magnifico domino .. duce et eius consilio, recipientibus nominibus quibus supra, pro precio, nomine precii et finito precio florenorum triginta unius milium auri. Quod quidem precium et quantitatem supradictorum florenorum triginta unius milium auri supradictus dominus Karolus, venditor prelibatus, nominibus supradictis, sponte ex certa scientia et non per errorem confessus fuit se vere et effectualiter habuisse et recepisse in .. massariis comunis Ianue, presentibus, audientibus et recipientibus sepedictis magnifico domino .. duce et eius consilio ac me notario infrascripto, officio publico et personarum publicarum recipientibus vice et nomine dicti comunis, dictam spontaneam confesionem factam per dictum dominum Karolum, et si et in quantum plus in extimacione vel comuni valore valuissent sive valerent castrum, fortelicia, possessiones, res, bona, iurisdiciones, proventus, fructus, iura atque pertinentia et eisdem conexa et ab eisdem dependentia ut supra vendita precio supradicto dictorum florenorum triginta unius milium auri, sciens et clare cognoscens nulatenusque ignorans verum et comune precium dictorum locorum, possessionum, iurium, proventuum et aliorum ut supra venditorum, illud plus ultra precium prelibatum mera, pura, remunerabili et irrevocabili ex quacunque causa donacione inter vivos que ex causa ingratitudinis, ex quacunque alia causa vel quovis alio iure revocari non possit, donavit et titulo predicte donacionis dedit, transtulit et concessit ac etiam solempniter remisit prefatis magnifico domino .. duci eiusque consilio ac michi notario infrascripto, recipientibus nominibus supradictis, renuncians prefatus dominus Karolus, dictis nominibus, sponte, ex certa scientia, non per errorem predictis rebus atque iuribus ut supra venditis et titulo vendicionis tradditis et concessis nec non excepcioni dicti precii florenorum triginta unius milium auri non habiti, non recepti, dicte confessionis prefati recepti precii non facte, presentis contractus vendicionis et donacionis non celebrati, rei ut premictitur non sic geste et administrate inter partes predictas, precii supradicti in ipsius domini Karoli utilitatem et comodum non conversi, doli mali, in factum, sine causa condicioni et omni alii excepcioni, actioni et etiam iuri et maxime legi et disposicioni legali qua subvenitur deceptis ultra dimidiam iusti precii, restitucioni in integrum ex clausula generali vel speciali adversus predicta vel aliquod predictorum et omnibus aliis et singulis iuribus, privillegiis, favoribus et auxiliis sibi compectentibus et compectituris quocunque iure municipali vel comuni ex consuetudine vel usu et quocunque nomine censeantur et undecunque ortum habeant vel descendant, promictens insuper dictus dominus Karolus, nominibus antedictis, supradictis magnifico domino .. duci et eius consilio nec non michi notario infrascripto, recipientibus ut supra, predicta loca, villas, possessiones, districtus, iura et territoria et omnia et singula ut supra vendita de cetero libera ab omni obstaculo dimictere et eadem vel aliquod predictorum non impedire, turbare, subtrahere vel molestare, auferre nec etiam advocare ex quacunque causa vel aliquo quesito collore a dicto comuni Ianue, sed pocius predicta ut supra vendita et quodlibet ipsorum legiptime defendere, auctorizare et disbrigare ab omni persona ecclesiastica vel seculari, cuiuscunque status, dignitatis vel preheminentie existat, et contra quamcunque personam cuiuscunque status, condicionis vel dignitatis existentem, corpus, collegium et universitatem propriis expensis dicti domini Karoli et omni ipsius periculo, risico et fortuna contingentibus in iudicio vel extra, ex causa et occasione defensionis et disbrigacionis predictarum, excepto si Romanum Imperium in predictis aliquod ius haberet, remisa dicto comuni Ianue sive prefatis magnifico domino .. duci, eius consilio et michi notario infrascripto, recipientibus nomine et vice comunis predicti, neccesitate denunciandi dicto domino Karolo ac etiam appelandi et convocandi dictum dominum Karolum ad defenssiones predictas vel aliquam earum. Possessionem quoque vel quasi nec non dominium et proprietatem omnium et singulorum ut supra venditorum dictus dominus Karolus, suo et dictis nominibus, ex certa scientia et non per errorem confessus fuit et libere recognovit prefatis magnifico domino .. duci et consilio et michi notario infrascripto, ut publicis personis recipientibus vice et nomine dicti comunis Ianue, corporaliter atque naturaliter et quasi totaliter traddidisse, constituens insuper ad cautellam idem dominus Karolus, venditor prelibatus, dictis nominibus, se predicta omnia et singula ut supra vendita et titulo vendicionis concessa pro ipsis magnifico domino .. duce et consilio, recipientibus vice et nomine dicti comunis Ianue, precario nomine tenere et possidere vel quasi quamdiu possederit vel quasi et quousque de predictis superius venditis prefati magnificus dominus .. dux et consilium vel alia legiptima persona, vice et nomine dicti comunis, possessionem omnium et singulorum predictorum ut supra venditorum vel quasi aceperit seu acceperint corporalem. Quam quidem possessionem vel quasi capiendi, aprehendendi ac etiam retinendi auctoritate propria sine alicuius partis, iudicis vel magistratus licentia, auctoritate vel decreto prefatis magnifico domino .. duci et consilio nec non michi notario infrascripto, recipientibus vice et nomine dicti comunis, libere dedit, tribuit et concessit plenam bayliam et omnimodam atque liberam potestatem. Insuper ex causis et pretio superius declaratis prefatus dominus Karolus, venditor prelibatus, dictis nominibus dedit, cessit, concessit, mandavit, trans/tulit (c. 300 r.) et transferri seu quasi omnimode passus fuit in prefatos magnificum dominum .. ducem et consilium nec non in me notarium infrascriptum, recipientes vice et nomine dicti comunis Ianue, omnia et singula iura, raciones et actiones reales et personales, mixtas, universales ac etiam generales, rei persecutorias et penales, civiles et criminales, utiles et dirrectas nec non quascunque alias acciones, excepciones et replicaciones undecunque descendentes cum omnibus et singulis conexis, coniunctis, coherentibus et dependentibus ab eisdem et quolibet ipsorum. Que et quas prefatus reverendissimus in Christo pater et dominus cardinalis, dominus Karolus, dominus Anthonius et Manfredus habent et habuerunt usque in hodiernam diem seu in futurum habere sperant atque possent in supradictis possessionibus, locis, rebus, iuribus et quolibet ipsorum ut supra venditis et titulo vendicionis tradditis et concessis, ita quod de cetero dictis iuribus, racionibus, actionibus et excepcionibus prefati emptores, recipientes nominibus quibus supra, uti possint ac etiam experiri per se vel alios in iudicio vel extra, nec non agere, excipere, replicare, petere, defendere et se tueri, consequi, renunciare, transigere, quitare vel pacisci et demum omnia alia et singula facere et exercere de locis, possessionibus, rebus, et iuribus ut supra venditis que prefatus d(ominus) Karolus facere potuit de preterito, potest de presenti et posset etiam de futuro et que verus dominus et possesor alicuis loci, rei corporalis vel incorporalis super ipso loco, re et in ipso loco, re circha eundem locum et rem et occasione eiusdem loci et rei facere, gerere, exercere et administrare quomodocunque et qualitercunque posset, ita quod deinceps dictum comune Ianue dictorum locorum et iurium ut supra venditorum verus sit dominus et possessor et tanquam super re propria arbiter ac etiam moderator, constituens dictus dominus Karolus, suo et dictis nominibus, dictos magnificum dominum .. ducem et consilium, recipientes vice et nomine dicti comunis, in dictis iuribus procuratores et dominos ut in rem suam propriam atque ponens et constituens, dictis nominibus, ipsos emptores recipientes ut supra in locum et vicem ipsorum dominorum .. cardinalis, Karoli, Anthonii et Manfredi super omnibus et singulis locis, rebus et iuribus ut supra venditis ac etiam declaratis, hoc acto et specialiter convento inter dictas partes, dictis nominibus, quod in quantum prefati domini .. cardinalis et Anthonius presentem vendicionem infra duos menses vel dictus Manfrendus quandocunque ratam non haberent, quod prefate partes ad ipsos spectantes vendite esse non intelligantur et dicto casu contingente fiat diminucio dicti precii pro rata illius partis vel illarum partium que in dicta vendicione non venirent. Quam quidem vendicionem sive contractum vendicionis et donacionis et omnia et singula supradicta prefatus dominus Karolus, nominibus supradictis, venditor prelibatus, promisit et solempniter convenit dictis magnifico domino .. duci et consilio nec non michi notario infrascripto, stipulantibus et recipientibus vice et nomine dicti comunis Ianue, rata, grata et firma habere et tenere perpetuo et actendere, complere et observare per omnia ut superius dictum est et contra predicta vel aliquod predictorum non facere vel venire aliqua racione vel causa vel aliquo quesito collore, de iure vel de facto, per se vel alium, nec aufferenti, advocanti, impedienti, turbanti, molestanti vel inquietanti modo aliquo consentire vel consensum tacitum vel expresum prebere, sed pocius omnia et singula ut supra vendita defendere, auctorizare et disbrigare a quibuscunque predictis modis venientibus contra presentem contractum et in eo contenta nec non a quacumque alia persona ecclesiastica vel seculari ut superius est expresum, sub pena dupli valimenti et extimacionis rerum, possessionum et locorum atque iurium superius venditorum et eius de quo et occasione cuius contrafieret vel ut supra non observaretur, cum restitucione omnium et singulorum dampnorum, interesse et expensarum que propterea fierent litis et extra, ratis manentibus omnibus et singulis supradictis, et que pena tociens committatur et exigatur quociens in predictis vel aliquo predictorum quomodolibet de iure vel de facto fuerit contraventum sive contrafactum, sub ypotheca et obligacione expresis omnium et singulorum bonorum mobilium et immobilium presentium et futurorum dictorum domini .. cardinalis, domini Karoli, domini Anthonii et Manfredi. Et ad cautellam et maiorem roboris firmitatem dictus dominus Karolus, nominibus antedictis, volens et consenciens et ad peticionem supradictorum magnifici domini .. ducis et consilii, recipientium nomine et vice dicti comunis, iuravit ad sancta Dei evangelia, tactis corporaliter scripturis, predicta omnia et singula actendere et observare et in nullo contrafacere vel venire de iure vel de facto et in omnibus et per omnia prout superius est expressum, volentes et mandantes partes predicte et quelibet ipsarum, dictis nominibus, quod per me Petrum de Bargalio, notarium et comunis Ianue cancellarium, de omnibus et singulis predictis fieret atque fiat publicum instrumentum dictandum in laudem .. vicarii ducalis et sapientum comunis, sententia tamen in aliquo non mutata. Actum Ianue, in terracia palacii ducalis, in qua solitum erat celebrari consilia dicti comunis, milesimo trecentesimo octuagesimo sexto, indicione octava secundum cursum Ianue, die prima septembris, hora circha sonum campanarum que pulsantur in sero, presentibus testibus vocatis et rogatis d(omino) Anthonio de Cingulo, legum doctore, vicario ducali, d(omino) Damiano Cataneo, legum doctore, d(omino) Manuele Grillo, d(omino) Segurano de Nigro, d(omino) Andriolo de Nigro, legum doctoribus, Anthonio de Credentia et Masimo de Iudicibus, notariis et / (c. 300 v.) comunis Ianue cancellariis, Iulliano de Castro et pluribus aliis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, suprascriptum presens instrumentum extrasi, sumpsi et exemplavi de foliatio instrumentorum compositorum et rogatorum per supradictum Petrum de Bargalio condam Laur(encii), notarium et cancellarium, prout in eo vidi et legi, nichil addito vel diminuto quod muctet sensum vel variet intellectum nisi forte lictera, sillaba, titulo sive puncto abreviacionis vel extensionis causa, sententia tamen in aliquo non mutata, habens superinde auctoritatem, licentiam et potestatem michi ex iniuncto custodie privillegiorum dicti comunis officio actributam.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 309-315.

Sulla vendita di Varazze, Celle ed Albisola a Genova

23 ottobre 1387

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto di vendita del 23 ottobre 1387.

203

1387, ottobre 23, Genova

Emanuele Grillo, a nome di Salvagia, madre e tutrice testamentaria di Raffaele, Andrea, Dorino e Giovanni Doria, e Tommaso Spinola, procuratore di Corrado Doria, fratello dei suddetti, vendono al comune di Genova i diritti che competono loro su Varazze, Celle ed Albisola al prezzo di 4055 lire, 11 soldi, 1 denario.

De predictis.

In nomine Domini amen. Dominus Emanuel Grillus, legum doctor, actor et actorio nomine domine Salvagie, uxoris quondam domini Petri quondam domini Dorini de Auria, matris, tutricis et curatricis testamentarie Raphaelis, Andree, Dorini et Iohanis, filiorum et heredum dicti quondam domini Petri pro quatuor quintis partibus, ut de actoria ipsius patet publico instrumento scripto manu Anthonii Boni, notarii, MCCC ***, et pro qua domina Salvagia, dictis tutorio et curatorio nominibus, ipse dominus Emanuel, suo proprio et privato nomine, de rato habendo promisit et se facturum et curaturum ita et taliter cum effectu quod dicta domina Salvagia, dictis nominibus, semper et quandocunque ad instanciam et requisicionem infrascriptorum magnifici domini, domini .. ducis et consilii approbabit et ratifficabit infrascriptam vendicionem et omnia et singula in presenti instrumento contenta sub ypotheca et obligacione omnium bonorum ipsius domini Emanuelis presentium et futurorum, et Thomas Spinula quondam Cristiani, procurator et procuratorio nomine Conradi de Auria, filii condam prefati domini Petri et heredis ipsius pro reliqua quinta parte, ut de procuracione dicti Thome patet publico instrumento scripto manu Melchionis de Pineto, notarii, MCCC ***, facta prius subastacione, licitacione et deliberacione secundum formam capitulorum comunis Ianue de rebus infrascriptis venditis, ut de dicta subastacione et aliis actis apparet in actis curie domini .. vicarii domini .. potestatis Ianue scriptis manu Nicolai de Bellignano, notarii, anno presenti, diversis diebus, et de deliberacione predicta facta dicto Nicolao de Belignano, syndicario nomine comunis Ianue, apparet in dictis actis dicti domini .. vicarii scriptis manu Iacobi de Monelia, notarii, quondam Lanfranci, die *** mensis presentis, vendiderunt, cesserunt, traddiderunt et mandaverunt seu quasi magnifico et potenti domino, domino Anthonioto Adurno, Dei gratia Ianuensium duci et populi defensori, et eius consilio quindecim antianorum civitatis Ianue, quorum nomina inferius describuntur, et ad cautellam michi notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice comunis Ianue, terciam partem omnium et singularum partium quas filii et heredes dicti condam domini Dorini de Auria, avi predictorum, habebant in locis Varaginis, Cellarum et Albizole, que tercia pars spectabat et pertinebat dicto condam domino Petro, patri predictorum, iure successionis et hereditatis dicti condam domini Dorini et que tercia pars est residuum et complementum omnium partium omniumque iurium que dictus dominus Dorinus et successive dictus condam dominus Petrus habebant in dictis locis Varaginis, Cellarum et Albizole et in omnibus territorio et districtibus dictorum locorum, cum omnibus et singulis homagiis, fidelitatibus, pedagiis, pascuis, venacionibus, introytibus et redditibus, terris, domibus et possessionibus, iuribus, actionibus et racionibus, mero et mixto imperio et omnimoda iurisdicione quam seu que ipsi venditores, dictis nominibus, habent seu dictus condam dominus Petrus habebat in locis, hominibus, iuribus et iurisdicione locorum predictorum, nichil in ipsis heredibus dictorum quondam dominorum Dorini et Petri et alterius eorum retento, ad habendum, tenendum et possidendum et quidquid prefatis magnifico domino .. duci et consilio, dicto nomine, seu dicto comuni Ianue de cetero placuerit perpetuo faciendum iure proprietatis et iusto titulo empcionis, liberam et expedictam ab omni genere servitutis et exactionis preterquam a futuris mutuis, collectis et oneribus comunis Ianue de cetero prestandis et solvendis, ad que et quas subeundas et solvendas dicti venditores de cetero pro dictis rebus venditis minime teneantur, pro precio et finito precio librarum quatuor milium quinquaginta quinque, soldorum undecim et denarii unius ianuinorum, quas dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, confessi fuerunt prefatis magnifico domino .. duci et consilio et michi dicto notario et cancellario, stipulantibus et recipientibus nomine quo supra, sese dictis nominibus, a prefatis magnifico domino .. duce et consilio, dicto nomine, seu a dicto comuni habuisse et recepisse in Nicolao Iambono et Neapoliono de Auria, massariis generalibus dicti comunis, et de ipso precio dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, sese bene quietos et solutos vocaverunt et vocant, renunciantes, dictis nominibus, excepcioni dicte quantitatis peccunie ut supra non habite et non recepte, presentis vendicionis non facte, rei ut supra et infra sic non geste vel sic non se habentis, doli mali, metus, in factum accioni, condicioni sine causa vel ex iniusta causa et omni alii iuri. Et si plus valet dicta tercia pars parcium predictarum ut supra vendita dicto precio, scientes dicti venditores, dictis nominibus, ipsorum venditorum veram extimacionem, illud plus dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, prefatis magnifico domino .. duci et consilio, dicto nomine, et michi dicto notario et cancellario, stipulantibus et recipientibus nomine quo supra, donavit et remisit mera, pura, libera et irrevocabili donacione inter vivos, que iure ingratitudinis vel aliquo alio iure revocari non possit, renunciantes, dictis nominibus, legi dicenti donacionem propter ingratitudinem revocari posse et legi qua subvenitur deceptis ultra dimidiam iusti precii et omni alii iuri. Possessionem quoque et dominium predictorum ut supra venditorum dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, confitentur prefatis magnifico domino .. duci et consilio et michi dicto notario et cancellario, stipulantibus nomine dicti comunis Ianue, et per nos dicto comuni corporaliter tradidisse, constituentes se, dictis nominibus, predicta per eos, dictis nominibus, ut supra vendita nomine dicti comunis Ianue precario tenere et possidere donec prefati dominus .. dux et consilium, dicto nomine, seu dictum comune Ianue de ipsis possessionem acceperint seu acceperit corporalem, quam accipiendi et deinceps perpetuo retinendi dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, prefatis domino .. duci et consilio, dicto nomine, et michi dicto notario, ut supra stipulantibus, et per nos dicto comuni / Ianue omnimodam licentiam et facultatem dederunt et concesserunt sua ipsorum domini .. ducis et consilii, dicto nomine, propria auctoritate et sine alicuius iudicis vel magistratus auctoritate, licentia vel decreto. Insuper ex dicta causa et pro dicto precio, dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, cesserunt, transtulerunt et mandaverunt seu quasi prefatis magnifico domino .. duci et consilio et michi dicto notario et cancellario, stipulantibus et recipientibus nomine dicti comunis Ianue ut supra, et per nos dicto comuni omnia iura, actiones et raciones reales et personales, utiles et dirrectas, mixtas, rei persecutorias et penales et alias quascunque cuiuscunque generis et speciei que et quas dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, seu dicti fratres habent et eisdem, dictis nominibus, compectunt et competere possunt seu possent vel unquam melius compecierunt in predictis venditis ut supra vel pro ipsis vel occasione ipsorum, ita ut dictis iuribus, actionibus et racionibus uti possint, agere, experiri, excipere, replicare, transigere et pacisci, defendere, consequi et se tueri et omnia et singula demum facere que dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, seu dicti fratres facere possunt, possent vel unquam melius potuerunt, constituentes dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, prefatos dominum .. ducem et consilium et me dictum notarium et cancellarium, dicto nomine stipulantes, et per nos dictum comune Ianue in dictis iuribus, actionibus et racionibus procuratores ut in rem propriam dicti comunis Ianue, promictentes dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, prefatis domino .. duci et consilio et michi dicto notario et cancellario, stipulantibus et recipientibus nomine quo supra, predictam terciam partem et omnia et singula per eos, dictis nominibus, ut supra vendita non impedire nec subtrahere nec impedire vel subtrahere volenti consentire, sed pocius ipsam et ipsa et quodlibet eorum eisdem domino .. duci et consilio, dicto nomine, et dicto comuni Ianue legiptime deffendere, auctorizare, expedire et disbrigare a quacunque persona, corpore, collegio et universitate et in se, dictis nominibus, et altero eorum suscipere et subire omne iudicium omnemque litem et questionem quod seu quam fieri seu moveri contigerit contra dictum comune Ianue in dicta tercia parte ut supra vendita pro ipsa vel occasione ipsius seu in vel pro aliquibus predictorum venditorum ut supra. Quam quidem vendicionem et iurium cessionem et omnia et singula supradicta dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, promiserunt et convenerunt prefatis magnifico domino .. duci et consilio et michi dicto notario et cancellario, stipulantibus et recipientibus nomine quo supra, ratam et firmam et rata et firma habere perpetuo et tenere et ut supra actendere, complere et observare et contra non facere vel venire aliqua racione, causa, modo vel ingenio qui dici vel excogitari possit, de iure vel de facto, etiam si de iure possent, sub pena dupli valimenti dicte tercie partis et omnium supra venditorum quo nunc vallent vel pro tempore melius valuerint et eius in quo sive de quo contrafacum foret vel ut supra non observatum, cum restitucione dampnorum, interesse et expensarum que propterea fierent litis et extra stipulata solempniter et promisa, ratis manentibus supradictis, et sub ypotheca et obligacione bonorum ipsorum, dictis nominibus, sive dictorum fratrum presentium et futurorum, iurantes dicti d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, ad sancta Dei evangelia, corporaliter tactis scripturis, predicta omnia et singula rata et firma habere et tenere et ut supra actendere, complere et observare et contra non facere vel venire aliqua racione, occasione vel causa que dici vel excogitari possit. Quibus omnibus et singulis sapiens vir, dominus Benedictus de Sublaco de ***, legum doctor, vicarius domini .. potestatis Ianue et districtus, pro tribunali sedens in loco infrascripto, quem sibi ad hec pro iuridico, solempni, ydoneo et compectenti ellegit, decrevit et deputavit, causa plene cognita, suam et comunis Ianue auctoritatem interposuit pariter et decretum, laudans, statuens, decernens et pronuncians predictam vendicionem et omnia et singula supradicta ratam et firmam et rata et firma esse et esse debere et optinere et obtinere debere perpetuam roboris firmitatem et infringi vel revocari non posse aliqua racione, occasione vel causa que dici vel excogitari posset. Et de predictis prefati magnificus dominus .. dux et consilium mandaverunt dictique d(omini) Emanuel et Thomas, dictis nominibus, rogaverunt confici debere publicum instrumentum per me Anthonium de Credentia, notarium et ipsorum domini .. ducis, consilii et comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Nomina vero dictorum dominorum antianorum qui predictis interfuerunt sunt hec: Melchion de Petrarubea, prior, Iullianus Capurrus, Griffedus de Benama, Dexerinus Ricius, filator, Anthonius de Clavaro, balistarius, Iohannes de Albario, notarius, Iacobus de Conforto, Steffanus de Cambiaxio de Pulciffera, Obertus de Gazio de Boliasco, Martinus Iustinianus, bancherius, et Cosmas de Struppa. Actum Ianue, in salla parva cancellarie veteris palacii ducalis comunis Ianue, anno dominice nativitatis MCCCLXXXVII°, indicione Xª secundum cursum Ianue, die mercurii XXIIIª octobris, paulo post vesperas, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis Petro de Bargalio et Masimo de Iudicibus, notariis et cancellariis, ac Nicolao de Sigestro, notario, filio Pasqualis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus presens instrumentum composui et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 693-698.

Sull'infeudazione della metà di Finale

16 marzo 1387

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto del 16 marzo 1387.

215

1387, marzo 16, Genova

Il comune di Genova rinnova a Lazzarino del Carretto, anche a nome del fratello Carlo e del nipote Giorgino, l’infeudazione della metà di Finale, un tempo appartenente a Manuele ed Antonio del Carretto.

Donacio in feudum dimidie Finarii facta dominis Lazarino et Karolo de Carreto.

In nomine Domini amen. Magnificus et potens dominus, dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gratia Ianuensium dux et populi defensor, et consilium quindecim sapientum antianorum in sufficienti et legiptimo numero congregatum et illorum de dicto consilio qui interfuerunt nomina sunt hec: Franciscus Leardus, draperius, prior, Anthonius de Paulo, Nicolaus de Molazana, Nicolaus Bochonus de Sturla, Nicolaus Cima de Predis, Iohanes de Langasco, Leonardus de Rosio, Petrus Cazanus, Iohanes de Goano, Anthonius de Noali de Begali, Cosmas Tarigus, Iohanes de Sigestro et Iohanes de Lavania, notarius, habentes noticiam et certam scientiam de quadam sententia seu arbitramento lata et promulgato per eundem magnificum dominum Anthoniotum Adurnum, arbitrum et arbitratorem ellectum et asumptum inter Conradum Mazurrum, notarium, syndicum et syndicario nomine comunis Ianue, ex una parte, et nobiles et egregios viros, dominos Lazarinum et Karolum, marchiones de Carreto, ex una alia parte, ac nobiles et egregios viros, dominum Manuelem quondam domini Frederici, marchionem Cravexane, et dominum Iohanem de Saluciis, ex marchionibus Cravexane, ex una alia parte, et nobiles et egregios viros, dominos Manuelem quondam domini Enrici et Anthonium quondam domini Alerami, marchiones de Carreto, ex una alia parte, et etiam inter dictum Conradum, dicto syndicario nomine dicti comunis Ianue, ex una parte, et dictos dominos Lazarinum et Karolum, marchiones de Carreto, ex una alia parte, ac dictos dominos Manuelem de Cravexana et Iohanem de Saluciis, marchiones Cravexane, ex una alia parte, de qua sententia apparet publico instrumento scripto manu mei Anthonii de Credentia, notarii et cancellarii infrascripti, MCCCLXXXV°, die XXIª marcii, et in qua sententia continetur articulus tenoris infrascripti « Item pronunciamus et declaramus quod postquam dictum comune receperit dictam dactionem medietatis Finarii, possessionem et iuramentum hominum, territorii et iurium predictorum, ut superius dictum est, a dictis dominis Manuele et Anthonio, marchionibus de Carreto, quod de predicta medietate Finarii cum hominibus, territorio, castris et fortiliciis, salvo Castro Francho quod libere remanere debeat comuni Ianue, debeat et teneatur ipsum comune Ianue incontinenti infeudare et in feudum nobile et gentile concedere dictis dominis Lazarino et Karolo, marchionibus de Carreto, pro se et heredibus suis, ipsis dominis Lazarino et Karolo investituram petentibus, et qui iurare debeant et teneantur dicto comuni seu persone legiptime pro ipso comuni et iuramentum fidelitatis prestare, cum omnibus capitulis nove fidelitatis et veteris, ita tamen quod sub ista infeudacione intelligatur exceptum quod contra comune Ianue homines supradicti venire non possint nec debeant et hoc salvo et expreso, scilicet quod non possint vel debeant venire contra comune Ianue, in ceteris dictum comune Ianue teneatur absolvere dictos homines a iuramento fidelitatis prestito dicto comuni et dictum sacramentum per dictos homines fieri facere dictis dominis Lazarino et Karolo » habentes etiam noticiam et certam scientiam de quadam concessione et recognicione feudi de dimidia castri, burgi et territorii Finarii et iuribus atque pertinentiis infrascriptis per dominum Iohanem de Innocentibus, iuris peritum, et Lucianum Paiucium, syndicos et syndicario nomine comunis Ianue, concessa seu facta in Finario domino Karolo, marchioni de Carreto, nomine suo proprio et etiam nomine et vice domini Lazarini, fratris sui, nec non nomine et vice domini Georgini quondam domini Enriceti, marchionis de Carreto, nepotis eorum, in observacione et totali execucione suprascripte sententie arbitralis, prout de predictis lactius et seriosius apparet publico instrumento scripto in Finario, manu mei dicti notarii et cancellarii infrascripti, M°CCCLXXXV°, die prima maii, et etiam habentes noticiam de sacramento fidelitatis comuni Ianue sive dictis syndicis et procuratoribus ipsius, syndicario nomine dicti comunis, prestito per Vadinum Cardonum, Anthonium Venturam, Bartholomeum Mazuchum, Petrum Rogerium, Franciscum de Vale, Iohanem Scandolionum, Petrum Montanarium, Laurentium Bezaciam, Rollandum Plathealem, Anthonium Zachonum et Iacobum Guillelmotum, syndicos et syndicario nomine universitatum, hominum, compagnarum, villarum et territorii Finarii, pro dicta dimidia, de quo sacramento constat alio publico instrumento scripto Finarii, manu mei dicti notarii et cancellarii infrascripti, dicta die prima maii, M°CCCLXXXV° 3, et volentes prefati magnificus dominus .. dux et consilium, nomine et vice dicti comunis Ianue, prefatis dominis Lazarino, Karolo et Georgino ad cautellam confirmare, approbare atque ratifficare omnia et singula gesta per dictos domin(os) Iohanem de Innocentibus, iuris peritum, et Lucianum Paiucium, syndicario nomine quo supra, nec non eidem domino Lazarino, nominibus quibus supra, feudum de novo concedere et eundem, dictis nominibus, investire de gracia speciali de infrascripta dimidia castri et burgi Finarii cum iuribus et pertinentiis infrascriptis, omni modo, via, iure et forma quibus melius potuerunt, nomine et vice comunis Ianue, dederunt et concesserunt et dant et concedunt in nobile et gentile feudum prefato egregio domino Lazarino, marchioni de Carreto, presenti et requirenti pro se et nomine et vice dicti domini Karoli, fratris sui, et vice et nomine domini Georgini, nati quondam domini Enriceti, nepotis ipsorum dominorum Lazarini et Karoli, nec non procuratoriis nominibus dictorum dominorum Karoli et Georgini, prout de dictis procuracionibus apparet publicis instrumentis, videlicet instrumento procuracionis facte per dictum dominum Karolum, scripto in castro Zuchareli, manu Luchini Obertati de Castro Veteri, sacri Imperii auctoritate notarii, die VIIIIª februarii proxime preteriti, et alio instrumento procuracionis facte per dictum dominum Georginum, scripto in Castro Govoni Finarii, manu Bertrami Pagani, imperiali auctoritate notarii, die Xª februarii proxime preteriti, et quorum tenores inferius sunt inserti, pro se ipsis nec non pro heredibus et successoribus ipsorum et cuiuslibet eorum descendentibus ex eis et quolibet ipsorum masculis sive feminis, defficientibus tamen masculis prelibatis, ita quod presens feudum et iura feudalia transeant et transire possint ad quoscunque / successores descendentes predictos dum tamen sint ex domo de Carreto, etiam quantumcunque natura feudi istud minime de iure alias importaret, illam dimidiam burgi, castri, villarum, territorii, hominum, iurium et iurisditionum quaru(m)cunque Finarii que spectabat et pertinebat dominis Manueli quondam domini Enrici et Anthonio quondam domini Allerami, marchionibus de Carreto, et postea spectavit et pertinuit ad comune Ianue vigore et ex forma dicte sententie arbitralis et etiam vigore et ex forma permutacionis et recompensacionis facte dicto comuni Ianue per dictos dominos Manuelem et Anthonium, de qua constat alio publico instrumento, scripto in castro Plebis, manu mei iam dicti notarii et cancellarii infrascripti, MCCCLXXXV, die XIIIIª aprilis, cum omnibus iuribus et pertinentiis dicte dimidie dictorum burgi, castri, villarum et territorii et cum hominibus, homagiis et iurisdicionibus Finarii spectantibus ad dictam dimidiam, ipsisque hominibus remiserunt et remictunt, nomine quo supra, omne ius dictis syndicis sive dicto comuni Ianue quesitum per dictum iuramentum fidelitatis prestitum dictis syndicis, dicto syndicario nomine comunis Ianue, per dictos homines burgi, villarum et territorii Finarii pro dicta dimidia, nichil penitus in ipsis syndicis, dicto nomine, seu in dictum comune Ianue retento occasione dicti iuramenti, nisi solummodo quod prefati homines per se vel heredes suos non possint vel debeant perpetuo venire, facere vel esse contra comune Ianue, ipsumque dominum Lazarinum, pro se et nomine et vice dictorum dominorum Karoli et Georgini ac heredum, successorum et descendentium predictorum humiliter requirentem et postulantem, prefati magnificus dominus .. dux et consilium, nomine et vice dicti comunis Ianue, investiverunt et investituram fecerunt de locis, rebus et iuribus supradictis per ensem quem eidem domino Lazarino, nominibus quibus supra, prefatus magnificus dominus .. dux in manibus traddidit cum omnibus et singulis solempnitatibus atque clausulis neccessariis ac etiam opportunis et que ad solempnem investituram nobilis et gentilis feudi de iure vel consuetudine quomodolibet requiruntur. Qui dominus Lazarinus, suo nomine et nomine et vice dictorum dominorum Karoli, fratris sui, et Georgii, nepotis eorum, pro quibus et quolibet eorum ad cautellam de rato habendo promisit prefatis magnifico domino .. duci et consilio ac michi sepedicto notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue, et se facturum et curaturum ita et sic quod dicti domini Karolus et Georgius ratifficabunt et approbabunt omnia et singula supra et infrascripta per publicum vel publica instrumenta infra menses tres proxime venturos magnifico domino .. duci et consilio in formam publicam presentandum vel presentanda, sub ypotheca et obligacione omnium bonorum ipsius domini Lazarini presentium et futurorum et, nomine et vice heredum et successorum ipsorum dominorum Lazarini, Karoli et Georgini et cuiuslibet eorum, promisit dictis magnifico domino .. duci et consilio ac michi dicto notario et cancellario, dicto nomine dicti comunis Ianue stipulantibus, et super libro quem prefatus magnificus dominus .. dux tenebat in manibus ipse dominus Lazarinus, dictis nominibus, iuravit ad sancta Dei evangelia, tactis scripturis, quod ipsi domini Lazarinus, Karolus et Georginus et quilibet eorum et ipsorum et cuiuslibet eorum heredes et successores erunt boni et fideles vassali dicti comunis Ianue de dicta dimidia burgi, castri, villarum et territorii Finarii et iuribus eiusdem et dicto comuni Ianue facient et observabunt et quilibet eorum faciet et observabit omnia et singula que boni et fideles vassali facere et observare debent, tenentur et consueverunt domino suo et que requiruntur ex forma investiture nove fidelitatis et veteris cum omnibus suis clausulis, solempnitatibus et capitulis opportunis que requiruntur ex forma dictorum capitulorum et predicta omnia et singula promisit actendere, complere et observare, suo et nominibus quibus supra, per se ipsos et heredes et successores ipsorum et cuiuslibet eorum perpetuo et non contrafacere vel venire sub vinculo sacramenti et pena et penis introductis ex forma infeudacionum et investiturarum nove fidelitatis et veteris. Et versa vice prefati magnificus dominus, dominus .. dux Ianuensium etc. et consilium antianorum, nomine dicti comunis Ianue, promiserunt dicto domino Lazarino, pro se et dictis dominis Karolo et Georgino suisque et eorum cuiuslibet heredibus et successoribus solempniter stipulanti, quod dictum comune Ianue et presidentes ipsi comuni faciet et observabit seu facient et observabunt omnia et singula ad que tenentur et obligati sunt domini bonis et fidelibus vassalis secundum formam dictarum infeudacionum. Tenores dictorum instrumentorum procuracionum de quibus supra fit mencio sunt hii:

In Christi nomine amen. Anno Domini MCCCLXXXVII°, indicione Xª, die VIIII° mensis februarii. Magnificus et potens dominus Karolus de Carreto, marchio Saone, natus inclite et recolende memorie domini Georgii de Carreto, marchionis Saone, omni modo, iure et forma quibus melius potuit, fecit, constituit et ordinavit suum certum nuncium et indubitatum procuratorem, actorem et nuncium specialem et quicquid de iure melius esse potest magnificum et potentem militem, dominum Lazarinum de Carreto, marchionem Saone, fratrem suum, licet absentem tanquam presentem, ad comparendum se in civitate Ianue coram illustre et excelso domino, domino Anthonioto Adurno, Dei gracia Ianuensium duce et populi defensore eiusque consilio quindecim antianorum dicte civitatis et quibuscu(n)que aliis personis et officialibus representantibus comunitatem dicte civitatis et ad cassandum coram ipsis vel aliquibus eorum, irritandum, cancellandum et anullandum, cassari, irritari et anullari faciendum omnem infeudacionem et investituram factas per dominos Iohanem de Innocentibus, legum doctorem, et Lucianum Paiucium, syndicos et syndicario nomine dicti comunis, eidem magnifico domino constituenti et domino Georgino de Carreto eius nepoti, recipientibus ipsorum propriis nominibus ac nomine et vice prefati magnifici militis domini Lazarini, procuratoris sui, de dimidia loci seu burgi Finarii, castrorum, villarum, iurisdicionis omnimode et hominum dicti loci, quam magnifici et potentes domini Manuel et Anthonius de Carreto, ex marchionibus Saone, olim tenebant et possidebant ac consueverant tenere et possidere nec non omnes et singulas promisiones, obligaciones et fidelitates factas et prestitas per ipsos dominos .. marchiones, suis et dicto nomine, / dictis syndicis, syndicario nomine dicti comunis Ianue, et per eos ipsi comuni occasione vassalagii dicte medietatis burgi Finarii, castrorum, villarum, hominum et iurisdicionis superius declarate, cum promisionibus, obligacionibus, renunciacionibus et solempnitatibus debitis pariter et cautella, de quibus infeudacionibus, promisionibus et obligacionibus constat publicis instrumentis scriptis manu Anthonii de Credentia, notarii et comunis Ianue cancellarii, millesimo, indicione et die in dictis instrumentis descriptis, et omnia et singula in dictis instrumentis contenta cassandum, irritandum et anullandum ut supra. Item ad petendum, requirendum et recipiendum de novo per se et heredes prefati domini constituentis masculos et feminas, dato quod natura feudi hoc non pateretur, infeudacionem et investituram dicte dimidie burgi Finarii, castrorum, villarum, hominum et iurisdicionis predicte, quam prefati domini Manuel et Anthonius de Carreto olim consueverant tenere et possidere ut supra, sub pactis et modis quibus ipsi domino procuratori placuerit et videbitur convenire, et ad policendum et prestandum predicto domino .. duci et eius consilio quindecim antianorum comunis Ianue seu quibuscunque aliis personis et officialibus ipsum comune representantibus sacramentum fidelitatis et vassalagii iam dicte dimidie dicti burgi, castrorum, villarum, hominum et iurisdicionis eiusdem pro dicta dimidia olim possessa per dictos dominos Manuelem et Anthonium de observandis omnibus et singulis ad que de iure tenebitur et que in sacramento fidelitatis tam veteris forme quam nove continetur et ipsum dominum constituentem et eius bona pro premissis effectualiter observandis submictendum et obligandum cum pena, penis, pactis, modis, condicionibus et renunciacionibus quibus prefato domino, eius procuratori, placuerit et videbitur expedire ad ipsius omnimodam et liberam voluntatem, dans et concedens dictus dominus constituens prelibato magnifico domino .. procuratori suo plenam et omnimodam potestatem ac generale mandatum cum libera administracione ac etiam speciale in casibus a iure requisitis predicta omnia et singula faciendi, procurandi et adimplendi cum omnibus et singulis ab eis dependentibus, emergentibus et conexis nec non promictens dictus dominus constituens michi notario infrascripto, ut publice persone et officio publico stipulanti et recipienti nomine et vice omnium quorum interest, intererit vel interesse poterit in futurum, se semper et perpetuo rata, firma et grata habiturum et actendere et observare omnia et singula que per. dictum magnificum dominum procuratorem suum in premissis, super premissis, pro premissis et quolibet premisorum et quibuscunque aliis ab eis dependentibus et conexis ut supra fuerint gesta, facta, procurata aut operata, sub ypotheca et obligacione omnium bonorum ipsius domini constituentis presentium et futurorum. Actum in Zucharello, in castro dicti loci, Thomao Ghiglocio de Castro Veteri, Roberto Spartavecio de Modena et Iohanino Scalano de Stalanello testibus vocatis et rogatis. De quibus omnibus prefatus dominus constituens precepit per me notarium infrascriptum fieri publicum instrumentum cum consilio sapientis, si fuerit opportunum. Et ego Luchinus Obertatus de Castro Veteri, sacri Imperii auctoritate notarius, hiis omnibus interfui vocatus et rogatus et hanc cartam sic scripsi.

In nomine Domini amen. Anno Domini M°CCCLXXXVII°, indicione Xª, die decima mensis februarii. Magnificus et potens dominus Georgius de Carreto, marchio Saone, natus inclite et recollende memorie domini Enriceti de Carreto, marchionis Saone, omni modo, iure et forma quibus melius potuit, fecit, constituit et ordinavit suum certum et indubitatum procuratorem, actorem et nuncium specialem et quidquid de iure melius esse potest magnificum ac potentem militem, dominum Lazarinum de Carreto, marchionem Saone, eius patruum, licet absentem tanquam presentem, ad comparendum se in civitate Ianue coram illustre et excelso domino, domino Anthonioto Adurno, Dei gratia Ianuensium duce et populi defensore, et eius consilio quindecim antianorum dicte civitatis et quibuscunque aliis personis et officialibus representantibus comunitatem dicte civitatis et ad cassandum, irritandum, cancellandum et anullandum, cassari, irritari et anullari faciendum omnem infeudacionem et investituram factas per dominos Iohanem de Innocentibus, legum doctorem, et Lucianum Paiucium, syndicos et syndicario nomine dicti comunis, magnifico et potenti domino Karolo de Carreto, ex marchionibus Saone, eius patruo, et ipsi Georgino, recipientibus ipsorum propriis nominibus ac nomine et vice magnifici militis domini Lazarini prefati, de dimidia loci Finarii, castrorum, villarum, iurisdicionis et hominum dicti loci, quam magnifici et potentes domini Manuel et Anthonius de Carreto, ex marchionibus Saone, olim tenebant et possidebant et consueverant tenere et possidere nec non omnes promissiones, obligaciones et fidelitates factas et prestitas per ipsos dominos marchiones, suis et dicto nomine, dictis syndicis, syndicario nomine dicti comunis Ianue, et per eos ipsi comuni occasione vassalagii dicte medietatis dicti burgi Finarii, castrorum et villarum ac hominum et iurisdicionis superius declarate, cum promisionibus, renunciacionibus, obligacionibus et solemnitatibus debitis pariter et cautella, de quibus infeudacione, promisionibus et obligacionibus constat publicis instrumentis rogatis manu Anthonii de Credentia, notarii et comunis Ianue cancellarii, millesimo, indicione et die in dictis instrumentis descriptis, et omnia et singula in dictis instrumentis contenta cassandum, irritandum et anullandum ut supra. Item ad petendum, requirendum et recipiendum de novo per se et heredes suos masculos et feminas, dato quod natura feudi hoc non pateretur, infeudacionem et investituram dicte dimidie burgi Finarii, castrorum, villarum, hominum et iurisdicionis predicte, quam dicti domini Manuel et Anthonius de Carreto olim consueverant tenere et possidere ut supra, sub pactis et modis quibus ipsi domino procuratori placuerit et videbitur convenire, et ad policendum et prestandum predicto domino .. duci et eius consilio quindecim antianorum comunis Ianue seu quibuscunque aliis personis et officialibus ipsum comune representantibus sacramentum fidelitatis et vassalagii dicte dimidie dicti burgi, castrorum, villarum, hominum et iurisdicionis eiusdem de observandis omnibus et singulis ad que de iure tenebitur et que in sacramento fidelitatis tam veteris forme quam nove continetur pro dicta medietate et ipsum dominum constituentem et eius bona pro premissis effectualiter observandis submictendum et obligandum, cum pena, penis, pactis, modis, condicionibus et renunciacionibus quibus dicto domino, eius procuratori, placuerit et videbitur expedire ad ipsius omnimodam et liberam voluntatem, dans et concedens dictus dominus constituens prefato magnifico domino procuratori suo plenam et omnimodam po/testatem ac generale mandatum, cum libera administractione et etiam speciale in casibus a iure requisitis, predicta omnia et singula faciendi, procurandi et adimplendi cum omnibus et singulis ab eis dependentibus, emergentibus et conexis nec non promictens dictus dominus .. constituens michi notario infrascripto, ut publice persone et officio publico stipulanti et recipienti nomine et vice omnium quorum interest, intererit vel interesse poterit in futurum, ac etiam iurans ad sancta Dei evangelia, tactis corporaliter scripturis, se semper et perpetuo grata, firma et rata habiturum ac actendere et observare omnia et singula que per dictum dominum procuratorem suum in premissis, super premissis, pro premissis et quolibet premisorum et quibuscunque aliis ab eis dependentibus et conexis ut supra fuerint gesta, facta aut procurata, sub ypotheca et obligacione omnium bonorum suorum presentium et futurorum. De quibus omnibus dictus dominus constituens precepit per me notarium infrascriptum fieri publicum instrumentum, consilio sapientis. Actum in castro Gavoni Finarii, in talamo caminate nove dicti castri, presentibus domino Luchino Pagano, iuris perito, vicario Finarii, Honoflio Pagano, vicecomite Finarii et Planexino Vacha, de dicto loco Finarii, testibus vocatis et rogatis. (S.T.) Et ego Beltramus Paganus, imperiali auctoritate notarius, hiis omnibus et singulis interfui, vocatus et rogatus hanc cartam sic scripsi.

Et de predictis prefati magnificus dominus, dominus .. dux etc. et consilium ac dictus nobilis dominus Lazarinus mandaverunt et rogaverunt confici debere publicum instrumentum per me supradictum Anthonium de Credentia, notarium et ipsorum magnifici domini, domini .. ducis, consilii et comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Acta sunt predicta Ianue, in salla capelle veteris palacii ducalis comunis Ianue, ubi nunc consilia celebrantur, anno dominice nativitatis M°CCC°LXXXVII°, indicione nona secundum cursum Ianue, die sabati XVIª marcii, circha horam meridiei, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis sapiente viro, domino Anthonio de Cingulo, legum doctore, Aldebrando de Corvaria, Conrado Mazurro, Petro de Bargalio et Masimo de Iudicibus, notariis et cancellariis comunis Ianue.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus prescriptum instrumentum composui et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 764-773.

Sull'infeudazione di Molare, Cassinelle, Morsasco, Morbello e Trisobbio

29 ottobre 1387

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto del 29 ottobre 1387.

254

1387, ottobre 29, Genova

Il comune di Genova rinnova a Tommaso, del fu Isnardo Malaspina, nelle persone di Giovanni Verro e Boiano de Boiani, l’infeudazione dei castelli, dei borghi e dei territori di Molare, Cassinelle, Morsasco, Morbello e Trisobbio, ricevendone il giuramento di fedeltà.

De dictis locis marchionatus etc. feudalibus comunis Ianue.

In nomine Domini amen. Illustris et magnificus dominus, dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gracia Ianuensium .. dux et populi deffenssor, in presencia, consilio, volluntate et consenssu sui consilii quindecim ancianorum, et ipsum consilium in suficienti et legiptimo numero congregatum, in presencia, autoritate et decreto prefacti magnifici domini .. ducis et quorum ancianorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Melchion de Petrarubea, prior, Iullianus Cappurrus, Grifendus de Benama, Dexerinus Ricius, fillator, Anthonius de Clavero, balistarius, Iohannes de Albario, notarius, Iacobus de Conforto, Anthonius de la Castagna, Stephanus de Caniaxio, Obertus de Gazo de Bolliascho, Iacobus de Campofregosso, Martinus Iustinianus et Gosmas de Struppa, habentes noticiam et certam scienciam de quadam concessione et investitura facta per cellebris memorie condam illustrem et magnificum dominum, dominum Leonardum de Montaldo, olim Ianuensium .. ducem, et eius tunc consilium ancianorum nobili et egregio viro, quondam domino Isnardo, marchioni Mallaspine, nato condam nobilis et egregii viri, quondam domini Thome, marchionis Mallaspine, tunc presenti et recipienti pro se et aliis in dicta concessione nominatis, in nobile, gentile at paternum feudum de castris, terris, villis et locis infrascriptis, videlicet de castro, burgo, villis, territorio et districtualibus de Mollariis, hominibus et iuribus hominum dictorum castri, burgi, villarum et districtus; item de castro, burgo, territorio et districtualibus de Cassinellis; item de castro, burgo, villa, territorio et districtu Murizaschi; item de castro, burgo et territorio Miribelli; item de medietate castri, burgi, territorii, villarum et districtus villarum Tressobii ac hominibus, iuribus hominum dictorum castrorum, burgorum, villarum, territoriorum et districtuum, iuribus, iurisdicionibus, homagiis, fidelitatibus, possessionibus et omnibus aliis iuribus in dicta concesione et investitura expressatis, in qua quidem concesione fit mencio de duobus instrumentis concessionum feudorum dictorum castrorum, terrarum, villarum, locorum, iurium et iurisdicionum predictorum et predictarum concessorum et concessarum dicto condam domino Thome, patri dicti condam domini Isnardi, unius videlicet per digne memorie quondam magnificum dominum Symonem Buchanigram, tunc Ianuensium ducem, et conscilium eiusdem, scripti manu Oberti Mazurri, notarii et canzellarii, MCCCXXXX, die XX ianuarii, et alterius per recollende memorie quondam magnificum dominum Iohannem de Murta, tunc Ianuensium..ducem, et consilium ancianorum, scripti manu dicti Oberti, MCCCXXXXVII, die nona iullii, ac eciam alterius instrumenti concessionis dicti feudi concessi dicto quondam domino Isnardo per magnificum dominum Nicholaum de Goarcho, tunc Ianuensium..ducem, et consilium eius, scripti manu Badasalis de Pineto, notarii et canzelarii, MCCCLXXXI, die XVII septembris, nec non habentes noticiam omnium pactorum, stipulacionum et promissionum in dictis concessione et investitura contentorum et contentarum et aliorum pactorum, de quibus concessione, investitura et pactis lacius patent publica instrumenta scripta manu Anthonii de Credencia, notarii et canzellarii, MCCCLXXXIII, die XXVI menssis septembris, et demum habentes noticiam et certam sienciam de quadam concessione et investitura omnium supradictorum castrorum, terrarum, villarum et locorum dicto condam domino Isnardo, recipienti pro se et aliis nominatis in dicta concessione, concessa et renovata per illustrem et magnificum dominum Anthoniotum Adurnum, ducem prefactum, et eius tunc conscilium, scripta manu mei Petri de Bargalio, notarii et canzelarii infrascripti, MCCCLXXXV, die quarta septembris, audita preterea et intellecta requisicione coram ipsis magnifico domino .. duce et consilio reverenter exposita per providos viros Iohannem Verrum de Trisobio et Boianum de Boianis de Cremorino, actores et actorio nomine egregie domine Linoris, uxoris dicti quondam domini Isnardi, tutricis testamentarie et tutorio nomine egregii viri Thome, pupilli, filii primogeniti dicti quondam domini Isnardi et ipsius domine Linoris, prout de actoria apparet in forma publica manu Dominici de Cazullino, notarii, hoc anno, die XXIIII octubris, et de dicta tutella testamentaria apparet in testamento dicti condam domini Isnardi scripto et publicato manu dicti Dominici notarii, hoc anno, die XXI septembris, nec non de acceptacione dicte tutelle et confirmacionis atque conff(ectionis) inventarii pro hiis neccessariis apparet eciam in publica forma manu dicti Dominici, hoc anno, die II octubris, humiliter supplicantes et requirentes, nominibus antedictis, quatenus placeret eisdem magnifico domino .. duci et consilio prefactum Thomam, pupillum, tamquam primogenitum mascullum, laycum et universallem heredem dicti quondam egregii domini Isnardi, prout apparet ex forma dicti testamenti, nec non ipsos actores et quemlibet ipsorum, actorio nomine et nominibus quibus supra, de novo investiri de feudis suprascriptis que dominus condam dominus Isnardus, pater dicti Thome, habebat et in feudum tenebat a dicto comuni Ianue et ex post eius decessum devenerunt et descenderunt in dictum Thomam tamquam in primumgenitum ex successione seu successionibus antedictis ipsaque feuda et iura vassalatica dicto Thome sive dictis actoribus / (c. 234 r.) confirmare ac eciam renovare per omnem viam, modum per quam melius et validius fieri potest et attendentes prefacti magnificus dominus .. dux et consilium dictos condam dominum Thomam et Isnardum aliosque predecessores eorum, a quibus dicta feuda processerunt desensive, fuisse dictumque Thomam, pupillum, esse veros et fidos vassallos et verum et fidum vassallum dicti comunis Ianue et erga ipsum comune gesisse et gerere puram et sinceram fidem vollentesque dicte requisicioni annuere graciosse ut dictus Thomas ad fidellitatem dicti comunis avidius animetur, idcircho, omni iure, via, modo et forma quibus ipsi magnificus dominus dux et consilium, nomine et vice dicti comunis, potuerunt et possunt, dederunt et concesserunt ac renovaverunt dicto Thome, pupillo, seu dictis actoribus et utrique eorum, nominibus quibus supra, presentibus et stipulantibus pro dicto Thoma et aliis in dicta concessione nominatis, in nobile, gentille et paternum feudum castra, terras, villas et loca supradicta, iura, iurisdiciones, homagia, fidelitates, possessiones et omnia alia quocumque vocabullo appellentur spectancia et pertinencia ad predicta et sub illis pactis, modis, condicionibus, convencionibus et stipulacionibus in dictis concesione et investitura ac pactis demum postea factis et expressatis, script(is) manu supradicti Anthonii de Credencia, ad que et quas ipsi magnificus dominus dux et consilium se refferunt, continetur et dictos Iohannem et Boianum, actores et actorio nomine et nominibus quibus supra, petentes et recipientes nominibus dictorum Thome, pupili, et aliorum de quibus in dictis concessione et investitura fit mencio, de dictis castris, villis, terris, locis, hominibus et iurisdicionibus supradictis per ducalem enssem et oris osculum prefactus magnificus dominus .. dux, de consenssu, volluntate dicti sui conscilii presentis, nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, investivit legiptime. Qui Iohannes et Boianus, concessionem predictam et renovacionem ipsius in forma et sub pactis et modis predictis grattanter, dictis nominibus, acceptantes et dictum magnificum dominum .. ducem et consilium, nomine comunis Ianue, et per eos dictum comune in verum dominum castrorum, villarum, terrarum et locorum predictorum et eorum que ut supra concessa sunt, dictis nominibus, recognoscentes, flexis genibus, eisdem magnifico domino duci et consilio, stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis, corporaliter tactis scripturis, prestiterunt solepniter fidelitatis debite sacramentum, dictis nominibus, secundum formam traditam a iure in prestacione sacramenti fidelitatis suo domino per vassallos, confitentes eciam, dictis nominibus, supradicta omnia esse feudaria comunis Ianue eaque a dicto comuni post fidellitatem imperiallem et Imperii velut antiquioris domini tenuisse et nunc tenere, dictis nominibus, in feudum rectum, nobille et gentille, antiquum et paternum et pro ipso feudo et eius occaxione fidelitatem comuni Ianue, dictis nominibus, ut continetur superius, iuraverunt, et promisserunt, dictis nominibus, et sollepniter convenerunt prefactis magnifico domino .. duci et consilio ac michi Petro de Bargalio, notario et canzelario infrascripto, tamquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis, quod dicta castra et quodlibet eorum semper et quandocumque ad mandatum dicti comunis seu presidencium dicto comuni guarnita et disguarnita traddere et libere consignare dicto comuni ac de ipsis et quolibet ipsorum et hominibus dictorum castrorum, villarum, terrarum, burgorum et locorum facere pacem et guerram quociens per ipsum magnificum dominum .. ducem et consilium seu presidencium dicto comuni dictus dominus Thomas fuerit nuncio vel literis requisitus et demum omnia alia et singulla ipsis magnifico domino duci, consilio et comuni faciet et observabit prefactus dominus Thomas que quilibet bonus, verus et fidelis vassallus facere et observare tenetur domino suo. Que omnia et singula supradicta prefacti magnificus dominus .. dux et consilium, nomine et vice dicti comunis, ex una parte, et dicti Iohannes et Beianus, dictis nominibus, ex altera, promisserunt sibi invicem et vicisim et una pars alteri et altera alteri, dictis nominibus, rata et firma habere, tenere, attendere, complere et observare et contra in aliquo non facere vel venire aliqua racione, causa vel ingenio, de iure vel de facto, sub pena dupli eius de quo sive in quo contrafieret vel ut supra non observaretur, cum restitucione dapnorum, interesse et expenssarum que propterea fierent litis et extra stipulata solepniter et promissa sibi invicem et vicisim, dictis nominibus, ratis manentibus supradictis, et sub ypotheca et obligacione bonorum ipsarum parcium, dictis nominibus, et cuiuslibet earum habitorum et habendorum, illorum videlicet bonorum dicti comunis que ex forma ordinamentorum dicti comunis non sunt prohibita obligari. Et de predictis omnibus et singulis dicti actores, dictis nominibus, rogaverunt me dictum Petrum, notarium et canzelarium infrascriptum, dictusque magnificus dominus .. dux et consilium preceperunt ut inde conficiam presens publicum instrumentum. Actum Ianue, in pallacio ducali, in salla cappelle veteris, ubi nunc cellebrantur consilia dicti comunis, anno dominice nativitatis MCCCLXXXVII, indicione Xª secundum cursum Ianue, die vigesima nona octobris, post vesperas, presentibus testibus ad predicta vocatis et rogatis sapienti viro, domino Anthonio de / (c. 234 v.) Cingulo, legum doctore, vicario ducali, Aldebrando de Corvaria, Conrado Mazurro et Masimo de Iudicibus, notariis et comunis Ianue cancellariis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, suprascriptum presens instrumentum extractum, sumptum et fideliter exemplatum de foliacio instrumentorum compositorum per dictum Petrum de Bargalio, notarium, vidi, legi, correxi et dilligenter ascultavi cum originali auctentico scripto manu dicti Petri et utrumque concordare inveniens me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premisorum, habens superinde auctoritatem, licentiam et potestatem michi ex iniuncto custodie privillegiorum dicti comunis Ianue officio actributam.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 81-85.

Sulla vendita di Belforte a Genova

27 giugno 1388

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, stila e controfirma un atto di vendita del 27 giugno 1388.

25

1388, giugno 27, Genova

Rosato Spinola di San Luca vende al comune di Genova il castello, il borgo e il territorio di Belforte, nella diocesi di Tortona, con le relative dipendenze al prezzo di 1300 lire.

Empcio castri, burgi et territorii Belfortis.

In nomine Domini amen. Nobilis vir Rosatus Spinula de Sancto Luca, filius et heres quondam d(omini) Lanfranci Spinule, iure proprio et in perpetuum, per se suosque heredes, vendidit, dedit, cessit et traddidit illustri et magnifico domino, domino Anthonioto Adurno, Dei gratia Ianuensium duci et populi defensori et eius ven(erabili) consilio dominorum quindecim antianorum, quorum nomina sunt hec: Dulzaninus Dulzanus, prior, Iohannes de Fontanegio, notarius, Petrus Scarella, Anthonius de Benedicto, Petrus de Canali, Clemens de Prementorio, Iacobus de Pedemonte de Pulciffera, Nicolaus Iambonus, Nicolaus de Turre, Iohanes Macia et Henricus Tonsus ac michi notario et comunis Ianue cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico ementibus, stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue, castrum, burgum et vilam vocatum Belforte, positum ultra iugum, in dyocesi Terdonensi, et cui castro, burgo et ville et eius territorio coheret ab una parte territorium Uvade, ab alia parte territorium Taioli, ab alia parte territorium Rossilioni et ab alia parte iugum et si qui alii sunt veriores vel clariores confines, in quo poderio includitur villa et territorium, olim vocatum Uxetium, cum mero et mixto imperio, territorio, iurisdicione, hominibus, fidelitate hominum, exercitibus et cavalcatis, vassalis, servis, ancilis, fodris, placitis, quintis et quartis, dacitis, albergariis, bandis, condicionibus, prestacionibus, terris, pratis, vineis, molendino, castagnetis, boschis, possessionibus, in aquis, paludibus et avocaciis dictis castro, burgo et ville quomodocunque spectantibus et pertinentibus et cum omnibus et singulis iuribus et iurisdicionibus dicto Rosato in dictis castro, burgo et villa et aliis superius specificatis et expresatis quomodocunque et qualitercunque spectantibus et pertinentibus et cum omnibus terris, molendino et possessionibus dicti Rosati in dicto territorio situatis, ad habendum, tenendum et possidendum et quicquid prefatis magnifico domino .. duci et consilio, nomine et vice comunis Ianue, de cetero placuerit faciendum et cum omnibus et singulis que infra predictos continentur confines vel alios si qui forent et cum omni usu et requisicione dictis castro, burgo et ville spectanti et pertinenti, liberum et expedictum ab omni onere servitutis seu obligacionis. Possessionem quoque et dominium dictorum castri, burgi et ville, hominum et omnium aliorum superius specificatorum et expresatorum dictus Rosatus confitetur se dedisse et traddidisse seu quasi prefatis magnifico domino .. duci et consilio, nomine et vice comunis Ianue recipientibus, constituens se predicta omnia et singula precario nomine possidere seu quasi nomine et vice dicti comunis Ianue quousque de predictis et quolibet predictorum possessionem seu quasi acceperint corporalem, quam accipiendi sua propria auctoritate eisdem magnifico domino .. duci et consilio licentiam dedit et concessit pro precio et finito precio librarum mille trecentarum ianuinorum. Quod precium dictus Rosatus venditor confessus fuit habuisse et recepisse a prefatis magnifico domino .. duce et consilio, nomine et vice dicti comunis Ianue et pro ipso comuni, renuncians excepcioni dicti precii non habiti et non recepti, presentis vendicionis non facte, rei sic ut supra et infra non geste vel aliter se habentis, doli mali, metus, in factum actioni, condicioni sine causa vel ex iniusta causa et omni alii iuri et si plus / valent precio predicto dicta castrum, burgum, villa et alia superius specificata vendita, illud plus dictus Rosatus, sciens ipsorum veram extimacionem, dicto comuni donavit et remisit, renuncians iuri quo subvenitur deceptis ultra dimidiam iusti precii et omni iuri. Insuper ex causa predicta et pro precio supradicto dictus Rosatus dedit, cessit, traddidit atque mandavit eisdem magnifico domino .. duci et consilio, dicto nomine stipulantibus et recipientibus, omnia iura omnesque raciones et actiones, utiles et dirrectas, reales et personales, mixtas, rei persecutorias et penales dicto Rosato compectentes, compectentia et competitura seu que unquam ei melius compecierunt in dictis castro, burgo, villa et aliis supra venditis, faciens et constituens prefatos magnificum dominum .. ducem et consilium dicto nomine procuratores et dominos ut in rem propriam dicti comunis et ipsos ponens in locum ipsius, ita ut dictis iuribus, racionibus et actionibus de cetero ipsi magnificus dominus .. dux et consilium dicto nomine uti possint, agere, experiri, petere, consequi, defendere et se tueri omniaque demum facere que ipsemet Rosatus facere potest, posset vel unquam melius potuit. Que castrum, burgum, villam et omnia et singula superius specificata vendita ut supra dictus Rosatus promisit et convenit prefatis magnifico domino .. duci et consilio, nomine et vice dicti comunis Ianue stipulantibus, et ad sancta Dei evangelia, tactis scripturis, iuravit non impedire nec subtrahere nec impedire seu subtrahere volenti consentire nec de ipsis litem seu questionem ullo tempore facere vel movere seu facienti vel movere volenti consentire, ymo ipsa et quodlibet ipsorum defendere, auctorizare, expedire et disbrigare ab omni molestante persona, corpore, collegio seu universitate suis propriis expensis et advocato, remisa dictis magnifico domino et consilio neccessitate denunciandi et appelandi, quod si non faceret, promisit penam dupli dicti precii evictionis nomine, habita racione melioracionis dictorum castri, ville et aliorum superius venditorum que pro tempore melius valuerint, supradictaque vendicionem et omnia et singula supradicta habere perpetuo et tenere ratam, gratam et firmam et rata, grata et firma actendere, complere et observare et contra non facere vel venire aliqua racione, causa, modo vel ingenio qui dici vel excogitari possit, de iure vel de facto, sub pena dupli eius de quo contrafieret vel ut supra non observaretur, cum restitucione dampnorum, interesse et expensarum que propterea fierent litis et extra, stipulata solempniter et promisa, ratis manentibus supradictis et sub ypotheca et obligacione omnium bonorum ipsius Rosati presentium et futurorum, mandans de predictis confici debere presens publicum instrumentum per me Anthonium de Credentia, notarium et comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Actum Ianue, in salla capelle veteris palacii ducalis comunis Ianue, ubi nunc consilia celebrantur, anno dominice nativitatis milesimo trecentesimo octuagesimo octavo, indicione decima secundum cursum Ianue, die sabati XVII° iunii, paulo post tercias, presentibus testibus vocatis et rogatis d(omino) Iacobo de Sarzana, legum doctore, vicario ducali, Conrado Mazurro et Masimo de Iudicibus, notariis et comunis Ianue cancellariis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et supradictorum magnifici domini .. ducis, consilii et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 127-130.

Sull'esenzione di un pagamento come da trattato

15 aprile 1388

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto rogato a Genova il 15 aprile 1388.

43

1388, aprile 15, Genova

Pietro di Candia, vescovo di Vicenza, procuratore di Gian Galeazzo Visconti, signore di Milano, esenta il comune di Genova da ogni pagamento ancora dovuto in esecuzione del trattato di cui al n. 39.

Quitacio facta comuni Ianue de rubrica debiti ad quod tenebatur domino Galeaz Vicecomiti, Mediolani etc.

In nomine Domini amen. Reverendus in Christo pater, dominus magister Petrus de Candia, episcopus Vicentinus, procurator et procuratorio nomine illustris principis, magnifici et excelsi domini, domini Iohannis Galeaz Vicecomitis, comitis Virtutum, Mediolani etc., imperialis vicarii generalis, habens ad infrascripta et alia plenum, sufficiens et liberum mandatum iuxta formam publici instrumenti rogati et publicati manu Pasquini de Capellis, nati condam domini Baldessari, civis Cremonensis, imperiali auctoritate notarii, hoc anno, die decima mensis presentis aprilis, et in publicam formam redacti manu Pauli de Guspertis, nati condam domini Bartholomei, civis Cremonensis, notarii publici, et cuius instrumenti tenor talis est:

In Christi nomine amen. Anno a nativitate eiusdem MCCCLXXXVIII, indictione XI°, die X mensis aprilis. Quoniam in hiis propriis actibus quibus principis vel hominis ad res gerendas personalis presentia vacare non potuit voluit tam divina dispositio quam humana ea nuncii vel procuratoris vice suppleri dumtaxat potuisse ut ubilibet loci et temporis expediciori officio locus esset, idcircho illustris princeps ac magnificus et excelsus dominus, dominus Iohannes Galeaz Vicecomes, comes Virtutum, Mediolani etc., imperialis vicarius generalis, non revocando propterea aliquos suos procuratores et nuncios per eum hactenus constitutos sed potius confirmando, considerans se in partibus Ianue pro infrascriptis agendis non posse personaliter interesse, omni modo, via, iure et forma quibus melius et validius potuit et potest fecit, constituit, ellegit, creavit et ordinavit suum certum, verum et legiptimum et indubitatum procuratorem, actorem et nuncium spetialem et prout melius fieri et esse potest reverendum patrem, magistrum Petrum de Candia, episcopum Vicentinum, dilectum consiliarium suum, licet absentem, ad donandum, quietandum et totaliter remictendum magnifico domino Anthonio Adurno <et> comunitati Ianue, omnes illas quantitates pecuniarum in quibus dictam comunitatem vel aliquos singulares cives nomine ipsius comunitatis teneri seu obligatam vel obligatos fore constare posset tam magnifico quondam domino Galeaz, genitori dicti domini comitis recollende memorie, quam quondam magnifico domino Bernabovi pro facto et occaxione pacis que inter dictos dominos, ex una parte, et comune Ianue, ex altera, iam multis annis facta fuit et generaliter omnes et singulas quantitates in quibus ipse dominus comes pretendere posset dictam comunitatem Ianue sibi teneri et ad donandum et restituendum dicto domino Anthonio duci et dicte comunitati in signum vere donationis, quitationis et totalis ac libere remissionis totius dicti debiti omnia illa instrumenta que prefatus dominus .. comes penes se habebat concernentia dictum debitum et ad faciendum de ipsis omnibus et singulis quantitatibus pecuniarum quas a dicta comunitate constaret ipsum dominum comitem seu ipse dominus comes pretendere posset habere debere plenam, liberam et omnimodam remissionem, quietationem et absolutionem ac pactum de ulterius non petendo et ad renunciandum exceptioni spei future receptionis et renunciationis et quibuscumque aliis renunciationibus quibus tam de iure quam de consuetudine renunciari fuerit opportunum, et pro observatione eorum omnium et singulorum que per predictum procuratorem suum in predictis promissa et gesta fuerint ipsum illustrem magnificum dominum, comitem Virtutum etc., constituentem et eius bona presentia et futura obligandum et ad instrumentum et instrumenta unum et plura si opus fuerit et fieri faciendum et rogandum eiusque nomine se tabellioni cui eidem procuratori melius videbitur cum illis promissionibus, obligationibus, constitutionibus, renunciationibus et clausulis quas talium natura contractuum postulat et requirit tam de consuetudine quam de iure et generaliter ad omnia alia et singula dicendum, faciendum, promictendum et executioni mandandum que in premissis et circha ea et dependentibus et connexis ab eis et eorum quolibet fuerint necessaria et opportuna et que ipsemet illustris dominus, comes Virtutum etc., constituens circha plenam et liberam quietationem, absolutionem et remissionem dictarum quantitatum pecuniarum dicere, facere et exercere posset si presens adesset, etiam si talia forent que exigerent plus spetiale mandatum, dans et concedens prefatus illustris princeps et excelsus dominus comes Virtutum constituens sepe dicto procuratori suo plenum, liberum, generale et spetiale mandatum cum plena, libera, generali et spetiali administratione omnia et singula agendi, faciendi et executioni mandandi, nomine ipsius constituentis, in premissis et circha premissa et dependentibus et connexis ab eis et eorum quolibet, promictens prenominatus constituens michi notario infrascripto, utpothe publice persone stipulanti et recipienti / nomine et vice omnium et singulorum quorum interest vel interesse posset, se semper firma, rata et grata habere, tenere, actendere et observare quecumque per dictum eius procuratorem data, gesta, facta, promissa et ordinata fuerunt in premissis et circa premissa et quodlibet premissorum et in dependentibus et connexis ab eis et contra non facere vel venire aliqua ratione vel causa, de iure vel de facto, sub ypotheca et obligatione omnium bonorum suorum presentium et futurorum. Actum in castro magno Papie, in camera superiori turris respicientis versus citadellam dicte civitatis, presentibus spectabili et egregiis militibus, dominis Anthonio de Porris, comite Polencii, Nicolao de Tertiis, consiliariis prefati domini comitis, et Bernardo de Lonate, testibus ydoneis ad premissa vocatis spetialiter et rogatis.

Ego Pasquinus de Capellis, natus quondam domini Baldessari, civis Cremonensis, publicus imperiali auctoritate notarius, premissis interfui et iussu et mandato prefati illustris domini comitis Virtutum, hoc instrumentum publicum rogavi et stipulatus fui et aliis pluribus vigentibus distractus negotiis illud ad scribendum et redigendum in publica forma dedi infrascripto Paulo de Guspertis, notario Cremonensi, et in testimonium premissorum publice me subscripsi.

Ego Paulus de Guspertis, natus quondam domini Bartholomei, civis Cremonensis, publicus imperiali auctoritate notarius, hoc instrumentum procurationis rogatum, traditum et imbreviatum per prefatum Pasquinum de Capellis, publicum notarium ac secretarium prefati illustris domini comitis Virtutum etc., de ipsius Pasquini imbreviatura seu protocollo fideliter sumpsi, extraxi et exemplavi et in hanc publicam formam instrumenti de eius mandato redegi, scripsi et me subscripsi mea solita signum et nomen apponens in testimonium premissorum.

non vi, non dolo, non metu inductus, set sponte et ex certa scientia deliberate et appensate, sciens prudensque de quibuscumque iuribus competentibus prefato illustri et magnifico domino comiti et de ipsis iuribus plenarie informatus, quitavit, liberavit et absolvit et quitat, liberat et absolvit illustrem et magnificum dominum, dominum Anthoniotum Adurnum, ducem Ianuens(ium) et populi defensorem, et consilium quindecim sapientum antianorum civitatis Ianue, in quo consilio interfuerunt tresdecim ex dictis quindecim antianis, quorum nomina inferius describuntur, nomine et vice comunis Ianue, et dictum comune ac nos notarios et cancellarios infrascriptos, officio publico stipulantes et recipientes nomine et vice dicti comunis Ianue et omnium et singulorum Ianuensium et districtualium dicti comunis Ianue et cuiuscumque alterius persone, corporis, collegii vel universitatis cuius interesse possit vel poterit in futurum, per aceptilationem et acquilianam stipulationem, verbis solepnibus introductas, a quibuscumque obligationibus et actionibus quibus dictum comune Ianue teneretur et esset obligatum seu diceretur vel pretenderetur in preteritum fuisse quondam magnifico et excelso domino Galeaz, genitori ipsius illustris domini Iohannis Galeaz recolende memorie, seu quondam magnifico domino Bernabovi de Vicecomitibus, olim domino pro dimidia Mediolani etc., ex causa et titulo mere et pure liberalitatis et donationis que vicio ingratitudinis vel alio quovis modo revocari non possit et presertim et specialiter occaxione instrumentorum pacis et concordie dudum inite et confectorum inter dictos magnificos et excelsos ducem, ex una parte, et dictum comune Ianue, ex altera, de quibus constat publicis instrumentis scriptis manu Vassalini de Bossis quondam domini Iacobi, notarii Mediolanesis, et Anthonii de Credentia, notarii et cancellarii Ianuensis infrascripti, MCCCLXVII, indictione quarta secundum cursum civitatis Ianue et indictione quinta secundum cursum civitatis Mediolani, die sabati tertia mensis iullii, et a dependentibus, emergentibus et conexis ac secutis ex predictis vel occaxione predictorum. Que omnia instrumenta cassavit, annulavit et irritavit ac annulat et inrritat quantum ad obligationem pecuniarum de quibus in dictis instrumentis fit mentio et ipsa instrumenta traddidit dicto magnifico domino duci in manibus suis qui de eis facere possit ad suam voluntatem, promictens dictus reverendus dominus episcopus, dicto procuratorio nomine prefati illustris et excelsi domini, heredum et successorum suorum ac habentium et habiturorum ab eo causam, supradictis magnifico domino duci etc. et consilio, dictis nominibus solepniter stipulantibus coniunctim et divisim, / ac nobis, dictis publicis notariis infrascriptis, stipulantibus et recipientibus nominibus quibus supra etiam divisim, de predictis quantitatibus pecuniarum expressatis in dictis instrumentis nec non de quacumque alia quantitate pecuniarum vel rerum ad quam vel quas appareret vel apparere posset dictum comune esse obligatum vel teneri seu aliquos Ianuenses vel districtuales vigore ipsorum instrumentorum seu quoru(m)cumque aliorum de predictis facientium mentionem in perpetuum non molestare vel inquietare ipsum comune vel aliquos supradictos coniunctim vel divisim, in iudicio vel extra, de iure vel de facto, etiam si de iure posset, sub ypotheca et obligatione omnium bonorum dicti illustris et excelsi domini comitis presentium et futurorum, renuntians exceptioni dolli mali, metus causa et sine causa et in factum, condictioni sine causa et omni alii iuri, volens et mandans presentem quietationem, liberationem et absolutionem ac donationem et omnia et singula in presenti instrumento contenta insinuari apud acta et in actis egregii legum doctoris domini Dominici de Terronibus de Viterbio, potestatis Ianue et districtus, presentis et mandantis presentem quietationem, liberationem, absolutionem et donationem insinuari apud acta eiusdem per Nicholaum de Belignano, notarium curie dicti domini potestatis. Nomina antianorum qui predictis interfuerunt sunt hec: Raffael de Zoalio, notarius, prior, Iannuynus de Belforte, draperius, Symon Sturionus, Iacobus Cachorius, Iohannes de Falcone de Bisanne, Bernabos Bernerius, Anthonius de Senarega, // Bartholomeus de Podio, Anthonius de Christiano, Iohannes Novellus, Constantinus de Illionibus, Iohannes Coçius de Pulciffera et Iulianus de Montenigro, speciarius //. Et de predictis mandavit prefatus reverendus dominus episcopus confici debere duo publica instrumenta eiusdem tenoris, unum per Stephanum de Grabadona, episcopatus Cumarum, notarium publicum et cancellarium dicti venerandi domini episcopi, et aliud per me Anthonium de Credencia, notarium et dicti comunis Ianue cancellarium ian dictum et infrascriptum. Actum Ianue, in salla cancellarie veteris palatii ducalis dicti comunis, anno a nativitate Domini MCCCLXXXVIII, indictione decima secundum cursum Ianuen(sium) et indictione undecima secundum cursum civitatis Papie, die mercurii XV mensis aprilis, in tertiis, presentibus testibus vocatis spetialiter et rogatis sapientibus viris domino Iacobo de Serezana, vicario ducali, domino Iohanne Cataneo, domino Georgio Honesto, domino Henrico de Illionibus, domino Dominico Imperiali, domino Benedicto de Viali, domino Emanuele Grillo et domino Segurano de Nigro, omnibus legum doctoribus, Frederico de Pagana, Neapoliono Lomelino, Raffo Griffioto, Iohanne de Imperialibus quondam Gabrielis, et Karolo Cataneo ac etiam Conrado Mazurro, Petro de Bargalio et Maximo de Iudicibus, notariis et dicti comunis Ianue cancellariis, et Iohanne Mastracio, notario, omnibus civibus Ianue.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus una cum supradicto Stephano prescriptum presens instrumentum composui, imbreviavi et scripsi, pluribus tamen agibilibus publicis occupatus per alium coadiuctorem meum extrahi et in hanc publicam formam ut supra reddigi fideliter feci, ideo me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premissorum.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 224-230.

Su un'infeudazione a Ponzio Bertagna

30 maggio 1388

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto rogato a Genova il 30 maggio 1388.

268

1388, maggio 30, Genova

Il comune di Genova concede in feudo a Ponzio Bertagna, dei marchesi di Ponzone, anche a nome dei nipoti Alberto e Giacomino, la sesta parte di Ponzone, loro venduta da Ughetto, dei marchesi di Ponzone, per 6000 fiorini, ricevendone il giuramento di fedeltà.

De dicto castro Ponzoni.

In nomine Domini amen. Egregius et potens vir, dominus Poncius, ex marchionibus de Ponzono, quondam domini Bonifatii, suo proprio nomine et tanquam procurator et procuratorio nomine nobilium et egregiorum virorum, dominorum Alberti dicti de Bertagna et Iacobini, nepotum suorum, filiorum quondam domini Guidonis, ex marchionibus de Ponzono, fratris dicti domini Pontii, habens ad infrascripta plenum et sufficiens mandatum vigore publici instrumenti scripti manu Iacobini Mandre de Ponzono, notarii, cuius instrumenti tenor talis est:

In nomine Domini amen. MCCCLXXXVIII°, indictione XI, die XXX maii, actum in castro Ponzoni, in camera habitationis Alberti dicti Bertagne, ex marchionibus Ponzoni, presentibus Albarino, Ritio, Iohanono, Thobaldo, omnibus de Ponzono, testibus ad infrascripta vocatis et rogatis. Egregii et potentes viri Albertus et Iacobus, ex marchionibus de Ponzono, fratres et filii quondam egregii et potentis viri, domini Guidonis, ex marchionibus de Ponzono, habentes notitiam et certam scientiam sicut egregius et potens vir, dominus Poncius, ex marchionibus de Ponzono, patruus ipsorum Alberti et Iacobini, et ipsi Albertus et Iacobinus titulo emptionis acquisiverant ab egregio et potenti viro, Ugueto, ex marchionibus de Ponzono, filio quondam domini Oddonis, sextam partem castri, burgi et villarum Ponzoni cum omnibus iuribus et pertinentiis et iurisdictionibus quomodocumque et qualitercumque ad dictum castrum, burgum et villas spectantibus et pertinentibus et quam sextam partem dictorum castri, burgi et villarum in feudum teneba<n>t a comune Ianue seu presidentibus dicto comuni, de qua emptione constat publico instrumento scripto et composito manu Rollandini de Rollandis de Bestagno, Aquensis diocesis, notarii publici, MCCCLXXXVII, decima indictione, die septimo mensis decembris, omni iure, via, modo et forma quibus melius potuerunt et possunt, fecerunt, constituerunt, creaverunt et ordinaverunt suum verum nuntium, legiptimum actorem, procuratorem et nuncium specialem prefatum dominum Poncium, patruum ipsorum, absentem tanquam presentem, ad comparendum et sese personaliter presentandum, nomine et vice dictorum Alberti et Iacobi et cuiuslibet eorum, coram illustre et magnifico domino, domino Anthoniocto Adurno, Dei gratia Ianuensium duce et populi defensore, nec non venerabili et circumspecto consilio dominorum quindecim antianorum et ab ipsis, nomine et vice comunis Ianue, petendum et requirendum, nomine et vice dictorum Alberti et Iacobini, investituram et infeudationem de dicta sexta parte dictorum castri, burgi et villarum Ponzoni per ipsos dominum Poncium, Albertum et Iacobinum empta et acquisita a dicto Uguecto, ut superius facta est mentio, sub penis, modis, formis et condictionibus sub quibus dictus Uguetus fuerat per comune Ianue sive presidentes dicto comuni de dicta sexta parte investitus et etiam sub pactis, modis et condictionibus et formis sub quibus dictus dominus Poncius et dicti Albertus et Iacobinus fuerant per prefatum magnificum dominum, dominum ducem et suum consilium, nomine et vice comunis Ianue, investiti de quatuor partibus ex sex partibus dictorum castri, burgi et villarum Ponzoni; item ad prestandum, nomine et vice ipsorum Alberti et Iacobini et cuiuslibet eorum, prefato magnifico domino, domino duci et suo consilio, nomine et vice comunis Ianue, debitum fidelitatis sacramentum iuxta et secundum formam capitulorum veteris et nove forme fidelitatis et prout et sicut in dictis capitulis continetur; item ad promittendum, nomine et vice dictorum Alberti et Iacobini et cuiuslibet eorum, prefato magnifico domino, domino duci et suo consilio de observando et faciendo versus prefatum magnificum dominum, dominum ducem et suum consilium, nomine et vice comunis Ianue, omnia et singula que quilibet bonus et fidelis vassalus et feudatarius facere tenetur domino suo et hoc quantum pro dicta sexta parte de qua superius facta est mentio et demum omnia alia et singula faciendum, promittendum et obligandum, nomine et vice dictorum Alberti et Iacobini et cuiuslibet, que in premissis et circha premissa et quolibet premissorum et in conexis, emergentibus et dependentibus ab eisdem fuerint necessaria et oportuna et que ipsimet Albertus et Iacobinus et quilibet ipsorum facere posset seu possent si presentes essent, dantes et concedentes dicti Albertus et Iacobus et quilibet eorum dicto domino Poncio, licet absenti tanquam presenti, procuratori constituto ut supra, in et super premissis et quolibet premissorum et super connessis, emergentibus et dependentibus ab eisdem plenam, liberam et generalem potestatem, plenum, liberum et generale mandatum cum plena, libera et generali administratione et etiam cum spetiali mandato, etiam si mandatum exigeret spetiale, promittentes dicti Albertus et Iacobus constituentes michi notario infrascripto, officio publico stipulanti et recipienti nomine et vice omnium et singulorum quorum interest, intererit seu poterit quomodolibet interesse, sese perpetuo habituros rata, grata et firma omnia et singula que per dictum dominum Poncium, procuratorem ipsorum, acta, gesta, facta et administrata fuerint in et super premissis et quolibet premissorum et super conesis, emergentibus et dependentibus ab eisdem et contra predicta vel infrascripta vel aliquod premissorum non facere vel venire directo vel per obliquum aliqua ratione, occaxione vel causa que dici vel excogitari posset de iure vel de facto sub pena dupli totius eius de quo contrafieret vel ut supra non observaretur et cum refectione dampnorum, interesse et expensarum que in iudicio vel extra occaxione predicta fieri contingerit, ratis semper manentibus omnibus et singulis suprascriptis, et sub ypotecha et obligatione bonorum omnium predictorum Alberti et Iacobi et cuiuslibet eorum presentium et futurorum, renumpciantes in predictis et quolibet predictorum exceptioni rei sic ut supra non geste et sese non habentis, doli mali, in factum actioni, condictioni sine causa vel ex / (c. 252 r.) iniusta causa et omni alii iuramenti quibus se a predictis vel aliquo predictorum modo aliquo tueri possent, mandantes dicti constituentes de predictis omnibus et singulis in testimonium veritatis per me notarium infrascriptum confici debere publicum instrumentum dictandum in laudem sapientis, tamen substantia non mutata. Ego Iacobus Mandra de Ponzono, notarius imperiali auctoritate, hiis omnibus presens fui et hanc cartam michi iussam rogatus traddidi et scripsi. constitutus in presentia illustris et magnifici domini, domini Anthonioti Adurni, Dei gratia Ianuensium ducis et populi defensoris, et consilii quindecim sapientum antianorum, exposuit coram ipsis sicut ipse dominus Poncius et dicti Albertus et Iacobinus, nepotes sui, sunt vassali et feudatarii comunis Ianue de quatuor partibus ex sex partibus castri, burgi, villarum et territorii Ponzoni cum omnibus iuribus et pertinentiis et iurisdictionibus ad dicta castrum, burgum et villas quomodocumque et qualitercumque spectantibus et pertinentibus et de quibus quatuor partibus ex sex predictis ipsi dominus Poncius, Albertus et Iacobinus per prefatum magnificum dominum .. ducem fuerunt legiptime investiti iuxta formam publici instrumenti compositi per Anthonium de Credentia, notarium et comunis Ianue can cellarium, et cuius instrumenti dicte infeudationis tenor talis est… Item exposuit prefatus dominus Poncius, suo et dicto procuratorio nomine, quod ipsi dominus Poncius, Albertus et Iacobinus titulo emptionis acquisiverunt ab egregio viro Ugeto, filio quondam domini Oddonis, ex marchionibus Ponzoni, unam sextam partem ex dictis sex partibus dictorum castri, burgi et villarum Ponzoni, quam sextam partem dictus Ugetus tenebat in feudum a dicto comuni Ianue, de qua emptione et acquisitione constat publico instrumento scripto manu Rollandini de Rollandis de Bestagno, Aquensis diocesis, et cuius instrumenti tenor talis est:

In nomine Domini amen. Anno nativitatis eiusdem MCCCLXXXVII, decima indictione, die VII mensis decembris, actum in prato heredum quondam Ferreti, posse Bestagni, cui coheret flumen Burmide, fossatum ville Bestagni et illi de Zollis de dicto loco, presentibus reverendo in Christo patre et domino, domino Henrico, Dei et Apostolice Sedis gratia Aquensis episcopus et comite, venerabilibus viris, dominis Iohanne de Quiregio, archipresbitero plebis Sancte Marie de Bestagno, et fratre Ludovico Curaldo, ministro ecclesie Sancti Donati de Bestagno, testibus vocatis et rogatis. Quorum presentia et mei notarii infrascripti egregius vir Ugectus, filius quondam domini Oddoni, ex marchionibus Ponzoni, per se et suos heredes et in perpetuum vendidit et ex caussa vendictionis dedit et tradidit Poncio Bertagne et Iacobino, omnibus ex marchionibus Ponzoni, et agnatis et consortibus dicti Ugecti, ementibus et recipientibus pro se et heredibus ac successoribus suis, sextam partem castri et loci Ponzoni spectantem et pertinentem iure feudatarie condictionis et nature ad eundem Ughetum qui ipsam sextam partem per se et cui dederit seu concesserit habet et tenet ac habuit et tenuit in feudum a comuni Ianue et ut subiectam comuni Ianue iure feudatarie conditionis predicte. Que sexta pars iuncta est pro diviso cum aliis quinque partibus loci predicti. Cui sexte parti coheret dicti Poncius Bertagna et Iacobinus ab uno latere et ab alio pro parte quam acquisiverunt a filiis Theodori de Ponzono. Et quod castrum et locus Ponzoni situm est in Aquensi diocesi et ei seu eius territorio coheret territorium Miribelli, territorium Pereti, territorium Cartoxii et alii si qui sunt confines. Et dictam sextam partem dictus Ughetus vendidit et ex caussa vendictionis dedit et traddidit dictis Poncio Bertagne et Iacobino cum parte quam ipse Ughetus habet in molandino et turri Xaquanne cum omnibus suis pertinentiis et in poderio quod est in questione inter dominos Ponzoni et dominos Saxeli et in usagio Octiliti, quod usagium est quod conventus monacorum de Octilieto nutrire et xeniare tenentur et debent dominis Ponzoni duo paria bovum per duos menses quolibet anno, et cum omnibus et singulis iuribus, iurisdictionibus et regaliis et pertinentiis spectantibus et pertinentibus ad dictam sextam partem dicti castri et loci Ponzoni et ad habendum, tenendum et possidendum ac quasi possidendum dictam sextam partem dicti castri et loci Ponzoni cum dicta parte quam dictus Ughetus habet in dicto molandino Xaquanne et in dicto poderio quod est in questione et in dicto usagio Octilieti et cum omnibus et singulis iuribus et iurisdictionibus ac regaliis et pertinentiis spectantibus et pertinentibus ad dictam sextam partem per dictos Poncium Bertagnam et Iacobinum et heredes et successores eorum et quicquid ipsi Poncio Bertagne et Iacobino ac heredibus et successoribus eorum placuerit deinceps perpetuo faciendum et cum omnibus et singulis que dicta sexta pars dicti castri et loci Ponzoni et dicta pars dicti molandini et poderii quod est in questione habent supra vel infra seu intra se in integrum omnique iuris et actione, usu seu requisitione dicto Ugheto ex dicta sexta parte dicti castri et loci Ponzoni et dicta parte dicti molandini et dicti poderii ac dicti usagii aut ipsis partibus et cuilibet earum modo aliquo pertinentibus, salvo semper in omnibus et singulis supradictis et infra dicendis iure comunis Ianue, a quo comuni ex conventione et pacto in hoc contractu apposito et solepni stipulatione vallato dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dictam sextam partem dicti castri et loci Ponzoni habere, tenere ac recognoscere teneantur et debeant in feudum et iure feudi prout et sicut ipse Ughetus habebat, tenebat et recognoscebat seu habere, tenere et recognoscere tenebatur et debebat ante hanc vendictionem et hunc contractum, constituens dictus Ughetus se dictas res / (c. 254 v.) venditas et quamlibet earum cum omnibus et singulis iurisdictionibus, pertinentiis et regaliis ipsarum rerum venditarum et cuiuslibet earum tenere et possidere ac quasi possidere, nomine dictorum Poncii Bertagne et Iacobini, donec ipsi possessionem et quam possessionem acceperint corporalem, quam accipiendi ipsorum Poncii Bertagne et Iacobini propria auctoritate et deinceps retinendi ipse Ughetus dictis Poncio Bertagne et Iacobino et cuilibet eorum licentiam omnimodam contulit atque dedit, cedens etiam et concedens ac transferens atque mandans ex causa venditionis supradicte dictus Ughectus dictis Poncio Bertagne et Iacobino omnia et singula iura, actiones reales et personales atque mixtas, utiles et directas que et quas ipse Ughetus habet et habebat et eidem Ugheto competunt et competebant ac competere possunt et poterunt in dictis rebus venditis et qualibet earum et actione dictarum rerum venditarum et cuiuslibet earum, ponens idem Ugetus dictos Poncium Bertagnam et Iacobinum in locum suum ipsosque constituens procuratores in rem suam ac etiam omnia, promictens ipse Ughetus per solepnem stipulationem dictis Poncio Bertagne et Iacobino, legiptime stipulantibus pro se et heredibus ac successoribus eorum, litem vel controversiam ipsis Poncio Bertagne et Iacobino aut heredibus seu successoribus eorum vel alicuius ipsorum de dictis rebus venditis seu aliqua earum aliquo tempore non inferre nec inferenti consentire, sed ipsas res venditas et quamlibet earum dictis Poncio Bertagne et Iacobino ac heredibus et successoribus eorum tam in proprietate quam in possessione ab omni homine, persona, universitate perpetuo defendere, expedire, auctorizare et disbrigare eisque vacuam possessionem traddere et tam in proprietate quam in possessione ipsos facere pociores et reficere et restituere ipsis Poncio Bertagne et Iacobino et heredibus et successoribus eorum omnia et singula dampna et expensas et interesse que ipsi Poncius Bertagna et Iacobinus et quilibet eorum ac heredes et successores eorum paterentur et substinerent propter evictionem dictarum rerum venditarum seu parte earum aut ex eo et pro eo quod ipsis Poncio Bertagne et Iacobino aut heredibus et successoribus eorum de dictis rebus venditis seu aliqua earum aut de earum seu alicuius earum possessione lis vel questio seu controversia moveretur sive fieret. Et dictas vendictionem, concessionem et iurium cessionem dictus Ughetus fecit dictis Poncio Bertagne et Iacobino pro precio sex millium florenorum bonorum auri, quod idem Ughetus habuit et recepit a dictis Poncio Bertagne et Iacobino et ipsi Poncius Bertagna et Iacobinus solverunt dicto Ugheto in infrascriptis rebus et in hunc modum, videlicet quod dictus Poncius Bertagna et Iacobinus in solutum et pro solutione ac ex caussa solutionis trium millium florenorum, qui sunt pars dicti pretii et dictorum sex millium florenorum qui sunt pretium supradictum, dedderunt et traddiderunt dicto Ugheto, recipienti pro se et heredibus ac successoribus suis, sextam partem loci Spigni spectantem et pertinentem ad dictos Poncium Bertagnam et Iacobinum feudataria condictione et feudatario iure egregiorum virorum Francischini, Ludovici et Iohannis fratrum, filiorum quondam domini Manfredi de Carreto, marchionis Saone, a quibus dominis dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dictam sextam partem loci Spigni habent et tenent in feudum. Que sexta pars loci Spigni iuncta est pro diviso aliis quinque partibus dicti loci. Qui locus Spigni cum eius territorio situs est in valle Burmide, Saonensis diocesis, et ei seu eius territorio coheret territorium Montis Clari, territorium Pereti, territorium Planne, territorium Roche Curandi et territorium montis Bandoni et si qui alii sunt confines, dantes et concedentes ipsi Poncius Bertagna et Iacobinus dicto Ughecto in solutum et pro soluto dictorum trium millium florenorum dictam sextam partem Spigni de licentia, ex consensu et voluntate dictorum dominorum a quibus dicta sexta pars habetur et tenetur in feudum ac iure feudi, ut de dictis licentia, consenssu et voluntate dictorum dominorum patet per publicum instrumentum scriptum et tradditum per me notarium infrascriptum hoc eodem anno, die XXV novembris. Et pro aliis tribus millibus florenorum, qui etiam sunt pars dicti pretii et dictorum sex millium florenorum qui sunt pretium supradictum, dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dederunt et traddiderunt in solutum et pro soluto ac ex caussa solutionis dictorum aliorum trium millium florenorum dicto Ugheto, recipienti pro se et heredibus ac successoribus suis, sextam partem castri et loci Melodii et montis Cresscentis spectantem et pertinentem ad dictos Pontium Bertagnam et Iacobinum feudataria condictione et feudatario iure illustris principis, domini marchionis Montisferrati, a quo domino marchione dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dictam sextam partem dicti castri et loci Melodii et montis Cresscentis habent et tenent in feudum, dantes et concendentes dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dicto Ugheto in solutum et pro soluto et ex caussa solutionis aliorum trium millium florenorum dictam sextam partem castri et loci Melodii et / (c. 255 r.) montis Crescentis de licentia, voluntate et consensu dicti marchionis Montisferrati, a quo domino marchione dicta sexta pars dicti loci et castri Meladii et montis Crescentis habetur et tenetur in feudum et de dictis licentia et consensu dicti domini marchionis patet per publicum instrumentum scriptum et tradditum per consulem de Ponzono, ut asserunt. Et dicta sexta pars dicti castri et loci Meladii et montis Crescentis iuncta est pro indiviso cum aliis duabus partibus dicte mediatatis dicti castri et loci Meladii et montis Crescentis. Quod castrum et locus Meladii et montis Crescentis situm est in vale Burmide et Ceri, Aquensis diocesis, et ei seu eius territorio coherent territorium et posse Bestagni et territorium et posse civitatis Aquis et territorium et posse Cavatorii et si qui alii sunt confines. Et dictas res et quamlibet earum dicti Poncius Bertagna et Iacobinus per se et eorum heredes dedderunt et traddiderunt dicto Ugheto, recipienti pro se et heredibus ac successoribus suis, in solutum et pro soluto et ex causa solutionis dictorum sex millia florenorum cum omnibus et singulis iuribus, iurisdictionibus ac regaliis et pertinentiis spectantibus et pertinentibus ad dictas res in solutum datas et quamlibet earum ad habendum, tenendum et possidendum et quasi possidendum ipsas res in solutum datas et quamlibet earum per dictum Ughetum et heredes ac successores eius cum omnibus et singulis iuribus, iurisdictionibus et regaliis ac pertinentiis ad ipsas res in solutum datas et quamlibet earum spectantibus et pertinentibus et quicquid eidem Ugheto ac heredibus et successoribus suis deinceps placuerit perpetuo faciendum et cum omnibus que dicte res in solutum date et quelibet earum date habent supra vel infra seu intra se in integrum omnique iure et actione, usu et requisitione dictis Poncio Bertagne et Iacobino ex dictis et pro dictis rebus in solutum datis et cuilibet earum modo aliquo pertinentibus, salvo semper iure dictorum dominorum a quibus dicte res in solutum date habentur et tenentur in feudum, a quibus dominis dictus Ughetus ex conventione et pacto in hoc contractu apposito et solepni stipulatione vallato teneatur et debeat ipsas res in solutum datas habere, tenere ac o recognoscere in feudum et iure feudi prout et sicut habebant, tenebant et recognoscebant ac habere, tenere et recognoscere debebant supradicti Poncius Bertagna et Iacobinus et etiam salvo et reservato ex conventione et pacto in hoc contractu apposito et solepni stipulatione vallato quod si Franciscus et fratres de Carreto, filii quondam domini Manfredi de Carreto, vel alia quavis persona, cui de iure dictus Ughetus vendere possit, voluerint emere dictam sextam partem Spigni in solutum datam a dictis Poncio Bertagna et Iacobino ipsi Ugheto, ita et taliter quod ipse Ughetus possit pro venditione dicte sexte partis recipere florenos tria millia et CCC infra annos novem a die presentis contractus computandos, quod tunc et eo casu teneatur et sit obligatus dictus Ugetus dictam sextam partem Spigni in solutum datam ut supra vendere dictis Francisco et fratribus vel alteri emere volenti ut supra et tunc teneatur et sit obligatus dictus Ugetus emere a Georgino, filio quondam domini Theoddori, marchionis de Ponzono, sextam partem Meladii et montis Crescentis quam dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dicto Georgino dederunt in solutum et ex causa solutionis florenorum trium millium qui erant pars pretii sexte partis castri et loci Ponzoni venditi et tradditi per dictum Georginum ipsis Poncio Bertagne et Iacobino et de dictis venditione et in solutum dactione patet, ut asserunt, publicum instrumentum scriptum manu Anthonii Girene de Meladio, notarii, anno etc., et dare dicto Georgino pro pretio et nomine pretii dicte sexte partis Melodii florenos tria millia boni auri et ponderis. Item salvo et reservato ex conventione et pacto in presenti contractu appoxito, solepni stipulatione valato, quod si de iure aliquid spectat vel in futurum spectabit in Ponzono de bonis et hereditate quondam Ludovici, marchionis Ponzoni, iam premortui dicto Georgino, quondam domini Theodori, item si post mortem Thome, marchionis Ponzoni et fratris dicti Lodovici, aliquid de bonis et hereditate dicti Thome in Ponzono de iure ad dictum Georgium spectaverit, tunc et eo cassu dictus Ugetus teneatur et sit obligatus permutare et permutationem facere cum dicto Georgino et accipere iure permutationis a dicto Georgino omne et totum id quod ad dictum Georginum pertineret vel spectaret de partibus dictorum Ludovici et Thome vel de ipsarum altera in Ponzono et pari modo dare dicto Georgino ex permutatione et causa permutationis predicte tantum de sexta parte predicti Meladii et montis Crescentis dicto Ugeto in solutum data per dictos Poncium Bertagnam et Iacobinum et de omni eo quod in futurum contingeret ipsum Ugetum acquirere ab ipsis Poncio Bertagna / (c. 255 v.) et Iacobino in castro et loco Moladii et montis Crescentis quantum extimatum per comunes amicos tunc eligendos per dictos Ugetum et Georgium foret omne et totum id quod de iure spectare et pertinere contingeret ad dictum Georgium de partibus dictorum Ludovici et Thome in Ponzono. Item tunc et eo casu quo inter predictos Ugetum et Georgium foret dicta permutatio celebrata, teneantur et sint obligati predicti Poncius Bertagna et Iacobinus emere a predicto Ugeto et dictus Ugetus teneatur vendere dictis Poncio Bertagne et Iacobino omne et totum id quod dictus Ugetus caussa permutationis predicte acquisivisset a dicto Georgio in Ponzono et teneantur dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dicto Ugeto dare pro pretio dicte venditionis id quod forent extimata predicta taliter acquisita ex caussa permutationis per dictum Ughetum a predicto Georgio per comunes amicos tunc eligendos per dictos Poncium Bertagnam et Iacobinum parte una et dictum Ugetum parte altera et teneantur dicti Poncius Bertagna et Iacobinus pretium solvere per tres terminos, videlicet tertiam partem tempore contractus, aliam tertiam partem inde ad annum unum et reliquam tertiam partem inde ad annum alterum. Et est actum expresse inter partes predictas quod dicti Poncius Bertagna et Iacobinus, facta dicta venditione per dictum Ugetum, godiant et fruantur dictis rebus sibi per dictum Ugetum venditis pro tanta parte pro quanta pretium venditionis predicte solverint, pro reliqua vero parte dictarum rerum a dicto Georgino per dictum Ugetum acquisitarum et ipsis Poncio Bertagne et Iacobino venditarum godiat et fruatur dictus Ugetus. Hoc etiam acto ex pacto expresso in presenti contractu apposito et solepni stipulatione valato quod si dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dictas res per ipsum Ugetum a dicto Georgio ex caussa permutationis acquisitas non emerint vel solutiones pretii supranominatis terminis non observaverint, predicta obligatio vel venditio, si secuta foret, sint nulla et nullius valoris vel ymmo dicte res per dictum Ugetum ab ipso Georgio ut supra acquisite iure proprietatis et possessionis sint et esse debeant dicti Ugeti et dictus Ugetus teneatur restituere dictis Poncio Bertagne et Iacobino quicquid a dictis Poncio Bertagne et Iacobino pro pretio dicte venditionis recepisset. Et sic adinvicem una pars alteri sibi et altera alteri consensierunt in pactis dictarum venditionum, permutationum et emptionum supradictis et solepnibus stipulationibus hinc inde intervenientibus promiserunt et firmaverunt, constituentes dicti Poncius Bertagna et Iacobinus sese dictas res in solutum datas et quamlibet earum tenere et possidere nomine dicti Ugeti donec ipse Ugetus ipsarum rerum et cuiuslibet earum possessionem et quasi possessionem acceperit corporalem, quam accipiendi ipsius Ugeti propria auctoritate et deinceps retinendi ipsi Poncius Bertagna et Iacobinus eidem Ugeto licentiam omnimodam contulerunt atque dederunt, cedentes atque concedentes et transferentes et mandantes dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dicto Ugeto, recipienti pro se et heredibus ac successoribus suis, omnia et singula iura et actiones reales et personales atque mixtas, utiles et directas que et quas ipsi Poncius Bertagna et Iacobinus habent et habebant ac ipsis competunt et competebant ac competere possunt et poterant in dictis rebus in solutum datis et qualibet earum et occaxione dictarum rerum in solutum datarum et cuiuslibet earum, ponentes dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dictum Ugetum in locum eorum ipsumque Ugetum constituentes procuratorem ut in rem suam et etiam promittentes per solepnem stipulationem dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dicto Ugeto, legiptime stipulanti pro se et heredibus et successoribus suis, litem vel controversiam eidem Ugeto legiptime aut heredibus vel successoribus eius vel alicui eorum de dictis rebus in solutum datis vel aliqua earum aliquo tempore non inferre nec inferenti consentire, sed ipsas res et quamlibet earum dicto Ugeto ac heredibus et successoribus eius tam in proprietate quam in possessione ab omni homine, persona et universitate defendere perpetuo et expedire, auctorizare et disbrigare ipsique Ugeto et heredibus eius vacuam possessionem traddere et tam in proprietate quam in possessione facere pociorem et reficere ac restituere dicto Ugeto ac heredibus et successoribus eius omnia et singula dampna, expensas et interesse que ipse Ugetus et heredes ac successores eius paterentur et substinerent propter evictionem dictarum rerum in solutum datarum seu partis earum aut ex eo et pro eo quod eidem Ugeto vel heredibus et successoribus eius de dictis rebus in solutum datis seu parte ipsarum vel alicuius earum aut de ipsarum vel alicuius earum possessione lis vel questio seu controversia moveretur seu fieret. Item promiserunt dicti Poncius Bertagna et Iacobinus per se et heredes ac successores suos dicto Ugeto, stipulanti pro se et heredibus ac successoribus suis, quod ipsi Poncius Bertagna et Iacobinus seu ipsorum heredes et successores per se vel per alium non intrabunt nec alium, ipsorum nomine, intrare facient in castro Moladii hinc ad unum annum cum dimidio. Item actum fuit inter partes predictas ex conventione et pacto in presenti contractu apposito / (c. 256 r.) et solepni stipulatione valato quod si dictus Ugetus infra annum cum dimidio iuridice convicerit partem quam Ludovicus, quondam marchio Ponzoni, habebat in castro et loco Ponzoni, tunc eo casu teneantur et sint obligati invicem dicte partes una alteri et altera alteri permutare adinvicem, videlicet dictus Ugetus vel heredes ac successores eius teneantur et sint obligati dare et traddere dictis Poncio Bertagne et Iacobino, recipientibus pro se ac heredibus et successoribus suis, quicquid ad ipsum Ugetum vel heredes et successores eius spectabit et pertinebit seu spectare et pertinere contingeret de bonis et parte dicti quondam Ludovici in castro et loco Ponzoni cum omnibus et singulis iurisdictionibus, regaliis et pertinentiis suis cum parte quam dictus Ludovicus habebat seu unquam habere visus est in molandino et turri Xaquannie et in poderio quod est in questione inter dominos Ponzoni et dominos Saxelli et in usagio Octigleti. Et versa vice dicti Poncius Bertagna et Iacobinus teneantur et sint obligati ex causa permutationis predicte dare et traddere dicto Ugeto, recipienti pro se ac heredibus et successoribus suis, sextam partem castri et loci Meladii ac montis Crescientis liberam et expeditam tam ab obligatione florenorum sexcentorum, pro quibus dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dictam sextam partem Meladii et montis Crexentis dicto Ugeto pignoraverunt, quam etiam a quacumque alia obligatione in preteritum contracta vel in futurum contrahenda. Hoc etiam acto expresse quod si dictus Ugetus infra dictum annum cum dimidio non convicisset iuridice dictam partem dicti loci condam in castro et loco Ponzoni, ita quod dicti Poncius Bertagna et Iacobinus non possent permutare cum dicto Ugeto dictam sextam partem Meladii et montis Crexentis ut supra, teneantur, elapso dicto termino, et sint obligati dicti Poncius Bertagna et Iacobinus per se et eorum heredes vendere, dare et traddere dicto Ugeto, recipienti pro se et suis heredibus, dictam sextam partem Meladii pro pretio florenorum III millium boni auri et ponderis, quod pretium dictus Ugetus solvere teneatur dictis Poncio Bertagne et Iacobino per tres terminos, videlicet tertiam partem tempore contractus, aliam tertiam partem inde ad annum unum et reliquam tertiam partem inde ad annum alterum. Acto etiam expresse quod dictus Ugetus, facta dicta venditione per dictos Pontium Bertagnam et Iacobinum, godiat et fruatur dicta sexta parte Meladii sibi vendita pro tanta parte pro quanta pre tium dicte sexte partis sic vendite solverit, pro reliqua vero parte dicte sexte partis vendite godiant et fruantur dicti Poncius Bertagna et Iacobinus. Hoc etiam acto expresse quod si dictus Ugetus dictam sextam partem Meladii a dictis Poncio Bertagna et Iacobino non emerit vel solutiones pretii supranominatis terminis non observaverit, predicta obligatio vel venditio, si iam secuta foret, sit nulla et nullius roboris vel momenti, ymo dicta sexta pars Meladii et montis Crexentis iure proprietatis et possessionis sit et esse debeat dictorum Poncii Bertagne et Iacobini et dicti Poncius Bertagna et Iacobinus teneantur restituere dicto Ugeto quicquid ab ipso pro pretio dicte venditionis recepissent. Et versa vice dictus Ugetus et heredes eius in omni casu et eventu teneantur et sint obligati quicquid ad ipsum Ugetum seu ad eius heredes perpetuo pertinuerit, spectaverit seu eidem vel eius heredibus et successoribus obvenerit de bonis et hereditate dicti quondam Ludovici seu de bonis et hereditate Thome, marchionis Ponzoni, in castro et loco Ponzoni cum poderio quod est in questione inter dominos Ponzoni et Saxelli ac usagio Octilieti ac in molendino et turri Xaquannie vendere et traddere dictis Poncio Bertagne et Iacobino, recipientibus pro se ac heredibus et successoribus suis, pro pretio quo forent extimata predicta que ad ipsum Ughetum seu ad eius heredes pertinerent et spectarent aut eidem et eius heredibus ac successoribus obvenissent de bonis et hereditate dictorum Thome et Lodovici per duos amicos tunc eligendos per dictos Poncium Bertagnam et Iacobinum, parte una, et dictum Ugetum, parte altera. Quod pretium teneantur et sint obligati dicti Poncius Bertagna et Iacobinus solvere per tres terminos, videlicet tertiam partem tempore contractus ac aliam tertiam partem inde ad annum unum et reliquam partem inde ad annum alterum. Hoc etiam expresse acto quod facta dicta venditione per dictum Ugetum vel heredes eius de eo quod ipsi Ugeto vel eius heredibus obvenisset de bonis et hereditate dictorum Ludovici et Thome in castro et loco Ponzoni cum omnibus suis pertinentiis suprascriptis, dicti Poncius Bertagna et Iacobinus fruantur et godiant dictis rebus sic emptis pro tanta parte pro quanta pretium dictarum rerum solverint, pro reliqua vero parte godiat et fruatur dictus Ugetus. Quod si dicti Poncius Bertagna et Iacobinus predicta que nunc spectant et pertinent seu in futurum perpetuo spectare et pertinere contingerit d ad dictum Ugetum vel eius heredes de bonis et hereditate dictorum Lodovici et Thome in castro et loco Ponzoni ac aliis rebus supradictis a dicto Ugheto vel eius heredibus non emerint vel solutiones / (c. 256 v.) supranominatis terminis non observaverint, predicta obligatio vel venditio, si iam secuta foret, sint nulla et nullius roboris, valoris vel momenti, ymo predicta que ad dictum Ugetum vel eius heredes pervenissent seu spectassent de bonis et hereditate dictorum Lodovici et Thome in castro et loco Ponzoni et aliis rebus supradictis iure proprietatis et possesionis sint et esse debeant dicti Ugheti et dictus Ughetus vel eius heredes teneantur et debeant restituere ipsis Poncio Bertagne et Iacobino quicquid ab ipsis recepissent pro pretio dicte venditionis. Item promiserunt expresse ex conventione et pacto in hoc contractu apposito et solepni stipulationi valato dicti Poncius Bertagna et Iacobinus dicto Ugeto, stipulanti et recipienti pro se et heredibus ac successoribus suis, quod sextam partem Meladii et montis Crexentis quam in solutum dederunt ipsi Poncius Bertagna et Iacobinus Georgino, filio quondam domini Theodori, marchionis Ponzoni, pro florenis tria millia, qui erant pars pretii sexte partis Ponzoni, per dictum Georgium dictis Poncio Bertagne et Iacobino vendite et tradite cum pacto quod quandocumque ipsi Poncius Bertagna et Iacobinus infra decem annos a die dicte venditionis dedissent et solvissent dicto Georgino florenos tria milia boni auri dictus Georginus eisdem Poncio Bertagne et Iacobino teneretur reddere dictam sextam partem Meladii et montis Crexentis, ut de dictis venditione et in solutum dactione et pacto patet instrumento scripto manu Anthonii Gorene, notarii, ut asserunt, idem Poncius Bertagna et Iacobinus in perpetuum non reddiment a dicto Georgino, ymo ex nunc dicti Poncius Bertagna et Iacobinus cedunt et concedunt ipsi Ugheto omnes actiones reales et personales, transferunt atque mandant ac etiam iura quecumque que ipsis Poncio Bertagne et Iacobino competunt vel competere possunt in dicta sexta parte dicto Georgino vendita seu adversus ipsum Georgium pro sexta parte predicta, constituentes eundem Ughetum procuratorem in rem suam et in dicta sexta parte Meladii et montis Crexentis cum omnibus iuribus et pertinentiis suis. Et sic sibi adinvicem una pars alteri et altera alteri in predictis pactis emptionum, in solutum dactionum et redemptionum promiserunt et, solepnibus stipulationibus hinc inde intervenientibus, firmaverunt et promiserunt sibi invicem per solepnem stipulationem dicte partes, videlicet dictus Ughetus dictis Poncio Bertagne et Iacobino, pro se et suis heredibus et successoribus legiptime stipulantibus, et ipsi Poncius Bertagna et Iacobinus dicto Ugheto, pro se et suis heredibus ac successoribus legiptime stipulanti, sese et eorum heredes dictas venditiones, in solutum dactiones, cessiones, concessiones ac pacta et convenciones et omnia et singula suprascripta et infrascripta perpetuo firma et rata habere et tenere et non contrafacere vel venire per sese vel alios aliqua ratione vel causa, de iure vel de facto, sub pena dupli et obligatione omnium bonorum utriusque partis, qua pena soluta vel non, rata et firma maneant omnia et singula supradicta. Pro quibus omnibus et singulis actendendis et firmiter observandis obligat una pars alteri et altera alteri pignori omnia eorum bona habita et habenda, renuntiantes predicte partes exceptioni doli mali, conditionis sine causa et ex iniusta causa et rei sic non geste et non fuisse et omni alii auxilio legum. Et de predictis precipiunt fieri publica instrumenta dicte partes per me notarium infrascriptum ad consilium sapient(is). (S.T.) Ego Rolandinus de Rollandis de Bestagno, Aquensis diocesis, imperiali auctoritate notarius, hiis omnibus et singulis presens fui et hanc cartam michi iussam rogatus traddidi et scripsi, subscripsi.

Eapropter dictus dominus Poncius, suo proprio nomine et procuratorio nomine dictorum Alberti et Iacobini, humiliter suplicavit prefatis magnifico domino, domino duci et suo consilio quatenus dignentur dictum dominum Poncium, suo et procuratorio nomine supradicto, de dicta sexta parte per ipsos acquisita ut supra a dicto Ugheto legiptime investire sub forma, modo et conditione sub quibus dictus Ugetus eam in feudum tenebat a comuni Ianue et dicti domini Poncius, Albertus et Iacobinus pro dictis quatuor partibus ex sex in feudum tenebant et tenent a dicto comuni Ianue et prout superius facta est mentio, offerendo se paratum, suo et dicto procuratorio nomine, dictam infeudationem et investituram pro dicta sexta parte a prefatis magnifico domino, domino duce, nomine et vice comunis Ianue, acceptare et omnia alia et singula facere versus prefatum magnificum dominum ducem et suum consilium, nomine et vice comunis Ianue, pro dicta sexta parte ad que dictus Ughetus facienda tenebatur et obligatus erat comuni Ianue occaxione infeudationis et investiture sibi facte de dicta sexta parte per dictum comune Ianue sive presidentes dicto comuni. / (c. 257 r.) Qui illustris et magnificus dominus, dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gratia Ianuensium dux et populi defensor, et consilium quindecim sapientum antianorum in sufficienti et legiptimo numero congregatum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Iohannes de Fontanegio, notarius, prior, Dulzaninus Dulzanus, Petrus de Canali, sartor, Clemens de Prementorio, Nicolaus Iambonus // Iohannes de Carmo, Petrus de Persio, Ambroxius de Agnino de Vulturo, Iohannes Macia et Henricus Tonsus, // suplicationi atque requisicioni dicti domini Poncii, suo proprio nomine atque procuratorio nomine antedicto, inclinati tanquam iuste, omni via, iure, modo et forma quibus melius potuerunt et possunt, dictum dominum Poncium, suo proprio nomine et procuratorem et procuratorio nomine dictorum Alberti et Iacobini, nepotum suorum, presentem, volentem et requirentem de dicta sexta parte dictorum castri, burgi et villarum Ponzoni per ipsum et dictos Albertum et Iacobinum empta et acquisita a dicto Ugheto, ut supra fit mentio, cum quodam ense quem prefatus magnificus dominus, dominus dux tenebat in manibus legiptime investiverunt sub pactis, modis, formis et condictionibus sub quibus dictus Ughetus de dicta sexta parte fuerat investitus et sub quibus prefatus dominus Poncius et dicti Albertus et Iacobinus, nepotes sui, de dictis quatuor partibus ex sex fuerunt per prefatos dominum ducem et consilium investiti iuxta formam instrumenti dicte infeudationis de quo supra fit mentio et in omnibus et per omnia prout et sicut in dicto instrumento continetur. Qui dominus Poncius, suo proprio nomine et tanquam procurator et procuratorio nomine dictorum Alberti et Iacobini, dictam investituram et infeudationem sibi, suo et dicto procuratorio nomine, factam benigne prout decet acceptando, prestitit prefato magnifico domino duci et suo consilio, nomine et vice comunis Ianue recipientibus, tactis manu sacrosanctis scripturis, super quodam libro quem prefatus magnificus dominus dux tenebat in manibus fidelitatis debite sacramentum iuxta et secundum formam capitulorum veteris et nove forme fidelitatis et in omnibus et per omnia prout in dictis capitulis continetur et etiam promisit prefato magnifico domino, domino duci et consilio ac michi notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus vice et nomine dicti comunis Ianue et omnium quorum interest, intererit seu interesse poterit, esse de cetero bonus et fidelis vassalus et feudatarius et quod dicti Albertus et Iacobinus erunt de cetero boni et fideles vassali et feudatarii prefati magnifici domini ducis, consilii et comunis Ianue et de dicta sexta parte sibi, suo et dicto procuratorio nomine, in feudum concessa et omnia alia et singula facere, dictis nominibus, que quilibet bonus et fidelis vassalus facere tenetur domino suo. Que omnia et singula prefati magnificus dominus dux et consilium, nomine et vice comunis Ianue, et dictus dominus Poncius, suo proprio nomine et procurator et procuratorio nomine dictorum Alberti et Iacobini, nepotum suorum, promiserunt sibi adinvicem per solepnem stipulationem hinc inde intervenientem actendere, complere et observare et contra predicta vel aliquod predictorum non facere vel venire aliqua ratione vel causa que dici vel excogitari possit, de iure seu de facto, sub pena dupli totius eius de quo contrafieret seu ut supra non observaretur, cum restitutione dampnorum, interesse et expensarum que in iudicio vel extra occaxione predicta fieri continget et que pena totiens comictatur et exigi possit quotiens in premissis vel aliquo premissorum contrafactum fuerit, ratis semper manentibus omnibus et singulis supradictis. Et proinde et ad sic observandum prefati magnificus dominus dux et consilium dicto domino Poncio, dictis nominibus, pignori obligaverunt et ypotechaverunt omnia bona dicti comunis presentia et futura, illa videlicet que per capitula dicti comunis non sunt prohibita obligari, et dictus dominus Poncius, suo et dicto procuratorio nomine, eisdem magnifico domino duci et consilio, nomine dicti comunis stipulantibus, pignori obligavit et ypotechavit omnia bona ipsius, dictis nominibus, habita et habenda, renunciantes dictes partes, dictis nominibus, exceptioni rei sic ut supra non geste et non sic se habentis, exceptioni doli mali, in factum actioni, condictioni sine caussa vel ex iniusta causa et omni alii iuri quo a predictis vel aliquo predictorum quovis modo se tueri possent. Acta fuerunt predicta Ianue, in salla parva cancellarie veteris palatii ducalis comunis Ianue, in qua discumbit familia prefati magnifici domini ducis, anno dominice nativitatis millesimo CCC°LXXX°VIII°, indictione decima secundum cursum Ianue, die sabati XXX maii, inter tertiam et nonam, presentibus testibus vocatis spetialiter et rogatis Conrado Mazurro et Masimo de Iudicibus de Rappalo, notariis et prefatorum magnifici domini ducis, consilii et comunis Ianue cancellariis. / (c. 257 v.)

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui, traddidi et scripsi, pluribus tamen agibilibus publicis occupatus per alium coadiuctorem meum extrahi, exemplari et in hanc publicam formam ut supra reddigi fideliter feci, ideo me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premisorum.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 143-160.

Sulla vendita di Varazze, Celle ed Albisola

13 luglio 1389

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto di vendita del 13 luglio 1389.

204

1389, luglio 13, Genova

Michele e Inoflio Malocello, figli del fu Ottobono, vendono al comune di Genova i diritti che competono loro su Varazze, Celle ed Albisola al prezzo di 4055 lire, 11 soldi, 2 denari.

De eodem.

In nomine Domini amen. Michael et Inoflius Maroceli, fratres, cives Ianue, filii quondam Octoboni quondam Nicolai Maroceli, heredes dicti quondam Nicolai, avi eorum, nec non heredes Thedixii Marocelli, fratris dicti quondam Nicolai, mediante persona dicti quondam Octoboni, patris ipsorum Michaelis et Inoflii, qui quondam Nicolaus et Thedisius erant et per consequens dicti Michael et Inoflius dicto hereditario nomine sunt participes in locis et iurisdicionibus Varaginis, Cellarum et Albizole pro viginti duabus partibus ex ducentis quinquaginta sex partibus computatis pro uno integro seu toto, vendiderunt et ex causa et titulo vendicionis dederunt, cesserunt et traddiderunt seu quasi illustri et magnifico domino, domino Anthonioto Adurno, Dei gratia Ianuensium duci et populi defensori, et consilio quindecim antianorum civitatis Ianue, in sufficienti et legiptimo numero congregatorum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Obertus de Paxano, calzolarius, prior, dominus Petrus de Campofregoso, Dominicus de Prementorio, Iohanes de Langasco, Nicolaus de Garbarino, spaerius, Manuel Blancus, draperius, Illarius Gambarus, notarius, Angellus Marruffus, Andreas de Albario, tinctor, Franciscus Caffecha de Vulturo et Dexerinus de Pastino de Bavaro, notarius, ementibus, stipulantibus et recipientibus nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, dictas viginti duas partes dictarum ducentarum quinquaginta sex partium computatarum pro ipso integro seu toto ad eosdem Michaelem et Inoflium, tanquam heredes dictorum quondam Nicolai et Thedixii Marocellorum spectantes et pertinentes, iurium, iurisdicionum, meri et mixti imperii, segnorie et fidelitatum hominum, loci, districtus, territorii et posse Varaginis nec non pedagii seu introytus pedagii ac omnium introytuum eiusdem loci et districtus Varaginis seu contra homines et in dicto loco, territorio, posse et districtu Varaginis ac etiam omnem et totam partem quam dicto hereditario nomine habent vel habere visi sunt in iurisdicione, segnoria, fidelitate hominum, mero et mixto imperio locorum Cellarum et Albizole et cuiusque eorum ac in introytibus dictorum locorum et cuiusque eorum in districtu, territorio et hominibus seu contra homines locorum predictorum et alterius eorundem, cum omnibus et singulis iurisdicionibus, iuribus et pertinentiis quibuscunque spectantibus et pertinentibus ad predicta et cum omnibus et singulis dependentibus, accessoriis et conexis predictis et a predictis et cuilibet et a quolibet predictorum, ad habendum, tenendum, gaudendum, usufructuandum et possidendum iure proprietatis et dominii ac iusto titulo empcionis et de predictis omnibus venditis deinceps perpetuo quidquid dicto comuni Ianue seu prefatis magnifico domino .. duci et consilio, nomine ipsius comunis, placuerit faciendum tanquam de rebus propriis dicti comunis, liberas et expedictas ab omni genere seu onere servitutis vel exactionis, pro precio et finito precio librarum quatuor milium quinquaginta quinque, soldorum undecim et denariorum duorum ianuinorum, quas proinde dicti Michael et Inoflius venditores sese a dicto comuni in Theramo Imperiali et Anthonio Marruffo, massariis generalibus comunis Ianue, solventibus nomine ipsius comunis et ex mandato supradicti magnifici domini .. ducis et consilii, habuisse et integre recepise confessi fuerunt et se de dicto precio bene solutos, tacitos et contentos vocaverunt et vocant, renunciantes excepcioni dicti precii non habiti, non recepti et eis non numerate dicte peccunie ac presentis vendicionis in forma supra et infrascripta non facte, rei sic ut supra et infra non geste seu non sic vel aliter se habentis, doli mali, metus, actioni in factum, condicioni sine causa vel ex iniusta causa et omni alii iuri, excepcioni et defensioni per quam et quod contravenire possent. Et si plus valent seu in futurum valuerint partes predicte rerum predictarum ut supra vendite precio antedicto, scientes dicti Michael et Inoflius venditores ipsarum partium rerum venditarum veram extimacionem, illud plus quantumcunque sit et fuerit eisdem magnifico domino .. duci et consilio, nomine et vice dicti comunis Ianue stipulantibus et recipientibus, pacto libere donaverunt et remiserunt, mera, pura, libera, simplici et irrevocabili donacione inter vivos, que vicio, iure vel causa ingratitudinis seu alio quovis iure, modo vel causa infringi seu revocari non possit, facientes de dicto pluri erga prefatos magnificum dominum .. ducem et consilium, nomine dicti comunis Ianue stipulantes et recipientes, generalem finem, remissionem et pactum de ulterius non petendo seu aliqualiter molestando, renunciantes legi qua subvenitur deceptis ultra dimidiam iusti precii et omni iuri. Possessionem quoque et dominium rerum predictarum pro dictis partibus venditis dicti venditores sepedictis magnifico domino .. duci et consilio, nomine dicti comunis, et per eos dicto comuni confessi fuerunt corporaliter traddidisse, constituentes sese dictas res venditas pro dictis partibus, nomine dicti comunis Ianue, tenere ac precario possidere quamdiu eas tenuerint seu possederint et donec dictum comune Ianue seu legiptima persona pro dicto comuni ipsarum partium rerum predictarum venditarum possessionem acceperit corporalem, quam accipiendi et deinceps perpetuo retinendi eidem comuni et cuicunque legiptime persone pro dicto comuni licentiam tribuerunt et liberam facultatem concesserunt auctoritate sola eiusdem comunis et cuiuslibet legiptime persone pro eo et absque auctoritate, licentia vel decreto cuiusquam iudicis vel magistratus. Insuper dicti venditores, titulo, ex causa et precio supradictis, dederunt, cesserunt, transtulerunt et mandaverunt seu quasi prefatis magnifico domino .. duci et consilio et ad cautellam michi notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue, et per nos dicto comuni omnia iura, raciones et actiones reales et personales, utiles, dirrectas, mixtas, rei persecutorias, ypothecarias et penales et alias quascunque et alia quecunque que et quas habent eisque compectunt seu compectere possent vel unquam melius compecierunt in dictis rebus venditis ad ipsas et occasione ipsarum pro partibus per eosdem venditores venditis prout supra et contra quascunque personas et in bonis quaru(m)cunque personarum, ita ut dictis iuribus, racionibus et actionibus prefati magnificus dominus .. dux et consilium, nomine dicti comunis Ianue, dictumque comune et quelibet legiptima persona pro dicto comuni uti possint et possit, agere, experiri, excipere, replicare, petere, recipere, quitare, vendere, ceddere, donare, pacisci, consequi et se tueri ac omnia et singula demum facere que et prout iidem venditores facere possunt, possent vel unquam melius potuerunt, constituentes prefatos magnificum dominum .. ducem et consilium, nomine dicti comunis, et per eos iam dictum comune in predictis iuribus procuratores et dominos et procuratorem et dominum ut in rem dicti comunis propriam et ponentes eos, dicto nomine, et dictum comune in locum ipsorum venditorum. Et promiserunt prefatis magnifico domino / duci et consilio, nomine dicti comunis Ianue stipulantibus, quod dictas partes per eos venditas ut supra vel aliquam partem ipsarum partium rerum predictarum alii vel aliis non vendiderunt seu cesserunt vel concesserunt ipsi venditores vel alter eorum seu dicti quondam Nicolaus et Thedisius, quorum sunt heredes, ex quocunque titulo sive causa nec vendent vel ceddent in posterum et quas partes rerum predictarum venditas ut supra dicti venditores vendiderunt sub tali pacto et convencione quod teneantur de deffensione seu evictione earum et cuiuslibet earum respectu cuiuscunque persone ecclesiastice seu secularis, collegii vel universitatis ex quocunque titulo seu causa. Quam quidem vendicionem et iurium cessionem et omnia et singula supradicta dicti venditores per se et heredes eorum et alterius eorum dictis magnifico domino .. duci et consilio, nomine dicti comunis Ianue solempniter stipulantibus et recipientibus, et per eos iam dicto comuni iuraverunt ad sancta Dei evangelia, tactis scripturis, et solempniter promiserunt ratam et firmam et rata et firma habere perpetuo et tenere, actendere, complere et observare et contra in aliquo ullo unquam tempore non facere vel venire aliqua racione, occasione vel causa, de iure vel de facto, etiam si de iure possent, sub pena dupli precii supradicti stipulata solempniter et promisa cum restitucione dampnorum, interesse et expensarum que propterea fierent litis et extra, ratis semper manentibus supradictis, et sub ypotheca et obligacione bonorum dictorum venditorum presentium et futurorum. Et de predictis rogaverunt dicti venditores confici debere publicum instrumentum per me Anthonium de Credentia, notarium et dicti comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Actum Ianue, in salla parva cancellarie veteris palacii ducalis dicti comunis, in qua discombit familia prefati magnifici domini .. ducis, anno dominice nativitatis M°CCC°LXXXVIIII°, indicione undecima secundum cursum Ianue, die martis XIIIª iullii, in vesperis, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis Aldebrando de Corvaria, Conrado Mazurro et Masimo de Iudicibus, notariis et dicti comunis Ianue cancellariis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus presens instrumentum composui et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 699-702.

Sulla conmcessione di un feudo a Francesco del Carretto

21 gennaio 1389

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto di concessione di un feudo del 21 gennaio 1389.

249

1389, gennaio 21, Genova

Il comune di Genova concede in feudo a Francesco del Carretto figlio del fu Corrado la sesta parte di Carcare, ricevendone il giuramento di fedeltà.

Feudum sexte partis Chercherarum concesse Francisco de Cingio.

In nomine Domini amen. Nobilis et egregius vir, dominus Franciscus, marchio de Carreto, filius condam domini Conradi, marchionis de Carreto, constitutus in presentia illustris et magnifici domini, domini Anthonioti Adurni, Dei gratia Ianuensium ducis et populi deffensoris, et consilii quindecim antianorum eiusdem, exposuit coram ipsis quod alias comune Ianue sive..tunc presidentes ipsi comuni, nomine et vice dicti comunis, dederunt et concesserunt in nobile, rectum et gentile feudum egregiis viris, dominis Octoni, marchioni de Carreto, et Ugoni eius filio, recipientibus pro se et filiis suis et quibuscumque descendentibus masculis et feminis et quibuscumque aliis eorum successoribus, quedam castra cum omnibus pertinentiis suis et inter cetera medietatem de Carcharis, ut de dicta concessione feudali apparet publico instrumento manu Marchixii scribe, notarii publici, anno Domini M°CCXIIII°, indicione prima, XXVª die iullii, post vesperas 1, dixitque etiam quod una tercia pars dicte medietatis sive sexta pars tocius iure diversarum successionum pervenit in dominum Manfredum, filium condam domini Iacobi, marchionem de Carreto, et, dicto domino Manfredo defoncto, pervenit iure successionis in dominos Franciscum, Ludovicum et Iohannem, fratres, marchiones de Carreto, filios dicti domini Manfredi. Qui fratres de ipsa tercia parte dicte dimidie sive VIª parte tocius fuerunt per comune Ianue investiti sive per prefatum magnificum dominum..ducem et consilium, nomine comunis Ianue, ut apparet publico instrumento scripto manu Anthonii de Credentia, notarii et dicti comunis Ianue cancellarii, MCCCLXXXVI°, indicione VIIIª, die mercurii XVIIIª iullii, in terciis. Exposuit etiam quod dicti domini Franciscus, Lodisius et Iohannes, fratres, filii condam dicti domini Manfredi, marchionis de Carreto, vendiderunt sive in solutum et pro soluto traddiderunt domino Ugheto, marchioni de Ponzono, terciam partem dicti loci Chercherarum, in qua tercia parte includitur et comprehenditur dicta VIª pars feudalis comunis Ianue, de qua vendicione et in solutum dactione apparet publico instrumento scripto in burgo Spigni manu Henrici Zaborelli de Spigno, imperiali auctoritate notarii, M°CCC°LXXXVIII°, indicione XIª, die Xª marcii. A quo domino Ugheto ipse dominus Franciscus, marchio de Carreto, quondam domini Conradi, postea emit et titulo empcionis acquisivit dictam VIam partem Chercherarum feudalem dicti comunis comprehensam in dicta tercia parte et hoc de licentia et consensu prefatorum magnifici domini, domini..ducis et consilii, de qua licentia apparet in actis cancellarie ducalis comunis Ianue scriptis manu dicti Anthonii de Credentia, notarii et cancellarii, die XVIª decembris proxime preteriti, et de dicta empcione per ipsum dominum Franciscum a dicto domino Ugeto facta apparet publico instrumento scripto manu Constantini de Albertis, filii Nicolai, sacri Imperii notarii, dictis anno proxime preterito et indicione XIª, die XVIIIª decembris. Idcircho, volens prefatus dominus Franciscus procedere cum tramite iuris consuetudinis antique et per dictum comune investiri de dicta VIª parte Chercherarum ac dictum feudum a dicto comuni Ianue recognoscere, omni via, iure, modo et forma quibus melius potuit et potest humiliter requisivit et cum debita reverentia supplicavit ipsi magnifico domino..duci et consilio quod benigne dignetur, nomine et vice comunis Ianue, ipsum dominum Franciscum, condam domini Conradi, pro se ipso, heredibus et successoribus ipsius masculis et feminis, investire et revestire de dicta VIª parte Chercherarum cum omnibus iuribus et pertinentiis suis, sub pactis, modis, formis et condicionibus descriptis et specificatis in instrumentis infeudacionum seu investiturarum alias per comune Ianue seu presidentes ipsi comuni factarum dicto domino Octoni, marchioni de Carreto, et Hugoni eius filio et successive aliis in quos dicta VIª pars Chercherarum pervenit, excepta tamen annua solucione ad quam comune Ianue alias tenebatur et que postea fuit dicto comuni remissa, offerens se paratum dictam infeudationem sive investituram ipsius infeudacionis recipere, consequi et habere a prefatis magnifico domino..duce et consilio, nomine et vice dicti comunis Ianue, et eisdem, dicto nomine recipientibus, prestare in forma debita et consueta fidelitatis debite sacramentum et omnia alia et singula facere, dicere et observare que teneatur vigore dictarum infeudacionum et cuiuslibet earum. Qui illustris et magnificus dominus, dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gratia Ianuensium dux et populi deffensor, et consilium quindecim sapientum antianorum civitatis Ianue, in quo consilio interfuit legiptimus et sufficiens numerus ipsorum antianorum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: d(ominus) magister Nicolaus Angelli, prior, Bartholomeus Iustinianus olim Longus, Vesconte Maragamba, Gaspal Cochalosa, Angellus de Carpina, actimator, Luchinus Ceyrius, Dagnanus Bochonus de Sturla, Guiraldus Capparagia, Pelegrus de Prato, Lucianus de Clapa et Iohannes de Savignono, draperius, audicta dicta requisicione et / (c. 224 r.) supplicacione coram ipsis facta per dictum dominum Franciscum et dicte requisicioni tanquam iuri consone annuentes, ipsum dominum Franciscum, presentem et requirentem investiri de dicta sexta parte Chercherarum, cum et sub remissione et condicione subscripta, tanquam verum et fidum vassalum dicti comunis Ianue, pro se ipso et heredibus et successoribus ipsius masculis et feminis, cum anullo aureo dicti magnifici domini..ducis et oris osculo, nomine et vice comunis Ianue, de dicta VIª parte Chercherarum cum omnibus iuribus et pertinentiis suis investiverunt, salvo a presenti investitura et excepto quod dictum comune Ianue de cetero ad aliquam solucionem alicuius quantitatis peccunie alias per dictum comune promisse ratione feudi alias concessi antecessoribus supra nominatorum dominorum marchionum et de qua in antiquis instrumentis feudorum fit mencio minime teneatur, ymo ab ipsa et qualibet parte ipsius intelligatur et sit dictum comune libere absolutum tam pro tempore preterito quam venturo. Quam investituram et innovacionem feudi cum et sub absolucione et liberacione predicta factam idem egregius dominus Franciscus, marchio de Carreto, filius condam domini Conradi, gratanter aceptans et ipsos magnificum dominum..ducem et consilium, nomine dicti comunis Ianue, et per ipsos dictum comune in verum dominum dicte tercie partis dicte dimidie sive sexte partis tocius et iurium et pertinentiarum suarum recognoscens, flexis genibus, eisdem magnifico domino..duci et consilio, stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue, corporaliter tactis scripturis, super libro quem prefatus magnificus dominus..dux tenebat in manibus prestitit fidelitatis debite solempniter sacramentum secundum formam tradditam a iure in prestacione sacramenti fidelitatis suo domino per vassalum et liberavit et absolvit prefatos magnificum dominum..ducem et consilium et ad cautellam me notarium et cancellarium infrascriptum, tanquam publicam personam officio publico stipulantes et recipientes nomine et vice dicti comunis, et per nos dictum comune ab omni obligacione ad quam dictum comune aliqualiter teneretur occasione peccunie annuatim dari promise per dictum comune racione dicti feudi vigore et ex forma instrumentorum antiqui feudi seu feudorum in quibus de suprascripta dimidia Chercherarum fit mencio et tam pro tempore preterito quam venturo, confitens dictam sextam partem Chercherarum et ea que ut supra concessa sunt esse feudalia dicti comunis Ianue et ea a dicto comuni post fidelitatem imperialem et Imperii velut antiquioris domini tenere et habere in feudum nobile et gentile, antiquum et paternum et pro ipso feudo et eius occasione fidelitatem dicto comuni iuravit ut superius continetur, promictens et solempniter conveniens eisdem magnifico domino..duci et consilio ac michi ian dicto Anthonio de Credentia, notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus ut supra, de dicta VIª parte Chercherarum et hominibus et pertinentiis eiusdem facere pacem et guerram ad mandatum comunis Ianue et alia omnia et singula facere et observare que quilibet bonus, verus et fidelis vassalus facere et observare tenetur domino suo. Que omnia et singula supradicta dicte partes, nominibus quibus supra, sibi invicem promiserunt, solempnibus stipulacionibus hinc inde intervenientibus, rata, grata et firma habere et tenere, actendere, complere et observare bona fide et contra in aliquo non facere vel venire aliqua racione, causa, modo vel ingenio que dici vel excogitari possint, de iure vel de facto, sub pena marcharum centum puri argenti stipulata solempniter et promisa, cum restitucione dannorum, interesse et expensarum que propterea fierent litis et extra, ratis nichilominus semper manentibus omnibus supradictis. Et proinde et ad sic observandum dicte partes, dictis nominibus, sibi invicem et vicisim pignori obligaverunt et ypothecaverunt, videlicet dictus dominus Franciscus eisdem magnifico domino..duci et consilio, nomine dicti comunis Ianue recipientibus, omnia bona sua presentia et futura et dicti magnificus dominus..dux et consilium, dicto nomine, eidem domino Francisco omnia bona dicti comunis Ianue habita et habenda, illa videlicet que per capitula dicti comunis non sunt prohibita obligari. Et de predictis mandaverunt ambe dicte partes confici debere publicum instrumentum per me Anthonium de Credentia, notarium et comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Actum Ianue, in salla capelle veteris palacii ducalis comunis Ianue, ubi consilia celebrantur, anno dominice nativitatis M°CCC°LXXXVIIII°, indicione XIª secundum cursum Ianue, die iovis XXIª ianuarii, in terciis, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis Conrado Mazurro, Petro de Bargalio et Masimo de Iudicibus de Rappalo, notariis et comunis Ianue cancellariis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui, imbreviavi et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 55-59.

Sulla vendita di parte di Sanremo e Ceriana

24 febbraio 1390

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto di vendita del 24 febbraio 1390.

151

1390, febbraio 24, Genova

Corrado Doria, figlio del fu Pietro, erede testamentario di Marchisia, figlia del fu Corrado Doria, ammiraglio del regno di Sicilia, vende al comune di Genova la parte a lui spettante di San Remo e di Ceriana con le relative dipendenze, al prezzo di 1087 lire e 10 soldi.

De empcionibus Sancti Romuli.

In nomine Domini amen. Conradus de Auria quondam domini Petri, filii condam domini Dorini de Auria, heres universalis ex testamento quondam domine Marchixie, filie et heredis universalis quondam nobilis viri, domini Conradi de Auria, militis et regni Sycilie amirati, cui Conrado, filio dicti quondam domini Petri, dicto hereditario nomine dicte domine Marchixie, spectant et asserunt octuaginta septem centene partes unius karati ex karatis viginti quatuor computatis pro toto castri, burgi, territorii, iurisdictionum, contilis, signorie, meri et mixti imperii ac iurium et fidelitatum et posse quoru(m)cumque Sancti Romuli, Albinganensis dyocesis, positi in ripp(ar)ia occidentis Ianue, et etiam karati sex ex viginti quatuor sive quarta pars infrascriptorum castri, burgi, loci, territorii, iurisdictionum, contilis, segnorie, meri et mixti imperii, posse, fidelitatum et iurium quoru(m)cumque Ceriane, eiusdem diocesis Albinganensis, positi in dicta ripp(ar)ia occidentis, vendidit et ex causa et titulo venditionis dedit, cessit et traddidit seu quasi pro se ipso, heredibus et successoribus eius, non vi, non metu nec [co]acte sed ex spontanea voluntate et pro sui utilitate, iure proprio et in perpetuum illustri et magnifico domino, domino Anthonioto Adurno, Dei gratia Ianuen(sium) duci et populi defensori, et consilio quindecim antianorum civitatis Ianue in sufficienti et legiptimo numero congregatorum, et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Samuel de Carrega, speciarius, prior, Bartholomeus Pindebem de Vernacia, notarius, Raffael Clavaricia, Iohannes de Clavaro, macellarius, Lodisius de Domoculta, cendaerius, Symon de Raynerio, // Stephanus Bonardus, Ianinus Suppa de Vulturo, Anthonius Iustinianus, Nicolaus Pitella de Saulo et Petrus de Clavaro quondam Georgii, / ementibus, stipulantibus et recipientibus nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, dictas octuaginta septem centenas partes unius karati ex viginti quatuor computatis pro ipso integro seu toto supradictorum castri, burgi, territorii, loci, districtus, iurisdictionum, contilis, segnorie, meri et mixti imperii, fidelitatum, posse et iurium quoru(m)cumque Sancti Romuli supradicte Albinganensis dyocesis, positi in ripp(ar)ia occidentis Ianue. Cui quidem territorio dicti castri coherent seu sunt confines deversus septentrionem territorium Ceriane in parte et in parte territorium Bayaldi et in parte territorium Aplicalis, deversus meridiem rippa maris, deversus orientem territorium Larme in parte et in parte territorium Buzane et deversus occidentem territorium Podii Raynaldi in parte et in parte territorium Sepulcri et in parte territorium Vintimilii, nec non dictos karatos sex ex viginti quatuor sive quartam partem castri, burgi, ville, loci territorii, districtus, iurisdictionum, contilis, segnorie, meri et mixti imperii, fidelitatum et iurium quoru(m)cumque Ceriane, dyocesis Albinganensis predicte, et positi in dicta ripparia occidentis, cum omnibus et singulis iurisdictionibus, iuribus et pertinentiis et cum omnibus redditibus, introytibus, fodris, acquariciis, piscationibus, venationibus et aliis quibuscumque spectantibus et pertinentibus ad dictas partes venditas ut supra in dictis castris et territoriis et quolibet eorum et in hominibus et personis ac contra homines et personas dictorum castrorum, burgorum et locorum et alterius eorum et cum omnibus et singulis dependentibus, accessoriis et conexis predictis et a predictis ad habendum, tenendum et possidendum, gaudendum et usufructuandum iure proprietatis et dominii ac iusto titulo emptionis et de predictis omnibus venditis deinceps perpetuo quicquid dicto comuni Ianue seu prefatis magnifico domino duci et consilio, nomine ipsius comunis, placuerit faciendum tanquam de rebus propriis dicti comunis Ianue, liberas et expeditas et liberam et expeditam ab omni onere seu genere servitutis vel exactionis pro precio et finito precio librarum mille octuaginta septem et soldorum decem ianuinorum, quas proinde dictus Conradus se a dicto comuni in Guntaldo Caparagia et Benedicto de Marinis, massariis generalibus dicti comunis, dantibus et solventibus nomine dicti comunis Ianue et ex mandato ipsorum magnifici domini ducis et consilii, habuisse et integre recepisse confessus fuit et se de dicto pretio bene solutum, tacitum et contentum vocavit et vocat, renuncians exceptioni dicte venditionis non facte et dicti precii non habiti et recepti et ei non numerate dicte pecunie et ei sic ut supra et infra non geste vel non sic vel aliter se habentis, doli mali, in factum actioni, condictioni sine causa vel quod metus causa vel ex iusta causa et omni alii iuri, exceptioni et deffentioni per quam contra venire posset. Et si plus valent vel in futurum valuerint dicte octuaginta septem centene partes unius karati ex viginti quatuor Sancti Romuli et dicti karati sex ex viginti quatuor Ceriane ut supra vendite et venditi dicto comuni pretio supradicto, sciens dictus Conradus, heres predictus, venditor ipsarum partium venditarum, veram extimationem, illud plus quantumcumque sit et fuerit eisdem magnifico domino duci et consilio, nomine et vice dicti comunis Ianue stipulantibus et recipientibus, pacto libere donavit et remisit mera, pura, libera, simplici et irrevocabili donatione inter vivos, que vitio iuris vel causa ingratitudinis seu alio quovis iure, modo vel causa inffringi seu revocari non possit, faciens de dicto pluri erga prefatos magnificum dominum ducem et consilium, nomine dicti comunis Ianue stipulantes et recipientes, generalem finem, remissionem, quietationem, liberationem, absolutionem et pactum de ulterius non petendo seu aliqualiter molestando, renuncians legi qua subvenitur deceptis ultra dimidiam iustii pretii et omni iuri. Possessionem quoque et dominium rerum predictarum pro dictis partibus venditis dictus venditor sepedictis magnifico domino duci et consilio, nomine dicti comunis solepniter stipulantibus, et per eos dicto comuni Ianue confessus fuit corporaliter traddidisse, constituens sese dictas res venditas pro dictis partibus, nomine dicti comunis Ianue, tenere ac precario possidere quamdiu eas tenuerit seu possederit et donec demum comune Ianue seu legiptima persona pro dicto comuni ipsarum partium rerum predictarum venditarum possessionem acceperit corporalem. Quam accipiendi et deinceps perpetuo retinendi eidem comuni et cuicumque legiptime persone pro eo licentiam tribuit et liberam facultatem concessit auctoritate sola eiusdem comunis et cuiuslibet legiptime persone pro eo et absque auctoritate, licentia vel decreto cuiusquam iudicis vel magistratus. Insuper dictus Conradus, heres, venditor supradictus, titulo et ex causa et pro precio supradictis dedit, concessit, transtulit et mandavit seu quasi prefatis magnifico domino duci et consilio et ad cautellam michi notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue, et per nos dicto comuni, omnia iura, rationes et actiones reales et personales, utiles et directas, mixtas, rei persecutorias, ypothecarias et penales et alias quascumque et alia quecumque que et quas habet et ei competunt seu competere possint vel unquam melius competierunt in dictis rebus venditis ad ipsas et occaxione ipsarum pro partibus per ipsum venditorem venditis prout supra et contra quascumque personas et in bonis quaru(m)cumque personarum, ita ut dictis iuribus, rationibus et actionibus prefati magnificus dominus dux et consilium, nomine dicti comunis, dictumque comune et quelibet legiptima persona pro dicto comuni uti possint et possit, / agere, experiri, excipere, replicare, petere, recipere, quietare, vendere, ceddere, donare, pacisci, consequi et se tueri ac etiam et singula demum facere que et prout ipse venditor facere posset, potest vel unquam melius potuit, constituens prefatos magnificum dominum ducem et consilium, nomine dicti comunis Ianue, et per eos iam dictum comune in predictis iuribus procuratores et dominos et procuratorem et dominum ut in rem dicti comunis propriam et ponens eos, dicto nomine, et dictum comune in locum ipsius venditoris. Et promisit prefatis magnifico domino duci et consilio, nomine dicti comunis Ianue stipulantibus, per dictas partes per eum venditas ut supra vel aliquam partem ipsarum partium rerum predictarum alii vel aliis non vendidit seu cessit vel concessit ipse venditor vel dicta quondam domina Marchixia, cuius est heres, ex quocumque tempore seu causa nec vendet vel ceddet in posterum, et quas partes rerum predictarum venditas ut supra dictus venditor vendidit sub tali pacto et conventione quod teneatur de deffensione et evictione earum et cuiuslibet earum respectu cuiuscumque persone ecclesiastice vel secularis, collegii vel universitatis ex quocumque titulo seu causa. Quam quidem venditionem et iurium cessionem et omnia et singula supradicta dictus venditor per se et heredes ipsius dictis magnifico domino duci et consilio, nomine dicti comunis Ianue solepniter stipulantibus et recipientibus, et per eos dicto comuni iuravit ad sancta Dei evangelia, tactis scripturis, et solepniter promisit ratam et firmam et rata et firma habere perpetuo et tenere, actendere, complere et observare et contra non facere in aliquo vel venire aliqua ratione, modo, causa vel ingenio qui dici vel excogitari possit, de iure vel de facto, etiam si de iure posset, sub pena dupli dicti precii et eius de quo et quanto contrafieret vel ut supra non observaretur cum restitutione dapnorum et interesse et expensarum que propterea essent seu fierent litis et extra, stipulata solepniter et promissa, ractis nichilhominus semper manentibus omnibus supradictis in et sub ypotheca et obligatione bonorum dicti Conradi venditoris presentium et futurorum. Et de predictis mandaverunt dicti magnificus dominus dux et consilium dictusque Conradus rogavit confici debere publicum instrumentum per me Anthonium de Credentia, notarium et comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Actum Ianue, in salla parva cancellarie veteris palatii ducalis comunis Ianue, in qua discumbit familia prefati magnifici domini ducis, anno dominice nativitatis MCCCLXXXX°, indictione XII secundum cursum Ian(ue), die XXIIII° februarii, circha et post signum, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis Aldebrando de Corvaria, Conrado Mazurro et Masimo de Iudicibus, notariis et cancellariis dicti comunis Ianue.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui, imbreviavi et scripsi, pluribus tamen agibilibus occupatus per alium coadiuctorem meum extrahi, exemplari et in hanc publicam formam ut supra reddigi fideliter feci, ideo me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premisorum.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 520-524.

Sulla concessione in feudo del marchesato dei Clavesana

1° dicembre 1390

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto di concessione di un feudo del 1° dicembre 1390. Da notare come in questo atto viene menzionato il fatto che Massimo è di Rapallo (GE). Non sappiamo tuttavia se perché ci sia nato o semplicemente abbia lì la residenza.

165

1390, dicembre 1, Genova

Il comune di Genova, a seguito dell’acquisto dei tre quarti del marchesato dei Clavesana, concede in feudo ad Odoardo della Lengueglia, figlio del fu Segurano, che agisce anche a nome del fratello Aleramo, e ad Ettore della Lengueglia, tutore dei propri nipoti, figli dei fratelli Nicoloso e Torello, già vassalli dei suddetti marchesi, i territori esplicitamente indicati, con le relative dipendenze, ricevendone il giuramento di fedeltà.

De eisdem dominis de Linguilia.

In nomine Domini amen. Coram illustri atque excelso domino, domino Iacobo de Campofregoso, Dei gratia Ianuensium duce et populi defensore, et eius spectabili antianorum consilio et quorum consiliariorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Lodixius Iambonus, prior, d(ominus) Iohannes de Innocentibus, legum doctor, // Clemens de Prementorio, Anthonius Mennavin, / Dignanus de Claparia, Iohannes de Travi, Petrus de Grotta, Andriolus Bargaginus, Don<de>deus de Sancto Ulcixio, // Guillelmus Leardus, Angelellus Goazaiga, Ricchinus de Boliasco et Andreas de Albaria //, constituti nobiles viri, dominus Odoardus de Linguillia, studens in iure civili, filius et heres pro dimidia, ut asserit, quondam domini Segurani de Languillia, legum doctoris, suo proprio nomine et tanquam frater et coniuncta persona Allerami de Linguilia, filii et heredis, ut asserit, pro reliqua dimidia dicti quondam domini Segurani, et pro quo ad cautellam de rato habendo promisit sub ypotheca etc., nec non Hector de Linguilia, curator et curatorio nomine dicti Allerami, iuxta formam publici instrumenti scripti per Guillelmum Speltam de Albingana, notarium, hoc anno, die VI iulii, et etiam dictus Hector tanquam curator Bernabovis et tutor et tutorio nomine Melchionis, Budasalis et Conradi, filiorum et heredum, ut asserit, quondam nobilis viri Nicolosii de Linguilia, fratris sui, nomine et vice ipsorum, pro quibus ad cautellam de rato habendo promisit etc., et etiam dictus Hector tanquam tutor et tutorio nomine Francisci et Bartholomei, filiorum et heredum, ut asserit, quondam nobilis viri Toreli de Linguilia, eius fratris, et nomine et vice ipsorum, pro quibus ad cautellam de rapto habendo promisit etc., et de predictis tutella et cura constat publico instrumento rogato per Anthonium Speltam de Albingana, notarium, hoc anno, die prima iulii, scientes dictos nobiles quondam dominum Seguranum, Nicolosium et Torellum tenuisse et tenere tempore ipsorum vite ab inclito et felici comuni Ianue in feudum nobile et gentille, antiquum, avitum et paternum certas partes villarum Cuxii et Mendatice, item certas partes medietatis ville Vellagii, item certas partes ville Digne, item certas partes castri Maroni in valle Leroni, item certas partes medietatis hominum Macinii et Mannitui in valle Leroni scientes nec non feuda et iura feudalia omnium et singulorum iurium realium et personalium et aliorum quoru(m)cumque cum omnibus pactis, conditionibus et conventionibus quibuscumque, de quibus et super quibus dicti de Linguilia tenebantur marchionibus Clavexane, qui de dicto marchionatu venditionem fecerunt prefato comuni Ianue meri, mixti imperii, totaliter iurisdictionis et omnimode potestatis atque segnorie hominum et vassalorum dictorum locorum, respectu dictarum partium et ibidem habitantium et habitandarum cum omnibus et singulis territoriis, possessionibus, molendinis, boschis, nemoribus, silvis, acquaritis, rivis, fluminibus, pedagiis, venationibus, piscationibus, furnis, ferreriis, batenderiis, rupibus, ruinis, rosiis, successionibus, dacitis, fictis, anonis, masiis, censibus, campariis, consolatibus, castellaniis, angariis et parangariis, et cum aliis iuribus et iurisdictionibus necessariis vel voluntariis quibuscumque spectantibus quocumque et qualitercumque ad dictas partes dictorum locorum et alia supradicta, de quibus prout et sicut constat duobus publicis instrumentis scriptis uno manu Conradi Mazurri, notarii et comunis Ianue cancellarii, MCCCLXXXVI, die XXVIIII septembris, et altero manu mei Petri de Bargalio, notarii, cancellarii infrascripti, supradicto MCCCLXXXVI, die prima decembris, petierunt et requisierunt cum debita reverentia et humilitate renovationem et confirmationem supradictorum et ad cautellam investituram de novo fieri et concedi et se investiri de dictis partibus dictorum feudorum et iurium atque rerum pro parte ad unumquemque dictorum heredum spectante et in omnibus et per omnia prout et sicut supradicti nobiles quondam dominus Seguranus, Nicoloxius et Torellus et quilibet eorum pro partibus et feudis predictis tenebantur et obligati erant prefato comuni Ianue et prout et sicut ab ipso comuni investituram receperunt. Qui illustris et excelsus dominus, dominus Iacobus de Campofregoso, Dei gratia Ianuens(ium) dux et populi deffensor, in presentia, consilio, voluntate et consensu sui consilii quindecim sapientum antianorum civitatis Ianue, et ipsum consilium atque consiliarii ipsius consilii, in presentia, auctoritate, voluntate et decreto prefati illustris domini, domini ducis, in quo quidem consilio interfuit legiptimus et sufficiens numerus ipsorum antianorum, et illorum qui interfuerunt nomina superius sunt scripta, audita requisitione predicta etiam alias facta, sperantes indubie de vera et firma ac pura [et] sincera fidelitate dictorum heredum quam semper prefati nobiles quondam dominus Seguranus, Nicolosius et Torellus erga prefatum comune et precessores eorum constanter et sincere servaverunt, anuentes prefate humili requisitioni dictorum domini Odoardi et Hectoris, nominibus quibus supra, et ut ad promptiorem fidelitatem et reverentiam avidius animentur, omni modo, iure et forma quibus possunt et potuerunt ex potestate et baylia ipsis domino duci et consilio concessis et actributis, nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, dederunt et concesserunt, dant et concedunt predicta feuda pro partibus suprascriptis cum modis, formis et conditionibus et consuetudinibus antiquatis dictorum feudorum et cum omnibus aliis et singulis ut supra petitis et postulatis et ad que tenebantur dicti dominus Seguranus, Nicoloxius / et Torellus prefatis domino Odoardo et Hectori, stipulantibus et recipientibus nominibus quibus supra, et ad cautellam michi notario infrascripto, stipulanti et recipienti nomine et vice dictorum heredum pro quibus postulatur presens investitura, in nobille, gentile, rectum feudum, antiquum, avitum et paternum dicta castra, territoria, villas, loca, iura, iurisdictiones, homagia, fidelitates et omnia et singula superius expresata pro partibus supradictis, cum omnibus et singulis iuribus, iurisdictionibus et pertinentiis quibuscumque spectantibus et pertinentibus ad predicta et aliquod predictorum ipsosque dominum Odoardum et Hectorem, nominibus quibus supra, petentes, presentes et requirentes et flexis genibus recipientes pro se et ipsorum heredibus atque successoribus nec non cum pactis, modis atque conditionibus et consuetudinibus supradictis de dictis castris, locis, villis, territoriis, iuribus et iurisdictionibus et aliis superius declaratis prefatus magnificus dominus dux, in presentia, consilio, voluntate et consensu dicti consilii, nomine et vice dicti comunis Ianue et pro ipso comuni, tanquam meros, legiptimos et fideles subditos et vassalos ipsius comunis Ianue per ducalem sceptrum quod dictus dominus dux tenebat in manibus et oris osculum legiptime investivit dictaque feuda et quolibet eorum cum omnibus et singulis predictis spectantibus et pertinentibus ad eadem ipsis domino Odoardo et Hectori, nominibus antedictis, et ipsorum successoribus dimittere et sine causa legiptima non auferre ipsi magnificus dominus dux et consilium, nomine et vice dicti comunis Ianue, solepniter promisserunt. Qua investitura ut supra facta, prefati dominus Odoardus et Hector, nominibus antedictis, dictam investituram atque concessionem dictorum feudorum pro dictis partibus et omnium et singulorum supradictorum spectantium et pertinentium ad predicta et gratanter, humiliter et cum reverentia quanta possunt acceptantes et dictos magnificum dominum ducem et consilium, nomine et vice comunis Ianue nec non dictum comune Ianue in veros, legiptimos dominos et superiores ipsorum et cuiuslibet eorundem nec non locorum [et] castrorum predictorum et eorum que ut supra concessa sunt recognoscentes, eisdem magnifico domino duci et consilio, stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis, corporaliter tactis scripturis super quodam libro quem prefatus dominus dux tenebat in manibus, prestiterunt flexis genibus fidelitatis debite sacramentum secundum formam antiquam et novam traditam in prestatione sacramenti fidelitatis suo domino per vassalum, confitentes prefati dominus Odoardus et Hector, nominibus quibus supra, supradicta omnia et singula castra, loca et territoria, iurisdictiones, homines, iura et alia superius expressata fore et esse feudalia dicti comunis pro partibus supradictis et etiam a dicto comuni Ianue velut a vero et legiptimo domino et superiori de cetero habere, tenere et possidere in feudum nobille et gentille, avitum et paternum. Et promisserunt ian dicti dominus Odoardus et Hector, nominibus quibus supra, dictis magnifico domino duci et consilio et ad cautellam michi dicto Petro de Bargalio, notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue, dicta castra et loca ut supra concessa et quodlibet eorum semper et quandocumque ad mandatum comunis predicti vel presidentium ipsi comuni qui sunt et pro tempore erunt de ipsis et quolibet ipsorum atque hominibus eorundem facere pacem, treguam et guerram nec non exercitum et cavalcatam et omnia alia et singula ad que tenebantur ante dictam venditionem et tempore dicte venditionis dictis dominis Manueli et Anthonio et predecessoribus ipsorum in dicto marchionatu Clavexane, quotiens per ipsum magnificum dominum ducem et consilium seu presidentes comuni Ianue qui pro tempore erunt fuerit nuntio, ambaxiata, licteris vel aliter requisita. Que omnia et singula suprascripta prefati dominus Odoardus et Hector, suis et nominibus supradictis, actendere, complere et observare promiserunt et contra in aliquo non facere vel venire de iure vel de facto et aliqua ratione, causa, modo vel ingenio qui dici vel excogitari possit, sub pena dupli eius de quo <contra>fieret vel ut supra non observaretur, cum refectione omnium et singulorum dampnorum, interesse et expensarum que propterea fierent litis et extra, ratis nichilhominus permanentibus supradictis, si de dicti comunis Ianue sive presidentium dicto comuni processerit voluntate. Et proinde et ad sic observandum et totaliter adimplendum omnia et singula supradicta dominus Odoardus et Hector, suis et nominibus supradictis, pignori obligaverunt et ypothecaverunt dictis magnifico domino, domino duci et consilio, stipulantibus et recipientibus vice et nomine dicti comunis Ianue, omnia et singula ipsorum bona mobilia et immobilia presentia et futura et etiam dictorum omnium de Linguilia superius poxitorum. Et de predictis tam prefati magnificus dominus, dominus dux et consilium quam dicti dominus Odoardus et Hector, dictis nominibus, voluerunt et rogaverunt confici debere publicum instrumentum per me Petrum de Bargalio, notarium et comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Acta sunt hec omnia Ianue, in palatio ducali, videlicet in salla capelle veteris, ubi nunc consilia celebrantur, anno dominice nativitatis MCCCLXXXX, inditione XIII secundum cursum Ianuens(ium), die prima decembris, post vesperas, presentibus testibus vocatis et / rogatis Aldebrando de Corvaria, Conrado Mazurro, Anthonio de Credentia et Maximo de Iudicibus de Rappallo, notariis et cancellariis comunis Ianue.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, suprascriptum presens instrumentum extractum, transumptum et exemplatum de foliacio instrumentorum compositorum et rogatorum per Petrum de Bargalio, notarium et cancellarium, vidi, legi, correxi et diligenter ascultavi cum originali auctentico ipsius instrumenti scripto manu dicti Petri et, utrumque concordare inveniens, me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis, in testimonium premisorum, habens superinde auctoritatem, licentiam et potestatem michi ex iniuncto custodie privillegiorum dicti comunis officio actributam.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 569-574.

Sulla cessione di beni a Iacopo Malaspina

1° dicembre 1390

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia in qualità di testimone a una cessione di beni il 1° dicembre 1390.

255

1390, dicembre 1, Genova

Il comune di Genova concede in feudo a Iacopo Malaspina e a suo nipote Antonio rispettivamente un terzo dei castelli, dei borghi e dei territori di Cremolino, Morsasco, Cassinelle, Morbello, Molare e, solo al primo, la metà di Trisobbio.

Feudum concessum pro tercia parte Iacobo et pro tercia parte Anthonio, marchionibus Malaspine.

In nomine Domini amen. Illustris et magnificus dominus, dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gratia Ianuensium..dux et populi deffensor, et consilium quindecim sapientum ancianorum civitatis Ianue in sufficienti et legiptimo numero congregatum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: dominus magister Andreas Burgarus, prior, Iohannes Griffiotus, Anthonius de Cario, Iacobus de Plano de Figino, Iohannes Specia, Leo Faxanus, Inoflius de Putheo, notarius, Thomas de Montaldo, Iohannes Grandona de Pontedecimo, Anthonius de Petramarcida de Bisanne et Guirardus Lagorius, audita et plene intellecta requisicione coram eis facta per egregium virum, Iacobum, filium quondam egregii militis domini Thome, marchionis Mallaspine, et Anthonium, pupillum, natum condam egregii domini Anthonii, filii quondam dicti domini Thome, cum autoritate et consenssu egregii viri, domini Franceschini, marchionis de Carreto, filii quondam domini Manfredi de Spigno, tutoris et tutorio nomine dicti Anthonii, pupili, dictumque dominum Franceschinum, dicto tutorio nomine, cum consensu et voluntate dicti Anthonii, pupili, exponentes quod cum per prefactum magnificum dominum..ducem et consilium fuerit lata quedam sententia inter dictos dominum Iacobum et Anthonium, ex una parte, et dominum Thomam Mallaspinam, natum quondam egregii viri Isnardi, filii dicti quondam domini Thome, millitis, marchionis Mallaspine, sive legiptimam personam pro eo, ex parte altera, per quam sententiam pronunciatum et declaratum fuit terciam partem locorum, burgorum, terrarum et castrorum Cormorini, Murizaschi, Cassinellarum, Miribelli, Mollariarum et medietatis Trissobii spectare et pertinere pleno iure, salvo iure feudi comunis Ianue, ad dictum dominum Iacobum et unam aliam terciam partem dictorum locorum, burgorum, terrarum et castrorum spectare et pertinere pleno iure, salvo feudo comunis Ianue, ad dictum Anthonium, pupillum, et reliquam terciam partem dictorum locorum, burgorum, terrarum et castrorum spectare et pertinere pleno iure, salvo feudo comunis Ianue, ad dictum dominum Thomam, natum dicti quondam domini Isnardi, et que loca, burgi, castra, terre et ville dictus quondam dominus Thomas, marchio Mallaspine, milles, in feudum tenebat a comuni Ianue sive pressidentibus dicto comuni et usque ad tempus mortis sue in feudum tenui<t> et de quibus duabus terciis partibus spectantibus et pertinentibus ad dictos dominum Iacobum et Anthonium dictum comune Ianue seu pressidentes dicto comuni tenentur ipsos et alterum eorum pro dictis partibus infeudare ad requisicionem eorum et alterius ipsorum modis, formis et condicionibus contentis et specifficatis in dicta sententia, de qua constat publico instrumento composito et rogato manu Petri de Bargalio, notarii et comunis Ianue canzellarii, hoc anno, die XVIIII marcii, prefacti magnificus dominus, dominus..dux et consilium dignarentur investire dictum dominum Iacobum pro dicta sua tercia parte et dictum Anthonium, pupillum, cum autoritate dicti sui tutoris de reliqua sua tercia parte dictorum locorum, castrorum, burgorum, terrarum et villarum, offerentes se paratos dictam investituram recipere a prefacto magnifico domino, domino..duce et consilio, nomine et vice comunis Ianue, pro dictis duabus terciis partibus et de et pro ipsis partibus sacramentum debite fidelitatis prestare et omnia et singula facere ad que tenentur / (c. 235 r.) secundum naturam dicti feudi et secundum <que> et ad que dictus quondam dominus Thomas, marchio Malaspine e, facere tenebatur et debebat dicto comuni Ianue et secundum formam infeudacionis facte dicto quondam domino Thome per comune Ianue sive pressidentes dicto comuni, de qua infeudacione constat publicis instrumentis compositis et rogatis per Obertum Mazurrum, notarium et dicti comunis Ianue canzellarium, uno MCCCXXXX, die XXª ianuarii, et alio MCCCXXXXVII, die nona iullii, vissis et lectis per me notarium et dicti comunis Ianue canzellarium infrascriptum, vollentes dictorum domini Iacobi et Anthonii requisicioni annuere tamquam iuste et in et pro observacione dicte sententie late per prefactum magnificum dominum..ducem et consilium de qua superius est facta mencio et omni via, iure, modo et forma quibus melius potuerunt et possunt, nomine et vice comunis Ianue, dederunt et in feudum nobile, gentille et paternum concesserunt dicto domino Iacobo, presenti, pro se et successoribus suis recipienti, terciam partem dictorum locorum, castrorum, burgorum, terrarum et villarum et unam aliam terciam partem eorundem locorum, villarum, castrorum, burgorum et terrarum dicto Anthonio, pupillo, cum autoritate et consensu dicti domini Franceschini, tutoris sui, ipsique domino Franceschino, dicto tutorio nomine, cum consenssu et volluntate dicti Anthonii, pupilli, recipienti pro se et successoribus suis, secundum formam et condicionem dicte sententie ita et taliter quod locus Cormorini cum eius territorio veniat et ex nunc intelligatur esse in dicta tercia parte dicti domini Thome, nati quondam domini Isnardi, adequando in presenti infeudacione porciones dictorum domini Iacobi et Anthonii, pupili, seu dicti domini Franceschini, dicto tutorio nomine, in relliquis terris et locis dicti marchionatus secundum formam dicte sententie ut supra, et sunt ille due tercie partes de quibus in dicta sententia fit mencio, cum mero et mixto imperio et cum fidelitatibus hominum dictorum castrorum, burgorum et locorum et cuiuslibet eorum et cum omnibus et singulis iuribus et iurisdicionibus quocumque et qualitercumque ad dicta castra et loca et quodlibet eorum spectantibus et pertinentibus pro dictis duabus terciis partibus et cum pactis, modis, formis et condicionibus contentis et specificatis in dicta sententia et subsequenter cum illis cum quibus fuerunt in feudum concessa per comune Ianue sive pressidentes dicto comuni prefacto quondam domino Thome dictusque quondam dominus Thomas in feudum tenebat et tenuit a dicto comuni Ianue iuxta et secundum formam dictorum publicorum instrumentorum, de quibus superius facta fuit mencio, compositorum et rogatorum per dictum quondam Obertum Mazurrum, et de quibus duabus terciis partibus dictum dominum Iacobum pro sua tercia parte et dictum Anthonium, pupillum, cum autoritate dicti domini Franceschini tutoris sui dictumque dominum Franceschinum, tutorio nomine dicti Anthonii, pupili, cum volluntate et consenssu ipsius prefactus magnificus dominus, dominus..dux et conscilium cum ense quem idem magnificus dominus dux tenebat in manibus legiptime investivit et ad pacis osculum recepit cum omnibus et singulis capitulis veteris et nove forme fidelitatis. Qui domini Iacobus et Anthonius, cum autoritate dicti domini Franceschini, presentis et autorantis dictusque dominus Franceschinus, dicto tutorio nomine, cum volluntate et consensu dicti Anthonii, pupili, constituti in presencia prefactorum magnifici domini, domini ducis et consilii reverenter et gratanter acceptantes dictam infeudacionem et investituram dictarum duarum terciarum parcium dictorum castrorum, locorum, burgorum et terrarum, promisserunt prefactis magnifico domino, domino..duci et consilio et ad cauthellam michi iam dicto notario et canzelario infrascripto, tamquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue et cuius et quorum interest, intererit vel interesse poterit, quod ipsi dominus Iacobus et Anthonius et alter eorum et eorum et alterius eorum successores erunt de cetero im perpetuum boni, veri et fideles vassalli predictorum magnifici domini, domini..ducis, consilii et comunis Ianue de dictis duabus terciis partibus eis in feudum concessis ut supra et omnia alia et singula facient et observabunt que quilibet bonus, verus et fidelis vassallus facere tenetur et debet domino suo iuxta et secundum formam infeudacionis predicte et, tactis per eos corporaliter scripturis, super quodam libro quem prefactus magnificus dominus..dux tenebat in manibus dicti domini Iacobus et Anthonius, cum autoritate dicti domini Franceschini, tutoris sui, dictusque dominus Franceschinus, dicto tutorio nomine, cum consensu et voluntate dicti Anthonii, pupilli, prestiterunt prefactis magnifico domino duci et consilio, nomine et vice comunis Ianue recipientibus, debitum fidelitatis sacramentum cum omnibus et singulis capitulis veteris et nove forme fidelitatis. Que omnia et singulla suprascripta prefacti magnificus dominus, dominus..dux et consilium, nomine et vice comunis Ianue, eisdem domino Iacobo et Anthonio seu dicto eius tutori, dicto nomine, promisserunt dictique domini Iacobus et Anthonius, cum autoritate dicti domini Franceschini, tutoris sui, et dictus dominus Franceschinus, cum voluntate et consensu dicti Anthonii, pupili, prefactis magnifico domino..duci et consilio, nomine comunis Ianue stipulantibus, eciam promisserunt et iuraverunt ad sancta Dei evangelia, tactis corporaliter scripturis, in manu mei dicti notarii et canzelarii infrascripti, sibi adinvicem attendere, complere et observare et contra in alliquo non facere vel venire aliqua racione, occaxione vel caussa que dici vel excogitari possit, de iure vel de facto, sub pena et penis contentis in capitulis veteris et nove forme fidelitatis et sub ypotheca et obligacione bonorum comunis Ianue habitorum et habendorum, illorum videlicet que per capitula dicti comunis obligari non prohybentur, et bonorum ipsorum domini Iacobi et Anthonii presencium et futurorum, renunciantes in predictis omni iuri civili, canonico, municipali seu consuetudinario quo vel quibus sese a predictis vel aliquo predictorum modo aliquo tueri possent, renunciantes eciam beneficio / (c. 235 v.) restitucionis in integrum et omni iuri, facientes predicta omnia et singulla dicti domini Iacobus et Anthonius in presencia, cum et de conscilio, voluntate et consenssu Andrioli Cathanei et Dominici Cathanei, fratrum duorum, propinquorum suorum ex melioribus qui in Ianua principaliter potuerint repperiri, nec non egregii viri Dominici de Botariis, civis Astensis, cognati dicti domini Iacobi, qui iuraverunt ad sancta Dei evangelia, tactis corporaliter scripturis, se credere quod predicta cedant ad ipsorum domini Iacobi et Anthonii uttilitatem et comodum et non ad aliquam lesionem. Quibus omnibus et singulis suprascriptis nobilis et egregius vir, dominus Steffanus, marchio Mallaspine de Varcio, potestas civitatis Ianue et districtus, pro tribunali seddens in loco infrascripto quem ad hoc sibi ydoneum ellegit et deputavit, causa plene cognita, suam et comunis Ianue autoritatem interposuit pariter et decretum, mandans, statuens et decernens predicta omnia obtinere debere perpetuam roboris firmitatem. Et de predictis omnibus prefacti magnificus dominus, dominus..dux et conscilium mandaverunt et dicti domini Iacobus et Anthonius ac dominus Franceschinus, dicto nomine, rogaverunt confici debere publicum instrumentum per me dictum Anthonium de Credencia, notarium et comunis Ianue canzellarium infrascriptum. Actum Ianue, in salla canzellarie veteris pallacii ducalis comunis Ianue, in qua discumbit familia prefacti magnifici domini..ducis, anno dominice nativitatis MCCCLXXXX, indicione duodecima secundum cursum Ianue, die iovis quarta mensis maii, paullo post vesperas, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis dominis Iacobo Landi de Sarzana, vicario ducali, Georgio Honesto et Ianoto Squarzafico, legum doctoribus, Conrado Mazurro et Maximo de Iudicibus, notariis et comunis Ianue canzelariis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui, tradidi et scripsi, pluribus tamen aliis agibilibus publicis occupatus per alium coadiuctorem meum extrahi, exemplari et in hanc publicam formam ut supra reddigi fideliter feci, ideo me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premisorum.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 86-91.

Sull'armamento di galere genovesi da parte di Savona

4 gennaio 1392

Massimo de Iudicibus roga un atto del 4 gennaio 1392 a Genova in qualità di notaio e cancelliere del comune di Genova.

1274.

1392, gennaio 4, Genova

Alla presenza del doge e del consiglio del comune di Genova viene data lettura del parere del collegio dei giudici ove si delibera che il comune di Savona sia tenuto a contribuire all’armamento di alcune galee genovesi.

In nomine Domini amen. Cum per illustrem et magnificum dominum, dominum ducem et consilium et comune Ianue armate sint et sperant nonnulla galearum quarum una transmissa fuit ad partes Romanie pro facienda pace in partibus illis et due ad partes Barbarie inimicorum comunis Ianue et una ad custodiam occasione Maurorum et piratarum et una ad partes Ispanie pro pace tractanda, et per prefatum illustrem et magnificum dominum ducem et eius consilium requisiti fuerint et sint Saonenses et comune Saone ut conferant et conferre debeant in ipsarum galearum armamentis prout per ipsos dominum . . ducem et consilium asseritur comune Saone teneri vigore convencionum quod ipsi Saonenses recusare videntur dicentes se ad id non teneri vigore conventionum, maxime cum armate non sint occasione guerre et propter guerram et cum non sint soliti conferre in armamentis galearum que non sunt in numero decem galearum vel plurium, et super predictis per ipsum illustrem et magnificum dominum ducem et consilium requiratur a collegio iudicum civitatis Ianue consilium an dictum comune Saone teneatur in armamentis dictarum galearum conferre vigore et ex forma dictarum conventionum sic vel ne, super themate vero suprascripto, Christi nomine invocato, consulit colegium iudicum civitatis Ianue a quo super predictis consilium petitur Saonenses et comune Saone teneri ad conferendum in armamentis dictarum galearum attenta conventione, quorum qui interfuerunt nomina sunt hec ut infra: dominus Gregorius de Guisulfis, dominus Araon de Auria, dominus Georgius Honestus, dominus Matheus de Illionibus, dominus Iohannes de Flisco, dominus Franciscus de Spinulis, dominus Iohannes Salvaigus, dominus Iohannes de Uvada, dominus Enricus de Illionibus, dominus Gabriel de Casteliono, dominus Dominicus de Imperialibus, dominus Prianus de Nigro, dominus Petrus Ultramarinus, dominus Benedictus de Viali, dominus Manuel Grillus, dominus Ianotus Squarzaficus, dominus Seguranus de Nigro, dominus Manfredus de Nigro, dominus Andriolus de Nigro, dominus Martinus de Montaldo. In Christi nomine amen. Millesimo trecentesimo nonagesimo secundo, indic(tione) quarta decima secundum cursum Ianue, die quarta ianuarii, inter terciam et nonam. Apertum, lectum et publicatum fuit dictum consilium dicti colegii in presentia magnifici domini, domini Antonioti Adurni, Dei gratia Ianuensium ducis et populi defensoris, et sui consilii quindecim ancianorum per me Conradum Mazurrum, notarium et cancellarium quorum et comunis Ianue, de voluntate ipsorum magnifici domini . . ducis et consilii et quorum consiliariorum qui interfuerunt nomina et prenomina sunt hec: Iohannes de Vulturo macellarius, tenens locum prioris, Bartholomeus de Odino lanerius, Martinus Marruffus, Anthonius de Montenigro ad Modulum, Franciscus Carena, Nicolaus Fatinanti notarius, Amigetus Bassus de Sancto Petro Arene, Raffael de Laur(entio), Iohannes de Pinu quondam Guillelmi, Anth(oniu)s Carbonus de Vulturo, Anthonius de Sancto Urcisio de Vernacia macellarius, Raffael Vatacius condam Augustini, in sala olim capelle veteris palacii ducali comunis Ianue, presentibus testibus Anthonio de Credencia, Petro de Bargalio, et Massimo de Iudicibus, notariis et cancellariis comunis Ianue, ad predictam apericionem vocatis et rogatis.

Ego Conradus Mazzurrus, sacri Imperii notarius et comunis Ianue cancelarius, predictis interfui et rogatus scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/8, a cura di Eleonora Pallavicino,
Genova 2002,
pagg. 106-107.

Su un'infeudazione a Iacopo Malaspina

12 febbraio 1392

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia in qualità di testimone a una infeudazione del 12 febbraio 1392.

256

1392, febbraio 12, Genova

Il comune di Genova concede in feudo a Iacopo Malaspina i castelli, i borghi e i territori di Morbello, Cassinelle e Molare con i tutti i diritti e le pertinenze, ricevendone il giuramento di fedeltà e annullando la precedente infeudazione del 4 maggio 1390.

Feudum castrorum Mallariarum, Miribelli et Cassinellarum.

In nomine Domini amen. Constitutus personaliter in presencia illustris et magnifici domini, domini Anthonioti Adurni, Dei gratia Ianuensium..ducis et populi deffensoris, et sui venerandi consilii dominorum quindecim sapientum ancianorum civitatis Ianue, nobilis et egregius vir, dominus Iacobus, filius quondam egregii militis, domini Thome, marchionis Mallaspine, dixit et exposuit prefactis magnifico domino duci et consilio quod alias comune Ianue sive tunc presidentes dicto comuni, nomine et vice eiusdem comunis Ianue, dederunt et concesserunt dicto quondam domino Thome, patri ipsius domini Iacobi, et aliis eiusdem antecesoribus, a quibus feudum infrascriptum succesive descendit, in nobile, rectum et gentile feudum, avitum et paternum castra infrascripta dicti comunis Ianue, villas, iura, homines, territoria et iurisdiciones ipsorum castrorum et cuiuslibet eorum, ut apparet diversis publicis instrumentis, videlicet castrum, burgum, villas, territorium et districtum Cormorini; castrum, burgum, villas, territorium et districtum Mollariarum; castrum, burgum, villas, territorium et districtum Cassinellarum; castrum, burgum, villas, territorium et districtum Murizaschi et castrum, burgum, villas, districtum et territorium Muribelli ac eciam dimidiam castri, burgi, villarum, territorii et districtus Tresobii cum omnibus iuribus, iurisdicionibus, hominibus, regaliis, fidelitatibus, mero et misto imperio et totali iurisdicione / (c. 236 r.) dictorum castrorum et cuiuslibet eorum et dicte medietatis Tresobii. Dixit eciam quod sublactis a consorcio humanorum tam dicto quondam domino Thoma, patre ipsius, quam eciam Isnardo, fratre ipsius domini Iacobi exponentis, ipse et Anthonius, pupillus, natus quondam Anthonii, alterius fratris eiusdem domini Iacobi, habuerunt recursum ad prefactos magnificum dominum..ducem etc. et consilium tamquam ad dominos dicti feudi, petentes quod eis iusticiam ministraret contra heredes quondam domini Isnardi predicti, detemptores et occupatores castrorum et locorum predictorum et bonorum hereditatis dicti quondam domini Thome spectancium et pertinencium pro duabus terciis partibus dictis Iacobo et Anthonio, pupillo, videlicet alteri eorum pro una tercia parte, et quod dicta magnificencia ducalis et consilium, visso testamento dicti quondam domini Thome, marchionis Mallaspine, patri<s> ipsius domini Iacobi et avi paterni dicti Anthonii, pupili, nati quondam Anthonii, scripto manu ***, sentenciaverunt et pronunciaverunt tamquam domini feudi unam terciam partem hereditatis dicti quondam domini Thome et locorum predictorum feudalium spectare et pertinere debere dicto Iacobo in observacione voluntatis ultime dicti quondam domini Thome testatoris, ut de dicta sententia apparet publico instrumento, ut dixit, scripto manu Petri de Bargalio, notarii et comunis Ianue canzelarii, MCCCLXXXX, die XVIIII marcii, post prolacionem cuius sentencie prefactus magnificus dominus..dux et consilium, nomine et vice comunis Ianue, investiverunt ipsum dominum Iacobum et dictum Anthonium, pupillum, de dictis duabus terciis partibus locorum predictorum in execucione sentencie supradicte, ut de dicta investitura apparere dixit alio publico instrumento scripto manu Anthonii de Credencia, notarii et comunis Ianue canzellarii, MCCCLXXXX, die IIIIª maii. Post que, ellecto per ipsas tres partes et inter ipsas in ipsarum arbitrum et arbitratorem super divisione et partimento locorum feudalium predictorum et super porcione cuilibet ipsarum parcium assignanda, sicut fieri et elligi debuit vigore dicte sententie, illustri et magnifico domino Teodoro, marchione Montisferrati, idem illustris dominus marchio, arbiter et arbitrator predictus, sentenciavit, pronunciavit et declaravit eidem Iacobo spectare et pertinere debere pro sua tercia parte castra Muribelli, Cassinellarum et Moraliarum cum burgis, villis, territoriis, hominibus, iurisdicionibus, iuribus et mero ac mixto imperio ac pertinenciis quibuscumque ipsorum castrorum et cuiuslibet eorum et ad ipsa castra et quodlibet eorum pertinentibus vel spectantibus, que castra, territoria, iura et alia supradicta dicto Iacobo pro sua tercia parte dictus dominus..arbiter asignavit et deputavit, ut apparere dixit per publicum instrumentum dicte sententie compositum et rogatum manu Guillelmi de Salla dicti Bogeri, canzellarii prefacti illustris domini marchionis Montisferrati, MCCCLXXXXI, die *** , et dictis modis, racionibus et caussis dicta castra, iura et pertinencie eorum in ipsum Iacobum exponentem legiptime et solepniter devenerunt et sunt iuridice devoluta. Eapropter, sciens ipse dominus Iacobus ac confitens dicta castra, villas, burgos, iura, territoria, homines et iurisdiciones et alia supradicta esse feudalia dicti comunis et dictum quondam dominum Thomam, eius patrem, et alios successores ipsa omnia a dicto comuni in feudum tenuisse vollensque dicti quondam domini eius patris vestigia in fidelitate et reverencia ac devocione comunis Ianue imitari et prefactos magnificum dominum, dominum..ducem et consilium ancianorum, nomine et vice comunis Ianue, et per eos dictum comune de feudo dictorum castrorum cum predictis omnibus debite et cum tramite iuris et consuetudinis antique recognoscere, supplicavit et humiliter requisivit ipsis et ab ipsis magnifico domino..duce et consilio se tamquam unum ex tribus filiis laicis dicti quondam domini Thome, marchionis Mallaspine, a quo dicta feuda descensive processerunt, de dicto feudo dictorum castrorum, iurium et aliorum predictorum et infrascriptorum, videlicet castri, burgi, villarum, territorii, hominum, iurium, iurisdicionum et pertinenciarum Muribelli; castri, burgi, villarum, territorii, hominum, iurium, iurisdicionum et pertinenciarum Molariarum et castri, burgi, villarum, territorii, hominum, iurium, iurisdicionum et pertinenciarum Cassinellarum cum curiis, fidelitatibus, mero et mixto imperio, iurisdicione et iuribus quibuscumque spectantibus vel pertinentibus ad dicta castra vel alliquod eorum investiri per ipsos magnificum dominum, dominum..ducem etc. et consilium ancianorum, nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, dictumque feudum tamquam nobille, antiquum, avitum et paternum sibi et suis heredibus et successoribus tam masculis quam feminis confirmari et renovari seu de novo concedi sub pactis, modis, formis et condicionibus quibus facta fuit investitura dicto quondam domino Thome eius patri <tam> per digne memorie quondam magnificum dominum Simonem Bucanigram, tunc Ianuensium ducem, et consilium ancianorum 1 quam quondam magnificum dominum Iohannem de Murta, Ianuensium..ducem, et consilium, nomine comunis Ianue, quam eciam alios duces vel dicto comuni Ianue presidentes successores predictorum, non obstante alia fidelitate facta de tercia parte pro indiviso predicta que per subsequta postea redditur et fit ipso iure nulla et nullius valoris, offerens se paratum dictam investituram ab ipsis magnifico domino nunc..duce et consilio, nomine comunis Ianue, veluti a domino ipsius feudi et locorum predictorum recipere et / (c. 236 v.) fidelitatis sacramentum prestare aliaque facere que bonus, verus et fidus vassallus facere tenetur domino suo. Qui illustris et magnificus dominus, dominus Anthoniotus Adurnus, Dei gracia Ianuensium..dux et populi deffensor, et consilium quindecim sapientum ancianorum, in sufficienti et legiptimo numero congregatorum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Martinus Marruffus, prior, Nicholaus de Prediis, tabernarius, Bartholomeus de Oddino, lanerius, Iohannes de Vulturo, macelarius, Anthonius de Montenigro, Iohannes Boiollus, pelliparius, Francischus Carena, Nicholaus Fatinanti, notarius, Francischus Campanarius et Raffael de Laurenciis, audita requisicione predicta et attento quod dictus quondam egregius dominus Thomas, pater dicti domini Iacobi, et alii ipsius antecessores, a quibus dictum feudum succesive descendit, fuerunt hactenus et dictus dominus Iacobus est et esse proponit veri et fideles et verus et fidelis vassallus dicti comunis ipsique requisicioni graciose et liberaliter annuentes, eciam ut dictus dominus Iacobus ad promptam fidelitatem ipsorum et comunis Ianue fervencius animetur, omni via, iure, modo et forma quibus melius potuerunt et possunt, dederunt et concesserunt et dant et concedunt, nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, dicto domino Iacobo, presenti, requirenti et pro se suisque heredibus et successoribus recipienti, in nobille, rectum et gentille feudum, avitum et paternum dicta castra, burgos, villas, territoria, homines, iurisdiciones et pertinencias Muribelli, Cassinellarum et Mollariarum et quodlibet ipsorum cum mero et mixto imperio et cum fidelitatibus hominum dictorum castrorum et locorum et cuiuslibet eorum et cum omnibus et singulis iuribus et pertinenciis quocumque et qualitercumque spectantibus vel pertinentibus ad dicta castra vel alliquod eorum, sub pactis, modis, formis et condicionibus sub quibus dicta castra et alia superius nominata fuerunt in feudum per comune Ianue concessa dicto domino Thome, eius patri, sive sub quibus idem dominus Thomas illa tenebat in feudum a dicto comuni ipsumque dominum Iacobum, presentem, requirentem et ut supra recipientem, de feudo dictorum castrorum cum omnibus supradictis ipse magnificus dominus, dominus dux etc., in presencia dicti consilii, cum ensse quem sibi in manus tradidit legiptime et solepniter investivit et ad pacis obsculum recepit cum omnibus et singulis capitulis veteris et nove forme fidelitatis, non obstante alia feudali concessione facta dicto domino Iacobo de tercia parte pro indiviso castrorum, bonorum et iurium hereditatis dicti quondam domini Thome, eius patris, per ipsos magnificum dominum..ducem et consilium, MCCCLXXXX, die IIIIª maii, que ipso iure et facto pro nulla et inani habetur. Qui dominus Iacobus, dictam investituram reverenter et grattanter acceptans, promissit eisdem magnifico domino..duci et consilio et ad cauthellam michi notario et canzellario infrascripto, tamquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice comunis Ianue, quod ipse dominus Iacobus erit de cetero im perpetuum eiusque heredes et successores erunt boni, veri et fideles vassali et bonus, verus et fidelis vassallus ipsorum magnifici domini, domini ducis et consilii et comunis Ianue de castris, burgis, villis, hominibus, iuribus et iurisdicionibus sibi in feudum ut supra concessis et quolibet eorum ac de ipsis et quolibet eorum pacem et guerram facere pro comuni Ianue et ad mandatum dicti comunis sive ipsi comuni pressidencium et omnia et singulla faciet et observabit que bonus, verus et fidelis vassallus facere tenetur domino suo iuxta formam capitulorum nove fidelitatis et veteris et cum omnibus et singulis dictis capitulis veteris et nove forme fidelitatis, tactis per eum corporaliter scripturis, super libro quem prefactus magnificus dominus..dux tenebat in manibus, debitum fidelitatis prestitit sacramentum, promittens eciam prefactis magnifico domino..duci et consilio, dicto nomine stipulantibus, predicta omnia et singula attendere, complere et observare et contra in aliquo non facere vel venire aliqua racione, occaxione vel caussa que dici vel excogitari possit, de iure vel de facto, sub pena et penis contentis in dictis capitulis veteris et nove forme fidelitatis et sub ypotheca et obligacione bonorum ipsius domini Iacobi presencium et futurorum, renuncians in predictis omni iuri civili, canonico vel municipali seu consuetudinario quo vel quibus a predictis vel aliquo predictorum posset de iure vel de facto modo aliquo se tueri. De quibus omnibus supradictis ipsi magnificus dominus..dux et consilium, dicto nomine, et prefactus dominus Iacobus mandaverunt et rogaverunt confici debere publicum instrumentum per me Anthonium de Credencia, notarium et comunis Ianue canzellarium infrascriptum. Acta fuerunt predicta in civitate Ianue, in salla parva capelle veteris pallacii ducalis ubi consilia cellebrantur, anno dominice nativitatis MCCCLXXXXII, indicione quarta decima secundum cursum Ianue, die XII februarii, post Avemariam, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis sapientibus viris, dominis Henrico de Illionibus et domino Petro Ultramarino, legum doctoribus, Bartholomeo Pindeben, notario, Leonardo de Gentilibus, civibus Ianue, et Conrado Mazurro ac Maximo de Iudicibus, notariis et canzellariis dicti comunis Ianue.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui / (c. 237 r.) et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui, imbreviavi et scripsi, pluribus tamen aliis agibilibus publicis occupatus per alium coadiuctorem meum extrahi, exemplari et in hanc publicam formam ut supra reddigi fideliter feci, ideo me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premisorum.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 91-96.

Sui patti fra i sovrani di Sicilia e Aragona e il comune di Genova

27 agosto 1392

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, è citato in un atto del 27 agosto 1392 fra i sovrani di Sicilia ed Aragona e il comune di Genova e che conferma i patti stipulati in precedenza.

326

1392, agosto 27, Catania

Martino <I il Giovane> e Maria, re e regina di Sicilia, e Martino <II il Vecchio>, figlio di Pietro <IV> d’Aragona, duca di Montblanch, governatore generale per il fratello Giovanni, re d’Aragona, coreggente nel regno di Sicilia, confermano i patti e le convenzioni stipulati dai loro predecessori con i Genovesi ed in particolare l’inserto privilegio di Manfredi.

Confirmacio privillegiorum immunitatum Ianuen(sium) in insula Sicilie.

In nomine Domini amen. Pateat universis quod nos Martinus et Maria, Dei gracia rex et regina Sicilie et ducatuum Athenarum ac Neopatrie dux et ducissa, et infans Martinus, illustrissimi domini Petri, bone memorie regis Aragonum filius, Dei gracia dux Montisalbi, gubernator generalis pro serenissimo domino Iohanne, rege Aragonum, fratre et domino nostro carissimo in omnibus suis regnis et terris coadiutorque dicte regine in regimine regni et ducatuum predictorum ac pater et administrator legiptimus dicti regis, prout de coadiuctione huiusmodi plene constat quadam carta seu publico instrumento facto in Portu Fangoso in posse fidelis consiliarii et protonotarii nostri Berungarii Sarta vicesima octava die ianuarii, anno a nativitate Domini millesimo trecentesimo nonagesimo secundo, in nostrorum presencia culminum constituti nobiles viri, dilecti et devoti nostri Bartholomeus Pindaben de Vernacia, notarius, et David Lercarius, cives Ianue, nuncii, actores, sindici et procuratores constituti una cum Andriolo de Nigro, legum doctore, qui in civitate Cathanie hiis diebus cursum sue vite finivit, quorum duo habent in et de suprascriptis plenariam potestatem a magnifico et potente viro Anthonio de Montaldo, Ianuensium duce et populi defensore, de consilio, videlicet volluntate etiam et consensu ac in presencia sui consilii quindecim ancianorum civitatis Ianue supradicte, prout patet quadam carta pergamenea seu publico instrumento tenoris sequentis:

In nomine Domini amen. Illustris et magnificus dominus, dominus Anthonius de Montaldo, Dei gracia Ianuensium..dux et populi defenssor, in presencia, consilio, voluntate et consensu sui consilii dominorum quindecim ancianorum civitatis Ianue et dictum consilium et consiliarii ipsius consilii in presencia, autoritate et decreto prefacti magnifici domini ducis, in quo consilio interfuit legiptimus et sufficiens numerus ipsorum ancianorum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Clemens de Prementorio, prior, d(ominus) Enricus de Illionibus, legum doctor, Brancha de Framura, Anthonius de Labayno, Francischus de Palavania, Lucianus de Castello, notarius, Rafael de Bardi, Damianus Ravaria, Anthonius de Arnaldo de Sturla et Rafael Bergucius, nomine et vice comunis Ianue et quoru(m)cunque singularium dicti comunis ac pro ipso comuni et eius singularibus supradictis, de prudencia, discrecione et constancia nobilium et sapientum virorum, domini Andrioli de Nigro, legum doctoris, Bartholomei Pindeben de Vernacia, notarii, et David Lercarii, omnium civium Ianue, plenarie confidentes, omni modo, iure et forma quibus melius potuerunt et possunt, non revocando propterea aliquem vel aliquos ipsorum constituencium dicto nomine / (c. 346 r.) sindicum vel procuratorem seu sindicos vel procuratores hactenus constitutum vel constitutos, sed ipsum et ipsos pocius confirmando, fecerunt, constituerunt, creaverunt, ordinaverunt, ellegerunt et nominaverunt eorum, dicto nomine et dicti comunis ac singularium ipsius, certos, veros, legiptimos et indubitatos nuncios, actores, sindicos et procuratores et quicquid et prout melius fieri et esse possunt loco ipsorum constituencium, dicto nomine, posuerunt et ponunt dictos dominum Andriolum de Nigro, Bartholomeum Pindeben et David Lercarium, licet absentes tamquam presentes, et duo eorum in solidum ita quod non sit melior condicio occupancium vel occupan(tis), sed quod omnes inceperint duo ex eis possint mediare, prosequi et finire usque ad mensses sex proxime venturos dumtaxat valituros et duraturos, ad comparendum et se personaliter presentandum coram serenisimo principe et domino, domino Martino, Dei gracia rege Sicilie, et coram serenisima principisa et domina, domina Maria, Dei gracia regina Sicilie seu Trinaclie et Neopatrie ducissa, ac coram regia maiestate Sicilie nec non coram illustrissimo principe et domino, domino Martino,..duce Montisalbi, gubernatore etc. dicti regni, et coram quibuscunque consiliariis seu comissariis vel auditoribus deputatis vel deputandis ab eis vel aliquo eorum et ad petendum, requirendum, habendum et obtinendum a supradictis et quolibet ipsorum, coniunctim et divisim, confirmacionem et corroboracionem ac ampliacionem, augmentacionem et renovacionem quorumcunque privillegiorum datorum et concesorum comuni Ianue seu Ianuensibus vel subditis dicti comuni ac eciam quarumcunque convencionum cum ipso comuni Ianue initarum seu factarum et specialiter cuiusdam convencionis inite et facte inter serenissimum dominum Menfredum, Dei gracia tunc regem Sicilie, ex una parte, et tunc ambaxiatores comunis Ianue, ex altera, scripte et composite apud Aterras manu Gualterii de Occa, in regni Sicilie canzelarii, anno dominice incarnacionis MCCLXI, mensse iunii, quarte indicionis, et ad confirmandum, corroborandum et renovandum dictam convencionem et quecunque privilegia data seu concesa temporibus retroactis per comune Ianue seu officiales vel tunc presidentes dicto comuni dominis et illustribus principibus..regibus Sicilie seu alicui ipsorum vel subditis eorum et ad predicta privilegia et convenciones et quecunque dubia in dictis privilegiis et convencionibus seu aliquo ipsorum orta vel occurrencia declarandum, interpretandum et declarari petendum et faciendum et ad petendum et requirendum traitas seu exituras furmenti pro dicto comuni Ianue usque in quantitatem seu summam de qua dictis sindicis et ambaxiatoribus vel duobus ex eis videbitur et placuerit et prout eis videbitur et placuerit et pro illo vel illis precio vel preciis de quibus eis vel duobus ex eis videbitur et placuerit. Item ad petendum et requirendum solucionem et satisfacionem quorumcunque debitorum ac eciam dapnorum illatorum et rerum captarum quorumcunque Ianuensium seu districtualium comunis Ianue et terrarum, castrorum et locorum ac iurisdicionum hominum quoru(m)- cumque Ianuensium vel qui pro Ianuensibus se tractant vel reputant ablatorum et ablatarum ab ipsis Ianuensibus seu districtualibus comunis Ianue vel aliquo seu aliquibus ex eis in partibus Sicilie seu locis adiacentibus dicte insule et eciam ad petendum et requirendum restitucionem quoru(m)cunque officiorum, graciarum vel privillegiorum concesorum seu concesarum cuicunque Ianuensi vel districtuali comunis Ianue in dicta insula Sicilie et ad substituendum et nominandum unum et plures procuratorem vel procuratores seu sindicos et substitutum vel substitutos revocandum, presenti mandato firmo manente, et ad instrumentum et instrumenta de predictis omnibus et singulis confici facien(dum) cum omnibus et singulis confessionibus, renunciacionibus, promissionibus, obligacionibus, penis, ypothecis, iuramentis, clausulis et cautelis neccesariis et opportunis, debitis vel consuetis secundum quod natura contract(us) exiget vel requiret et demum generaliter ad omnia et singula faciendum, gerendum et exercendum seu fieri faciendum que in predictis et circha predicta et in dependentibus, accessoriis, annexis et conexis predictis et a predictis et cuilibet et a quolibet premissorum neccessaria vel opportuna videantur vel dictis sindico et procuratoribus seu duobus ex eis in solidum vel substituendo seu substituendis ab eis vel duobus ex eis placuerint facienda et que per quoscunque veros et legiptimos procuratores vel sindicos plena potestate suffultos fieri possent et que ipsimet constituentes, dicto nomine, possent facere si adessent, eciam si talia forent que mandatum exigerent speciale, dantes et concedentes, dicto nomine, dictis eorum sindicis et procuratoribus et duobus ex eis in solidum ac substituendo vel substituendis ab eis seu a duobus ex eis in predictis omnibus et singulis et in dependentibus, accessoriis, emergentibus, annexis et conexis predictis et a predictis et cuilibet et a quolibet premissorum neccessaria largam, liberam et generalem potestatem et bayliam cum plena, libera et generali administracione, promitentes, dicto nomine, michi Anthonio de Credencia, notario et ipsorum magnifici domini ducis, consilii et comunis Ianue canzelario infrascripto, tamquam publice persone officio publico stipulanti et recipienti nomine et vice prefactorum serenissimorum et illustrissimorum dominorum..regis et..regine ac regie maiestatis Sicilie subditorumque suorum et cuius et quorum interest, intererit vel interesse poterit se, dicto nomine, perpetuo habituros ratum, gratum et firmum quicquid et quantum in predictis omnibus et singulis et in dependentibus, emergentibus, accessoriis, annesis et conexis predictis et a predictis et cuilibet et a quolibet predictorum per dictos eorum et dicti comunis sindicos et procuratores vel per duos ex eis seu per substituendum vel substituendos ab eis vel duobus ex eis, ut supra, actum, gestum vel factum fuerit seu eciam procuratum, sub ypotheca et obligacione bonorum suorum, dicto nomine, seu dicti comunis Ianue presencium et futurorum. Et de predictis mandaverunt sepedicti magnificus dominus dux et consilium confici debere publicum instrumentum per me iam dictum Anthonium de Credencia, notarium et canzellarium infrascriptum. Actum Ianue, in salla cappelle veteris pallacii ducalis comunis Ianue, ubi consilia cellebrantur, anno dominice nativitatis millesimo tricentesimo nonagesimo secundo, indicione quarta decima secundum cursum Ianue, die martis XXIII mensis iulii, in terciis, presentibus testibus ad predicta vocatis specialiter et rogatis domino Iohanne de Innocentibus, legum doctore, Aldebrando de Corvaria, notario, et Masimo de Iudicibus de Rappallo, notario et comunis Ianue canzelariis. (S.T.) Ego Anthonius de Credencia condam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et dictorum magnifici domini ducis et consilii et comunis Ianue canzelarius, predictis omnibus interfui et rogatus presens prescriptum instrumentum, ut supra, composui et scripssi, variis tamen agendis publicis occupatus per alium coadiutorem meum extrahy feci et extractum fideliter ac in prescriptam publicam formam reddatum ut supra vidi, legi, correxi et dilligenter ascultavi cum autentico et originali scripto manu mea et utrumque concordare inveniens me subscripssi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis ad pleniorem fidem et in testimonium premissorum. Constat autem michi de addicione suprascripte dicionis « substitutos » que obmisa fuerat in linea XXª post illud « vel » et ante « revocandum » ubi tale sig (S) num.

nobis cum humili et debita reverencia supplicarunt quod cum inter serenissimos principes dominos reges Sicilie, predecesores nostros / (c. 346 v.) memorie gloriose, ex una parte, et magnificum et potentem virum tunc..ducem et comune Ianue, parte ex altera, facte fuerint mutue inter alia privilegium, pactum, convencio et avinencia subsequentes cum quadam carta pergamenea seu publico instrumento tenoris qui sequitur:

Millesimo trecentesimo tricesimo septimo, die vicesima secunda marcii. Magnifici viri, domini Raphael de Auria, miles, et Galleotus Spinulla de Luculo, capitanei comunis et populi Ianue, Iohannes de Favali, abbas populi, et consilium ancianorum civitatis Ianue, advertentes et considerantes omnia et singula que sapienter et discreta disposicione dicta et exposita fuerunt hoc anno coram ipsis dominis capitaneis, tunc abbat(e) populi et consilio ancianorum pro parte excellentisimi principis domini Friderici, Sicilie regis, per nobilem et discretum virum, dominum Andream de Ioffo, militem de Messana ac ambaxiatorem..regium et maxime super querela exposita per ipsum pro parte regia supradicta quod plures exactiones facte fuerunt actenus per emptores seu collectores drictuum comunis Ianue seu gabellarum civitatis Ianue contra formam inmunitatis solite observari Siculis et districtualibus dicti domini regis in civitate Ianue et districtu que simili observacione hactenus consuevit et consuetum est observari in regno Sicilie per dictum dominum regem Fridericum seu predecesores ipsius iuxta formam inmunitatis concesse per bone memorie condam dominum regem Menfredum, tunc Sicilie regem, comuni Ianue nec non Ianuensibus et districtualibus ipsius, et cuius inmunitatis sue forma inferius continetur, et vollentes vice mutua et ut vota hinc inde de cetero observentur ut eo modo circa inmunitatem predictam per comune Ianue et habentes caussam a dicto comuni observetur Siculis et districtualibus dicti domini regis Friderici forma dicte inmunitatis tenoris infrascripti in posse et districtu Ianue quemadmodum voce testimoniali nuper perceperunt ipsam inmunitatem in insula Sicilie et per districtuales dicti domini regis comuni Ianue et Ianuensibus et eorum mercibus condescendentibus ad insulam supradictam observatam et eciam continue observari, ut vigeat et vigere possit nedum vetus devocio quam predecesores dictorum dominorum capitaneorum et ipsum comune habuerunt et gesserunt verssus predictum serenissimum principem, dominum regem Fridericum, Sicilie regem, et predecesores ipsius gesserunt et habuerunt et gerere et habere de cetero intendunt, verum nova continue incitetur quin ymo initetur dictum comune nec non ipsi capitanei et officiales predicti pro dicto comuni ad maiora obsequia exhybenda et ut de cetero nula questio vel querimonia pretendi vel oriri possit pretextu vel occaxione drictuum vel gabelarum comunis Ianue, statuerunt et ordinaverunt et statuendo et ordinando mandaverunt, ex potestate et baylia officiorum eorum et prout melius potuerunt, observari deberi Siculis et districtualibus dicti domini regis Friderici de regno predicto pro se et eorum mercibus per dictum comune Ianue et quoscunque officiales ipsius comunis et magistratus nec non emptores et collectores drictuum comunis Ianue seu gabelarum qui et que vendi consueverunt et de cetero vendentur per comune Ianue vel officiales ipsius seu presidentes aut qui prefuerint seu ordinati fuerint preesse vendicioni seu alienacioni dictorum drictuum seu gabellarum inmunitatem predictam concesam comuni Ianue et Ianuensibus supradictis per dictum dominum regem Menfredum tenoris infrascripti observandam in insula Sicilie ut eo modo et forma circa solucionem drictuum comunis Ianue observetur in civitate Ianue et districtu Siculis et districtualibus dicti domini regis quemadmodum mandata fuit per dictum quondam bone memorie dominum regem Menfredum observari debere comuni Ianue et Ianuensibus et districtualibus dicti comunis in regno Sicilie, ita quod tantum Siculi et districtuales dicti domini regis in civitate Ianue et districtu tantum solvant et solvere teneantur pro se et eorum mercibus quantum tenore dicte inmunitatis tenoris infrascripti Ianuenses Sicilie solvere tenentur seu ordinatum est solvi, mandantes, nomine et vice dicti comunis, Ianuensibus quibuscunque rectoribus, magistratibus et officialibus comunis Ianue nec non et collectoribus dictorum introytuum et gabellarum et emptoribus presentibus et futuris ut iuxta formam dicte imunitatis tractare et habere debeant Siculos supradictos et bona ipsorum que de insula Sicilie ad civitatem Ianue vel districtum diferentur ut vice simili tractare debeant dictos Siculos et districtuales quemadmodum fuit per dictam inmunitatem tenoris infrascripti in insula Sicilie tractari debere Ianuensses et eorum bona et hoc sub pena indignacionis dictorum dominorum capitaneorum et dicti comunis et ultra eius quod exigi debuerit ab illo qui exigerit drictum aliquem quem exigere non debuerit imposita virtute capitulorum et ordinamentorum civitatis Ianue et imponenda per ipsum comune predicta, statuentes et ordinantes dicti domini capitanei, abbas et consilium ancianorum, intendentes et indubie sperantes istud simul ordinari et decerni observari debere per dictum dominum..regem in regno ipsius et subditos ipsius Ianuensibus et statuentes infrascriptam inmunitatem et privilegium comuni Ianue et Ianuensibus concesum, ut supra, supradictis Siculis observari debere ut supra quousque dictis dominis capitaneis, abbati et consilio ancianorum constiterit inmunitatem predictam dictum dominum regem Fridericum vel successores ipsius verbotenus vel per effectum ipsam inmunitatem in forma predicta nolle observari debere aut permitere non observari comuni et Ianuensibus supradictis. Tenor vero dicte inmunitatis sive privilegii concessi per dictum dominum regem Menfredum talis est:

Menfredus, Dei gracia rex Sicilie, per presens scriptum notum facimus universis tam presentibus quam futuris quod nos, attendentes grata servicia que comune Ianue quondam domino patri nostro et aliis predecessoribus nostris exhybuit hactenus et ad presens nobis exhybet prosecucione continua et facere melius poterit in futurum, vollentes eciam cum comuni predicto feudum et unitatem habere, concordiam pariter et amorem, promittimus et concedimus quod homines Ianuensses et universi et singuli Ianuensses et qui pro Ianuensibus se distringunt, exclusis Provincialibus, Romanis, Tuscis, Veneciis, Pissanis et habitatoribus regni qui se dicerent Ianuensses, salvi sint et securi in personis et rebus, sani et naufragium, in toto regno nostro et districtu ipsius et quod per nos et homines regni non fiet offensio supradictis in personis et rebus et si offensio fieret vel dapnum daretur seu datum esset, repparabitur in pristinum statum infra breve spacium temporis, facta cognicione summaria in predictis, regnicolis nostris fidelibus in eadem condicione gaudentibus in civitate Ianue et districtu eorum. Et si aliquis de posse vel iurisdicione nostra offensam faceret alicui Ianuensi, fiet inde vindita per nos vel nostros officiales in perssonis vel rebus dellinquencium infra breve temporis spacium secundum criminis qualitatem, postquam constiterit de criminis qualitate, regnicollis fidelibus nostris simili condicione uttentibus appud eos nec permitemus in regno vel aliqua terra quam habemus armatam fieri per inimicos comunis Ianue contra Ianuenses predictos, receptabimus vel receptari faciemus in toto regno nostro et districtu ipsius, nec alliquibus vollentibus offendere Ianuensibus dabimus / (c. 347 r.) auxilium vel favorem, transsitum vel mercatum, sed in terra et portubus regni nostri et districtus ipsius habebimus eos in personis et rebus sub proteccione et deffenssione segnorie nostre et tota marina regni et insullarum suarum ubicunque navis vel lignum esset ad ancoram nisi vellent contra nostros amicos armare. De habundanti gracia concedimus eis eciam quod sint amodo in toto regno nostro et districtu ipsius liberi et inmunes ab omni dacita, prestacione seu exaccione, quocunque nomine censeantur amodo in toto regno nostro et districtu ipsius tam in personis quam rebus et mercacionibus eorum, intrando, stando et exeundo, salvo pro drictu curie, novis statutis omnibus remissis eisdem et duabus partibus iurium antiquorum de tempore regis Guillelmi secundi eisdem gracia relaxat(is), solvere debeant terciam partem tantum predictorum iurium antiquorum, si de aliunde venerint quam de Ianua et si navis vel lignum cum mercatoribus de Ianua venerit vel exoneraverit in alliqua terra regni vendendi caussa, tunc quilibet mercator Ianuensis qui cum ipsa nave vel ligno vel alio merces adduxerit squifatum unum solummodo solvere debeat et non ultra pro mercibus suis omnibus, si ibi merces suas omnes vendiderint sive partem ipsarum et si eas ibi noluerit vendere, libere et sine impedimento aliquo possit merces suas extrahere in eodem ligno vel alio et eas inde deferre ad quamcunque partem volluerit, diritum sive squifatum alliquod non solvendo. Verum si merces ipsas ibi nec in totum nec in partem vendiderit et ad alias partes regni easdem portaverit et ibidem vendiderit, ibi scuifatum solvere teneatur ita quod ubi fiet in totum vel in parte vendicio mercium ibi cogatur squifatum solvere quilibet mercator sic quod de omnibus mercibus quas detulerit secum de Ianua sive deferre fecerint in uno vassello vel pluribus nisi semel tantum squifatum unum et non ultra solvere compellatur. De ponderatura vero mercium quas vendiderint ad cantarrum solvere debeant usque ad grana duo et medietatem tantum et non plus, pro rippa et menssuris solvent sicut consuetum est. Et homines Ianuenses in regno et tota potencia quam habemus non impedientur de cetero realiter vel personaliter pro obligacione alterius vel offensa. Illud idem observabitur hominibus regni in Ianua et districtu eorum. Promitimus et concedimus dicto comuni quod in civitatibus Gaiete, Neapolis, Siracusarum, Auguste, Syponti, Trani et Baroli dabimus Ianuensibus solum pro logiis faciendis, concedentes et confirmantes eisdem ob amorem comunis logias quas habent ad presens in Messana et omnibus aliis terris regni et quod in quacunque civitate regni habent logias Ianuenses possint habere suos consules qui omnem iurisdicionem super Ianuensibus et eos qui pro Ianuensibus se distringunt, exceptis supradictis, exercere valleant tam civilem quam criminalem, per quam penam homicidii cuius nobis est iurisdicio reservata, ita quod si quis qui non sit Ianuensis conqueri voluerit de aliquo Ianuensi, conqueri debeat sub consulibus Ian(uensium) ut actor forum rei sequatur et si Ianuensis percuserit Ianuensem, detineatur per consulem donec videbitur si percusus moriatur aut convalescat et de morte ipsius aut convalescencia significetur iusticiario regionis et si percussus convaluerit, consul suum officium exequatur. De bonis vero Ianuensium defunctorum officiales curie nostre nulo modo se intromitere debeant, sed consulibus Ianuensium et Ianuensibus ipsis relinquentur nisi bona defuncti ex aliqua iusta causa fuerint curie obligata, salvo eciam iure si quod ius haberet aliquis in eis. In maiorem eciam gracie largitatem concedimus ipsi comuni et promittimus ut liceat Ianuensibus vollentibus victualia de regno portare quando victualia vendentur ana quinque salmarum per unciam vel ultra emere in terris ubi voluerint et extraere de portubus regni libere decem milia salmarum per annum ad requisicionem comunis Ianue, recepta iuratoria caucione quod victualia ipsa alibi quam Ianue non portent, hoc autem non inteligatur de Ianuensibus ilis qui ad alias partes victualia de regno portarent. Promittimus eciam eidem comuni quod occaxione alicuius mandati quod generaliter faceremus de exigendo iure aliquo vel dirictu vel facienda aliqua dacita ab aliquibus gentibus vel hominibus Ian(uenses) videlicet de Ianua et districtu ipsius non graventur vel mollestentur in aliquo nisi secundum privilegii presentis tenorem. Ceterum omnibus illis qui cum Nicholoso in Malta quondam fuerunt remittimus omnem offensam et culpam, recipientes eos ad graciam nostram et restituentes eis possessiones eorum si que propter hoc ablate fuerunt. Et si aliqui capti fuerunt propter hoc, liberamus eos, sive sint de regno sive extra regnum, nisi ex aliqua alia causa fuerint prodictores, promitentes quod pro eo quod fuerint cum Nicholoso in castro et insula Malte ipsos non gravabimus ulterius nec gravari ab aliquo paciemur et specialiter paciemur Robertum Bucanigram et filios eius, Leonem de Creta, Baldoinum de Castello et filios eius, Bartholomeum de Monte et Vitalem de Gaieta, ymo qui voluerint in regno morari secure morentur et qui volluerint exire secure exeant. Et Nicholaus de Auria et Iohanes Hugolini iudex, sindici et procuratores comunis Ianue, de quorum procuracione et sindicatu plene constat per publicum instrumentum eis inde factum, convenerunt nobis pro parte potestatis, capitanei, et conomine federis et in vinculum unitatis salvare et custodire nos in toto posse et districtu eorum, in terris et portubus suis et homines regni fideles nostros sanos et naufragos in personis et rebus et quod per comune et homines Ianue seu districtus non fiet nobis offensio nec hominibus regni fidelibus nostris et si offenssa fieret, facient inde vindictam in perssonis et rebus secundum qualitatem criminis, prout superius in consimili capitulo Ianuensibus ipsius promissimus nos facturos id. Et promisserunt eciam quod inimicos nostros et regni cum armis vollentes ad nostram offensionem transire non receptabunt nec receptari permitent in terris suis et portubus et in toto posse et districtu eorum nec dabunt eis ausilium, consilium vel favorem, transitum vel mercatum, armatam aliquam contra nos non facient et in toto posse et districtu eorum fieri non permitent, quod homines eciam regni nostros fideles non impedient personaliter vel realiter in Ianua et districtu pro obligacione alterius vel offenssa. Ad huius autem confederacionis et convencionis memoriam et robur perpetuo valliturum et ad cauthellam eciam tam nostram quam comunis Ianue supradicti, presens scriptum exinde fieri fecimus maiestatis nostre sigilo munitum. Datis apud Atteras, per manus Galterii de Octa, regni Sicilie canzelarii, anno dominice incarnacionis millesimo ducentesimo sexagesimo primo, mense iullii, quarte indicionis.

laudare, approbare, ratificare et eciam confirmare cartam, privilegium, pactum, convencionem et avinenciam superius expresatas iuxta continenciam, mentem, tenorem ac valorem ipsorum et eciam quascunque moderaciones, modificaciones, interpretaciones, declaraciones et additamenta per predecesores nostros reges Sicilie facta et secuta exinde de nostri clemencia dignaremur. Quoniam nuncii, actores, sindici / (c. 347 v.) et procuratores predicti, nomine et ex potestate, ut supra patet, atributa eisdem, laudacionem, approbacionem et confirmacionem et ratificacionem consimiles facere sunt parati, nos, supplicacioni huiusmodi aures prebentes benignas, conservare gestientes omnino pacem, concordiam et dilleccionem ac mutuam unionem quibus firmioribus vinculis regalis domus Sicilie et dux ac comune Ianue supradicti annetuntur tenacius, tenore presentis privilegium, pactum, convencionem et avinenciam suprainsertis nec non omnes et singulas moderaciones, modificaciones, interpretaciones, declaraciones et additamenta, de quibus fit mencio desuper, iuxta continenciam, tenorem, valorem et firmitatem ipsarum, laudamus, approbamus, ratificamus et nostre confirmacionis presidio roboramus, mandantes per hanc eandem magistro iusticierio nec non iudicibus curie magne ceterisque universis et singulis officialibus nostris regni predicti et insularum adiacencium ei et inquam quibuslibet gabellotis, collectoribus, plicatoribus seu receptoribus dirictuum et iurium nostrorum regni predicti vel locatenentibus eorundem quatenus laudacionem, approbacionem, ratificacionem et confirmacionem huiusmodi et omnia et singula contenta in eis iuxta continenciam, tenorem, valorem et firmitatem ipsarum ratas, gratas et firmas habeant, teneant et observent et non contraveniant nec aliquem contravenire permitent aliqua racione. Nos enim eis et eorum cuilibet faciendi oppositum cum hac eadem potestatem omnimodam abdicamus et versa vice nos Bartholomeus Pindaben de Vernacia, notarius, et David Lercarii, cives Ianue, nuncii, actores, sindici et procuratores predicti, nomine et ex potestate nobis per magnificum et potentem virum et dominum, dominum..ducem Ianue supradictum cum eius consilio prelibato, ut patet superius, attributa, affectantes ut dileccio, amicicia, tranquilitas et pacis eciam federa quibus regalis domus Sicilie et dominus..dux ac comune Ianue supradicti amabilius connectuntur firmioribus teneantur radicibus, tenore huiusmodi privilegium, pactum, convencionem et avinenciam supra insert(a) et eciam omnes et singulas moderaciones, modificaciones, interpretaciones, declaraciones et additamenta de quibus fit mencio desuper iuxta continenciam, tenorem, valorem et firmitatem ipsarum, laudamus, approbamus, ratificamus et eciam confirmamus, mandantes per hanc eandem, nomine et ex potestate iam dictis universis et singulis officialibus districtus domini..ducis et comunis Ianue predictorum et inquam quibuslibet gabellotis, collectoribus, plicatoribus seu receptoribus dirictuum ac iurium domini ducis et comunis Ianue iam dictorum vel locatenentibus eorundem quatenus laudacionem, approbacionem, ratificacionem et confirmacionem huiusmodi et omnia et singula contenta in eis iuxta continenciam, tenorem, valorem et firmitatem ipsarum ratas, gratas et firmas habeant, teneant et observent et non contravenient nec aliquem contravenire permitant aliqua racione. Quoniam nos, nomine et ex potestate predictis, eis et eorum cuilibet faciendi oppositum cum hac eadem omnimodam tolimus potestatem, iubentes de hiis fieri duas cartas consimiles, quarum altera nobis dictis..regi, regine ac duci et altera nobis nunciis, actoribus, sindicis et procuratoribus memoratis traddatur per notarium infrascriptum ad habendum memoriam in eternum et ad corroboracionem maiorem nos..dux Montisalbi predictum sigilium nostrum, cum nondum alia regia sigilla sint facta, huic instrumento apponi iubsimus inpendenti. Quod est actum et datum in pallacio..regio civitatis Cathanie, in quadam videlicet camera eiusdem palacii, vicesima septima die augusti, anno dominice incarnac(ionis) millesimo trecentesimo nonagesimo secundo, XVª indicione regnique nostri dicti regis primo et dicte regine XVI°. Vidit Petrus promotor lo duc.

Signa***Martini et Marie, Dei gracia regis et regine Sicilie ac ducatuum Athenarum et Neopatrie ducis et ducisse et infantis Martini, illustrisimi domini Petri, bone memorie regis Aragonum filii et Dei gracia ducis Montisalbi, gubernatoris generalis pro domino rege Aragonum supradicto in omnibus suis regnis et terris coadiutorisque dicte regine in regimine regni et ducatuum predictorum ac patris et administratoris legiptimi dicti regis predictorum, qui hec concedimus et laudamus.

Sig (S.) na Bartholomei Pindaben de Vernacia, Davidis Lercarii, nunciorum, actorum, sindicorum et procuratorum predictorum, qui nomine et ex potestate predictis hec concedimus et laudamus.

Testes sunt qui ad predicta presentes fuerunt reverendi in Christo patres, domini Philipus,..archiepiscopus Messan(ensis), Anthonius,..episcopus Milavitanus, egregii et magnifici viri Guillelmus Raymondi de Montecatheno, comes Auguste, comes Guillelmus de Peralta, Bartholomeus de Aragona, comes de Camerata, Anthonius de Vintimilio, comes de Voluzano, nobiles Berengarius de Crudiliis, Galdus de Queralto, milites, camerlengi, consiliarii domini..ducis predicti, Andreas de Auria et Manfredus Cocoreli, milites Ianue civitatis.

Sig (S.) num Guillelmi Poncii, secretarii domini..ducis Montisalbi magistrique notarii curie magne ac auctoritate regia notarii publici regni Sicilie, qui de predictorum dominorum regis,..regine / (c. 348 r.) ac ducis mandato premissis interfuit eaque per scriptorem iuratum scribi fecit et clausit cum rasis in linea prima clausure « huiusmodi », mandato premiss(orum).

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, suprascriptum presens privillegium extractum et in hanc publicam formam reddactum de auctentico privillegio ipsorum serenissimorum regis et regine in pergameno bullato inpendenti ***

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 577-591.

Sul rinnovo dell’infeudazione del castello di Carretto

27 marzo 1393

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone al rinnovo di un'infeudazione del 7 marzo 1393.

250

1393, marzo 7, Genova

Il comune di Genova rinnova a Ludovico del Carretto l’infeudazione del castello di Carretto, ricevendone il giuramento di fedeltà.

Feudum castri Carreti.

In nomine Domini amen. Constitutus in conspectu et presentia illustris et magnifici domini, domini Anthonii de Montaldo, Dei gratia Ianuensium ducis et populi deffensoris, et sui venerandi consilii dominorum quindecim antianorum, nobilis et egregius vir, dominus Lodisius, marchio de Carreto, natus condam recolende memorie domini Manfredi, marchionis de Carreto, dixit et exposuit coram prefatis magnifico domino..duce et consilio quod alias comune Ianue sive..tunc presidentes dicto comuni, nomine et vice ipsius comunis Ianue, dederunt et concesserunt in feudum nobile, rectum et gentile secundum formam instrumentorum exinde confectorum egregiis dominis Octoni, marchioni de Carreto, et Ugoni eius filio, recipientibus pro se et filiis suis et quibuscumque descendentibus masculis et feminis et quibuscumque aliis eorum successoribus, quedam castra et loca et inter cetera castrum Carii cum tota castellania sua et cum omnibus pertinentiis suis, videlicet Carreto et Vignarolio, ut de dicta concessione feudali lacius et seriosius apparet publico instrumento exinde confecto manu Marchixii scribe, notarii publici, anno Domini M°CC°XIIII°, indicione prima, die XXVª iullii, post vespe ras. Item dixit et exposuit prefatus dominus Ludovicus quod post mortem dictorum dominorum Octonis et Ugonis prefata castra pervenerunt vigore et ex causa successionis in prefatum dominum Manfredum, patrem ipsius domini Ludovici, post cuius mortem dicta castra pervenerunt in egregios viros, dominos Francischinum, Ludovicum predictum et Iohannem, fratres adinvicem et filios et heredes quondam prefati domini Manfredi. Dixit etiam et exposuit dictus dominus Ludovicus quod predictum castrum Carreti in totum et in solidum cum sua castellania et omnibus suis iuribus et pertinentiis devenit et pervenit ad et in ipsum dominum Ludovicum vigore et ex causa divisionis facte inter ipsos dominos Francischinum, Ludovicum et Iohanem de eorum bonis comunibus et de hereditate dicti condam eorum patris et etiam vigore et ex causa cuiusdam permutationis facte per dictos dominos Francischinum et Ludovicum de medietate Deghi cum dicto castro Carreti, de quibus divisione et permutatione constare dixit publico instrumento scripto manu Anthonii Pioncii de Degho, notarii publici, M°CCC°LXXXXII°, die ***. Quare, volens ipse dominus Ludovicus, marchio predictus, procedere super infrascriptis secundum formam iuris et etiam antique et nove consuetudinis, humiliter postulavit et requisivit et cum debita reverentia supplicavit omni modo, iure, via et forma quibus melius potuit et potest ipsis magnifico domino..duci et consilio et ab ipsis quod ipsi magnificus dominus..dux et consilium graciose et benigne dignentur, nomine et vice comunis Ianue, investire et revestire ipsum dominum Ludovicum, pro se et suis heredibus et successoribus masculis et feminis, de dicto castro Carreti sub pactis, modis, formis et condicionibus descriptis et specificatis in instrumentis primarum infeudationum seu investiturarum de quibus supra facta est mentio, excepta videlicet annua solucione ad quam comune Ianue tenebatur ut infra dicetur, offerens se paratum dictam infeudacionem sive investituram recipere, consequi, habere et recognoscere a prefatis magnifico domino..duce et consilio, nomine et vice dicti comunis Ianue, et eisdem, dicto nomine recipientibus, prestare in forma debita et consueta fidelitatis debite sacramentum et etiam omnia alia et singula dicere, facere et observare que de iure vel ex consuetudine iuxta formam dictarum infeudacionum tenetur et debet. Itaque prefatus illustris et magnificus dominus, dominus Anthonius de Montaldo, Dei gratia Ianuensium dux et populi deffensor, in presentia, consilio, voluntate et consensu sui consilii dominorum quindecim sapientum antianorum civitatis Ianue, et dictum consilium et consiliarii ipsius consilii, in presentia, auctoritate et decreto prefati magnifici domini..ducis, in quo consilio interfuit legiptimus et sufficiens numerus ipsorum antianorum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Lucianus Paiucius, prior, Philipus Donatus, Precival de Cyeta de Saulo, Raffael Comunalis, Franc(iscus) de Montaldo de Vulturo, Georgius de Via, notarius, Georgius de Casanova, Petrus de Varixio, copertorerius, Iohannes de Monleone, lanerius, Gaspal de Fegino, taliator, Addam de Ponte, cultellerius, Donatus Tarigus, Thomas Iustinianus condam Raffaelis et Romanus de Pontedecimo, audicta dicta requisicione et supplicacione facta per dictum dominum Ludovicum ipsique requisicioni et supplicacioni tanquam iuri consone annuentes, cum et sub remissione et condicione infrascriptis, ipsum dominum Ludovicum, presentem humiliterque petentem et requirentem sese investiri et revestiri de dicto castro ut supra, cum et sub remissionibus, absolucion(ibus) et condicionibus infrascriptis, cum ense quem ipse magnificus dominus..dux sibi manualiter traddidit et oris osculo interveniente, nomine et vice prefati comunis Ianue, tanquam verum et fidelem vassalum dicti comunis, pro se et suis heredibus et successoribus masculis et feminis investivit, revestivit et confirmavit de dicto castro Carreti cum tota sua castellania et iurisdicione et cum omnibus suis iuribus et pertinentiis, salvo et a presenti investitura et confirmacione quod ipsi magnificus dominus..dux et consilium et eorum successores, nomine et vice dicti comunis, et etiam ipsum comune non sit obligatum nec teneatur ad solucionem alicuius quantitatis peccunie per dictum comune promise racione feudi dicti castri vel alicuius alterius castri in feudum concessi antecessoribus dicti domini Ludovici, sed pocius dictum comune Ianue sit et esse intelligatur liberatum et absolutum tam pro tempore preterito quam etiam presenti et futuro ab omni obligacione, promisione et solucione cuiuscumque quantitatis peccunie ad quam appareret dictum comune Ianue teneri vel fore aliqualiter obligatum. Quibus omnibus sic peractis, prefatus dominus Ludovicus dictam confirmacionem seu investituram feudi cum absolucione et liberacione predicta gractanter aceptans et ipsum magnificum dominum..ducem et consilium, nomine et vice dicti comunis Ianue, et per ipsos dictum comune in verum et dirrectum dominum dicti castri cum tota sua castellania et iurisdicione et cum omnibus suis iuribus et pertinentiis que supra concessa sunt confitens et recognoscens, flexis genibus, eisdem magnifico domino..duci et consilio, stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue, corporaliter manu tactis scripturis, fidelitatis debitum sacramentum fideliter prestitit in manibus prefati magnifici domini..ducis secundum formam iuris et antique atque nove consuetudinis in huiusmodi sacramentorum fidelitatibus diuctius observatam nec non ipse dominus Ludovicus per se et suos heredes et successores liberavit et absolvit prefatos magnificum dominum..ducem et suum consilium, recipientes nomine et vice dicti comunis, et ipsum comune Ianue per aceptillacionem et acquilianam stipulacionem solempniter et legiptime interpositas ab omni obligacione, peticione, actione seu persecucione quibus dictum comune teneretur seu foret obligatum eidem domino Ludovico vel suis antecessoribus vel successoribus occasione promisionis facte per ipsum comune vel..presidentes tunc dicto comuni dictis suis an<te>cessoribus vigore dictarum infeudationum de quibus supra facta est mentio et tam pro tempore preterito quam etiam presenti et futuro, pro parte videlicet ad ipsum dominum Ludovicum spectante et pertinente, ita quod dictum comune dicta occasione eidem de cetero nullatenus teneatur, confitens et recognoscens insuper prefatus dominus Ludovicus dictum castrum Carreti cum sua castellania, iuribus et pertinentiis predictis tenere in feudum a dicto comuni Ianue tanquam a superiori domino eorundem. Que omnia et singula supradicta dictus dominus Ludovicus habere perpetuo et tenere rata, grata et firma, actendere, complere et observare promisit prefatis magnifico domino..duci et consilio ac michi notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti comunis Ianue, et contra in aliquo non facere vel venire aliqua racione, causa, modo vel ingenio qui dici vel excogitari possit, de iure vel de facto, sub pena et penis contentis in capitulis veteris et nove forme fidelitatis et sub ypotheca et obligacione / (c. 225 r.) bonorum suorum presentium et futurorum, iurans etiam ad cautellam ad sancta Dei evangellia, corporaliter tactis scripturis, predicta omnia et singula observare et contra in aliquo non facere vel venire, renuncians etiam in predictis omnibus omni iuri civili, canonico, municipali seu consuetudinario quo vel quibus a predictis posset modo aliquo se tueri. Et de predictis omnibus dicti magnificus dominus..dux et consilium voluerunt et mandaverunt et dictus dominus Lodisius rogavit confici debere presens publicum instrumentum per me Anthonium de Credentia, notarium et comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Acta fuerunt predicta Ianue, in salla parva capelle veteris palacii ducalis comunis Ianue, ubi consilia celebrantur, anno dominice nativitatis M°CCC°LXXXXIII°, indicione XVª secundum cursum Ianue, die VIIª marcii, hora complectorii, presentibus testibus ad hec vocatis specialiter et rogatis Petro de Bargalio, Masimo de Iudicibus de Rappalo et Iohanne Stella, notariis et comunis Ianue cancellariis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia, quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui imbreviavi et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 59-63.

Su una lite di carattere commerciale

26 aprile 1398

Nell'archivio «Antico Comune» di Genova, è nominato un Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere, in un documento relativo ad una lite tra i patroni di una nave, i mercanti e gli assicuratori. Il registro ha inizio con il decreto di nomina dei magistrati incaricati di risolvere la vertenza e prosegue con la documentazione: elenchi delle merci, loro porto d'imbarco, proprietari, valori, marcatura delle balle. La sentenza dei magistrati è seguita da una contabilità in partita doppia relativa alla liquidazione della vicenda. La vertenza durò dal 1398 al 1401.

736

A c. I di cc. 21:
MCCCLXXXXVIII, die xxvi aprillis.
Manualle actorum et gestorum super factis et diferenciis vertentibus inter mercatores et naulizatores mercium et rerum in navi patronizata per quondam Obertum Malagambam et Raffaellem Squarzaficum et alias capta per Alvarum Bizerrum piratam et cetera, et tam occasione recati rerum tunc depredatarum et mercium in dicta navi, quam dicte navis et aliorum dependentium a dicta preda factorum sub examine dominorum Dominici Centurioni et Inofii de Vignollo, magistratus et delegatorum ad premissa, vigore decreti domini gubernatoris et cetera et Consilii, publicati et signati manu Masimi de Iudicibus notarii et cancellarii, MCCCLXXXXVIII die ultima februarii, existente scriba cum eis me Lodisio de Andoria notano infrascripto.
Populus. Lodisius de Andoria notarius.

Valeria Polonio,
«L'amministrazione della Res Publica Genovese fra Tre e Quattrocento»,
«L'archivio «Antico Comune»»,
Atti della Società Ligure di Storia Patria, Nuova Serie, Vol. XVII (XCI), Fasc. I,
Genova, 1977,
pag. 304.

Sull'Archivio Segreto di Genova

Anno 1398

Un Masini de Iudicibus risulta essere addetto all'Archivio Segreto di Genova nell'anno 1398 dall’inventario, i repertori e le pandette redatti negli anni Sessanta del Seicento dal notaio Geronimo Borlasca.

…[omissis]…
Registra predicta, posita in dicto Armario 4°, fuerunt translata in Armarium 23 Secunde Mansionis, mandato illustrissimorum dominorum Deputatorum.

Libri Diversorum seu rerum fere publicarum antiquorum cancellariorum

In Armario 4°, in cella secunda

n° 1 Ab anno 1380, Antonii de Credentia
…[omissis]…
   3 Ab anno 1398, dicti Antonii de Credentia, Aldebrandi de Corvaria et Masini de Iudicibus
…[omissis]…

Ausilia Roccatagliata,
«L’Inventarium Archivii sanctioris di Geronimo Borlasca (1660-1671)»,
Atti della Società Ligure di Storia Patria,
Nuova Serie, XLVII (CXXI) Fasc. II,
pag. 305.

[N.d.A.] Riteniamo che questo Masini nominato dalla Roccatagliata sia in realtà Massimo de Iudicibus. Date e ruolo coincidono.

Sull'acquisto di mastice

27 giugno 1401

Massimo de Iudicibus è il notaio che roga a Genova un atto del 27 giugno 1401 in cui il Capitano di Genova e difensore del comune e del popolo ed il consiglio degli Anziani ordinano ai compratori del mastice destinato alla distribuzione a Genova, in Siria e in Egitto di rispondere per i loro pagamenti esclusivamente ai massari della maona.

M°CCCC°primo, die xxvn iunii.
De mandato magnifici domini regii capitanei Ianuensium etc. et consilii ancianorum vos Dexerine Bustarine, Manuel de Guisulfis, heredes quondam Pauli Gentilis, Oliveri de Savignonis et Morruelis Cipale ac Francisce Iustiniane quondam Gabrielis et Badasal Cibo et Vaiariane Lomeline, emptores masticorum vendicionum Syrie, Egipti et Ianue, in observatione cuiusdam decreti editi per prefatum magnificum dominum capitaneum et consilium ancianorum, anno presenti, die tercia ianuarii, non respondeatis nec aliquam solucionem faciatis in totum vel in parte aliquibus participibus mahone Syi nec aliquibus personis, nomine et occasione dictorum participum nisi solummodo Raffaeli Iustiniano de Garibardo et Raffaeli Iustiniano de Furneto, nunc massariis diete mahone, non obstantibus aliquibus saximentis per quemvis magistratum vobis factis, a dicta die tercia ianuarii proxime preteriti citra, et penes quos Raffaelem et Raffaelem, massarios supradictos, volunt et mandant prefati dominus . . capitaneus et consilium valere et tenere si qua facta sunt penes dictos Dexerinum et socios seu fient saximenta seu sequestra, et qui Raffael et Raffael primo et ante omnia retinere possint pecunie quantitates misse seu mittende ad solvendum de Syo Ianuam pro custodia et expensis et aliis necessariis insule Syi.
Extractum est ut supra de actis publicis cancellarie communis Ianue.
Populus. Masimus de Iudicibus, notarius et cancellarius.

Atto N°56, pagg. 236-237
«Atti della Società Ligure di Storia Patria Nuova Serie» - Vol. XIX (XCIII) - Fasc. II
«Documenti della Maona di Chio (Secc. XIV-XVI)»
a cura di Antonella Rovere
Genova - MCMLXXIX

Sul feudo del castello di Onzo e del borgo di Curenna

17 maggio 1402

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone in un atto rogato a Genova il 17 maggio 1402.

237

1402, maggio 17, Genova

Jean Le Meingre, detto Boucicaut, governatore di Genova, concede in feudo a Carlo del Caretto il castello di Onzo e il borgo di Curenna.

Feudum castri Uncii et burgi Curene.

<I>n nomine Domini amen. Illustris et magnificus dominus, dominus Iohannes Lemeingre, dictus Bonciquant, marescalus Francie, locumtenens regius et Ianuensium gubernator etc. pro serenissimo rege Francorum, domino Ianue, et venerandum consilium duodecim antianorum civitatis Ianue in legiptimo numero congregatum et quorum antianorum his presentium nomina sunt: Octobonus Spinula, prior, Albertus Grilus, Clemens de Prementorio, Nicolaus de Zolasco, Nicolaus de Marco, Ambroxius de Marinis, Symon Marabotus, Petrus de Flisco, Antonius de Isu de Pulciffera et Iohannes de Valebella, notarius, audita supplici requisitione nobilis et egregii viri, domini Caroli, ex marchionibus de Carreto, humiliter et cum debita reverencia requirentis per ipsos illustrem dominum regium gubernatorem Ianuensium et consilium, nomine regio et comunis Ianue, se investiri de feudo et iuribus feudorum et vasalorum castri Untii, burghi Curene et eius castelanie cum omnibus et singulis iuribus et pertinenciis suis, quod feudum cum iuribus et aliis supradictis spectant et pertinent prefato serenissimo domino nostro regi et comuni Ianue titulo emptionis, vigore et ex forma duorum instrumentorum venditionum dicti feudi et omnium predictorum ac castri et burgi Plebis et valis Arotie aliorumque in ipsis instrumentis contentorum, scriptorum manu Petri de Bargalio, notarii, alterius silicet MCCCLXXXVI, die III octubris et alterius eodem millesimo, die XXV dicti mensis octobris, intelectaque oblatione ipsius domini Caroli, offerentis se facturum omnia que de iure et natura dicti feudi tenetur et debet et sibi incombunt, et super predictis habita consideratione matura, omni modo, iure et via quibus melius potuerunt, nomine regio et comunis Ianue, ipsum dominum Carolum, presentem, requirentem et recipientem pro se et heredibus suis masculis et feminis et ab eo habentibus et habituris legiptime causam, per annulum aureum ipsius domini regii gubernatoris, quem dictus dominus gubernator digito ipsius domini Karoli imposuit, investiverunt nomine feudi nobilis et gentilis de dictis feudo et iuribus feudorum et vassalorum castri Untii, burgi Curene et eius castelanie cum omnibus et singulis iuribus et pertinenciis suis, salvis semper et reservatis conventionibus quas comune Ianue habet seu habebat cum marchionibus Cravexane et omni alio iure regio et comunis, promictentes prefati illustris dominus regius gubernator et consilium, dicto nomine regio et comunis, dicto domino Karolo, presenti et ut supra stipulanti et recipienti, plene actendere, facere et observare, salvis reservationibus predictis, omnia et singula que occaxione et ratione dicte presentis investiture facere tenetur et debet. Quibus quidem legiptime factis, dictus dominus Karolus, dictam investituram in modum predictum, flexis genibus, in presentia ipsorum illustris domini regii gubernatoris et consilii reverenter recipiens et aceptans pro se et suis heredibus et habentibus et habituris causam legiptime ab eo, iuravit ad sancta Dei evangelia, corporaliter tactis scripturis, eisdem illustri domino gubernatori et consilio, recipientibus nominibus supradictis, et prestitit fidelitatis debite sacramentum, promictens et iurans dictus dominus Karolus eisdem illustri domino gubernatori et consilio, presentibus, stipulantibus et recipientibus ut supra, per se, heredes et successores suos et habentes vel habituros ut supra causam ab eo se et ipsos futuros <esse> fideles vasalos prefatorum serenissimi domini nostri regis et comunis Ianue de supradictis infeudatis et investitis et actendere, complere et observare omnia et singula que vigore et ex forma presentis infeudationis tene<n>tur et que in capitulis veteris et nove forme fidelitatis, iuris canonici et civilis contine<n>tur et eciam que per ipsum dominum Karolum eiusque heredes et successores in feudo predicto et habentes et habituros causam ab eis agenda erunt verssus prefatum serenissimum dominum nostrum et comune Ianue ratione et occaxione dicti feudi investiture. Actum Ianue, in sala palacii comunis Ianue, ubi consilia publica reguntur, anno dominice nativitatis MCCCCII°, indicione VIIIIª secundum cursum Ianuen(sium), die XVII maii, hora terciarum, presentibus testibus domino Gregorio de Marsupinis de Arecio, vicario ipsius domini gubernatoris, Aldebrando de Corvaria et Massimo de Iudicibus, notariis et comunis Ianue cançellariis, ad hec vocatis et rogatis.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 868-870.

Sull'accordo di pace fra Genova e il re d'Aragona

16 dicembre 1402

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un accordo di pace firmato a Tarascona il 16 dicembre 1402.

293

1402, dicembre 16, Tarascona

I procuratori di Martino, re d’Aragona, e di Jean Le Meingre, detto Boucicaut, governatore di Genova, rinnovano la pace di cui al n. 292, aggiungendo alcuni capitoli che definiscono il risarcimento dei danni reciprocamente arrecati dalle parti, la liquidazione dei debiti, il rispetto dei patti e le pene previste per i trasgressori.

Alia reformacio pacis Catalanorum tempore regis Martini facta.

In eterne pacis et confederacionis actoris nomine. Cunctis populis patefiat quod nos Martinus, Dei gracia rex Aragonum, Vallencie, Maioricarum, Sardinee et Corsice comesque Barchinone, Rossilionis et Ceritanie, vidimus quoddam publicum instrumentum tenorem continens hic insertum:

In nomine eterni Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti, Marie semper virginis et tocius curie cellestis amen. Universis pateat evidenter quod cum nichil sit quod lumine clariore prefulgeat quam recta fides in principe, nichil quod ita nequeat occasui subiacere quam vera religio, nam cum Auctorem vite et luminis utraque respiciant recte et tenebras respuunt et nesciunt subiacere deffectui utrarumque dominacionum vocis, omnibus fuit exorata divina potencia ut mentes earum in hoc ardore pacis, in hac devocione quodque integre relligionis studio longevis temporibus conserventur, hoc enim regnis cuntisque subditis suis creditur expedire ut sua firmentur imperia et subditorum custodiatur uttilitas, hec namque facultates protendit, mores extollit et alia universsa bona componit, ut igitur inita pacis federa reformentur et ne tanta discordia videatur sub dissimullacione foveri, honorabiles et circumspecti viri, domini Bernardus de Ponte, legum doctor, et Guillelmus Puiada, cives Barchinone, consiliarii, procuratores et ambaxiatores excellentissmi principis et domini, domini Martini, Dei gracia..regis Aragonum, Vallencie, Maioricarum, Sardinee et Corsice comitisque Barchinone, Rossilionis et Ceritanie, constituti ab ipso domino..rege specialiter ad infrascripta gerenda, tractanda et componenda, ut patet per publicum instrumentum sigilli ipsius domini regis appenssione in cera vermillia munitum subscriptum inferius et insertum, ex una parte, et nobilis et circumspecti viri, dominus Ingus de Grimaldis, legum doctor, et Anthonius Rex, cives Ian(ue), sindici, ambassiatores et procuratores magnifici domini Iohanis Lemeingre, dicti Boiciquant, marescalli Francie, locumtenentis regii citra montes et gubernatoris Ianuensium pro serenissimo domino..rege Francorum, domino Ian(ue), et venerabilis consilii duodecim sapientum ancianorum civitatis Ianue, constituti a dictis, nomine suorum principalium, ad infrascripta specialiter gerenda, tractanda et componenda, ut patet per publicum instrumentum subscriptum consimili et insertum, ex parte altera, habitis inter ipsos ambassiatores et procuratores, dictis nominibus, pluribus / (c. 295 r.) et diversis colloquiis, tractatibus, collacionibus, discucionibus et recognicionibus pacium inter partes seu dominaciones predictas hactenus initarum et reformationum ipsius pacis, tandem videntes et firmiter agnoscentes quod pax seu refformacio pacis alias inite inter nobilem virum, dominum Berengarium de Apilia, millitem, consiliarium et maiordomum ac procuratorem recollende memorie domini Petri, regis Aragonum etc., ex una parte, et nobillem et prudentes viros Luquinum Scarampum et Anthonium de Credencia, notarium et comunis Ianue canzellarium, cives Ian(ue), ambassiatores, sindicos et procuratores magnifici domini Anthonioti Adurni, olim..ducis Ianue, et sui consilii quindecim sapientum ancianorum Ianue seu comunis Ianue, ex parte altera, que inita et firmata fuit inter procuratores prenominatos in salla maiori pallacii regii Barchinone, sub anno Domini millesimo trecentesimo octuagesimo sexto, die iovis, in terciis, vicesima secunda menssis novembris est precipue, pervenerunt et pervenisse sibi adinvicem et vicisim dicti procuratores, nominibus quibus supra, confitentur et confessi fuerunt ad infrascripta pacta, convenciones et pacis refformacionem ut infra. Primo videlicet quod dicti procuratores, dictis nominibus et nomine et vice principalium suorum, unanimiter et concorditer dictam pacem seu refformacionem pacis et confirmacionem eiusdem refformaverunt et de novo confirmaverunt et approbaverunt, vollentes, statuentes, ordinantes et sibi adinvicem et vicissim promittentes quod dicta pax et confirmacio eiusdem serventur et servari debeant per dictas dominaciones et quamlibet ipsarum iuxta ipsarum series et tenores unaa cum addicionibus, convencionibus et protestacionibus infrascriptis, hoc adiecto et inter ipsas partes, dictis nominibus, expresse et specialiter convento et reservato quod si convenciones aut pacta in presenti refformacione pacis contente et contenta essent contraria seu imcompatibilia alliquibus capitulis seu verbis in predicta pace seu refformacione pacis ut supra presencialiter refformata et de novo confirmata appositis seu contentis, ista firma remaneant et illessa, illa vero quoad hec remaneant invalida et penitus revocata, sed quoad alia in suo remaneant perpetuo robore et vigore. Item cum a tempore dicte pacis seu refformacionis pacis ut supra inite inter prefactum dominum..regem Petrum seu procuratorem ipsius, ex una parte, et dictum magnificum dominum Anthoniotum Adurnum, olim..ducem, et suum consilium ancianorum, nomine comunis Ianue, seu procuratores ipsorum, ex altera, et presencialiter refformate fuerint per subditos dictarum dominacionum hinc inde illata, data, facta, comissa et perpetrata multa dampna, prede et raubarie et exinde per ipsas dominaciones et quamlibet ipsarum fuerint date, facte et concesse multe marche, laudes, represalie seu pignoraciones ac execuciones earum, dicti ambassiatores et procuratores, dictis nominibus, ordinaverunt et convenerunt quod dicta omnia dampna nec non marche, laudes, represalie seu pignoraciones ac execuciones earum fiende ac omnes et singule peticiones et requisiciones que pro ipsis dampnis, marchis, repressaliis seu pignoracionibus ac execucionibus et occaxionibus ipsarum facte seu que fieri possent hinc inde suspendantur et suspensse esse habeantur, teneantur et reputentur usque annos quatuor proxime secuturos a die ratifficacionis presentis refformacionis pacis continue computandos. Interim vero dicto tempore durante volluerunt et ordinaverunt quod per dictum serenissimum dominum..regem Aragonum elligantur et nominentur duo probi viri Cathalani vel Ianuenses qui in civitate Ianue habeant facere infrascripta et per dictum magnificum dominum gubernatorem et suum consilium eciam nominentur et elligantur alii duo probi viri Ianuenses vel Cathalani qui in civitate Barchinone habeant facere infrascripta et dicti sic per utramque dominacionem ellecti et nominati habeant et habere debeant a dictis dominacionibus largam et amplam potestatem et bayliam, silicet dicti duo per prefactum serenissimum dominum..regem Aragonum ellecti audiendi omnes Ianuenses, districtuales et subditos dicti domini regii gubernatoris et comunis Ianue qui dictos duos adierint et dicti duo per dictum magnificum dominum gubernatorem et consilium ellecti habeant potestatem et bayliam audiendi omnes Cathalanos et subditos dicti domini regis Aragonum et habeant potestatem discuciendi que dapna sint illata et a quibus et qui legiptime teneantur et ipsa taxandi et taxata adiudicandi et taxata iudicata si que iam sint denuo recensendi, eciam si marche adiudicate essent vel si non essent adiudicate et de et super omnibus et singulis dependentibus, emergentibus, accessoriis, annexis et conexis ab eis et a quolibet predictorum et super ipsis dampnis, raubariis et offenssis habeant inquirere informacionem, liquidacionem et discussionem facere summarie et de plano sine strepitu et figura iudicii, sola veritate inspecta, malliciis, dillacionibus et omnibus iuris sollepnitatibus pretermissis, et super ipsis diffinire et iusticiam facere. Et qui eciam sic ellecti et nominati ut supra per dictas dominaciones et quamlibet earum habeant potestatem et bayliam providendi et ordinandi super indepnitate et satisfacione fienda dictis dampnificatis ut supra tam per modum et viam imposicionis allicuius drictus seu iur(is) vel gabelle quam per alium modum et viam et tempus dictorum quatuor annorum prorogandi prout et sicut eis videbitur, et demum in predictis et circha predicta et quolibet predictorum providere et ordinare prout et sicut eis videbitur opportunum, ita tamen quod super dicti iur(is) imposicione et temporis prorogacione habeant dicti quatuor unanimiter concordare. Item volluerunt, ordinaverunt et expresse convenerunt, non obstante dicta suspensione, quod si forsitam dicte dominaciones vel altera ipsarum cum literis sigillatis vel aliis publicis instrumentis effecte fuerint seu essent debitrices aliquorum / (c. 295 v.) subditorum ipsarum dominacionum vel ostendi poterit legiptime quod ipse dominaciones vel aliqui officialles earum alliquid ceperint vel occupaverint a subditis dominacionum predictarum et illud converssi fuerint in uttilitatem ipsarum dominacionum vel alterius earum seu illud receperint de mandato seu ratibicione ipsarum, dicta talia debita in predicto capitulo nullatenus comprehendantur, sed remaneant in eorum iure prout et sicut erant ante presentem pacis refformacionem. Item convenerunt et ordinaverunt quod libertates et immunitates antique subditis utriusque partis serventur et servari debeant et si contra ipsas inmunitates et libertates vel ius fiat directe vel indirecte seu imponatur vel impositum esset alliquod drictum seu gravamen, illi dricto seu illi gravamini simile in quantitate imponatur vel imponi possit per alteram dominacionem in onere et gravamine illorum subditorum illius dominacionis qui ultra libertates et inmunitates predictas seu ius vel alias gravabit vel gravaverit pro hiis que iam sunt imposita vel que ulterius imponerentur seu aliqualiter exigerentur, rata tamen pace manente, que si contra predictas inmunitates et libertates fieret, nullatenus infringatur. Item convenerunt et ordinaverunt quod capitanei et gubernatores castrorum et locorum de Calleri et Algerio vel presidentes eis in dictis locis qui sint et pro tempore fuerint prestent et prestare teneantur sacramentum et homagium facere et subire debeant de servando, tenendo et custodiendo omnia et singulla capitula presentis pacis refformacionis et ad ipsam spectancia et pertinencia. Et si alliquis Ianuenssis, subditus vel districtualis dicti regii gubernatoris et comunitatis Ianue fuerit dapnificatus, quod absit, per aliquem seu aliquos habitatores dictorum castrorum et locorum de Calleri et Alguerio vel per receptatos seu qui receptarentur in eis, sit ellectione dapnum passi seu dampnificati querellam facere de dapno sibi illato coram dictis gubernatoribus et capitaneis et ipsorum altero vel pressidente seu presidentibus in dicto loco seu locis, videlicet coram illo sub cuius iurisdicione dicti dapnificantes seu dapnum comitentes reperti fuerint seu inventi vel coram prelibato domino rege Aragonum. Et si dictus gubernator vel dictus presidens requisitus querelantibus predictis iusticiam non fecerit expeditam, quod puniatur et puniri debeat in bonis propriis, de quibus fiat satisfacio et restauracio dicto seu dictis dapnum seu dapna passo seu passis et ipso facto perdat et amoveatur a dicto eius officio nec ullatenus possit ad illud admitti seu remitti, ymo sit factus perpetuo inabilis ad illud ulterius obtinendum. Et verssa vice quod potestates et castellani Bonifacii et Monaci vel alii presidentes eis in dictis locis qui sint et pro tempore fuerint prestent et prestare teneantur sacramentum et homagium facere et subire debeant de servando, tenendo et custodiendo omnia et singulla capitula presentis pacis refformacionis et ad ipsam spectancia et pertinencia. Et si alliquis Cathalanus, subditus vel districtualis prefacti serenissimi domini regis Aragonum fuerit dapnificatus, quod absit, per aliquem vel alliquos habitatores dictorum castrorum et locorum de Bonifacio et Monaco vel per receptatos seu qui receptarentur in eis, sit in elleccione dapnum passi seu dapnificati querellam facere de dampno sibi illato coram dictis potestatibus et castellanis seu eorum altero vel presidente seu presidentibus in dicto loco seu locis, videlicet coram illo sub cuius iurisdicione dicti dapnificantes seu dapnum comitentes reperti fuerint seu inventi vel coram dicto domino gubernatore et suo consilio comunitatis Ianue. Et si dictus potestas et castellanus requisitus vel dictus presidens querelantibus predictis iusticiam non fecerit expeditam, quod puniatur et puniri debeat in bonis propriis, de quibus fiat satisfacio et restauracio dicto seu dictis dapnum seu dapna passo seu passis et ipso facto perdat et amoveatur a dicto eius officio nec ullatenus possit ad illud admitti seu remitti, ymo sit factus perpetuo inabilis ad illud ulterius obtinendum. Item convenerunt et ordinaverunt dicti ambassiatores et procuratores, dictis nominibus, quod omnes et singuli subditi et districtuales dictarum dominacionum et cuiuslibet ipsarum habentes, tenentes vel custodientes castra, villas, terras seu loca extra territorium seu choercionem dictarum dominacionum vel alterius earum qui et que sint sub dominiis alterius cuiusvis domini sint et teneantur obligati et astricti ad tenendum et effectualiter observandum et custodiendum presentem refformacionem pacis et confirmaciones ipsius prout et sicut in capitulis ipsius seriosius continetur et per dictas dominaciones et per utramque ipsarum ad hec compellantur omnino, salva semper fidelitate dominorum superiorum, pro quorum dominio dicta castra, villas, terras seu loca teneant et custodiant in cassibus a iure licitis et permissis et salvo alio quocumque cassu a iure licito et permisso. Item ut ipsa refformacio pacis valleat melius observari et custodiri, dicti ambassiatores et procuratores, dictis nominibus, volluerunt et convenerunt quod per utramque dictarum dominacionum, videlicet quamlibet in iurisdicione sua, elligantur, constituentur et ordinentur et elligi et constitui / (c. 296 r.) et ordinari debeant duo probi viri qui nominentur et nominari debeant protectores, deffenssores et conservatores presentis pacis refformacionis et quorum proprium sit officium requirere, prosequi, protestari et quecumque alia demum facere que sint vel fuerint neccessaria vel utilia seu opportuna ad conservacionem, execucionem et effectuallem observacionem pacis perpectue supradicte et huismodi refformacionis eiusdem et omnium et singullorum contentorum in eis, quibus quidem protectoribus, deffenssoribus et conservatoribus pacis predicte per utramque dictarum dominacionum detur et concedatur plena potestas et baylia faciendi et exequendi omnia et singula supradicta; et ut dicti ellegendi ut supra sint solliciti et dilligenciorem curam habeant in predictis omnibus et singulis et in dependentibus, emergentibus, incidentibus, annexis et connexis ab eis et eorum quollibet, volluerunt et ordinaverunt quod per dictas dominaciones et utramque earum eis constituatur certum sallarium prout ipsis dominacionibus videbitur et placuerit. Item actum et conventum est inter prenominatos ambassiatores, sindicos et procuratores, dictis nominibus, quod prefactus serenissimus dominus..rex Aragonum infra mensses duos proxime venturos a die presentis pacis refformacionis per dictos ambassiatores, dictis nominibus, firmate inchoandos per publicum et sollepne instrumentum approbabit et rattifficabit omnia et singula supradicta et infrascripta et iurabit ad sacrosancta quatuor Dei evangelia, manibus suis propriis tacta, predicta tenere, custodire et firmiter observare et facere observari. Et similiter quod dictus magnificus dominus..regius gubernator, antiani et consilium comunitatis Ianue per publicum et solempne instrumentum approbabunt et ratifficabunt omnia et singula supradicta et infrascripta et iurabunt ad sacrosancta quatuor Dei evangelia, manibus eorum propriis tactis, predicta tenere, custodire et firmiter observar(e) et facere observari, hoc tamen adiecto et expresse convento quod si aliqua ex dominacionibus supradictis nollens rattifficare et approbare presentem pacis refformacionem, illam possit reprobare et omnia et singula in ea contenta. Quam reprobacionem seu improbacionem teneatur et debeat intimari alteri dominacioni, de qua intimacione constare debeat publico instrumento, alias, ellapsso dicto tempore duorum menssium, presens pacis refformacio et omnia et singula in ea contenta remaneant in sui roboris firmamento. Et cum per ellapssum dictorum duorum menssium improbacione seu reprobacione non secutis per alteram dominacionem nec alteri intimantis, ut est dictum, dicta pax pura remaneat atque firma, est conventum quod infra tercium seu alium menssem sequentem quelibet ipsarum dominacionum habeat confirmare solepniter et expresse dictam pacem ut supra in presenti capitulo continetur nisi infra dictos duos mensses fuerit solepniter cum iuramento confirmata et dictam confirmacionem in publico instrumento reddatam debeat altera dictarum dominacionum intimare et mitere alteri et mittere infra dictum menssem per loca sollita et assueta suarum dominacionum dictam pacem et contenta in ea voce preconia facere publicari, tenore igitur presentis publici instrumenti retento prius et protestato expresse per procuratores dicti domini..regis Aragonum, hoc videlicet quod idem dominus rex Aragonum per supra vel infrascripta non vult nec intendit nec dicti procuratores, eius nomine, aliqualiter approbare alliqua pronunciata per magnificum dominum Iohannem, marchionem Montisferrati, quondam in pace per marchionem eundem dudum pronunciata inter dictum dominum..regem et magnifficum tunc dominum.. ducem et comune Ianue in quantum concernant locum de Alguerio, Sardinee insulla, in quacumque parte pronunciatorum per ipsum marchionem fuerint collocata nec alia pronunciata per dictum marchionem in ultima eius sententia et rentento expresse et protestato per dictos procuratores regii gubernatoris et comunis Ianue, hoc videlicet quod dicti procuratores regii gubernatoris et comunis Ianue nollunt nec intendunt per supra vel infrascripta parari alliquod preiudicium dictis principalibus suis super iuribus competentibus contra dictum dominum..regem in dicto loco de Alguerio vel alias quocumque per pronunciata per marchionem iam dictum, in quacumque parte dictorum pronunciatorum fuerint collocata. Prenominati sindici, ambassiatores et procuratores, nominibus quibus supra, gratis et ex certa scientia et delliberacione dilligenti prehabita, laudaverunt, approbaverunt atque firmaverunt preinserta capitula et quodlibet eorundem et omnia et singulla in eisdem et eorum singulis expressata iuxta sui seriem pleniorem, videlicet dicti circumspecti viri, dominus Bernardus et Guillelmus, ambassiatores et procuratores dicti domini..regis, quatenus eundem dominum..regem obligant et astringunt et dicti nobilis et circumspecti viri, dominus Ingus et Anthonius, ambassiatores, procuratores et sindici prefacti domini..regii gubernatoris et comunis Ianue, quatenus ipsos dominum gubernatorem et comune Ianue utique obligant et astringunt et convenerunt sibi adinvicem et promisserunt bona fide per stipulacionem sollepnem, firmam et vallidam quod sui principales prefacti predicta omnia et singula grata, rata et firma habebunt, tenebunt et inviolabiliter observabunt et facient a suis subditis et districtualibus inviolabiliter observari. Et si dictus dominus rex Aragonum forsitam non observaret vel faceret observari faciendo vel veniendo adverssus predicta vel alliquod predictorum, dicti eius ambassiatores et procuratores volluerunt et convenerunt ac eciam promisserunt iam dictis / (c. 296 v.) procuratoribus et syndicis prefati domini regii gubernatoris et comunis Ianue, stipulantibus nomine suorum principalium, prelibatum dominum regem Aragonum incidere in penam centum millium florenorum auri de Florencia pro observatione premissorum, que pena in tantum taxata et conventa sit et esse debeat pro dapmno et interesse partis observantis et totiens commitatur et exigi possit per dictos dominum regium gubernatorem et comune Ianue quotiens fuerit per prefatum dominum regem Aragonum contrafactum seu ipsum incidere contingerit in eandem. Et si predicti dominus regius gubernator et comune Ianue forsitan non observarent vel facerent observari faciendo vel veniendo adversus predicta vel aliquod predictorum, dicti sui syndici et procuratores voluerunt et convenerunt ac etiam promiserunt sepedictis procuratoribus et ambassatoribus prefati domini regis Aragonum, stipulantibus nomine et vice dicti domini sui regis, dictos dominum regium gubernatorem et comune Ianue incidere in penam centum millium florenorum auri de Florentia pro observatione premissorum, que pena in tantum taxata et conventa sit et esse debeat pro dampno et interesse partis observantis et totiens committatur et exigi possit per dictum dominum regem Aragonum quotiens fuerit per dictos dominum regium gubernatorem et comune Ianue contrafactum seu ipsos contingerit incidere in eandem. Quibus tamen penis commissis vel non commissis, solutis etiam vel non solutis, nichilhominus rata, firma et valida permaneant omnia et singula supradicta, et proinde et ad sic observandum, complendum et actendendum dicti procuratores, syndici et ambassatores, dictis nominibus, sibi adinvicem et vicissim, stipulantibus et recipientibus nomine et vice principalium suorum et omnium et singulorum cuius vel quorum poterit interesse, omnia et singula, dictis nominibus, ipsorum et cuiuslibet eorum bona habita et habenda pignoraverunt, obligaverunt et ypothecaverunt. Tenor instrumenti procuratorii facti per dictum dominum regem Aragonum predictis domino Bernardo et Guillelmo talis est:

In nomine regis pacifici et potentis. Conctis gentibus patefiat quod nos Martinus, Dei gratia rex Aragonum, Valencie, Maioricarum, Sardine et Corsice comesque Barchenone, Rossilionis et Ciritanie, de legalitate et industria vestra fidelium consiliariorum nostrorum Bernardi de Ponte, legum doctoris, et Guillelmi Puihada, civium Barchinonie, ab experto confisi plenarie, tenore presentis publici instrumenti omnibus iure, via, modo, et forma quibus melius possumus, facimus, constituimus et etiam ordinamus nostros certos et veros nunctios et procuratores et loco nostri etiam ponimus vos dictos Bernardum et Guillelmum ad petendum, exigendum, recipiendum et properandum, vice et nomine nostri ac pro nobis et subdictis nostris, ab egregio viro, gubernatore, consilio et comune Ianue et subdictis seu districtualibus dicti comunis restitutionem, emendeam et satisfactionem de quibuscumque pecuniarum quantitatibus, bonis et rebus ablatis, captis, reptentis seu quomodocumque et qualitercumque debitis nobis et subditis nostris tam per prefatos gubernatorem, consilium et comune Ianue vel officiales suos quam per subdictos et districtuales eorum quacumque ratione, occaxione seu causa et tam cum cartis, scripturis quam sine usque in diem et horam presentes et ad quitandum, liberandum et absolvendum prefatos egregium gubernatorem, consilium et comune Ianue, curiam, officiales et subdictos et districtuales eorum et vos bene quietos et solutos seu tacitos et contentos vocandum de his que vos dicti nuncii et procuratores nostri habueritis et perceperitis vel etiam de his de quibus, nomine supradicto, composueritis cum eisdem vel promiseritis seu pactum, dicto nomine, feceritis de ulterius non petendo et propterea instrumenta et scripturas cassandum, iura, rationes et actiones cedendum, transigendum, componendum et pro vobis dictis procuratoribus et nunciis nostris, dictis nominibus, videbitur faciendum, preterea ad componendum, tractandum et ineundum et reformandum cum sepedicto egregio gubernatore et comuni vel curia seu officialibus suis, nomine et vice nostris et subditorum nostrorum, veram et sinceram pacem et concordiam stabilem et bonam voluntatem de et super quibuscumque offensionibus, cedibus, rappinis, violentiis, iniuriis, innimicitiis et rancoribus ac demum quibuslibet dampnis realiter vel personaliter hactenus illatis, datis seu procuratis nobis et subditis nostris in quavis mondi parte tam in terra quam in mari et qualicumque modo, facto, opere vel tractatu utriusque partis seu quacumque causa vel ingenio que dici vel excogitari possint nec non ad ipsas cedas, offensiones, rappinas, violentias, iniurias, innimicitias et rancores ac dampna realia et personalia, Deo propitio, hinc inde cedandum, terminandum et sopiendum perpetuo et per treguam et usque ad tempus et tempora et sub pactis, modis, formis, conventionibus, compositionibus, transsationibus, remissionibus, promissionibus, stipulationibus et obligationibus de quibus et prout vobis videbitur et placuerit faciendum et de seu pro premissis omnibus et singulis actendendis et firmiter observandis cum dependentibus, emergentibus, accessoriis et conessis nos et omnes subdictos nostros solepniter obligandum in publico vel publicis instrumentis inde conficiendis, promissionibus, obligationibus, penarum adiectionibus, iuramentis in animam nostram, ypotechis, solepnitatibus, clausulis et cautelis necessariis, debitis et oportunis, dantes et concedentes vobis dictis procuratoribus et nunciis nostris in predictis et circa predicta et dependentibus, coherentibus, accessoriis et conexis plenum, liberum et generale mandatum cum plena, libera et generali administratione, promictentes vobis in manibus atque posse nostri secretarii et notarii infrascripti, tamquam publice et auctentice persone stipulantis et recipientis nomine dicti comunis et officialium et subdictorum suorum nec non omnium et singulorum quorum interest, intererit vel interesse poterit, nos perpetuo habituros ratum, gratum et firmum quicquid per vos dictos procuratores et nuncios nostros in premissis et circa premissa actum, gestum, factum, compositum, tractatum, inhictum, reformatum, conventum, stipulatum, promissum, obligatum seu quomodolibet procuratum fuerit eisque numquam contrafacturos seu venturos aliquo iure, ratione vel causa sub ypotecha et obligatione omnium bonorum nostrorum presentium et futurorum. Quod est datum et actum in palatio nostro regali civitatis Valencie, duodecima die iulii, anno / (c. 297 r.) a nativitate Domini millesimo quadringenteximo secundo regnique nostri septimo. Signum Martini, Dei gratia regis Aragonum, Valencie, Maiorice, Sardinee et Corsice comitisque Barchinone, Rossilionis et Ciritanie, qui hec laudamus, concedimus et firmamus huicque instrumento nostrum pendens sigillum apponi iubemus in testimonium premissorum. Rex Martinus. Testes sunt qui fuerunt ad premissa presentes egregii viri Iacobus de Prados, conestabulus regni Aragonum, et Bernardus de Capraria, magister iustitiarius regni Scicilie, milites, consiliarii et cambarlengi domini regis predicti. Sig num Guillelmi Poncii, secretarii serenissimi domini regis Aragonum supradicti auctoritateque regia notarii publici per totam terram et dominationem suam, qui mandato eiusdem premissis interfuit eaque scribi fecit et clausit.

Tenor etiam instrumenti procuratorii facti per dictos dominum regium gubernatorem Ianuensium et consilium predictis domino Ingo et Anthonio talis est:

In nomine Domini amen. Illustris et magnificus dominus,..dominus Iohannes Lemeingre, dictus Bonciquaut, marescallus regni Francie, locumtenens regius et gubernator Ianuensium etc. pro serenissimo rege Francorum, domino Ian(ue), in presentia, consilio, voluntate et consensu sui ven(erabilis) consilii duodecim sapientum antianorum dicte civitatis, et dictum consilium et consiliarii dicti consilii, in presentia, auctoritate et decreto dicti illustris domini regii gubernatoris Ianuensium, in quo consilio interfuit legiptimus et sufficiens numerus ipsorum antianorum et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Iohannes de Vallebella, notarius, prior, Laurentius Marruffus, Albertus Grillus, Clemens de Prementorio, Nicolaus de Zolasco, Nicolaus de Marco, Ambroxius de Marinis, Symon Maraboctus, Octobonus Spinula et Iacobus Salvaygus, agentes nomine et vice prefati serenissimi Francorum regis, domini Ianuensium et comunis Ianue et pro ipso rege et comuni, confisi de discrectione, fidelitate et prudentia sapientis et providi virorum, domini Ingi de Grimaldis, legum doctoris, et Anthonii Regis, dilectorum suorum, civium Ianuensium, ipsos dominum Ingum et Anthonium, licet absentes tanquam presentes, fecerunt, constituerunt, creaverunt et elligerunt eorum, dicto nomine et dicti serenissimi regis, domini Ianue, et comunis Ianue, ambassatores, procuratores, syndicos, actores, factores et nuncios speciales et quicquid et prout de iure melius fieri potest loco ipsorum dominorum constituentium, dicto nomine, posuerunt et ponunt ad eundum et personaliter sese conferendum ad presentiam serenissimi et excellentissimi regis Aragonum, Valencie, Maiorice etc. et coram quibuscumque ambassatoribus, procuratoribus, comissariis, auditoribus et officialibus dicti serenissimi regis constitutis et deputatis seu deputandis et constituendis et tam conveniendis in civitate Massiliensi quam alibi ubicumque, etiam in terris ipsius serenissimi regis Aragonum, si sic disposuerint faciendum, et ad dicendum, proponendum et explicandum, nomine et pro parte ipsorum magnificorum dominorum constituentium, dicto nomine, omnem ambassatam et ambassatas quam et quas ipsi syndici et ad ambassatores et procuratores voluerint et ellegerint explicandas et ad tractandum, ineundum, componendum, faciendum et firmandum cum prefato serenissimo rege Aragonum etc. seu eius ambassatoribus et procuratoribus, nomine ipsius et pro se, et quibuscumque ipsius regis subditis eiusque civitatibus, terris et castris, opidis atque locis bonam et sinceram pacem seu pacis reformacionem ac bonum, verum et sincerum concordium, Deo propitio, perpetuo duraturam et duraturum sub illis pactis, modis, formis, obligationibus, promissionibus, clausulis, capitulis et cautelis de quibus et quemadmodum dictis domino Ingo et Anthonio, ambaxatoribus et syndicis predictis, videbitur et placuerit et cum ipso serenissimo rege seu eius ambaxatoribus et procuratoribus seu deputatis vel deputandis ab eo paciscendum, transigendum et componendum pro ipso serenissimo rege Aragonum eiusque subdictis, etiam super dampnis que utrinque hactenus illata dicerentur quomodocumque et ad instrumentum et instrumenta unum et plura de et super dictis pace seu pacis reformatione et sincero concordio ac pactionibus, transationibus et compositionibus faciendum et fieri faciendum sub illis omnibus et singulis confessionibus, renuntiationibus, promissionibus, obligationibus, iuramentis, penis, ypotechis, clausulis et cautelis sub quibus dictis constitutis videbitur et placuerit et demum ad omnia et singula faciendum et fieri faciendum que in predictis, circa predicta vel occaxione predictorum dictis ipsorum ambassatoribus, syndicis et procuratoribus placuerit vel opportuna seu necessaria videbuntur et que ipsi magnifici domini constituentes possent facere, si adessent, dantes et concedentes, nomine et vice dicti serenissimi et excellentissimi regis Francorum, domini Ianue, et comunis Ianue, dictis eorum ambassatoribus, syndicis et procuratoribus in predictis et circa predicta et in dependentibus, emergentibus, accessoriis, annexis et conexis predictis et a predictis et cuilibet et a quolibet predictorum plenum, largum, liberum et generale mandatum ac etiam speciale in casibus in quibus de iure mandatum exigitur speciale, cum plena, larga et libera potestate, baylia et administratione, promittentes prefati illustris dominus, dominus..regius Ianuensium gubernator etc. et consilium antianorum et solepniter convenientes, nomine et vice dicti serenissimi Francorum regis, domini Ianuensium, et comunis Ianue ac subdictorum et districtualium dicti regis et comunis Ianue, michi Anthonio de Credentia, notario et ipsorum magnificorum dominorum constituentium / (c. 297 v.) cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulanti et recipienti nomine et vice dicti serenissimi domini, domini regis Aragonum et subdictorum eiusdem et cuius et quorum interest, intererit vel interesse poterit, sese, dicto nomine, habere perpetuo et tenere ratum, gratum et firmum, actendere, complere et inviolabiliter observare quicquid per dictos ipsorum dominorum constituentium ambassatores, syndicos et procuratores vigore et auctoritate presentis syndicatus et baylie in predictis et circha predicta et in dependentibus, accessoriis et by conexis ab eis actum, gestum, factum fuerit seu quomodolibet procuratum sub ypotecha et obligatione omnium bonorum suorum, dicto nomine, seu dicti comunis Ianue presentium et futurorum. Quam quidem bayliam et mandatum supradictum voluerunt et mandaverunt et volunt et mandant in firmitatis robore duraturam et duraturum usque ad menses octo proxime venturos. Et de predictis mandaverunt confici debere publicum instrumentum per me iam dictum Anthonium de Credentia, notarium et ipsorum magnificorum dominorum constituentium et comunis Ianue cancellarium infrascriptum. Actum Ianue, in camera superiori magna angulari palatii comunis, in quo habitat prefatus illustris regius Ianuensium gubernator etc., anno dominice nativitatis millesimo quadringentesimo secundo, indictione nona secundum cursum Ianuen(sium), die lune duodecima mensis iunii, presentibus testibus ad hec vocatis specialiter et rogatis Aldebrando de Corvaria, Iuliano Panizario et Masimo de Iudicibus, notariis et comunis Ianue cancellariis.

(S.T.) Ego Antonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et dictorum illustris domini regii gubernatoris Ianuensium et consilii comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui et scripsi, pluribus tamen agibilibus publicis occupatus per alium publicum notarium coadiutorem meum extrahi, transcribi et in hanc publicam formam reddigi fideliter feci extractumque ut supra vidi, legi, correxi et diligenter ascultavi cum auctentico et originali scripto manu mea et utrumque concordare inveniens me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premissorum.

De quibus omnibus supradictis per me Baptistum de Rocha, notarium, infrascriptum, presente etiam Matheo de Montesono, notario et scriptore prefati domini regis Aragonum, dictis dominis ambassatoribus, syndicis et procuratoribus, lectis, recitatis, in posse quorum predicta omnia et singula fuerunt firmata, dicti domini ambassatores comiserunt et voluerunt per me dictum Baptistum una cum dicto Matheo claudi et a simili scribi duo publica consimilia instrumenta, unum unicuique ipsarum partium in publicam formam traddendum. Acta fuerunt predicta omnia in villa Tarasconi, comitatus Provincie, in sala domus habitationis Iohannis Bressa de Carpentax, burgensis dicte ville, anno dominice nativitatis millesimo quadringentesimo secundo, indictione decima secundum Ian(ue) cursum, undecima vero secundum cursum Provincie, die sabati sexta decima mensis decembris, post vesperas, presentibus testibus nobile viro Iacobo de Carcasono, burgense dq Montispesulani, honorabili viro Marcho Riera, rectore ecclesie Sancti Iacobi civitatis Barchinone, Conrado Philipi de Pistorio, Oliverio Natalis, burgense Montispesulani, et Bernardo de Fonte, scriptore dicti domini regis Aragonum, vocatis specialiter et rogatis.

(S.T.) Ego Baptistus de Rocha quondam Oberti, civis Ianuen(sis), imperiali auctoritate notarius publicus de collegio notariorum civitatis Ianue, predictis omnibus interfui et rogatus una cum Matheo de Montesono, notario infrascripto, presens instrumentum testavi, scripsi et clausi ipsumque in hanc publicam formam extraxi extractumque vidi, legi et fideliter ascultavi cum originali meo dicti instrumenti manu mea scripto et ipsum concordare inveniens in unum me subscripsi in testimonium premissorum. Constat michi de suprascripta addicione verborum « et custodiendum », que verba obmissa fuerunt in trigesima quarta linea post verbum « observandum » et ante verbum « presentem » non vitio set errore.

Sig num mei Mathei de Montesono, serenissimi domini regis Aragonum scriptoris et auctoritate illustrissimi domini domini Ludovici secundi, regis Iherusalem etc. ducisque comitatuum Provincie et Ffocalquerii etc. notarii publici per totam terram comitatuum predictorum, qui una cum dicto Baptisto notario precontento predictis interfui eaque per ipsum scripta cum supraposito in XXXIIII linea ubi legitur « et custodiendum » clausi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 292-308.

Sul trattato di pace fra Genova e re Martín di Aragona

15 gennaio 1403

All'interno dell'accordo del 15 gennaio 1403 fra re Martín di Aragona e il Comune della Repubblica di Genova, che conferma il trattato di pace del 21 novembre 1386 e che stabilisce i risarcimenti sia a quegli aragonesi e a quei genovesi che avevano subito danni per il conflitto precedente, viene nominato Massimo de Judicibus in qualità di notaio.

Núm. I, 15 de enero. . . Convenio entre el rey don Martín de Aragon y el Comun de la república de Génova, confirmando las paces ajustadas á 21 de noviembre de 1386, y estableciendo ciertas reglas para indemnizar los perjuicios que aragoneses y genoveses se habían causado mutuamente desde la celebración de aquel tratado.
…[omissis]…
I.
Actum Janue in camera superiori magna angulari palatii comunis in quo habitat prefatus illustris regius januensium gubernator etc. anno dominice nativitatis millessimo CCCC° secundo inditione nona secundum cursum Janue die luna duodecima mensis junii presentibus testibus ad hec vocatis specialiter et rogatis Aldebrando de Corvaria Juliano Paniçario et Masimo de judicibus notariis et comunis Janue cancellariis.

D. Prospero de Bofarull y Mascaró,
«Coleccion de Documentos Inéditos del Archivo General de la Corana de Aragon»,
Tomo I
Barcelona, José Eusebio Monfort, 1847
pag. 21

Sulle convenzioni stabilite fra Genova e Ventimiglia

9 maggio 1404

Il 9 maggio 1404 viene stilato un documento molto interessante dal punto di vista della genealogia dei de Judicibus, che riporta le convenzioni stabilite in quel periodo fra il Comune di Genova e Ventimiglia.

Questo documento è importante perché riporta ben tre personaggi attribuibili a rami differenti della famiglia, ovvero Nicolaus Iudex, notaio e procuratore del comune di Genova, Petrus Iudicis, sindaco e ambasciatore della comunità di Ventimiglia, e Massimo Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova. È interessante inoltre vedere come questi tre personaggi siano menzionati riportando tre varianti diverse del cognome, ben note dalle ricerche fatte: Iudex, Iudicis e Iudicibus (in questo caso senza il “de”). In nessun altro documento a noi noto compaiono contemporaneamente.

182

1404, maggio 9, <Genova>

Jean Le Meingre, detto Boucicaut, governatore di Genova, secondo l’inserto parere del proprio vicario e dei Padri del comune, conferma le convenzioni vigenti tra il Comune e Ventimiglia.

Confirmacio convencionum hominum comunitatis Vintimilii.

Illustri et magnifico domino, domino Iohanni Lemeingre, dicto Boncinquaut, marescallo Francie, regio locumtenenti et Ian(ue) gubernatori pro serenissimo rege Francorum, domino Ian(ue), eiusque ven(erabili) consilio dominorum duodecim antianorum nos Gregorius de Marsupinis de Aretio, legum doctor, vicarius prefati illustris domini gubernatoris, Iulianus de Monelia, Benedictus de Marinis, Dexerinus Bustarinus et Nicolaus Iudex, notarius, procuratores comunis Ianue, comissarii delegati ad infrascripta prefatorum illustris domini gubernatoris et consilii vigore cuiusdam supplicationis interposite per Stephanum Galianum et Petrum Iudicem, syndicos et ambaxatores comunitatis Vintimilii, cuius quidem supplicationis et rescripti ad eam facti tenor talis est:

Illustri et magnifico domino gubernatori regio Ian(ue) eiusque ven(erabili) consilio dominorum antianorum humiliter supplicatur pro parte Stephani Galiani et Petri Iudicis, syndicorum et ambaxiatorum comunitatis Vintimilii, quatenus cum ipsi habeant certas conventiones cum comuni Ianue et immunitates et prout in eis continetur solepniter factas et tempore illustris gubernatoris, domini comitis Sancti Pauli seu domini Borbieri, eius locumtenentis, et domini episcopi Mildenss(is) per syndicos dicte civitatis fuissent petite confirmari et fuit commissum vicario tunc domini gubernatoris et sapientibus comunis qui viderunt dictas conventiones et immunitates, qui retulerunt eas esse confirmandas et fuit deposita dicta relatio et recepta per ipsum dominum locumtenentem et consilium et dictum dominum episcopum seu per cancellarios comunis Ianue et non potuit super ea deliberari propter novitates que occurrerunt et guerra partialitatis que tunc insurexit; postea vero tempore dicti Colardi, tunc gubernatoris, fuit de novo petitum per dictos syndicos quod confirmarentur et dictus dominus Colardus et consilium comisserunt vicario et sapientibus comunis, aliis a predictis, videlicet dominis Raymondino de Flisco et Bartholomeo de Boscho et vicario dicti domini Colardi qui de novo cognoverunt et retulerunt dictas conventiones et immunitates esse confirmandas et sic fuit pronuntiatum per dictum dominum gubernatorem et eius consilium, ut apparet per publica instrumenta que coram vobis exibent et producunt, hoc vero anno propter indigentiam pecunie qua comune Ianue indigebat fuit relatum per dominum vicarium et Ambroxium de Marinis et Iohannem de Vallebella quod dicta relatio facta tempore domini episcopi non fuerat deposita et nichil valebat et quod tempore domini Colardi non erat consilium tale quale esse debebat et anullaverunt predicta sine preiudicio iurium dicte comunitatis et cum reverentia ipsorum relatio facta tempore domini episcopi fuit deposita et iuste facta commissio per dominum gubernatorem et consilium tale quale esse debebat et si tempore domini Colardi consilium non erat tale quale esse debebat, ipsi de Vintimilio non erant in culpa nec plus poterant et ipsi bis obtinuerunt per sex sapientes iuris et nichilhominus fecerunt quicquid voluerunt prefati dominus gubernator et consilium in solvendo pecuniam stalie presentis, dignentur prefata magnificentia et consilium, intuitu iustitie et veritatis et quia dicti de Vintimilio sunt boni et legales statui domini nostri regis et comunis Ianue, confirmare dictas conventiones et immunitates ex quo bis fuit cognitum per diversos sapientes et tot numero et maxime quia per dictas conventiones bene sunt in tantum obligati comuni Ianue quod bene sufficit.

MCCCCII, die VIIII septembris. Responsio prefatorum illustris domini regii gubernatoris Ianuensium etc. et consilii antianorum, in / legiptimo numero congregati, est quod vicarius ipsius domini gubernatoris et patres comunis, audito syndico comunis et visis videndis, videant diligenter et refferant quid sit debite in predictis agendum, in quo si consilio eguerint consulant sapientes comunis. Extractum est ut supra de actis publicis cancellarie comunis Ianue. Rex dominus Ian(ue). Iulianus Panizarius, notarius et cancellarius.

Visis dicta supplicatione cum rescripto et contentis in ipsis, presentatione nobis de ipsis facta die XVIII septembris, exibitione coram nobis facta per dictos ambaxiatores, dicta die, de quodam instrumento conventionum ipsorum in quodam pergameno, quodam alio pergameno in quo sunt infrascripta, primo quedam scriptura in modum relationis facta per egregios legum doctores, dominos Bartholomeum de Squardabonibus de Viterbio, tunc vicarium illustris principis domini, domini Valarandi de Lucemburgo, Linei et Sancti Pauli comitis, tunc gubernatoris Ian(ue), Iohannem Salvaticum et Enricum de Illionibus, tunc sapientes comunis Ianue, segnata manu Batiste Garancii, notarii, MCCCLXXXXVIII, die prima aprilis, item quedam relatio facta magnifico domino Colardo de Calevilla, tunc gubernatori Ian(ue), per egregios legum doctores, dominos Raynerium de Coppulis de Perusio, vicarium tunc domini gubernatoris, Raymondum de Flischo et Bartholomeum de Boscho, tunc sapientes comunis Ianue, cum pronunciatione facta super ipsa relatione per dictum dominum tunc gubernatorem et consilium, signata manu Iuliani Panizarii, notarii, MCCCLXXXXVIIII, die XXVI iunii, item exemplum quoru(n)dam pactorum et conventionum dicte comunitatis Vintimilii extractum de registro conventionum et privillegiorum comunis Ianue, signatum manu Anthonii de Credentia, notarii et cancellarii; visa citatione facta Conrado Mazurro, syndico comunis Ianue, nostri parte, dicto millesimo de MCCCCII, die XVII septembris, quadam admonitione facta die XX septembris supradicto Conrado Mazurro, sindico comunis, quadam scriptura coram nobis presentata per dictum Conradum, dicto syndicario nomine, quadam alia scriptura coram nobis deposita die V octobris dicti millesimi per dictos syndicos et ambaxiatores, quibusdam titulis coram nobis depositis per dictum Conradum Mazurrum, dicto syndicario nomine, admonitione facta nostri parte dictis ambaxatoribus ad faciendum sua interogatoria super ipsis titulis, ad videndum iurare testes, testibus et actestationibus testium coram nobis productis, receptis et examinatis super ipsis titulis, certis aliis titulis coram nobis depositis per dictos sindicos ambaxatores, testibus et actestationibus testium receptorum coram nobis super ipsis titulis, publicationibus per nos factis de supradictis testibus et actestationibus eorum, quadam scriptura coram nobis deposita dicto millesimo de CCCCII, die IIII novembris, per dictos Stephanum Galianum et Petrum Iudicem, syndicos et ambaxiatores supradictos, citatione facta dicto Conrado, dicto nomine, ad opponendum dicte scripture, admonitione per nos facta dicto Conrado, dicto nomine, die VIII novembris, quadam scriptura coram nobis exibita et deposita per dictum Conradum, dicto nomine, die X novembris, quodam instrumento concessionis facte hominibus Vintimilii per dominum Anthoniotum Adurnum, tunc ducem Ianuensium, et consilium, MCCCLXXXXVI, die XVIII ianuarii, in quodam pergameno cum quadam alia adictione facta per dictos dominos tunc ducem et consilium, dicto millesimo, die XXVII ianuarii, segnato manu Anthonii de Credentia, notarii et cancellarii, et demum visis et auditis omnibus et singulis hiis que dicte partes coram nobis dicere, proponere et allegare voluerunt, tam horetenus quam in scriptis, et super premissis omnibus prehabita deliberatione matura, habito et participato pluries et pluries consilio egregiorum legum doctorum, dominorum Georgii Honesti et Ianoti Squarzafici, tunc sapientum comunis Ianue, in infrascriptam sententiam et relationem concurrentium et sese concordantium, facta prius per nos horetenus relatione prefato domino gubernatori et consilio in observatione capitulorum et decretorum comunis Ianue disponentium nos teneri ad relationem horetenus faciendam antequam in scriptis referre possimus, qui dominus gubernator et consilium, audita horetenus relatione nostra sibi facta super predictis, deliberaverunt per nos dictam relationem in scriptis facere debere, Christi nomine invocato Deumque semper habendo pre oculis et in mente, refferimus et relationem facimus per predictos illustrem et magnificum dominum gubernatorem et ven(erabile) consilium antianorum dictas conventiones hominum et universitatis civitatis Vintimilii confirmandas esse et confirmari debere, non obstantibus in contrarium oppositis et alegatis pro parte dicti syndici comunis Ianue. Rex dominus Ian(ue). Badasal de Ferrariis, notarius.

In nomine Domini amen. Anno dominice nativitatis MCCCCIIII°, indictione XI secundum cursum Ian(ue), die VIIII maii, in vesperis. Illustris et magnificus dominus, dominus Iohannes Lemeingre, dictus Boncinquaut, marescallus Francie, locumtenens regius et Ian(ue) gubernator pro serenissimo rege Francorum, domino Ian(ue), et ven(erabile) consilium antianorum civitatis Ianue in pleno numero congregatum, in dicti domini regii gubernatoris presentia, Ianue, in palatio comunis, in camera superiori, ubi consilia publica celebrantur et quorum his presentium nomina sunt hec: Golestanus Pinellus, prior, Iacobus Spinula, Anthonius Marruffus, Quilicus de Tadeis, notarius, Bapt(ista) de Zoalio, Iohannes de Carpina, Ieronimus Italianus, Cataneus de Flisco, Georgius Lomelinus, Teramus Centurionus, Leonardus de Franchis et Iohannes Tiracius de Pulcifera, recepta suprascripta relatione dictorum vicarii et patrum comunis, commissariorum dicti illustris domini regii gubernatoris et consilii antianorum, eisdem domino gubernatori <et consilio> presentata clausa et sigillata eaque aperta, visa, lecta et diligenter examinata et super ea matura deliberatione prehabita, Christi nomine invocato et eum semper habentes pre oculis et in mente, omni modo, iure, via et forma quibus / melius fieri potest, sequendo relationem ipsam, confirmaverunt dictas conventiones dictorum hominum et universitatis Vintimilii in omnibus et per omnia sicut in relatione ipsa plenius continetur, presentibus testibus Anthonio de Credentia et Massimo Iudicibus, notariis et comunis Ianue cancellariis, ad hec vocatis et rogatis.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 620-624.

Sulla vendita di parte del castello e dei borghi di Sassello

11 ottobre 1407

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone a un atto di vendita dell'11 ottobre 1407.

34

1407, ottobre 11, Genova

Jean Le Maingre, detto Boucicaut, governatore di Genova, approva la vendita della quinta parte del castello, dei borghi di Sassello e delle relative dipendenze effettuata da Branca Doria, figlio del fu Oddoardo, in favore di Domenico Doria, figlio del fu Oliverio.

Feudum quinte partis castri, burgorum et pertinenciarum Saxelli.

In nomine Domini amen. Illustris et magnificus dominus, dominus Iohannes Lemeingre, dictus Bouciquant, marescallus Francie, locumtenens regius et Ianuensium gubernator pro serenissimo et excellentissimo rege Francorum, domino Ianue, et venerandum consilium dominorum duodecim sapientum antianorum, in sufficienti et legiptimo numero congregatorum, in presentia dicti illustris domini .. gubernatoris et illorum de dicto consilio qui interfuerunt nomina sunt hec: Constantinus de Albertis, notarius, loco prioris, Anthonius de Flisco, Andreas Marruffus, Georgius Calvus, Oddoardus Cigalla, Cataneus Spinulla, Melchion de Bracellis et Iacobus de Castello de Fegino, audita requisicione coram eis exposita per nobilem virum Dominicum de Auria quondam Olliverii, exponentem se emisse et iusto emptionis titulo acquisivisse de Brancha de Auria quondam Oddoardi, olim participe pro quinta parte in castro, burgis, territorio, hominibus, pertinentiis et iurisdicionibus, mero et mixto imperio Saxelli, feudalis serenissimi regis Francorum, domini Ianue, et comunis Ianue, dictam quintam partem castri, burgorum et aliorum predictorum Saxelli, ut plenius patet ex forma publici instrumenti scripti in civitate Ianue manu Iohanis de Pineto, filii Christofori, notarii publici, die nona iullii proxime preteriti, que quidem empcio facta est et robur obtinere debet si et in quantum illi assenciant ipsi illustris dominus, dominus regius Ianuensium gubernator et consilium et de ipsorum beneplacito voluntatis processerit et non aliter, ut etiam plenius dixit apparere alio publico instrumento scripto manu dicti Iohanis de Pineto, notarii, dicta die VIIII iullii anni presentis, et propterea requirentem se per se, heredes et successores suos, investire de feudo dicte quinte partis dictorum castri, burgorum, iurium, iurisdicionum, hominum, territoriorum et meri et mixti imperii Saxelli, cum ipsi illustris dominus regius Ianuensium gubernator etc. et consilium iam consensserint et concesserint licentiam dicto Branche venditori vendendi et ipsi Dominico emptori emendi et de ipsorum voluntate sit quod vim et firmitatis robur optineat empcio supradicta, ipso Dominico promictente et iurante ut in rescripto manu Anthonii de Credentia, notarii et comunis Ianue cancellarii infrascripti, die heri, plenius continetur dictamque quintam partem omnium predictorum per ipsos illustrem dominum gubernatorem et consilium nomine regis et comunis ipsi Dominico in nobile, rectum et gentile feudum concedi et se paratum offerentem iurare fidelitatem et se constituere feudatarium pro dicta quinta parte Saxelli dictorum serenissimi domini .. regis Francorum, domini Ianue, et comunis Ianue et promictere, facere, actendere et observare omnia et singula ad que tenentur et obligati sunt condomini dicti loci Saxelli, tam vigore pactorum et conventionum factarum et factorum inter comune Ianue, ex una parte, et Enricum, Thebaldum, Iullianum et Oddoardum de Auria, fratres et filios et heredes quondam domini Casani de Auria, vel alium, nomine ipsorum, ex alio, de quibus constat publico instrumento scripto manu Badasalis Nicolai de Pineto, notarii, M°CCCLXV°, die Vª aprilis, quam vigore aliarum convencionum et pactorum factarum et factorum inter dictum illustrem dominum, dominum regium Ianuensium gubernatorem et comune Ianue, ex una parte, et dictum Brancham et certos alios de Auria, ex alia, de quibus constat alio publico instrumento scripto manu Masimi de Iudicibus, notarii et cancellarii, MCCCC°V°, die XXVII iullii, et reminiscentes prefati illustris dominus, dominus regius Ianuensium gubernator et consilium dictas venditori prefacto vendendi et emptori emendi licentias, ut continetur supra, plenius concessisse et dicte prefati Dominici requisicioni vise eis racionabili annuentes, dederunt et concesserunt, nomine et vice prefati serenissimi regis Francorum, domini Ianue, et comunis Ianue, dicto Dominico, presenti et grate suscipienti pro se, heredibus et successoribus suis, in nobile, rectum et gentile feudum dictam quintam partem castri, burgorum, hominum, iurium, territoriorum, iurisdicionum et meri et mixti imperii Saxelli et de dicto feudo dicte quinte partis ipsum Dominicum, reverenter flexis genibus recipientem, per anullum quem dictus illustris dominus .. gubernator digito eius imposuit et oris osculum legiptime investiverunt. Qui Dominicus, feudatarius predictus, in presencia dictorum illustris domini gubernatoris et consilii, facta et concessa sibi dicta investitura pro dicta quinta parte, tactis sacris scripturis, in manibus dicti illustris domini gubernatoris subiit et prestitit ipsis illustri domino gubernatori et consilio, recipientibus nomine et vice prefati serenissimi Francorum regis, domini Ianue, et comunis Ianue, fidelitatis debitum iuramentum secundum formam tradditam a iure in prestacione sacramenti fidelitatis suo domino per vassalum et secundum formam veteris et nove forme fidelitatis et pro dicta quinta parte predictorum pro qua constituens se feudatarium ut / supra promisit et solempniter convenit dictis illustri domino gubernatori et consilio, nomine regio ut supra et comunis Ianue stipulantibus et recipientibus, facere, actendere et observare omnia et singula ad que tenentur et obligati sunt condomini dicti loci Saxelli, tam vigore pactorum et convencionum factarum et factorum inter comune Ianue, ex una parte, et Enricum, Iullianum, Thebaldum et Oddoardum de Auria, fratres et filios et heredes condam domini Casani de Auria, vel alium, nomine ipsorum, ex alia, de quibus constat publico instrumento scripto manu Badasalis Nicolai de Pineto, notarii, MCCCLXV°, die Vª aprilis, quam vigore aliarum conventionum et pactorum factarum et factorum inter dictum illustrem dominum, dominum regium Ianuensium gubernatorem et comune Ianue, ex una parte, et dictum Brancham et certos alios de Auria, ex alia, de quibus constat alio publico instrumento scripto manu Masimi de Iudicibus, notarii et cancellarii, MCCCCV°, die XXVII iullii, et alia omnia ad que bonus et fidelis vassalus tenetur domino suo secundum formam veteris et nove forme fidelitatis. Et de predictis omnibus tam dicti illustris dominus .. regius Ianuensium gubernator et consilium quam dictus Dominicus voluerunt, mandaverunt et rogaverunt debere confici per me Anthonium de Credentia, notarium et comunis Ianue cancellarium infrascriptum, presens publicum instrumentum. Actum Ianue, in camera terracie, iuxta turrim regii palacii comunis Ianue, ubi ad presens consilia ut plurimum celebrantur, anno dominice nativitatis M°CCCC° septimo, indicione XVª secundum cursum Ianue, die XIª mensis octobris, presentibus testibus ad hec vocatis specialiter et rogatis Iulliano Panizario, Gotifredo de Belignano et Masimo de Iudicibus, notariis et dicti comunis Ianue cancellariis.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 171-174.

Sulla donazione di Livorno e Portopisano a Genova

2 agosto 1408

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, presenzia come testimone alla donazione di Livorno e Portopisano a Genova il 2 agosto 1408.

309

1408, agosto 2, Genova

Jean Le Meingre, detto Boucicaut, governatore di Genova, rinnova la donazione di Livorno e Portopisano al comune di Genova.

Donacio Liburni facta comuni Ianue per dominum Bouciquaut.

In nomine Domini amen. Illustris et magnificus dominus, dominus Iohannes Lemeingre, dictus Bouciquaut, marescallus Francie, locumtenens regius et Ianuensium gubernator pro serenissimo et excelentissimo principum domino Francorum rege, domino Ianue, agens proprio et privato nomine ipsius domini Iohannis, actendens magnificum dominum Gabrielem Mariam, natum quondam illustris et magnifici domini, domini Iohanis Galeaz Vicecomitis, olim ducis Mediolani, etc. ratifficasse, approbasse et solempniter confirmasse donacionem terre et seu loci Liburni, castrorum, fortiliciorum et seu tocius territorii, iurisdicionis, vicariatus, meri ac mixti imperii ipsius loci Liburni cum territorio Portus Pisani et quecunque conenta in instrumento dicte donacionis facte de predictis donatis ipsi illustri domino Iohanni Lemeingre, dicto Bouciquaut, scripto Liburni, manu publicorum notariorum, M°CCCCV°, die ultimo mensis augusti, ipsumque magnificum dominum Gabrielem Mariam pro habundanti cautella ad evitacionem cuiusque dubii defficentie alicuius solempnitatis de novo donasse, dedisse et traddidisse et titulo mere, pure et irrevocabilis donacionis inter vivos concesisse eidem illustri et magnifico domino Iohanni Lemeingre, dicto Bouciquaut, pro se et heredibus et successoribus suis ac habentibus et seu habituris causam ab eo dictam terram Liburni, iurisdicionem, vicariatum, merum et mixtum imperium et alia omnia supra ante donata, ut de dicta ratifficacione dicte prime donacionis et donacione de novo facta patet publico instrumento scripto manu notarii et cancellarii infrascripti, die heri et reminiscens ipse illustris et magnificus dominus Iohannes Lemeingre, dictus Bouciquaut quod dictam terram Liburni cum castello, fortiliciis, castris et territorio, vicariatu, districtu, iurisdicione, mero et mixto imperio ac territorio Portus Pisani et alia acquisita ipse dedit et libere donavit comuni Ianue, sub dominio tamen prefati serenissimi et excelentissimi domini, domini..regis Francorum, cui dictum comune est subdictum, sive notario publico ut publice persone officio publico recipienti pro eo, ut plenius constat alio publico instrumento composito et rogato per Iullianum Panizarium, notarium et cancellarium, anno proxime preterito, die XXVª augusti et cuius instrumenti tenor talis est:

In nomine Domini amen. Cum illustris et magnificus dominus, dominus Iohannes Lemeingre, dictus Bouciquaut, marescallus Francie, locumtenens regius et Ianuensium gubernator pro serenissimo et excellentissimo principum domino nostro Francorum rege, considerans quod etiam multorum optimorum civium Ianuensium certe oppinionis esse cognovit quanta rei publice Ianuen- (sis) provenirent comoda quantique favores si terra Liburni cum eius fortiliciis, portu et territorio et aliis infrascriptis in dictionem regiam et magnifici comunis Ianue pervenirent et quanta verissimilliter mala et inconvenientia atque dispendia dictum comune posset incurrere si qui infensi dicto comuni in locis ipsis et fortiliciis manus iniicerent eorumque dominio ipsa supponerent, operam talem dederit magna cum cura per quam ipse illustris dominus Iohannes proprio ipsius nomine locorum ipsorum dominium acquisivit ut inde posset ipsum dono traddere sub dominio regio dicto comuni Ianue et vellit eius propositum consumare primum ob reverentiam contemplacionemque ipsius serenissimi domini nostri regis cui admodum gratum esse cognoscit omne incrementum subdicte sibi dicte rei publice Ianuen(sis) ac deinde ob ingentem dillectionem qua idem illustris dominus Iohannes dictum comune complectitur nec minus ut caritatem qua se dicto comuni affectum multis argumentis variisque experimentis evidenter ostendit, privati oblictus comodi et saluti ac bono dicte rei publice, summo cum studio omnique mentis ardore nullis et inquam parcendo laboribus ex quo rex idem, dominus noster, Ianuensis regiminis sibi commisit habenas, in hac re propria non solum presentes, sed et posteri experimento forciori concernant, agens hec itaque suo proprio et privato nomine, idem illustris dominus Iohannes, tanquam verus dominus et possessor dicte terre Liburni et eius territorii, tenimenti, districtus, iurisdicionis, vicariatus, castrorum et fortiliciarum ac etiam Portus Pisani et eius territorii, iurisdicionis, vicariatus et fortiliciarum, non vi, non dollo nec metu vel fraude nec aliqua dolositate vel sagacitate inductus, sed sua propria, libera et spontanea voluntate, ex certa scientia et non per errorem iuris vel facti per se et suos heredes, titulo et causa donacionis inter vivos, iure proprio et in perpetuum dedit, traddidit, cessit, concessit ac donavit irrevocabiliter magnifico comuni Ianue supradicto, sub dominio tamen serenissimi domini nostri Francorum regis, cui dictum comune est subdictum, et ad cautellam michi, Iulliano Panizario, notario et dicti comunis Ianue cancellario, tanquam publice persone officio publico stipulanti et recipienti nomine et vice dicti serenissimi domini nostri regis et dicti comunis Ianue et omnium quorum interest vel intererit seu interesse posset quomodolibet in futurum, dictam terram Liburni cum castello, fortiliciis, castris ac toto territorio, tenimento et districtu, iurisdicione et vicariatu ac mero et mixto imperio eiusdem terre Liburni et dictum Portum / (c. 313 r.) Pisanum et territorium, tenimentum, iurisdicionem, vicariatum, merum et mixtum imperium et fortilicias omnes eiusdem Portus Pisani per ipsum illustrem dominum Iohannem ut premictitur acquisitis, exceptis dumtaxat turribus dicti Portus Pisani et earum pertinentiis, que sunt quatuor nominate ut infra, videlicet turris Sancti Nicolai, turris Magniana, turris Rubea et turris Palazeti, que quatuor turres cum dictis earum pertinentiis non includantur nec incluse esse intelligantur in presenti donacione, et omnia et singula iura et actiones quas idem illustris dominus Iohannes habet seu habere posset quomodolibet usque in presentem diem in dictis terra Liburni et Portu Pisano, cum castello, fortiliciis, territorio, tenimento, districtu, iurisdicione et vicariatu et mero et mixto imperio eorundem, dictis turribus quatuor et earum pertinentiis dumtaxat exceptis ut supra, tales quales habet et non aliter nec alio modo cum non intendat nec vellit ipse illustris dominus Iohannes plus iuris transferre nec aliter in dictum comune Ianue quam ipse habeat de presenti, ad habendum, tenendum, possidendum et quidquid dicto comuni Ianue cum auctoritate regia perpetuo placuerit faciendum, cum aggressibus et egressibus ipsorum et cuiusque eorum et cum omnibus et singulis iuribus, utilitatibus, adiacentiis, comoditatibus usibus seu requisicionibus dicte terre Liburni et Portus Pisani cum ipsorum castello, fortiliciis, castris et territoriis, districtu et iurisdicione, mero et mixto imperio ac vicariatu vel alicui eorum pertinentibus vel spectantibus quoquo modo, dictis turribus Portus Pisani cum earum pertinentiis ut premictitur exceptis, et que seu quas dicta iura habent et habere possent supra se, intra se, infra se, iuxta se, sub se et in se in integrum et eodem titulo et causa donacionis dedit, cessit, concessit ac donavit dicto comuni Ianue, sub dicto tamen dominio regio, et michi notario infrascripto, ut supra stipulanti et recipienti, omne ius omnemque actionem, peticionem realem et personalem, utilem et dirrectam, tacitam et expressam, civilem et pretoriam, generalem et specialem ac universalem, puram seu mixtam et omnem aliam quod et quam dictus illustris dominus Iohannes, donator predictus, habet et habere posset in dictis rebus, bonis et iuribus adversus quascunque personas, collegium et universitatem, nomine et occ(asione) ipsius, ponens dictum comune Ianue, donatarium predictum, et me iam dictum notarium et cancellarium ut supra recipientem et stipulantem, sub dicto tamen dominio regio ex nunc in locum ipsius donantis ipsum comune et me dictum notarium, dictis nominibus, ut in rem suam procuratorem constituens, ita ut amodo dictum comune Ianue cum dicta auctoritate dicti serenissimi domini nostri regis vel eius locumtenentis, nomine regio et ipsius comunis proprio, utiliter et dirrecte possit agere, petere, causari, excipere et finire, reffutare, experiri et se tueri, confiteri, negare et omnia et singula in iudicio et extra facere, gerere et exercere que quilibet verus dominus de re sua propria facere, gerere et exercere posset et que ipse donans facere et exercere potest. Quam possessionem accipiendi, intrandi et retinendi sua propria auctoritate eidem comuni ac michi, ut supra recipienti, sub dominio tamen regio licentiam omnimodam contulit atque dedit, quam precario nomine regio et dicti comunis constituit possidere donec dictorum bonorum rerum et actionum possessionem et tenutam acceperit, dicto nomine regio et suo, corporalem et promisit dictus illustris dominus Iohannes, donans cc, michi dicto notario et cancellario, stipulanti et recipienti ut supra, quod per ipsum donantem de dictis rebus, bonis, iuribus et actionibus supra donatis nemini alii in totum nec in partem ius est datum, cessum vel concessum quod huic contractui nocere vel obesse possit. Hoc expresse acto et convento per solempnem stipulacionem et pactum stipulac(ionis) valatum ante presentem contractum, in ipso et post ipsum, cum aliter et alio modo presens donacio facta non esset nec fieret, quod dictum comune Ianue per se ipsum seu alios nomine ipsius actendet, servabit, adimplebit et observabit active et passive omnia et singula pacta et convenciones factas inter ipsum illustrem dominum Iohannem, nomine seu nominibus contentis in instrumento exinde confecto, ex una parte, et magnificum comune Florentie sive eius syndicos et procuratores, ex altera, de quibus apparet publico instrumento scripto manu ser Petri Angelli Cionis, notarii Florentini, et Lazari de Maneschalchis, notarii Ianuensis, anno de M°CCCC°V°, die XXVIII mensis augusti 1, et hoc quoad dictas res, bona, iura et actiones donatas actinet et non ultra, ita quod de dictis rebus, bonis, iuribus et actionibus donatis et quoad ipsas actinet dictum comune Ianue sub dicto dominio regio faciet et implebit omne id et totum quod et quantum dictus illustris dominus Iohannes facere et adimplere tenetur et debet dicto comuni Florentie et dictum comune Ianue recipiet et recipere possit in futurum a dicto comuni Florentie omne id et totum quod et quantum dictum comune Florentie tenetur seu tenebatur et debebat ante presentem contractum dicto illustri domino Iohanni et teneretur in futurum si presens donacio facta non esset vigore, causa et occasione dictarum rerum, bonorum, iurium et actionum donatarum ac translatarum ut supra sub dominio regio in dictum comune Ianue tam pro custodia dicte terre et fortiliciarum quam alia quacunque racione, occasione vel causa. Que pacta et convenciones habeantur pro expressis in presenti contractu ex nunc prout et sicut de verbo ad verbum quantum ad dicta donata continetur in dicto instrumento ad quod dictus donans se reffert in omnibus et per omnia. Acto etiam expresse in presenti contractu quod dictum comune Ianue teneatur et debeat quascunque franchixias, inmunitates et exempciones per ipsum donantem concessas comunitati et universitati Liburni et Portus Pisani seu castrorum et vicariatus eorundem vel singularibus personis dictorum locorum vel alterius eorum ac etiam donaciones quascunque factas per ipsum dominum donantem quibuscunque privatis personis de aliquibus domibus sive possessionibus situatis in dicta terra Liburni vel eius castris, territorio et vicariatu ante presentem contractum actendere et plenissime observare et in nullo contrafacere vel venire, ymo ipsas omnes ratifficabit et approbabit. Quam quidem donacionem, cessionem et omnia et singula suprascripta fecit dictus illustris dominus Iohannes dicto comuni Ianue, sub dicto tamen regio dominio, causa et occasione supra in presenti contractu contentis, renuncians dictus donans excepcioni dicte donacionis, cessionis et concessionis non facte, rei non sic geste, non celebrati contractus et non factorum et non promissorum omnium et singulorum suprascriptorum et infrascriptorum, exceptioni dolli mali, vi, metus, in factum actioni, condicioni, indebiti ob causam, sine causa vel ob iniustam causam, beneficio restitucionis in integrum et omni alii legum et iuris auxilio, consuetudini et capitulo, et promisit michi, dicto notario et cancellario infrascripto ut supra recipienti, quod non opponet nec opponi faciet contra predicta de iure vel de facto. Que omnia et singula supra et infra scripta promisit dictus dominus donans michi dicto notario et cancellario, presenti et stipulanti ac recipienti nominibus supradictis, perpetuo rata, grata et firma habere, tenere, facere et observare et in nullo contrafacere vel venire per se vel alium seu alios aliquo modo, ingenio, racione, occasione vel causa, agendo vel excipiendo, de iure vel de facto, sub ypotheca et obligacione omnium bonorum suorum presentium et futurorum. Actum Ianue, in palacio comunis, in camera parva superiori cubiculari dicti illustris domini..regii gubernatoris Ianuensium, anno dominice nativitatis M°CCCC°VII°, indicione XIIIIª secundum cursum Ianue, die XXVª augusti, hora terciarum, presentibus testibus Luciano Spinulla et Batista Lomelino quondam Neapolioni, civibus Ianue, et Michaele Clementis Francigena, secretario dicti illustris domini regii gubernatoris ad hec vocatis et rogatis.

Et volens prefatus illustris et magnificus dominus, dominus Iohannes Lemeingre, dictus Bouciquaut, proprius, dicto comuni, sub dominio tamen regio ut supra, de dicta donatione sibi per eum facta uberius fore cautum ex iure sibi vigore dicte ratifficacionis et nove donacionis ut supra sibi facte et omni iure, via, modo et forma quibus melius et validius potuit et potest sponte, libere ex certa scientia, nullo ductus errore iuris vel facti ratifficavit, approbavit et confirmavit et ratifficat, approbat et confirmat dictam donacionem et omnia et singula in dicto supra inserto instrumento contenta / (c. 313 v.) et ad cautellam de novo, non vi, non dollo aut metu, sed propria libera et spontanea voluntate, per se et heredes et successores titulo et ex causa mere, pure et libere donacionis inter vivos iure proprio et in perpetuum dedit, donavit, traddidit, cessit et concessit irrevocabiliter dicto comuni Ianue, sub dominio tamen iam dicti serenissimi regis Francorum, cui dictum comune est subdictum, et venerando consilio dicti comunis ac Conrado Mazurro, notario, syndico et syndicario nomine comunis prefati, dictum comune representantibus, et ad cautellam michi Anthonio de Credentia, notario et cancellario infrascripto, tanquam publice persone officio publico stipulantibus et recipientibus nomine et vice dicti dominii regii Francorum et comunis Ianue et omnium et singulorum quorum interest, intererit vel interesse poterit, dictam terram Liburni cum castello, fortiliciis, castris ac toto territorio, tenimento, iurisdicione, districtu et vicariatu ac mero et mixto imperio eiusdem terre Liburni et dictum Portum Pisanum, territorium, iurisdicionem, vicariatum, merum et mixtum imperium et alia omnia et singula vigore dicti instrumenti preinserti antea donata, salvis tamen in dicto instrumento exceptatis, ac etiam omnia et singula iura, raciones et actiones quas idem illustris dominus Iohannes Lemeingre, dictus Bouciquaut, habet seu habere posset quomodolibet usque in presentem diem, tam vigore et ex forma dicte prime quam huius secunde donacionis sibi de novo facte per dictum magnificum dominum Gabrielem Mariam, salvis predictis et in omnibus et per omnia secundum quod in dicto instrumento dicte donacionis alias facte per ipsum illustrem dominum Iohannem dicto comuni Ianue, sub dominio regio ut premictitur, plenius continetur et eodem titulo et causa donacionis dedit, cessit, concessit et donavit dicto comuni Ianue sub dicto tamen dominio regio et michi, iam dicto notario infrascripto, ut supra stipulanti et recipienti, omne ius omnemque peticionem, actionem realem et personalem, utilem et dirrectam, tacitam et expressam, civilem et pretoriam, generalem et specialem ac universalem, puram seu mixtam et omnem aliam quod et quam dictus illustris dominus Iohannes, donator, habet et seu habere posset in dictis rebus, bonis et iuribus donatis ut supra adversus quascunque personas, collegium et seu universitatem, nomine et occasione ipsius, ut in dicto alio instrumento donacionis seriosius continetur, ponens ipsum comune Ianue, donatarium supradictum, et me iam dictum notarium et cancellarium infrascriptum, ut supra recipientem et stipulantem, sub dicto tamen dominio regio in locum ipsius donantis ipsum comune et me dictum notarium ut supra ut in rem suam procuratorem constituens et in omnibus et per omnia ut in sepedicto dicte alterius donacionis facte instrumento continetur et cum obligacionibus et pactis per dictum comune servari spectantibus et debitis ut in illo alio instrumento seriosius continetur. Quam quidem donacionis ratifficacionem et confirmacionem ac de novo donacionem supradictam et omnia et singula suprascripta dictus illustris dominus donans promisit ratas, gratas et firmas et rata, grata et firma habere perpetuo et tenere et contra in aliquo non facere vel venire per se vel alium, aliqua racione, causa, modo, iure vel ingenio, agendo vel excipiendo, de iure vel de facto, sub ypotheca et obligacione omnium bonorum suorum presentium et futurorum, renuncians dictus illustris dominus donans in predictis omnibus excepcioni dicte ratificacionis et de novo donacionis ac iurium cessionis ut supra non factarum, rei sic ut supra et infra non geste vel non sic aut aliter se habentis, dolli mali, vi, metus, in factum actioni, condicioni sine causa, indebiti ob causam vel ex iniusta causa et omni alii iuri et legum auxilio ac cuicunque consuetudini et capitulo, promictens etiam ut supra quod contra predicta non opponet vel opponi faciet aut consenciet de iure vel de facto etiam si de iure posset. Insuper tam prefatus illustris dominus..donans quam dicti domini antiani et syndicus, nomine dicti comunis, requisiverunt et pecierunt ab egregio strenuoque milite, domino Giliberto, domino de Fayeta, potestate civitatis Ianue et districtus, ut dicte presenti donacioni suam et comunis Ianue interponat pariter et decretum presentemque contractum mandet insinuari debere per Anthonium de Lazarino, notarium publicum, in actis curie ipsius domini..potestatis. Qui quidem spectabilis et egregius miles dominus Gilibertus Fayete, dominus potestas civitatis Ianue et districtus, pro tribunali sedens in loco infrascripto, quem sibi pro ydoneo, iuridico et compectenti ellegit et appellavit, causa plene cognita, suam et comunis Ianue auctoritatem interposuit pariter et decretum, mandans, pronuncians, statuens et decernens predictam donacionem et omnia et singula supradicta valere et tenere roburque et vim firmitatis optinere ipsamque infringi, violari vel anullari non posse aliqua occasione, racione vel causa de iure vel de facto ipsamque insinuari apud acta et mandavit et iussit dicto Anthonio de Lazarino, notario publico curie sue, presenti, audienti et intelligenti ac recipienti, quod dictum suprascriptum presens instrumentum debeat insinuare et in actis curie transcribere. Nomina antianorum qui tunc dicto consilio interfuerunt sunt hec: Iohanes de Frevante, prior, d(ominus) Batista Cigala, legum doctor, Andalo de Grimaldis, Iacobus Salvaygus, Raffael de Mari de Arenzano, Dominicus de Pagana, notarius, Petrus Gambonus, Iullianus Marocellus et Karolus Lercarius. Acta sunt predicta Ianue, in camera terracie iuxta turrim palacii comunis, ubi ad presens consilia ut plurimum celebrantur, anno dominice nativitatis M°CCCC°VIII°, indicione XVª secundum cursum Ianue, die iovis secunda mensis augusti, in terciis, presentibus testibus vocatis specialiter et rogatis eximio legum doctore, d(omino) Amico de Moshosis de Rippatransonis, vicario dicti illustris domini gubernatoris, Aldebrando de Corvaria, Iulliano Panizario, Masimo de Iudicibus, Iohanne de Valebella et Gotifredo de Belignano, notariis et dicti comunis Ianue cancellariis, ac Iohane Fressati, secretario dicti illustris domini gubernatoris.

(S.T.) Ego Anthonius de Credentia quondam Conradi, publicus imperiali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui, imbreviavi et scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 387-395.

Sulla contestazione da parte dei Doria sul possesso del comune di Ameglia

26/27 agosto 1416

Massimo de Iudicibus, notaio e cancelliere del comune di Genova, è citato in una serie di atti relativi a un contenzioso sul possesso del comune di Ameglia del 26 e 27 agosto 1416.

311

1416, agosto 26 e 27, Genova

Verbale di presentazione innanzi a Tommaso Campofregoso, doge di Genova, e al Consiglio degli anziani di un parere del Collegio dei giudici di Genova in merito al possesso di Ameglia da parte del Comune, contestato dai Doria.

Sententia de castro Aymelie.

[…] de Campofregoso, Ianuensium duci et populi defensori vestrisque venerandis consilio dominorum antianorum et officio provisionis civitatis Ianue per venerandum collegium dominorum iudicum civitatis Ianue, commissariorum et delegatorum etc. super introclusis.

MCCCCXVI°, die XXVIª augusti.

Deposita et presentata fuit presens relatio in presentia illustris domini ducis et consilii per Lombardum de Sancto Stefano, notarium et scribam in hac parte ven(erandi) collegii predicti. Qui illustris dominus dux et consilium, visa dicta rellatione clausa et sigillata ut supra, commisserunt fieri preceptum tenoris infrascripti, instante et requirente Antonio de Credentia, cancellario, sindico comunis.

Ea die.

Parte illustris et magnifici domini, domini ducis Ianuensium etc. et consilii antianorum mandatur vobis Conrado de Auria sive Petro de Auria, filio et procuratori eiusdem Barnabovi de Auria, curatori bonorum et hereditatis iacentis quondam domini Nicolai Antonii de Auria, militis, sive Iohani de Auria quondam Iacobi et Cesari de Auria, actoribus dicti curatoris, et dictis Iohani et Cesari eorum propriis et privatis nominibus, Antonio de Auria quondam Filippi et Iacobo, Asano et Georgio de Auria, representantibus albergum nobilium de Auria, quatenus cras, in terciis, compareant coram prefatis illustri domino duce et consilio ad videndum aperiri et publicari relationem predictam et super ea sententiam ferri per eosdem illustrem dominum ducem et consilium, aliter etc. et hoc ad instanciam dicti Antonii de Credentia, dicto sindicario nomine comunis Ianue.

Die XXVIIª augusti.

Iohanes de Auria, nuncius publicus de targetis, retulit se mandato dictorum illustris domini ducis et consilii exemplum suprascripti mandati personaliter presentasse dictis Petro, Iohani, Cesari, dictis nominibus, ac dictis tribus representantibus albergum nobilium de Auria superius nominatis et eis et cuilibet eorum personaliter precepisse in omnibus et per omnia prout in dicto mandato continetur.

Ea die, ante apertionem dicte relacionis.

Comparuerunt dicti Iacobus, Asanus et Georgius, representantes albergum suum de Auria, nomine ipsorum et dicti sui albergi, pro interesse eorum, dictis nominibus, coram prefactis illustri domino duce et consilio in camera solita consilii occasione precepti eis facti et relationis supradicte, dicentes quod tenor dicte relationis est satis notus et quod dictum collegium ultra et propter commisionem sibi factam videtur referre et consulere. Quare denunciant et proptestantur quod prefacti illustris dominus dux et consilium non velint sequi dictam relacionem maxime in his in quibus non habuerunt potestatem.

In nomine Domini amen. Vobis illustri et excelso domino, domino Thome de Campofregoso, Ianuensium duci et populi defensori, vestrisque venerandis consilio dominorum antianorum ac officio provisionis civitatis Ianue nos collegium iudicum civitatis Ianue in quo interfuerunt infrascripti, videlicet dominus Ianotus Squarsaficus, rector prefacti collegii, dominus Manfredus de Nigro, dominus Raymondinus de Flisco, dominus Bartolomeus de Bosco, dominus Leonardus Cataneus, dominus Stefanus Cataneus, dominus Baptista de Iacopo, dominus Nicolaus Pinellus, dominus Franciscus de Ritiliario, dominus Thomas de Vivaldis, dominus Damianus Pillavicinus, dominus Nicolaus Spinula, dominus Barnabas de Goano, dominus Baptista Cigalla, dominus Petrus Honestus et dominus Andreas Bartolomeus Imperialis, absentibus ex causa legitima dominis Iohanne Salvaigo et Albertino de Goasconibus, quorum vota tamen habuimus, commissarii et delegati causarum et questionum vertentium inter comune Ianue, ex una parte, et nobiles de Auria, ex altera, mediante rescripto tenoris infrascripti:

MCCCCXVI°, die XVª ianuarii. Illustris et magnificus dominus, dominus dux Ianuensium etc., consilium antianorum et officium provisionis civitatis Ianue in legitimo numero congregata, audita requisicione coram eis verbo facta per nobiles de Auria de cognitione loci et castri Aymelie pro qua de MCCCCXIIII de mense decembris versus magnificum dominum Georgium Adurnum, tunc ducem, consilium antianorum et officium provisionis per nobilem virum Antonium de Auria quondam Filippi facta fuit promissio contenta in quadam publica scriptura extracta de actis publicis cancellarie ducalis comunis Ianue, signata manu Benedicti de Andoria, notarii, exibita coram prefactis illustri domino duce, consilio et officio provisionis per dictos nobiles de Auria etc. omni iure, via, modo et forma quibus melius et validius potuerunt et possunt dictam causam commisserunt et committunt egregio collegio iudicum et sapientum Ianue, quod collegium, visis et auditis sapientibus comunis et Antonio de Credentia, cancellario, sindico comunis ad predicta electo, nec non iuribus dictorum nobilium de Auria et allegationibus eorum etc., una cum dictis sapientibus comunis qui sint et esse intelligantur et debeant cum dicto collegio ad porrigendum iudicium eorum in dicta causa simul et semel cognoscant, declarent et referant de iuribus dicti loci et seu castri tam in causa possesorii quam petitorii secundum formam dicte deliberacionis et decreti. M(atheus) de Bargalio.

Visis igitur dicta commissione et presentacione ipsius coram nobis facta, visa commissione facta per dictum collegium dicto domino rectori, hoc anno, die XXIIII ianuarii, visa quadam peticione deposita per Conradum de Auria quondam domini Petri, hoc anno, die XXIIIIª februarii in actis notarii infrascripti tenoris subsequentis:

Conradus de Auria quondam domini Petri, constitutus in iure et in presentia venerabilis collegii iudicum civitatis Ianue et coram ipso collegio, habens noticiam de quadam commissione hoc anno, die XVª ianuarii facta per illustrem dominum, dominum ducem Ianuensium etc., consilium antianorum et officium provisionis eidem collegio / (c. 316 r.) iuxta formam publice scripture scripte et recepte manu Mathei de Bargalio, notarii et cancellarii, etiam dictis millesimo et die, dicit et exponit quod ipse Conradus de Auria pretendit habere et habet ius bonum et efficax in castro, loco et pertinenciis ac iurisdicione Aymelie et in effectu est ille cuius contemplacione fuit per tres dominos gubernatores nobilium dominorum de Auria assidue supplicatum magnifico domino Georgio Adurno, tunc duci Ianuensium, et consilio antianorum et tandem ad assiduas querelas dictorum dominorum de Auria fuit facta deliberacio MCCCCXIIII, die XIIIª decembris, scripta manu Benedicti de Andoria, notarii et cancellarii, et ad quam deliberationis formam se refert, nova deliberacio facta fuit per illustrem dominum ducem, consilium antianorum et officium provisionis, scripta ut supra manu dicti Mathei de Bargalio. Dicit insuper dictus Conradus quod ipsum comune Ianue nullum ius habet petitorii nec possessorii in dictis castro, loco et pertinenciis Aymelie, quin ymo dictos castrum, locum et pertinencias Aymelie dicit spectare et pertinere ad ipsum Conradum et illa iura que quondam dominus Nicolaus Antonius de Auria habebat in dictis castro, loco et pertinenciis Aymelie et que et qualia sint declarabitur in processu plene et in solidum spectare et pertinere ad ipsum Conradum et maxime causa et occasione cuiusdam dationis in solutum facte et date dicto Conrado per tunc vicarium domini potestatis Ianue, MCCCCVI, die***script(e) manu Iacobi de Camulio, notarii, et causa et occasione omnium inde secutorum, de quibus constat in actis Iohanis de Revellino, notarii et scribe curie dicti domini vicarii domini potestatis Ianue sale inferioris, et maxime dicti domini vicarii script(e) manu dicti Iohanis de Revellino, MCCCCX, die XXVª augusti, ex quibus constat quomodo dictus Conradus fuit missus mandato dicti domini vicarii in possessione et tenuta dictorum castri, loci et pertinenciarum, ut latius constat in dictis scripturis et mandato dicti domini vicarii. Item dicit et exponit dictus Conradus quod ipse fuit in possessione et quasi dictorum castri, loci et iurisdicionis ac pertinenciarum Aymelie et titulo et bona fide tenuit et possedit dictum castrum, locum et pertinencias cum mero et mixto imperio et gladii potestate circa annos quatuor continue in pace et sine molestia alicuius et de posessione et tenuta constat publicis documentis coram vobis dominis exibitis et presentatis et quousque dictus Conradus de facto et sine aliqua iusta causa vel rationabili per homines dicti loci et contra eorum propriam fidelitatem captus et finaliter privatus possessione et tenuta dictorum castri, loci et pertinenciarum et qui quidem homines addendo mala malis castrum et locum cum pertinenciis postea dederunt et tradiderunt magnifico domino Georgio Adurno, tunc duci Ianuensium, et consilio antianorum vel deputatis per prefactum dominum Georgium et consilium sub certis pactis, nullis et iniustis et ex quibus expresse comprehenditur quod dicti tunc presidentes, scientes, successerunt in violentam et viciosam possessionem et tenutam dictorum castri, loci et pertinenciarum, quod etiam ita manifestum et notorium fuit quod non potest aliqua tergiversacione cellari ex quibus dicit quod et si aliquo tempore comune Ianue aliquod ius in dictis castro, loco et pertinenciis habuisset, quod omnino negatur, illud tale ius etiam de iure perdidisset ex predictis seu occasione predictorum et quesitum esset dicto Conrado de iure. Idcirco petit et requirit dictus Conradus per vos dominos iudices collegii et per vestrum collegium cognosci et declarari ac referri prefactis illustri domino duci, consilio antianorum et officio provisionis in causa primo possessorii dictum Conradum restituendum esse tanquam spoliatum in posessione et tenuta dictorum castri, loci et pertinenciarum Aymelie, videlicet in omnibus et per omnia prout erat tempore quo fuit spoliatus et privatus possessione et tenuta dictorum castri, loci et pertinenciarum et mandari Antonio de Auria quondam Philippi, penes quem est depositum dictum locum et castrum, quatenus dictum castrum et locum cum pertinenciis suis et omnibus iuribus suis restituat dicto Conrado. Item petit dictus Conradus per vos dominos iudices et ipsum collegium, declarari et referri prefactis dominis presidentibus comune Ianue nullum ius habere possessorii nec petitorii in dictis castro, loco et pertinenciis Aymelie, quin ymo in dictis castro, loco et pertinenciis dictum Conradum habere illa iura que habebat dictus quondam dominus Nicolaus Antonius de Auria et ipsum quondam dominum Nicolaum Antonium habuisse in dictis castro, loco et pertinenciis ius pignoris, de quo iure constat publico instrumento scripto manu***, ultra dictum Conradum ut supra habere iura que ex narratis supra eidem competunt et que ex scripturis infrascriptis dicto Conrado competere declarabitur et predicta dicit, petit et requirit omni iure, via, modo et forma quibus melius potest, salvo iure etc.

MCCCCXVI°, die lune XXIIIIª februarii, in terciis deposita in iure et in presentia egregii legum doctoris domini Ianoti Squarsafici, rectoris prefacti venerandi collegii et tanquam commissarii dicti collegii per dictum Conradum de Auria, ipso existente in eius domini Ianoti studio.

Visis preceptis factis ad instanciam dicti Conradi Antonio de Credentia, sindico comunis Ianue, visa responsione dicte peticioni per dictum Antonium dicto nomine facta, hoc anno, die XXVIª februarii, visa replicacione facta per dictum Conradum die ultima februarii, visis exibicionibus factis per dictum Conradum sub die ultima februarii et primo quodam publico instrumento pignoris dicti loci Aymelie scripto manu Ubaldeti de Arcula, notarii, MCCCXII, die IIª decembris, et extracto manu Clementis quondam Raffaelis de Arcula, notarii; item alio instrumento comodat(i) fact(i) de dicto loco et castro comuni Ianue scripto manu Antonii de Capale, notarii, MCCCLVI, die XVIIª septembris; item alio instrumento cuiusdam sententie late per dominum Guillelmum, marchionem Pillavicinum, capitaneum et tunc locumtenentem in civitate Ianue reverendissimi domini archiepiscopi Ianuensis, et suum consilium antianorum ad relacionem dominorum Mutinensis de Stefanis de Mutina, tunc vicarii dicti domini capitanei, et Georgii de Nigro, MCCCLIII, die Xª decembris; item quodam alio instrumento sententie late per dominum Simonem Bucanigram, tunc ducem Ianue, et consilium antianorum ad consilium venerandi collegii dominorum iudicum civitatis Ianue, scripto manu Raffaelis de Goasco, notarii et cancellarii, MCCCLXIII, die XXIIIª februarii; item duabus supplicacionibus porrectis per Magistrum de Sancto Romullo, procuratorem dominarum sororum dicti Nicolai Antonii, cum rescripto inde secuto et scripto uno manu Conradi Mazuri, notarii et cancellarii, MCCCLXXXVIIII, die XXVIª ianuarii, alio scripto manu Masimi de Iudicibus, notarii et cancellarii, eodem anno, die VIª februarii; item alio instrumento dationis in solutum facte de dictis castro, loco et pertinenciis Aymelie per tunc dominum vicarium domini potestatis Ianue dicto Conrado pro libris mille ianuinorum, scripto manu Iacobi de Camulio, / (c. 316v.) notarii, MCCCCVI, die XXIIIª marcii; item instrumento cure Iohanis ex dominis de Lagneto, scripto manu Christofori de Revellino, notarii, MCCCCII, die XXVIIª maii; item instrumento alterius sententie late per dominum marchionem Montisferrati, tunc capitanei Ianuen(sium), et suum consilium ad relacionem dominorum Antonii Sansoni, tunc vicarii etc., Baptiste de Iacopo et Baptiste Cigalle, tunc sapientum comunis, scripto manu Anthonii de Credentia, notarii et cancellarii, MCCCCX, die XXIIIª iunii; item quadam littera prefacti domini marchionis et consilii qua mediante Odericus de Blaxia, tanquam procurator dicti Conradi, fuit positus in possessione dicti castri, scripta manu dicti Anthonii de Credentia, dicto anno, die XXIª iulii; item instrumento procure dicti Oderici scripto manu Lodisii Christofori de Pineto, notarii, MCCCCX, die XXIIIIª iulii; item instrumento scripto manu Leonardi condam Iuliani de Arcula, notarii, MCCCCX, die XVIIIª augusti, per quod patet dictum Odericum fuisse positum in possessionem dicti loci; item instrumento scripto manu Iohanis de Revellino, notarii, MCCCCX, die ultima iulii, per quod apparet fuisse mandatum per dominum tunc iudicem et accessorem domini potestatis Ianue quod dictus Conradus deberet reponi in possessionem et tenutam dictorum castri, loci et pertinenciarum in execucione dicte dationis in solutum; item instrumento scripto manu Pauli de Spedia, notarii, MCCCCX, die ultima augusti, per quod constat quod dictus Conradus fuit repositus in possessionem dicti loci et pertinenciarum mandato dicti domini iudicis; item alio instrumento scripto manu Paulini de Spedia, MCCCCXIII, die prima iunii, per quod constat de iuramento et homagio fidelitatis facte dicto Conrado; item quadam deliberacione facta per magnificum dominum Georgium Adurnum, tunc ducem, et consilium ancianorum, scripta manu Benedicti de Andoria, notarii et cancellarii, MCCCCXIIII, die XIIIª decembris; item quadam deliberacione facta per dominum tunc ducem et consilium, scripta manu dicti Benedicti, MCCCCXVI°, die XIª ianuarii, continente quod deberet fieri et sic facta fuit deposicio dicti castri in Antonium de Auria, visis eciam exibicionibus factis per dictum Antonium, dicto nomine, hoc anno, die VIª marcii, cum quibusdam interrogacionibus et responsionibus factis sub eis per dictum Conradum, et primo quadam sententia per dominos Nicolaum de Castello et Inghetum Bonum, tunc officiales pro comuni Ianue electos et deputatos super iuribus et publicis comunis Ianue recuperandis scripta manu Conradi de Credentia, notarii et cancellarii, MCCCXXXXVI, die XXVIIIIª augusti, per quam sententiam fuit declaratum loca Barbazani et Portizoni, vilas, homines, iura, iurisdiciones, dominia, merum et mixtum imperium eorundem locorum et cuiuslibet eorum esse comunis Ianue et ad ipsum comune pertinere; item alia sententia lata per dictos dominos MCCCXXXXVII, die VIIIª, februarii, cum processu et testibus tunc receptis sub audientia dictorum dominorum officialium, per quam sententiam fuit declaratum dictum castrum Aymelie esse comunis Ianue et ad ipsum comune spectare et pertinere; item duobus publicis instrumentis fidelitatis facte per homines Aymelie, Portuzoni et Barbazani comuni Ianue sive sindico dicti comunis, scriptis manu Nicolai de Merexi de Rapalo, notarii, MCCC°XXXXVII, die XXIIª februarii; item exemplo cuiusdam decreti facti per dictum tunc dominum ducem et consilium antianorum occasione dicti castri et loci Aymelie, scripto manu Conradi de Credentia, MCCCXXXXVI, die***augusti, sub quo decreto continetur quedam proptestacio facta per dictos dominos Nicolaum de Castello et socium officiales Thome de Auria et Babilano Lomelino, actoribus seu tutoribus heredum quondam domini Galeoti de Auria, script(o) manu dicti Conradi, dicto anno, die XXIª augusti; item quodam compromisso facto inter comune Ianue, ex una parte, et dominum Nicolaum de Flisco, comitem Lavanie, ex alia, super vendicione fienda per dictum dominum Nicolaum dicto comuni de diversis castris, terris et locis etc. scripto manu Benedicti de Fontanegio, notarii, MCCLXXVI, die XIIIIª novembris; item quadam sententia lata inter dictas partes vigore dicti compromissi scripta manu dicti Benedicti de Fontanegio, MCCLXXVI, die XXIIIIª novembris; item quodam instrumento vendicionis facte per dictum dominum Nicolaum in observacione dicte sententie dicto comuni de castris, locis et terris contentis in dicta sententia inter que est nominata villa Aymelie, scripto manu Benedicti de Fontanegio, notarii, MCCLXXVI, die XXIIIIª novembris; item quodam instrumento convencionis facte per homines universitatis Balbazani cum comuni Ianue, scripto manu Bonvecini Lavagna; item instrumento solucionis et quitacionis precii locorum, terrarum et villarum et aliorum contentorum in dicta vendicione per dictum dominum Nicolaum de Flisco comuni Ianue scripto manu Lafranci de Valario, MCCLXXVIIII, die***3; item quodam privilegio serenissimi domini Frederici, Romanorum imperatoris, composito per Uldaricem cancellarium; item alia sententia lata per Albertum, marchionem de Incisa, et socios inter comune Ianue, ex una parte, et quosdam marchiones de Malaspina, ex altera, MCLXXIIII, die XVª marcii, scripta manu Lantelmi, notarii, item visa quadam scriptura deposita per dictum Antonium, dicto nomine, MCCCCXVI, die XXª marcii, cuius tenor talis est:

Dictus Antonius, dicto sindicario nomine, constitutus in iure et in presentia egregii et venerandi collegii occasione questionis etc. et inter alia subicitur in dicta scriptura ut infra, subdens dicto nomine quod per dictum Antonium, dicto nomine, quod per exibita per dictum Antonium, dicto nomine, constat de veris titulis dicti comunis in dicto loco et de dominio et proprietate dicti comunis tam per titulos et proprietates, de quibus apparet per exibita per dictum Antonium, dicto nomine, quam etiam ex longa et antiquissima possessione quam habuit dictum comune in dicto loco Aymelie, ex quibus titulis et possessione cum bona fide dictum comune nedum ex possessione decem vel viginti annorum, sed ex longissima possessione tanti temporis, quod in contrarium memoria non existit, prescripsiset dictum locum pleno iure etiam si a principio non fuisset in eum translactum dominium et maxime contra ypotecham quam pretendit dictus Conradus in dicto castro in persona quondam Nicolai Antonii de Auria tanquam successoris et ex descendentibus quondam Barnabovis de Auria, cui asseritur alias fuisse dictum castrum tradditum pignori pro florenis mille auri. Item dicit et exponit quod originalis causa proprietatis quam pretendit dictus Conradus in dicto castro Aymelie est ex persona dicti quondam Nicolai Antonii tanquam ex assertis descendentibus dicti quondam domini B(a)rnabovis, cui quidem domino Barnabovi asseritur alias fuisse tradditum ex causa pignoris flor(enorum) mille, vigore asserti instrumenti, ex quo instrumento fuit actum et ita a iure disponitur quod dictus Barnabos dictum castrum et locum tenere debet ex causa dicti pignoris quousque dicto Barnabovi satisfactum esset de fructibus, introytibus et redditibus dicti castri et terrarum ipsius de dictis florenis mille et expensis fiendis pro custodia dicti castri. Qui dominus Barnabos et ipsorum descendentes perceperunt et habuerunt tot fructus, proventus et redditus ex dictis locis qui sufficerunt / (c. 317 r.) ad solucionem dictorum florenorum mille, deductis expensis custodie dicti loci et multe plures, unde etiam si dicto Conrado compet(eret) ius habendi ex persona dicti quondam Nicolai Antonii, quod tamen non conceditur, nullum aliud ius sibi compet(eret) quam ypotece vel pignoraticie in quantum non esset sibi solutum, deductis fructibus ut supra et sic dicto comuni solvente dictos florenos mille vel illam partem ex eis quam restarent recipere heredes dicti quondam domini Barnabovis si quid recipere restant, quod non credit, deductis fructibus et redditibus predictis, nullum ius competeret dicto Conrado in dicto loco Aymelie et per consequens apparet dicto Conrado nullum ius competere in dicto loco etiam ex iuribus et instrumentis per eum exibitis, maxime nulla precedente condemnacione contra principalem de dictis florenis mille nec facta executione et quod si quod ius competeret, dictum comune haberet ius redimendi dictum locum, ipso solvente dictos florenos mille vel illam partem ex eis que restaret debitor, deductis et computatis fructibus et redditibus et ita pronunciari dicto nomine petit et requirit et hec ad presens dicit dicto nomine sub reservacione etc.

Visis etiam quibusdam aliis exibicionibus factis per dictum Antonium, dicto sindicario nomine, hoc anno, die XXVIIIIª maii, et primo duabus sententiis et declarationibus alias latis et factis inter comune Ianue et quosdam marchiones de Malaspinis per Albertum, marchionem de Incissa, et socios, arbitros assumptos inter ipsas partes, quarum altera fuit lata MCLXX, die XVª martii et alia MCLXXIIII, die XVª martii, extracta per Antonium de Credentia, notarium, de registro privilegiorum comunis Ianue; item quodam decreto ample baylie tunc concesse per tunc dominum ducem et consilium dictis Ingho Bono et socio, officialibus, extracto de actis publicis cancellarie comunis Ianue, MCCCXXXXVI, die XVIª iunii; item quadam particula testamenti et ultime voluntatis dicti quondam domini Nicolai Antonii, extracta de cartulario instrumentorum compositorum per quondam Christoforum de Paulo, notarium, MCCCLVI, die XIIª maii, signata manu Benedicti de Paulo, notarii; item quadam scriptura publica signata manu Dexerini de Pastino, notarii, extracta de cartulariis officii magistrorum rationalium comunis Ianue, per quam apparet quod dictis temporibus et annis dictum comune fuit in possessione dicti castri, solvendo castellanis et officialibus constitutis in dictis locis; visis etiam quampluribus aliis exibicionibus factis per ambas partes ut supra hinc inde, visis titulis, testibus et attestacionibus ipsorum per ambas partes hinc inde exibitis et productis in presenti causa, visa quadam alia peticione deposita coram nobis per Bernabovem de Auria, tanquam curatorem bonorum et hereditatis iacentis quondam domini Nicolai Antonii de Auria, hoc anno, die XXX maii, visis binis responsionibus factis dicte peticioni, una per dictum Antonium, dicto sindicario nomine, et alia per dictum Conradum, comparentem pro suo interesse dicto anno, die quinta iunii, visa pronunciatione facta per dictum collegium super legitimacione persone dicti Bernabovis, hoc anno, die XVIIIIª iunii, visis duplicationibus et triplicationibus hinc inde factis, cum exibicionibus etiam per eas factis, visis interrogacionibus depositis per dictum Barnabovem et responsionibus sub eis factis tam per dictum Antonium, dicto sindicario nomine, quam per dictum Conradum et demum visis et diligenter inspectis omnibus et singulis actis et actitatis in dictis causis et universis processibus ipsarum sepe et sepius recensitis, visis et auditis sepe et sepius alegacionibus quas dicte partes et quelibet ipsarum dicere et facere voluerunt tam oretenus quam in scriptis et iuribus omnium dictarum partium et cuiuslibet ipsarum diligenter discusis et examinatis et super predictis omnibus et singulis habito diligenti examine et deliberatione matura, Christi ac beate Marie virginis nec non beati Ivonis, patroni nostri, nominibus invocatis et ipsa nomina semper habentes pre oculis et in mente, referimus ut infra, videlicet quia super prima parte requisicionis dicti Conradi cognoscimus, declaramus et referimus vobis prefactis illustri domino duci, consilio et officio dictum Conradum spoliatum fuisse ab hominibus Aymelie possessione et tenuta dictorum castri et locorum cum pertinenciis et tanquam spoliatum restituendum esse et restitui debere in illas possessionem et tenutam in quibus et prout erat tempore quo fuit spoliatus a dictis hominibus Aymelie nisi comune Ianue infra sex menses proxime venturos obtulerit realiter et cum effectu et prout infra dicetur et salvis semper his que infra dicentur. Item super secunda parte peticionis dicti Conradi, cognoscimus, declaramus et referimus alias MCLXXIIII, indicione sexta, die XVª martii fuisse latam quandam sententiam per dominos Albertum, marchionem de Incissa, Baudinum Guercium, Simonem Aurie, Fulconem de Castro et Rogerium Marabotum inter comune Ianue, ex una parte, et Opizonem, marchionem Malaspinam, et Morruelem, eius filium, ex alia, per quam fuit ordinatum et eisdem Opizoni et Morrueli preceptum ut tradderent in fortiam et in potestatem Ianuen(sium) consulum de comuni castrum Illicis, castrum atque burgum Petrete et castrum de Figarolo ut ea funditus pro suo beneplacito destruerent et quod nec dicti Opizo et Morruelus nec aliqua alia persona pro eis aut eorum consilio vel assensu ullo modo de cetero in perpetuum aliquem illorum trium podiorum postea hedificarent vel ulo modo infortiarent et quod de iuribus ipsis in dictis locis competentibus facerent donationem dictis consulibus pro comuni Ianue et quod non hedificarent castrum vel fortiam ulam in toto monte Corvi nec ab ipso Corvo usque Ianuam nec ab ipso eodem monte in dirrecto usque in montem Cabriani etc. prout latius in dicta sententia continetur. Item alias latam fuisse sententiam arbitralem per Simonem Grillum, Lanfrancum de Sancto Romulo et Pasqualinum de Albario inter comune Ianue, ex una parte, et dominum Nicolaum de Flisco, comitem Lavanie, ex altera, MCCLXXVI, die XXIIIIª novembris, per quam dictus dominus Nicolaus fuit condemnatus ad faciendum vendicionem comuni Ianue de certis locis et specialiter de villa Aymelie et dictum dominum Nicolaum dictam vendicionem fecisse MCCLXXVIIII, die XVª martii, iuxta formam publici instrumenti scripti manu Lanfranci de Valario, notarii, item comune Ianue post dictas sententias et vendicionem habuisse pacificam possessionem et tenutam certis temporibus ante dictum instrumentum pignoris de quo supra fit mencio dictorum castri et loci cum pertinenciis ut probatum est per attestaciones testium de quibus supra fit mentio et propterea cognoscimus, declaramus et referimus ex his maxime comune Ianue posse offerre et habere ius offerendi prout infra dicetur. Item super tercia parte peticionis dicti Conradi et peticionis dicti B(a)rnabovis, dicto curatorio nomine, sequentes formam commissionis nobis facte que habet quod debemus cognoscere, declarare et referre de iuribus dicti loci seu castri tam in causa possessorii quam petitorii, videlicet si locus ipse cum castro comuni spectet vel nobilibus de Auria, cognoscimus, declaramus et referimus nobiles de Auria scilicet dictum Conradum seu dictum B(a)rnabovem, dicto curatorio nomine, vel alium seu alios videlicet illum seu illos de quibus cognoscetur et declarabitur inter ipsos habere illa iura in dictis castro, locis et pertinenciis que habebat dictus quondam dominus Nicolaus Antonius de Auria et dictum quondam dominum Nicolaum Antonium habuisse in eis ius pignoris / (c. 317 v.) pro florenis mille auri sive libris MCCL ianuinorum iuxta formam dicti instrumenti scripti manu Ubaldeti de Arcula, notarii, MCCCXII, die secunda decembris, ab aliis autem contentis in peticionibus dictorum Conradi et B(a)rnabovis, dicto nomine, dictum comune per vos prefatos illustrem dominum ducem, consilium et officium esse absolvendum et absolvi debere. Item super dicta requisicione facta per dictum Antonium, dicto sindicario nomine, cognoscimus, declaramus et referimus comune Ianue ex predictis posse realiter et cum effectu offerre et ipsi ius sic offerendi competere dictis Conrado et Bernabovi, dicto curatorio nomine, et seu alii vel aliis quem vel quos cognoscetur et declarabitur per sententiam inter ipsos ferendam habere iura dicti quondam domini Nicolai Antonii dictos florenos mille auri sive libras MCCL ianuinorum. Item dicto Conrado expensas per ipsum factas in dictis castro, loco et pertinenciis debitas et honestas in arbitrio duorum bonorum virorum eligendorum, scilicet unius per comune Ianue et alterius per dictum Conradum post arbitrium et declaracionem factam per dictos duos, qua oblatione sic facta de dictis florenis mille et de dictis expensis dictus Antonius de Auria sequester teneatur et debeat reddere, restituere, consignare et libere relaxare dicto comuni Ianue seu cui mandaverit dictum castrum et dicta loca cum pertinenciis ad ipsius comunis liberam voluntatem et dictos de Auria in receptione dictarum pecuniarum teneri et obligatos esse cedere per publicum instrumentum solemniter inde conficiendum dicto comuni Ianue omnia et singula iura ipsis competencia in dictis castro, locis et pertinenciis. In quantum vero dictum comune non offerret realiter et cum effectu prout supra, tunc, remanentibus semper comuni Ianue iuribus suis salvis talibus qualia sibi competunt, dictus Antonius de Auria teneatur et debeat dictum castrum dictaque loca cum pertinenciis restituere illi vel illis de Auria quos esset cognitum et declaratum habere iura dicti quondam domini Nicolai Antonii prout supra et hactenus quatenus esset declaratum ut supra, ita tamen quod ante dictam restitucionem illi vel illis sic fiendam ipsi teneantur et debeant dare et solvere realiter et cum effectu dicto Conrado expensas per ipsum factas in dictis castro, terris et pertinenciis debitas et honestas in arbitrio duorum bonorum eligendorum, unius per dictum Conradum et alterius per illum vel illos de quibus esset cognitum et declaratum ut supra. Item pro bono pacis et evitacione omnis scandali referimus dictum castrum et loca cum pertinenciis debere teneri et custodiri et stare in sequestro sive deposito penes dictum Antonium de Auria prout et sicut de presenti est usque ad dictam oblationem fiendam per dictum comune respectu dicti comunis, respectu vero dictorum de Auria usque ad dictam cognitionem et declarationem ac solutionem de expensis fiendam dicto Conrado prout supra. Item cognoscimus, declaramus et referimus dictas partes et quamlibet earum fore ab expensis hinc inde absolvendas. Ego Ianotus de Squarsaficis, legum doctor, dico, consulo et refero ut supra et manu propria me subscripsi. Ego Manfredus de Nigro, iudex de collegio, predictis interfui et consulo atque refero ut supra, ideo manu propria me subscripsi. Ego Raimondinus de Flisco, legum doctor, iudex de collegio, predictis interfui et consulo et refero ut supra et manu propria me subscripsi. Idem ego Bartolomeus de Bosco, utriusque iuris doctor. Idem ego Leonardus Cataneus etc. Idem ego Stefanus Cataneus etc. Ego Baptista de Iacopo, legum doctor, idem dico et consulo. Ego Nicolaus Sipionus olim Pinellus, legum doctor, consulo et refero ut supra. Idem ego Franciscus de Ritiliario etc. Idem ego Damianus Pillavicinus etc. Idem ego Nicolaus Spinula etc. Idem ego Barnabas de Goano, utriusque iuris doctor etc. Idem ut supra dico et refero ego Baptista de Cigalis, legum doctor etc. Idem dico et consulo ego Petrus Honestus etc. Idem dico ego Andr(eas) Bartolomeus Imperialis, legum doctor. Idem ego Thomas de Vivaldis, legum doctor. Extractum est ut supra per me Lombardum, notarium subscriptum, in hac parte scribam prefacti venerandi collegii, ab originali dicte relationis ad litteram prout iacet in eo in quo prefacti domini iudices de collegio se eorum propriis manibus subscripserunt penes me notarium existenti. (S.P.) Lom(bardus) de Sancto Stefano, notarius.

MCCCCXVI°, die XXVIIª augusti, in terciis.

In nomine Domini amen. Illustris et magnificus dominus, dominus Thomas de Campofregoso, Dei gratia Ianuensium dux et populi defensor, et venerandum consilium dominorum duodecim sapientum antianorum in sufficienti et legitimo numero congregatorum et quorum qui his interfuerunt nomina sunt hec: d(ominus) m(agister) Gibertus de Pinu de Saulo, cirurgicus, prior, d(ominus) Nicolaus Spinula de Luchulo, legum doctor, Thomas de Fornariis, Cosmas de Mari, Antonius de Vivaldis, Nicolo de Flisco, Nicolaus de Columpnis olim Castagna, Iacobus Leardus, Leonardus Tarigus et Baptista Parisolla de Bisanne, sedentes in camera solita ubi consilia celebrantur, visa relatione predicta, clausa et sigillata eisdem presentata ut supra ipsaque aperta et publicata nec non super ea diligenti examine et matura deliberacione prehabitis, Christi nomine invocato et eum semper habentes pre oculis et in mente, dictam relationem et omnia et singula in ea contenta approbaverunt, ratificaverunt et confirmaverunt in partibus videlicet et articulis in quibus dictum collegium secutum est bayliam suam omni modo, iure, via et forma quibus melius potuerunt, presente ad hec et instante dicto Antonio de Credentia, cancellario, dicto sindicario nomine comunis Ianue, et acceptante dictam sententiam in partibus, pontis et articulis facientibus pro eo, dicto sindicario nomine, et non aliter nec alio modo et eciam presentibus, audientibus et intelligentibus dictis tribus de Auria, representantibus albergum ut supra, ac Petro de Auria, filio et procuratore dicti Conradi, Iohane et Cesare, dictis nominibus. Qui tres representantes albergum ut supra, ultra dicta per eos a quibus recedere non intendunt, non consenciunt dicte sententie nisi in facientibus in favorem dicti albergi. Et dictus Petrus, dicto nomine, non consentit dicte sententie nisi in facientibus pro ipso, dicto nomine, et contra partes adversas, proptestans quod dictum collegium excessit bayliam suam. Et dicti Iohanes et Cesar, dictis nominibus, similiter non consentiunt dicte sententie nisi in facientibus pro eis et contra partes adversas, requirentes per prefactos illustrem dominum ducem et consilium dari magistratum inter ipsos, dictis nominibus, et dictum Conradum et qui magistratus habeat cognoscere et terminare iura partium predictarum. Qui Petrus, dicto nomine, non consentit dicte requisicioni cum nullus magistratus sit aliqualiter constituendus.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/3, a cura di Francesca Mambrini,
Genova 2011,
pagg. 405-418.