Data di nascita

?

Periodo di riferimento

1180-1223

Data della morte

?
  DVP 1

Cosa si sa

Oberto Giudice nasce a Ventimiglia. Non conosciamo i nomi dei genitori. Uno di almeno due figli: Gherardo e Oberto. Si sposa. Non conosciamo il nome della moglie. La coppia ha avuto i seguenti figli:

  • Ottone (𝒸𝒶.1218-60),
  • Raimondo (𝒸𝒶.1218-33),
  • Gherardo (𝒸𝒶.1232-58),
  • Obertino (𝒸𝒶.1230),
  • Iacopa (𝒸𝒶.1260-61.).

Oberto Giudice
1180

«Albero Genealogico dei Giudici», in
«Alberi genealogici di Famiglie ventimigliesi e liguri,
raccolti per cura del cav. prof. Girolamo Rossi»,
Ventimiglia, 1869.
Biblioteca Bicknell di Bordighera.

Giura nelle mani di Spino da Soresina, podestà genovese, di obbedire agli ordini del nuovo podestà di nomina genovese. Il giuramento è successivamente sottoscritto a Genova, nella cappella di S. Gregorio. È fra i membri della famiglia Giudice ai quali Genova mostra gratitudine per aver tenuto fede, durante la ribellione di Ventimiglia, agli impegni che la legge feudale impone al buon vassallo.

Non conosciamo il luogo e la data della morte, ma nel 1258 è già deceduto.

Fonti

Non tosto compiuta la lettura della pergamena, il Pane chiese ai consoli che corroborassero quella carta col sigillo del loro Comune2. Ma conoscendo essi il gran valore di una tale formalità, nol vollero apporre, adducendo in iscusa, che questo solo potea ordinare il consiglio generale. Il che per verità era un puro pretesto. Ma pochi mesi dopo, essendo riuscito ad Oberto Giudice grande amico de’ Genovesi, di entrare nel consolato; ed occorrendo a quei giorni che il podestà genovese fosse di ritorno da Monaco con otto galere ed altri legni da carico, il Giudice, subbillato paurosamente nel popolo di qualche prossimo inesorabile maltrattamento, indusse alcuni pusillanimi, di cui non vi ha mai penuria, a portarsi con una barchetta ad offerire la città al Bovarello, che maliziosamente erasi fermato a bordeggiare in sulla rada.


2 Il Fumagalli nelle sue Istituzioni diplomatiche dice, che l'autorità del sigillo fu somma presso i nostri Comuni, giacché sopperiva da sé solo a tolte le altre diplomatiche formalità. Del pochi frammenti, che io cavo dal Liber Jurium (tom. 1, Docum. 540, 542 e 543) apparirà pure in qual conto lo avessero Genovesi e Ventimigliesi. «Cullielmus Valloria, Gullielmus Saonensis, Baldoinns Marosns et Imbertus Judex nomine Comunis Victimilli, cujns legali erant sicul per litteras apparebal ligitlo Comunis Victimilli sigillatas. — Praecipimus vobis ut vos et consules vestri haec omnia facialis vestri sigilli munimine roborari. — Injungo vobis quatenus sigillum Comunis Vicimilli faciatis apponi in instrumento. — Qui dixerunt si fuerit consilli voluntas consui Vintimilii cum sigillo Januam veniet.»


Vi andò quindi egli stesso, e non senza dopo di averneli grandemente pregati, riuscì a farlo venire nella città coi nobili genovesi Oberto Spinola, Zaccaria di Castello, Oberto Galletta, Emanuele Doria, Corrado dì Castello ed Opizzone Fallamonìca. Condottili nella chiesa cattedrale, dove avea radunata un'accozzaglia di venduti e paurosi, fe’ loro gridare che volevano ubbidire a Genova, e quindi egli prendendo un berretto e imponendolo sul capo di Oberto Spinola, lo investì in tal modo della signoria della città, ordinando in pari tempo che si rizzasse sul campanile lo stemma genovese, in luogo di quello del proprio Comune1. Un tanto vituperio commetteva il Giudice nel giorno 28 settembre dell’anno 1218.

L’altra parte di popolo però forte e generosa, la quale amava vivere della vita delia patria, capitanata dalla non men nobile che doviziosa famiglia Curlo, erasi stata in silenzio e ritirata in quel brutto momento. Ma non appena vide allontanate le galee, che tolto dal campanile il segno del servaggio, gridò libertà, e fu a un pelo che il Giudice non venisse morto. La risposta dei Genovesi fu un assedio di terra e dì mare piantato il giorno decimo di maggio dell’anno 1219. Questa volta però la forza era accresciuta di molto; oltre l’aggiunta di 500 cavalli, vi vennero i marchesi Corrado ed Opizzone Malaspina, Ottone ed Enrico marchesi del Carretto e Bonifacio marchese di Clavesana. Diedero secondo il solito il guasto alla campagna, s’impadronirono d’un vascello ventimigliese carico di granì, e lasciando alcune galee alla guardia della città, si ritirarono a Genova senz’altro ottenere2.


1 Liber Jurium, tom. 1, Docum. 545.
2 Gioffredo, Storia, pag. 506.

Girolamo Rossi,
«Storia della Città di Ventimiglia
dalle sue origini sino ai nostri tempi»,
Torino, 1839, Tip. Cerutti, Derossi e Dusso,
pagg. 63-65.

Lista degli Atti dell'Amandolesio

Obertus Iudex viene nominato nei seguenti atti rogati in Ventimiglia dal notaio Giovanni di Amandolesio, raccolti e custoditi a Genova, secondo quanto stabilito nelle clausole di pace dopo l'assedio del 1220.

Clicca qui a sinistrasopra sulle singole voci per vederne il contenuto.
Atti dal 1256 al 1258, Cartolarius Instrumentorum I: serie α (cart. 56)
Atti dal 1256 al 1258, Cartolarius Instrumentorum II: serie β (cart. 56)
Atti dal 1259 al 1264: serie γ (cart. 57)
Repertorio delle notizie inserite nei Cartolari I & II (cart. 56): serie κ
Repertorio delle notizie inserite nel cartolario 57: serie ν

Nell'Archivio di Stato di Genova si conservano due cartolai notarili nei quali si contengono quasi un migliaio di atti per la massima parte rogati in Ventimiglia dal notaio Giovanni di Amandolesio fra il 1256 ed il 1264. Si tratta del cartolare 56, che comprende rogiti fra il I° dicembre 1256 e il 23 dicembre 1258, e del cartolare 57, che contiene rogiti fra il 28 dicembre 1258 e il 7 dicembre 1264.

Laura Balletto,
“Atti rogati a Ventimiglia da Giovanni di Amandolesio dal 1255 al 1258”,
Istituto Internazionale di Studi Liguri,
Istituto Studi Liguri, 1985.

Laura Balletto,
“Atti rogati a Ventimiglia da Giovanni di Amandolesio dal 1258 al 1264”,
Istituto Internazionale di Studi Liguri,
Istituto Studi Liguri, 1993.

MILLESIMO CCLVIIII INDICTIONE PRIMA

In nomine Domini, amen. Cartularius instrumentorum factorum per me Iohannem de Mandolexio notarium in Vintimilio et Rappali, ut infra continetur. Et sunt in isto cartulario instrumenta sex annorum, videlicet de millesimo cclviiii, millesimo cclx, millesimo cclxi, millesimo cclxii, millesimo cclxiii et millesimo cclxiiii, ut inferius per ordinem annotantur, et est signum meum quod appono in instrumentis tale: (S.T.) Iohannes de Mandolexio, notarius Sacri Imperii, rogatus scripsi.

Una menzione particolare merita la professoressa e ricercatrice Laura Balletto, come riportato nei ringraziamenti.

Atto n.115 della serie α

Notaio Giovanni de Amandolesio

Questo è l'atto dove risulta che Ottone abbia partecipato alla battaglia di Damietta, dove è stato catturato e tenuto prigioniero fino al pagamento di un riscatto. Per poter pagare il riscatto, i familiari dovettero prima farlo dichiarare morto, pur sapendo fosse ancora vivo, altrimenti non avrebbero potuto ereditare e mettere in vendita i beni; quindi vendere i beni, raccogliere la somma richiesta e infine pagare i saraceni per far liberare Ottone. Al suo ritorno, lui confermò che essi avevano agito per il suo bene e non per interessi personali.

15 gennaio 1258, Ventimiglia.
Raimondo Giudice, a nome di Ottone del fu Oberto Giudice, del quale è procuratore, dà licenza a Rainaldo Bulferio maiori, dietro pagamento della somma di 40 soldi di genovini, di cui rilascia quietanza, di costruire dove vorrà, tra la città di Ventimiglia, la terra di San Michele e la rocca in Pascherio, un edificio della grandezza da lui voluta per farvi mulini e paratoria.

Ɑ Rainaldi Bulferii maioris.
Ego Raimundus I[udex, nuncius et procurator Ottonis Iudicis, filii quondam] Oberti Iudicis, ut …[omissis]… tenor talis est: [Ego Otto Iudex, filius quondam Oberti Iudicis, con]stituo te Raimundum Iudicem, consanguineum meum, presentem et recipientem, meum certum nuncium et procuratorem et loco mei generalem, specialem et singularem super omnibus tam mobilibus quam immobilibus, tam divisis quam Ąndivisis rebus, que michi perveniunt vel pervenire possent de hereditate quondam patris mei, Oberti Iudicis, et quod tu de predictis rebus possis agere et a quolibet postulare, vendere, dividere, alienare et omnia demum tacere que egomet tacere possem, promittens me ratum et firmum habere et tenere quicquid de dictis rebus et circa predicta feceris vel per me actum fuerit et ordinatum, sub ypotheca et obligatione omnium bonorum meorum. Actum in flumine Damiate, super tenda dicti Ottonis, in exercitu domina regis Francie. Testes Petrus, filius Anselmi Melagini de Vintimilio, Otto Mainardus de Diano.
Anno dominice Nativitatis millesimo ccxlviiii, indictione vi, xxii septembris, pro soldis quadraginta ianuinorum, quos a te dicto Rainaldo, nomine dicti Ottonis, confiteor habuisse et recepisse, renuntians exceptioni non numerate pecunie, nomine ipsius Ottonis, do licenciam et auctoritatem …[omissis]…
Pro predictis namque et singulis attendendis et observandis universa bona dicti Ottonis, habita et habenda, tibi pigneri obligo.
Actum in civitate [Vintimilii, in do]mo Raimundi Bonisegnorii notarii, presentibus testibus Petro de Podio Rainaldo iudice, Ful[cone Curlo], Guillelmo Dulbeco, Rainaldino Bulferio et dicto Raimundo Bonosegnorio notario.
Anno dominice Nativitatis millesimo cclviii, indictione xv, die xv ianuarii, inter nonam et vesperas.

Atto n. 115
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1256 al 1258,
Cartolarius Instrumentorum I (56)
in Laura Balletto, op. cit.

Traduzione (di Dario de Judicibus):
A Rinaldo Bulferio maggiore.
Io, Raimondo Giudice, ora messaggero e procuratore di Ottone Giudice, figlio del defunto Oberto Giudice, come segue …[omissis]… il tenore è il seguente: Io, Ottone Giudice, figlio del defunto Oberto Giudice, costituisco te, Raimondo Giudice, mio parente, presente e ricevente, come mio fidato messaggero e procuratore e mio rappresentante generale, speciale e unico su tutti i beni mobili e immobili, divisi o indivisi, che mi pervengono o potrebbero pervenire dall'eredità del mio defunto padre Oberto Giudice, e che tu possa agire e richiedere sui predetti beni da chiunque, vendere, dividere, alienare e in fine fare tutto ciò che potrei fare io stesso, promettendo di ritenere valido e fermo tutto ciò che avrai fatto riguardo ai suddetti beni e alle predette questioni o che sarà stato fatto o ordinato per me, sotto pegno e obbligo di tutti i miei beni. Redatto presso il fiume di Damietta, nella tenda del suddetto Ottone, nell'esercito di Sua Maestà il re di Francia. Testimoni Pietro, figlio di Anselmo Melagini di Ventimiglia, Ottone Mainardo di Diano.
Nell'anno della natività del Signore 1248, nell'indizione sesta, il 22 settembre, per quaranta soldi in gennaio che ammetto di avere ricevuto da te, detto Rinaldo, in nome del suddetto Ottone, rinunciando all'eccezione di denaro non contato, autorizzo e concedo …[omissis]… Per quanto riguarda ciò che precede e per ogni singola cosa che deve essere osservata e rispettata, riguardo tutti i beni del suddetto Ottone, già posseduti e da possedere, passo in pegno a te. Redatto nella città di Ventimiglia, nella casa del notaio Raimondo Bonsignore, con la presenza dei testimoni Pietro di Podio, Rinaldo Giudice, Fulcone Curlo, Guglielmo Dulbecco, Rinaldino Bulferio e del suddetto notaio Raimondo Bonsignore.
Nell'anno della natività del Signore 1258, nell'indizione quindicesima, il 15 gennaio, tra la nona e il vespro.

Atto n.229 della serie α

Notaio Giovanni de Amandolesio

10 settembre 1258, Ventimiglia.
Ottone Giudice del fu Oberto Giudice ratifica la vendita di tutti i suoi beni, mobili ed immobili, e di tutti i diritti, che gli competevano sui beni paterni e materni in Ventimiglia, a Genova e nei rispettivi distretti, che Raimondo Giudice del fu Pietro Giudice ha effettuato, a suo nome, ad Oberto Giudice per la somma di 200 lire di genovini, di cui rilascia quietanza a Raimondo medesimo.

Oberti Iudici[s].
Ego Otto Iudex, filius quondam Oberti Iudicis, ratifico et approbo venditionem quam tu Raimundus Iudex, filius quondam Petri Iudicis, nomine meo, fecisti Oberto Iudici, filio quondam Raimundi Iudicis, de omnibus bonis meis mobilibus et immobilibus et de omnibus iuribus, rationibus et actionibus, utilibus et directis, realibus et personalibus, mixtis et rei persecutoriis, …[omissis]…
per instrumentum inde factum manu Oberti, confitendo de dictis libris ducentis integram rationem et solutionem habuisse et recepisse a te dicto Raimundo, renuntians exceptioni non numerate pecunie scu recepte rationis, doli mali et condizioni sine causa, promittens tibi dicto Raimundo de dicta venditione et mandatione et de dietis libris ducentis seu occasione ipsarum …[omissis]…
Actum in civitate Vintimilii, in domo disti Raimundi, presentibus testibus convocatis Iacobo de Volta, presbitero Ugone Melagino, Rainaldo Bulferio, filio quondam Rainaldi, Guillelmo Iudice et Nivelono de Diano iudice.
Anno dominice Nativitatis millesimo cc quinquagesimo octavo, indictione quinta decima, die decima septembris, post nonam.

Atto n. 229
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1256 al 1258,
Cartolarius Instrumentorum I (56)
in Laura Balletto, op. cit.

Traduzione (di Dario de Judicibus):
A Oberto Giudice.
Io Otto Giudice, figlio del defunto Oberto Giudice, ratifico e approvo la vendita che tu Raimondo Giudice, figlio del defunto Pietro Giudice, hai fatto in mio nome a Oberto Giudice, figlio del defunto Raimondo Giudice, di tutti i miei beni mobili e immobili e di tutti i diritti, ragioni e azioni, utili e diretti, reali e personali, misti e perseguibili, …[omissis]… mediante un atto fatto dalla mano di Oberto, dichiarando di aver avuto e ricevuto piena ragione e soluzione delle suddette duecento lire da te, suddetto Raimondo, rinunciando all'eccezione di denaro non conteggiato o di ragione ricevuta, frode e condizioni senza causa, promettendoti, suddetto Raimondo, per la detta vendita e mandato e per le suddette duecento lire o in occasione di esse …[omissis]…
Redatto nella città di Ventimiglia, nella casa del suddetto Raimondo, in presenza dei testimoni convocati Giacomo di Volta, il sacerdote Ugone Melagino, Rinaldo Bulferio, figlio del defunto Rinaldo, Guglielmo Giudice e Nivelono, giudice di Diano.
Nell'anno della Natività del Signore 1258, nell'indizione quindicesima, il 17 settembre, dopo la nona.

Atto n.230 della serie α

Notaio Giovanni de Amandolesio

10 settembre 1258, Ventimiglia.
Convenzione fra Ottone Giudice del fu Oberto Giudice, da una parte, ed Oberto Giudice del fu Raimondo Giudice, dall'altra, per cui Oberto promette che tutti i diritti sui beni paterni e materni che competono ad Ottone in Ventimiglia, a Genova e nei rispettivi distretti siano salvi per il medesimo Ottone ed i suoi eredi.

Ɑ Ottonis Iudici[s].
Die eodem, hora, loco et testibus. In presente testium subscriptorum talis conventio et pactum celebratum fuit inter Ottonem Iudicem, filium quondam Oberti Iudicis, ex una parte, et Obertum Iudicem, filium quondam Raimundi Iudicis, ex altera, videlicet quod dictus Obertus vult et promittit per stipulationem …[omissis]…
sint salva et illesa dicto Ottoni et suis heredibus, sine contradictione dicti Oberti et suorum heredum, nec ea iura seu actiones, quas dictus Otto habet in dietis bonis, diminuet neque ledet dictus Obertus aliqua occasione, sub obligatione et ipotheca omnium bonorum suorum, habitorum et habendorum.

Atto n. 230
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1256 al 1258,
Cartolarius Instrumentorum I (56)
in Laura Balletto, op. cit.

Traduzione (di Dario de Judicibus):
A Ottone Giudice.
Lo stesso giorno, ora, luogo e testimoni. In presenza dei testimoni sottoscritti è stato stipulato il seguente accordo tra Ottone Giudice, figlio del defunto Oberto Giudice, da una parte, e Oberto Giudice, figlio del defunto Raimondo Giudice, dall'altra, ovvero che il suddetto Oberto vuole e promette per mezzo di una stipula …[omissis]… siano salvaguardati e mantenuti intatti per il suddetto Ottone e i suoi eredi, senza riserve da parte di Oberto e dei suoi eredi, né che i diritti o le azioni che il suddetto Ottone ha su tali beni siano ridotti o lesi in alcun modo da Oberto, sotto obbligo e ipoteca di tutti i suoi beni, posseduti e da possedere.

Atto n.234 della serie α

Notaio Giovanni de Amandolesio

18 settembre - 21 ottobre 1258), Ventimiglia.
Ottone Giudice del fu Oberto Giudice di Ventimiglia nomina suo procuratore Ardizzone Giudice di Ventimiglia in causa vertente con Raimondo Curlo e per i suoi negozi nella curia di Ventimiglia.

[Ɑ] Ardiçonis Iudicis.
Ego Otto Iudex, filius quondam Oberti Iudicis de Vintimilio, facio, constit[uo et ordino te Ardiçonem Iudicem, abse]ntem, meum certum nuncium, procuratorem et loco mei in causa vel causis …[omissis]…
[Actum] in civitate Vintimilii, in domo …[omissis]…
Anno dominice Nativitatis mil[lesimo] …[omissis]…

Atto n. 234
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1256 al 1258,
Cartolarius Instrumentorum I (56)
in Laura Balletto, op. cit.

Traduzione (di Dario de Judicibus):
Ad Ardizzone Giudice.
Io, Otto Giudice, figlio del defunto Oberto Giudice di Ventimiglia, faccio, costituisco e ordino te, Ardizzone Giudice, assente, mio fidato messaggero, procuratore e rappresentante in causa o cause …[omissis]… Redatto nella città di Ventimiglia, nella casa …[omissis]… Nell'anno del Natale del Signore mille …[omissis]…

Notizia n.40 della serie κ

Notaio Giovanni de Amandolesio

XL

s. d. (ante 10 settembre 1258).
Raimondo Giudice del fu Pietro Giudice, a nome di Ottone Giudice del fu Oberto Giudice, vende ad Oberto Giudice del fu Raimondo Giudice tutti i beni mobili ed immobili ed i diritti sui beni paterni e materni, che competono ad Ottone in Ventimiglia, Genova e nei rispettivi distretti, per il prezzo di 200 lire di genovini.
Notaio Oberto.

Notizia nell'atto n. 229.
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1256 al 1258,
Cartolarius Instrumentorum I (56)
in Laura Balletto, op. cit.

Notizia n.53 della serie κ

Notaio Giovanni de Amandolesio

IIII

22 settembre 1249, Damiata.
Ottone del fu Oberto Giudice nomina Raimondo Giudice suo procuratore per i beni mobili ed immobili che gli perverranno in eredità dal padre.

Inserto nell'atto n. 115.
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1256 al 1258,
Cartolarius Instrumentorum I (56)
in Laura Balletto, op. cit.

Atto n.68 della serie γ

Notaio Giovanni de Amandolesio

14 giugno 1259, Ventimiglia.
I fratelli Oberto Giudice, Giovanni e Marineto, figli del fu Raimondo Giudice, da una parte, e Ottone Giudice del fu Oberto Giudice, dall'altra, compromettono all'arbitrato di Raimondo Giudice e Guglielmo Giudice le questioni fra loro vertenti in occasione della successione del fu Oberto Giudice, padre di Ottone e nonno di Oberto, Giovanni e Marineto, in occasione della successione del fu Obertino Giudice, fratello di Ottone e zio dei predetti Oberto, Giovanni e Marineto e in occasione della dote della defunta madre di Ottone, nonna di Oberto, Giovanni e Marineto.

Oberti Iudicis et fratrum, ex una parte, et Ottonis Iudicis, ex altera.
Die xiiii iunii, ante terciam. Nos Obertus Iudex, Iohannes et Marinetus, fratres et filii quondam Raimundi Iudicis, ex una parte, et Otto Iudex, filius quondam Oberti Iudicis, ex altera, compromittimus in vobis, Raimundum Iudicem et Guillelmum Iudicem, presentes, de omni lite et controversia que inter nos vertitur vel verti posset occasione successionis Oberti Iudicis quondam, patris mei dicti Ottonis et avi nostrorum dicti Oberti et fratrum, et occasione successionis Obertini quondam Iudicis, fratris met dicti Ottonis et patrui nostrorum predictorum Oberti et fratrum, et occasione dotium matris quondam mei Ottonis et avie nostrorum predictorum Oberti et fratrum, et generale compromissum facimus in vobis tamquam in arbitros, arbitratores et amicabiles compositores et largas potestates a nobis super predictis sponte electos, dantes vobis, quilibet nostrum, liberam facultatem et bailiam ut super predictis possitis dicere, iure vel acordio, amicabili compositione, semel et pluries, die feriata vel non feriata, dato pignore bandi vel non dato, presentibus partibus vel absentibus, vel una presente et altera absente, dum tamen citata de iure vel amicabiliter, servato iuris ordine vel non servato, libello porrecto vel non porrecto, ita tamen quod super predictis debeatis pronuntiasse et sentenciasse, de iure vel acordio, usque ad proximas lialendas augusti, promittentes ad invicem inter nos vestrum servare arbitrium, sentenciam vel acordium quodcumque super predictis dixeritis, statueritis, sentenciaveritis seu pronunciaveritis, in scriptis vel sine scriptis. Alioquin, si per aliquem nostrum in predictis seu in aliquo predictorum fuerit contrafactum, libras centum denariorum ianuinorum, nomine pene, una pars alteri ad invicem dare et solvere promittimus, et quicquid dixeritis seu statueritis vel pronunciaveritis nichilominus in suo robore perseveret. Pro pena et predictis omnibus et singulis observandis universa bona nostra habita et habenda ad invicem unus alteri pigneri obligamus, iurantes insuper [n]os dicti Iohannes et Marinetus, tactis corporaliter Sacris Scripturis, ut supra dictum est attendere, compiere [et] observare et in aliquo predictorum non contrafacere vel venire, facientes hec omnia consilio Mau[ri] de Mauris et Conradi Mauri, quos nostros propinquos et consiliatores in hoc casu eligimus et appellamus, [co]nfitentes nos esse maiores. Insuper ego dictus Obertus promitto me facturum et curaturum quod dictus Iohannes firma et rata habebit omnia et singula supradicta et quicquid vos dicti arbitri super predictis pronunciaveritis et in aliquo predictorum non contraveniet aliqua occasione, sub dicta pena librarum centum. Actum in capitulo Vintimilii, presentibus testibus convocatis Guillelmo fornario, Guillelmo Rafa, Iohanne Fornario, Oberto Sagonensi, Raimundo Audeberto et Guillelmo Curlo maiore. Anno et indictione ut supra.

Atto n. 68
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1258 al 1264.
Cartolare 57,
in Laura Balletto, op. cit.

Traduzione (di Dario de Judicibus):
A Oberto Giudice e fratelli, da una parte, e Ottone Giudice, dall'altra.
Il giorno 14 giugno, prima della terza, noi Oberto Giudice, Giovanni e Marineto, fratelli e figli del defunto Raimondo Giudice, da una parte, e Otto Giudice, figlio del defunto Oberto Giudice, dall'altra, ci affidiamo a voi, Raimondo Giudice e Guglielmo Giudice, presenti, per qualsiasi controversia o disputa che sorge o potrebbe sorgere in relazione alla successione del defunto Oberto Giudice, padre di mio padre detto Otto e nonno dei nostri detti Oberto e fratelli, e in relazione alla successione di Obertino Giudice, fratello di mio padre detto Otto e zio dei nostri predetti Oberto e fratelli, e in relazione alla dote della madre del mio defunto padre Otto e nonna dei nostri predetti Oberto e fratelli, e facciamo un compromesso generale con voi come arbitri, conciliatori e pacificatori scelti spontaneamente da noi con ampi poteri sui suddetti, concedendovi, ciascuno di noi, la libertà e l'autorità di giudicare su tali questioni, secondo il diritto o l'accordo, la composizione amichevole, una o più volte, in un giorno festivo o non festivo, con la promessa di osservare reciprocamente la vostra decisione, sentenza o accordo su tali questioni, sia che sia pronunciato o deciso per iscritto o verbalmente, fino alla fine del mese di agosto prossimo venturo, rispettando l'ordine giuridico o non rispettandolo, mediante la presentazione di un ricorso o non, a condizione che siate tenuti a pronunciare e a sentenziare su tali questioni. In caso contrario, se qualcuno di noi viola quanto concordato, promettiamo di pagare una multa di cento lire genovine, una parte all'altra, come penale, e ci impegniamo a far rispettare e a mantenere in vigore la vostra decisione, sentenza o accordo su tali questioni, sia che sia pronunciato o deciso per iscritto o verbalmente. Inoltre, come garanzia per l'osservanza di tutte le suddette clausole, impegniamo tutti i nostri beni, presenti e futuri, come pegno reciproco, e giuriamo, toccando corporalmente le Sacre Scritture, di rispettare, osservare e non violare in alcun modo quanto concordato, avvalendoci del consiglio di Mauri de Mauris e di Conrado Mauri, nostri parenti e consiglieri in questo caso, riconoscendoci come adulti. Inoltre, io, il suddetto Oberto, prometto di fare in modo che il suddetto Giovanni abbia conferma e ratifica di tutto quanto sopra menzionato e di qualsiasi cosa gli arbitri sopra menzionati pronuncino riguardo alle questioni in oggetto e di non contravvenire in alcun modo a ciò, sotto la pena di cento lire. Redatto nel capitolo di Ventimiglia, in presenza dei testimoni convocati Guillelmo Fornario, Guillelmo Rafa, Giovanni Fornario, Oberto Sagonese, Raimondo Audeberto e Guillelmo Curlo maggiore. Nell'anno e nell'indizione sopra indicati.

Atto n.156 della serie γ

Notaio Giovanni de Amandolesio

29 dicembre 1259, Ventimiglia.
Oberto Giudice del fu Raimondo Giudice diffida Ottone Giudice dal procedere, a nome della moglie Margherita, alla stima delle terre del fu Oberto Giudice. Ottone risponde che dette terre erano di proprietà di detto Oberto Giudice, che gli eredi del medesimo ne furono in possesso e che egli ricevette l'ordine di procedere alla stima da parte del capitano del popolo in Genova.

Die xxviiii decembris, circa vesperas. In presentia testium subscriptorum, Obertus Iudex, filius quondam Raimundi Iudicis, dixit et prot[estatus] fuit Ottoni Iudici quod ipse, nomine uxoris sue Margarite, non debeat se extimare in [...] terrarum venditanim, que fuerunt quondam Oberti Iudicis, sicut pronunciatum est per arbi[t]ros Guillelmum [...] Ottonem Bonebellam et dominum Iacobum de Burgaro cum eis. Qui Otto [I]udex pr dixit et respondit quod dicte terre, in qui[bu]s erat extimatus nomine dicte Margarite, sunt et fuerunt quondam dicti Oberti Iudicis et ipsas heredes ipsius tenuerunt et possiderunt, et quod in ipsis se dicto nomine extimaret habuit in mandatis a domino capitaneo populi in Ianua. Actum ante vineam Pinete que fuit Raimundi quondam Iudicis, presentibus testibus Guillelmo Francisco, Fulcone Gançerra et Pascale Clerico. Anno et indictione ut supra.

Atto n. 156
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1258 al 1264.
Cartolare 57,
in Laura Balletto, op. cit.

Traduzione (di Dario de Judicibus):
Il 29 dicembre, verso il vespro. In presenza dei testimoni sottoscritti, Oberto Giudice, figlio del defunto Raimondo Giudice, ha detto e contestato a Otto Giudice che egli, a nome della moglie Margarita, non doveva rappresentare …[omissis]… alla vendita di terre che un tempo appartenevano al defunto Oberto Giudice, come stabilito dagli arbitri Guglielmo …[omissis]… Otto Bonabella e il signore Iacopo de Burgaro con loro. Otto Giudice ha risposto che le terre in questione, per le quali era stato coinvolto a nome della suddetta Margarita, appartenevano ed erano appartenute al defunto Oberto Giudice e i suoi eredi le avevano tenute e possedute, e che egli era stato incaricato di rappresentare tale nome dal signore capitano del popolo a Genova. Redatto davanti alla vigna di Pineta che apparteneva al defunto Raimondo Giudice, in presenza dei testimoni Guglielmo Francisco, Fulco Ganzerra e Pascale Clerico. Anno e indizione come sopra.

Atto n.177 della serie γ

Notaio Giovanni de Amandolesio

29 gennaio 1260, Ventimiglia.
Giovanni Giudice del fu Raimondo Giudice vende al fratello Oberto tutte le terre e tutti i diritti che possiede nel territorio di Ventimiglia, pro indiviso con lo stesso Oberto e con il fratello Marineto, per il prezzo complessivo di 200 lire di genovini, di cui rilascia quietanza.

Die xxviiii ianuarii, ante vesperas. Ego Iohannes Iudex, filius quondam Raimundi Iudicis, vendo, cedo et trado vel quasi tibi Oberto Iudici, fratri meo, [omnes terras] et omnia iura, rationes et actiones, reales et personales, utiles et directas, mixtas et rei persecutorias, que [et] quas visus sum habere in territorio Vintimilii, pro indiviso tecum et Marineto, fratre nostro, tam in inmobilibus quam in mobilibus, et specialiter in terris et possessionibus subscriptis, agregatis et non agregatis, cultis [et in] cultis: videlicet in valle Vervoni, a molendino de Podio Rainaldo infra et a Çuncho infra et a ca vihi et Banchi usque ad fossatum Vervonis et usque ad Roccam de Alma Antiqua, et id quod visus sum [habere] ad collam Luparie et in gerbo montis Manli, cui gerbo coheret superius serrum, inferius terra Raimundi de [Briga]; item ad Guisurfos, in peda una terre, cui coheret superius terra Oberti Gençane, inferius terra Oberti Barbax[ore; item] ad Pinetam, in vinea et in gerbo atque domo, quibus coheret superius via, inferius litus maris et ab uno [latere] ; item in Pascherio, in orto, cui coheret superius via, inferius terra Guillelmi Marosi et a latere heredes quondam [Willelmi] Calcie, sive in predictis omnibus alie sint coherencie; item partem mihi contingentem in casalibus que visi sumus habere simul in Vin[timilio] et in pedagio, ripa, anchis, lombolis et in molendinis factis et faciendis in Pascherio Vintimilii; item in [feudis] quod debeo recipere et habeo in comuni Ianue, videlicet soldos quadraginta ianuinorum annuatim. Item omnia [iura que] pervenire possent vel pervenerint aliquae occasione in districtu Vintimilii et in Ianua occasione successionis patris nostri quondam Raimundi Iudicis et matris nostre quondam Sibilie et avi nostri quondam Oberti Iudicis et amite nostre Iacobe, filie dicti Oberti, ad habendum, tenendum, possidendum et de cetero quicquid volueris iure proprietario et titulo [em]ptionis faciendum, nichil ex predictis in me retento, finito precio librarum ducentarum [ianuinorum], de quibus [me bene] Il quietum et solutum voco, renuntians exceptioni non n[umera]te seu recepte pec[un]íe et omni exceptioni mihi competenti et competiture. Quod si ultra dictum precium valent, s[cie]ns ipsarum veram extim[a]tionem, id quod ultra valent tibi mera et pura donatione inter vivos dono et finem inde tibi fa[ci]o et refutacionem a[tq]ue pactum de non petendo, renuntians legi deceptionis dupli et ultra et legi dicenti donation[em] ultra quingentos a[u]reos non valere nisi actis fuerit insinuata. Possessionem insuper et dominium vel quasi predictarum [tibi tradid]isse conf[it]eor, constituens me ipsas tuo nomine tenere et precario possidere dum possidebo vel ipsarum possessionem sumpseris cor[po]ralem, promittens de predictis nullam deinceps movere litem, actionem seu controversiam nec requisitionem f[acer]e, set potius ipsas ab omni persona legittime defendere, auctorigare et disbrigare meis expensis promitto. Alioquin penam dupli de quanto et quotiens contrafieret cum omnibus dampnis et expensis propterea factis et habitis tibi dare et restituere promitto, rato manente pacto. Pro dupla evictione et pena et predictis omnibus et singulis observandis universa bona mea habita et habenda tibi pigneri obligo. Confiteor me esse maiorem annorum viginti duorum, iurans insuper, corporaliter tactis Sacris Scriptum, ut supra dictum est attendere, compiere et observare et non contravenire, faciens omnia consilio Ardiçonis Iudicis et Guiranni Tende1, propinquorum et vidnorum meorum. Actum in domo Manfredi de Langasco, qua habitat dictus Obertus, presentibus testibus togatis Fulcone Vienna et dictis consiliatoribus. Anno et indictione ut supra.

Ɑ Millesimo cclxi, indictione tercia, die xxi ianuarii, post terciam, in capitulo Vintimilii, presentibus testibus Raimundo Iudice, Iliono Conrado et Iohanne Cavugio notario, cassata volúntate parcium.

Atto n. 177
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1258 al 1264.
Cartolare 57,
in Laura Balletto, op. cit.


1 Da notare che Giovanni indica Guglielmo Tenda come un suo parente. Non sappiamo tutavia in che termini. Potrebbe avere sposato una Giudice ma non sappiamo quale.

Traduzione (di Dario de Judicibus):
Il 29 gennaio, prima del vespro. Io, Giovanni Giudice, figlio del defunto Raimondo Giudice, vendo, cedo e trasferisco, o quasi, a te, Oberto Giudice, mio fratello, tutte le terre e tutti i diritti, ragioni e azioni, reali e personali, utili e diretti, misti e di persecuzione, che mi risulta di possedere nel territorio di Ventimiglia, in comunione con te e nostro fratello Marineto, sia in beni immobili che mobili, e specificamente nelle seguenti terre e proprietà, aggregate e non aggregate, coltivate e non coltivate: vale a dire nella valle di Vervoni, dal mulino di Podio Rainaldo verso l'interno, da Zunchi verso l'interno, dalla ca … via e Banchi fino al fossato di Vervoni e fino alla Rocca dell'Anima Antica, e ciò che mi risulta di possedere al collo di Luparie e nel campo del monte Manli, col cui campo confina sopra con il bosco, sotto con la terra di Raimondo di Briga; allo stesso modo a Guisurfos, in una parte di terra, con cui confina sopra con la terra di Oberto Genzane, sotto con la terra di Oberto Barbasso…; allo stesso modo a Pineta, nella vigna e nel campo e nella casa, con cui confina sopra con la strada, sotto con la riva del mare e da un lato…; allo stesso modo a Pascherio, nell'orto, con cui confina sopra con la strada, sotto con la terra di Guglielmo Marosi e lateralmente con gli eredi del defunto Guglielmo Calcie, o in tutto ciò che riguarda le predette proprietà; allo stesso modo la mia parte che mi spetta nelle case che ci risulta possedere insieme a Ventimiglia e nel pedaggio, lungo la riva, negli annessi, nelle spese e nei mulini costruiti e da costruire a Pascherio di Ventimiglia; allo stesso modo nei feudi che devo ricevere e ho nel comune di Genova, vale a dire quaranta soldi genovesi all'anno. Inoltre, cedo a te tutti i diritti che potrebbero pervenirmi o siano pervenuti nel distretto di Ventimiglia e a Genova a seguito dell'eredità del nostro defunto padre Raimondo Giudice, della nostra defunta madre Sibilla e del nostro defunto nonno Oberto Giudice, nonché della nostra zia Iacopa, figlia del suddetto Oberto, per avere, tenere, possedere e fare tutto ciò che desideri secondo diritto di proprietà e titolo di acquisto, senza trattenere nulla di quanto sopra, previo pagamento del prezzo di duecento lire genovesi, di cui mi dichiaro ben quieto e soddisfatto, rinunciando all'eccezione di denaro non contato o ricevuto e a ogni eccezione che mi spetti o possa spettarmi. Se il valore supera il suddetto prezzo, essendo a conoscenza della reale stima di esso, ciò che supera ti dono con pura e semplice donazione tra vivi e ne pongo fine e rinuncia, nonché patto di non richiesta, rinunciando alla legge della duplicazione nell'atto di donazione e alla legge che afferma che la donazione superiore a cinquecento aurei non è valida se non è stata sottoscritta. Inoltre, riconosco di averti consegnato il possesso e la proprietà o quasi delle suddette cose, nominando te a tenerle e possederle precariamente nel tuo nome finché le possiederò o tu ne avrai preso possesso fisicamente, promettendo di non sollevare ulteriori controversie, azioni o questioni in merito a quanto sopra, ma piuttosto di difendere, autorizzare e liberare legittimamente da ogni altra persona a mie spese. Altrimenti, prometto di pagare e restituire a te la pena del doppio di qualsiasi violazione commessa, insieme a tutti i danni e le spese ad essa correlati, mantenendo fermo il patto. Per la doppia evizione e la pena e per l'osservanza di tutto quanto sopra, impego come pegno tutti i miei beni presenti e futuri a te. Confesso di avere più di ventidue anni, giuro inoltre, toccando fisicamente le Sacre Scritture, di attenersi, compiere e osservare quanto sopra e di non andare contro, facendo tutto sotto il consiglio di Ardizzone Giudice e di Guglielmo Tenda, miei parenti e testimoni. Fatto nella casa di Manfredo de Langasco, dove risiede il suddetto Oberto, in presenza dei testimoni in abito togato Fulcone Vienna e dei suddetti consiglieri. Anno e indizione come sopra indicati.
Nell'anno 1261, terza indizione, il 21 gennaio, dopo terza, nel capitolo di Ventimiglia, in presenza dei testimoni Raimondo Giudice, Ilione Corrado e Giovanni Cavugio, con il consenso delle parti revocato.

Atto n.272 della serie γ

Notaio Giovanni de Amandolesio

23 luglio 1260, Ventimiglia.
I coniugi Ottone Giudice del fu Oberto Giudice e Margherita, confermando a Fulcone Raimondo di Seborga la vendita di una pezza di terra, sita nel territorio di Ventimiglia, in podio Oculi, ubi dicitur Crispus, fattagli da Oberto Giudice del fu Raimondo Giudice, rimettono al medesimo Fulcone ogni diritto a loro competente sulla terra suddetta per la somma di 10 lire di genovini, annullando lo strumento di cessione della terra, fatta da Fulcone a Ottone il precedente 24 febbraio.

Die xxiii iulii, post terciam. Nos Otto Iudex, filius quondam Oberti Iudicis, et Margarita iugales, confirmantes et approbantes v[endi]tionem quam tibi Fulconi Raimundo de Seburc[a]ro fecit Obertus Iudex, filius quondam Raimundi Iudicis, scriptam [ma]nu quondam Dogue notarii, cuiusdam pecie terre, çerbe et culte, posite, in territorio Vintmilii, in podio Oculi, ubi [dicitur] Crispus, cui coheret superius terra Iacobi Serre et mei dicti Ottonis, inferius terra Raimundi Milie [et mei] dicti Ottonis, ab uno latere, versus montaneas, terra dicti Iacobi Serre et mei dicti Ottonis, [ab] alio latere terra Albini gastaldi, sive alie sint coherencie, finimus et remittimus tibi dicto Fulco [ni Ra]imundo quicquid iuris habemus vel babere possemus in dicta terra occasione aliqua et inde finem et refuta[tionem], datum et cessionem omnimodamque remissionem et pactum de non petendo tibi facimus. Cedimus insuper tibi [omne] ius, utile et directum quodeumque habemus vel habere possemus in dicta terra aliqua de causa ut ipso iure [uti] possis, in iudicio et extra, utiliter et directe, tamquam dominus illius iuris, et procuratorem ut in rem tuam te consti[tu]imus, promittentes per nos nostrosque heredes tibi tuisque heredibus et cui et quibus dederis dictam venditionem seu terram predictam et cartam inde factam et omnia que in ipsa venditione continentur firma et rata h[abere] et tenere et nullam de cetero adversus te vel bona tua seu heredes tuos vel a te dictam causam [habentem] de predicta terra, seu eius occasione, requisitionem vel actionem movere. Quod, si contrafecerimus seu in aliquo de predictis per nos vel nostros heredes fuerit contrafactum, duplum de quanto et quotiens contrafieret, nomine pene, tibi stipulanti dare promittimus, rato manente pacto. Pro pena vero et ad sic observandum omnia et singula supradicta universa bona nostra habita et habenda tibi pigneri obligamus. Hec autem tibi facimus pro libris decem ianuinorum, quas a te post hanc finem et remissionem confitemur habuisse et recepisse, renuntiantes exceptioni non numerate pecunie et quantitatis non recepte, insuper cassantes et irritantes instrumentum cessionis diete terre, quod mihi dicto Ottoni feristi, scriptum manu Iohannis de Mandolexio, notarii subscript, die xxiiii februarii proxime preteriti, nulliusque valloris ipsum fore iubentes, faciens hec omnia et singula supradicta ego dicta Margarita consensu et voluntate dicti viri mei et consilio Oberti Iudicis et Guillelmi Enrici, vicinorum et propinquorum meorum, abrenuntians iuri ypothecarum, senatus consulto velleiano et omni iuri. Actum in civitate Vintimilii, in domo quondam Ugonis Marnelli, presentibus testibus rogatis Guilielmo Calcia, Albino de Seburc(a)ro et dictis consiliatoribus. Anno et indictione ut supta.

Atto n. 272
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1258 al 1264.
Cartolare 57,
in Laura Balletto, op. cit.

Traduzione (di Dario de Judicibus):
Il 23 luglio, dopo la terza, Noi Otto Giudice, figlio del defunto Oberto Giudice, e Margherita, convalidando e approvando la vendita scritta a mano dal defunto notaio Dogo, fatta da Oberto Giudice, figlio del defunto Raimondo Giudice, a te Fulcone Raimondo di Seburcaro, di un certo pezzo di terra, seminato e coltivato, situato nel territorio di Ventimiglia, nel podere dell'Occhio, che si dice Crispo, confinante da un lato con la terra di Giacomo Serre e dal me detto Ottone, in basso con la terra di Raimondo Milie e dal me detto Ottone, da un lato verso le montagne, la terra del detto Giacomo Serre e dal me detto Ottone, e dall'altro lato la terra del gastaldo Albino, o altre siano le confinanze, finiamo e ti rimettiamo, a te detto Fulcone Raimondo, tutto il diritto che abbiamo o potremmo avere in detta terra per qualsiasi ragione, e di ciò dichiariamo conclusione e rinuncia, e ti concediamo e cediamo ogni tipo di remissione e concordiamo di non richiederti nulla. Inoltre, cediamo a te ogni diritto di proprietà, di utilizzo e di godimento che abbiamo o potremmo avere in detta terra per qualsiasi ragione, affinché tu possa usarlo come diritto tuo, in tribunale e fuori, in modo utile e diretto, come padrone di tale diritto, e ti costituiamo come tuo procuratore, promettendo a te, ai tuoi eredi e a chi e a quelli ai quali avrai dato la suddetta vendita o la terra predetta e la carta fatta per essa, di avere e mantenere ferme e valide tutte le cose contenute nella suddetta vendita, e di non muovere alcuna richiesta o azione contro di te o i tuoi beni o i tuoi eredi o chiunque abbia motivo ║ in merito alla suddetta terra o alla sua occasione. Se violassimo o se i nostri eredi violassero quanto sopra, promettiamo di pagare il doppio di qualsiasi importo per quante volte venga violato, come pena, a te che stipuli, mantenendo fermo l'accordo. Come garanzia per l'osservanza di tutto quanto sopra, impegniamo tutti i nostri beni, presenti e futuri, a te. Tutto ciò lo facciamo in cambio di dieci lire genovesi che ammettiamo di aver ricevuto da te dopo la conclusione e la rinuncia, rinunciando all'eccezione del denaro non conteggiato e della quantità non ricevuta, inoltre annulliamo e dichiariamo nullo lo strumento di cessione di tale terra che ci hai consegnato, scritto dalla mano del notaio Giovanni di Amandolesio, il 24 febbraio scorso, dichiarando che non ha alcun valore, faccio tutte queste cose e ciascuna di esse, io, la sopracitata Margarita con il consenso e la volontà di mio marito e con il consiglio di Oberto Giudice e Guglielmo Enrico, miei vicini e parenti, rinunciando al diritto di pegno, al senatoconsulto Velleiano e a qualsiasi altro diritto. Redatto nella città di Ventimiglia, nella casa del defunto Ugo Marnelli, con testimoni rogati Guglielmo Calcia, Albino de Seburcaro e i suddetti consiglieri. Anno e indizione come sopra.

Atto n.397 della serie γ

Notaio Giovanni de Amandolesio

16 luglio 1261, Ventimiglia.
Ottone Giudice del fu Oberto Giudice di Ventimiglia nomina Oberto Giudice suo procuratore per la riscossione della somma di 40 soldi di genovini, dovuta ad entrambi dal comune di Genova nomine feudi.

Oberti Iudicis.
Die xvi iulii, in vesperis. Ego Otto Iudex, filius quondam Oberti Iudicis de Vintimilio, facio, constituo et ordino te Obertum Iudicem, presentem, meum certum nuncium et procuratorem ad petendum et recipiendum soldos quadraginta ianuinorum quos simul recipere debemus a comuni Ianue nomine feudi, et ad vendendum seu alienandum ipsos, et ad omnia in predictis faciendum que fuerint oportuna et que egomet facere possem, si essem presens, promittens quicquid feceris in predictis et circa predicta et occasione predictorum ratum et firmum babere et tenere, sub ypotheca et obligatione bonorum meorum. Actum in civitate Vintimilii, ante palacium episcopate, presentibus testibus Iohanne Columberio et magistro Iohanne calegario.
Anno et indictione ut supra.

Atto n. 397
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1258 al 1264.
Cartolare 57,
in Laura Balletto, op. cit.

Traduzione (di Dario de Judicibus):
A Oberto Giudice.
Il 16 luglio, al vespro. Io Otto Giudice, figlio del defunto Oberto Giudice di Ventimiglia, faccio, costituisco e ordino te Oberto Giudice, presente, mio fidato messaggero e procuratore per richiedere e ricevere i salari di quaranta soldi genovesi che dobbiamo ricevere insieme dal comune di Genova in nome del feudo, e per venderli o alienarli, e per fare tutto ciò che sia necessario nei suddetti affari e che potrei fare io stesso se fossi presente, promettendo che tutto ciò che farai nei suddetti affari e riguardo agli stessi, e in occasione degli stessi, sarà valido e vincolante, sotto pegno e obbligo dei miei beni. Redatto nella città di Ventimiglia, di fronte al palazzo dell'episcopato, in presenza dei testimoni Giovanni Columberio e maestro Giovanni Calegario.
Nell'anno e nell'indizione come sopra.

Atto n.504 della serie γ

Notaio Giovanni de Amandolesio

29 ottobre 1262, Ventimiglia.
Ottone Giudice del fu Oberto Giudice si dichiara soddisfatto di tutto quanto finora dovutogli da Fulcone Panicia e dal padre e dal nonno del medesimo, in particolare della somma di 4 lire, 25 soldi e 6 denari di genovini dovutagli da Ottone Panicia, nonno di Fulcone, e di quanto il padre ed il nonno del medesimo Fulcone avevano occasione societatis.

Fulconis Panicie.
Die xxviiii octubris, circa nonam. Ego Otto Iudex, filius quondam Oberti Iudicis, confìteor mihi fore satisfactum de omni e[o] et toto quod deberem recipere, usque in hanc diem, a te Fulcone Panicia nec(non) ab avo tuo vel patre tuo, et specialiter [de lib]ris quatuor et soldis quindecim et denariis sex quos mihi tenebatur dictus quondam Otto Panicia, avus tuus, et de omni e[o] et toto quod ipse vel pater tuus seu ambo simul babuissent occasione societatis, renuntians exceptioni non habite s[eu] recepte satisfactionis, promittens nullam deinceps ob hoc movere litem, actionem seu controversiam nec requisitionem [fa]cere, sub pena dupli de eo quod contrafieret et quotiens contrafìeret et obligatione bonorum meorum, rato man[ent]e pacto. Actum in ecclesia Sancte Marie de Vintimilio, presentibus testibus Petro Lamberto, Anseimo Ventura, Ugone Maca[r]io et Ugone eius filio. Anno et indictione ut supra.
S. dr. vi.
Nota hic duo instrumenta que sunt antea, in alia pagina, ubi est tale signum.

Segno di richiamo

Atto n. 504
Atti rogati in Ventimiglia dal notaio
Giovanni di Amandolesio dal 1258 al 1264.
Cartolare 57,
in Laura Balletto, op. cit.

Traduzione (di Dario de Judicibus):
Fulcone Panicia.
Il 29 ottobre, verso la nona. Io, Otto Giudice, figlio del defunto Oberto Giudice, dichiaro di essere soddisfatto di tutto ciò che avrei dovuto ricevere, fino a questo giorno, da te Fulcone Panicia, così come da tuo nonno o tuo padre, e in particolare dei quattro libri, dei quindici soldi e dei sei denari che il defunto Otto Panicia, tuo nonno, mi doveva, e di tutto ciò che egli o tuo padre avrebbero dovuto avere in ragione di una società. Rinuncio a qualsiasi eccezione che possa essere sollevata per la mancanza di soddisfazione, promettendo di non intentare alcuna azione o controversia su questo punto, sotto la pena del doppio di ciò che io avrei contestato, ogni volta che lo dovessi fare, con l'obbligo dei miei beni, rimanendo valido l'accordo fatto. Redatto nella chiesa di Santa Maria di Ventimiglia, in presenza dei testimoni Pietro Lamberto, Anseimo Ventura, Ugo Macario e suo figlio Ugo.
Anno e indizione come sopra.
Versata una somma di sei denari.
Nota che ci sono due atti che si trovano nella pagina precedente, dove c'è una firma.

Fonti

Atti, documenti e riferimenti relativi a Obertus Iudex.

Clicca qui a sinistrasopra sulle singole voci per vederne il contenuto.
1218 ASul giuramento di fedeltà a Genova dei consoli di Ventimiglia14 maggio 1218
1218 BSulla riconferma del giuramento di fedeltà a Genova22 maggio 1218
1218 CSulla congiura di alcuni ventimigliesi con Pisa1218
1218 FSulle condizioni imposte a Ventimiglia da parte di Genova12 luglio 1218
1218 GSulla presa formale di Ventimiglia da parte di Genova28 settembre 1218
1218 HSul giuramento di fedeltà a Genova14 maggio 1218
1218 ISul giuramento di fedeltà a Genova22-23 maggio 1218
1222 BSul giuramento di obbedienza al podestà di nomina genovese19 agosto 1222
1222 CSul giuramento di Oberto de' Giudici22 agosto 1222
1222 ESulla giurisdizione di Genova su Ventimiglia8 settembre 1222
1223 ASulla famiglia de' Giudici ventimigliese6 aprile 1223

Sul giuramento di fedeltà a Genova dei consoli di Ventimiglia

14 maggio 1218

Gherardo Iudex e Ottone, figlio di Oberto (Alberto), sono ambasciatori di Ventimiglia assieme a Fulco Belaverio, Alberto Brundo, Beltramo Curlo, Guglielmo Intraversato e Raimondo Genzana. Come d'uso, con la mano sui santi Vangeli e in nome dei conti di Ventimiglia e del popolo della città, giurano tutti fedeltà a Genova.

423✓

1218, maggio 14, Genova

Gli ambasciatori del comune di Ventimiglia sì impegnano ad osservare le disposizioni impartite dal comune di Genova.

Iuramentum legatorum Vintimilii.

Nos Fulco Belaverius, Obertus Brundus, Girardus Iudex, Bertramus Curlus, Willelmus Intraversatus, Otto Oberti Iudicis et Raimundus Gensana, tam nomine nostro quam comunis Vintimilii cuius legati sumus, iuramus ad sancta Dei evangelia observare, attendere et compiere universa precepta, mandata et ordinationes domini Rambertini Guidonis de Bovarello, Ian(uensium) potestatis, pro comuni Ianue, sic quod nullum pactum nec conventionem aliquam inde fecimus cum aliquob per nos nec per interpositam personam nec intentionem inde ab aliquo habuimus nec aliquis pro eo sed hoc pure, libere et sine tenore iuramus observare ut est supra determinatum. § Acta sunt hec Ianue, in ecclesia Sancti Laurentii, pleno colloquio. Testes Oglerius Panis, Bonusvassallus Caligepallii, Ugo de Castelleto, Iacobus de Curia, W(illelmus) de Roderico, Paganus11 Simia, Oliverius de Bisanne, Nicol(aus) Bonon(iensis), iudice domini Rambertini, Petrus de Sala et Rubaldinus de Panigali, milites dicte potestatis. Anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo octavo decimo, quarto decimo die madii, circa terciam, indictione v.

(S.T.) Ego Nicolaus Panis notarius his interfui et iussu dicte potestatis in publieam formam redegi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/2, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1996,
pagg. 420-421.

Sulla riconferma del giuramento di fedeltà a Genova

22 maggio 1218

Il 22 maggio 1218, a Ventimiglia, Oberto e Pietro Iudex rinnovano il giuramento di fedeltà a Genova sottoscritto, fra gli altri, da Gherardo Iudex e Ottone Giudice, figlio di Oberto.

424✓

1218, maggio 22, Ventimiglia

I consoli ed i consiglieri del comune di Ventimiglia ratificano gli impegni di cui al n. 423.

Iuramentum quod consules et consiliatores Vintimilii fecerunt ad confirmandum predictum sacramentum supra proxime scriptum.

Nos Willelmus Gensana, Obertus Intraversatus, Willelmus de Stellanello, Raimundus Balbus et Rainaldus Bolferius, consules comunis Vintimilii, et nos dicti comunis consiliatores, videlicet Obertus Iudex, Raimundus Saxus, Raimundus Saonensis, Raimundus Canosus, Iacobus Milotus, Ugo Travaca, Beleeme, Ugo Drubech, Rainaldus Caputmallei, Fulco Trigintamodia, Obertus Speronus, Willelmus Mor, Raimundus Curlus, Raimundus Mor, Willelmus de Castello, Petrus Iudex, Golabus, Willelmus Curlus, Petrus Valloria, Guido Rebufatus, Obertus Brundus, Ugo Curlus, Saxus Capellus, Fulco Bellaverius, Rainaldus Oldeber, Petrus Prior, Ansermus Galiana, Otto Curlus iuramus ad sancta Dei evangelia observare, attendere et complere ex parte nostra iuramentum quod fecerunt apud Ianuam potestati Fulco Belaverius, Obertus Brundus, Girardus Iudex, Iacobus Milotus, Bertramis Curlus, Willelmus Intraversatus, Otto Oberti Iudicis et Raimundus Gensana pro comuni Vintimilii. Acta sunt hec apud Vintimilium, pleno consilio, in capitulo comunis Vintimilii, presentibus Symone Bufferio et Oglerio Fallamonica, legatis comunis Ianue, qui ad ipsa iuramenta recipienda fuerunt specialiter constituti et illuc a potestate pro comuni Ianue destinati et testibus ad hoc convocatis Bertrami Curlo, Willelmo Valloria, Oberto Brundo, Girardo Iudice, Iacobo Miloto, Guido Papa guardatore et Iohanne Melatro, anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo octavo decimo, vigesimo secundo die madii, indictione v, inter nonam et vesperas.

(S.T.) Ego Nicolaus Panis notarius his interfui et iussu predictorum legatorum scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/2, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1996,
pagg. 420-421.

Sulla congiura di alcuni ventimigliesi con Pisa

1218

Nel 1218, quando Oberto Iudex è console di Ventimiglia assieme a Guglielmo Valloria, Guglielmo Guercio e Arnaldo Intraversato, i genovesi trovano su una nave ventimigliese in rotta per Nizza una lettera indirizzata ai reggitori di Pisa. Il messaggio parla esplicitamente di un patto segreto tra Ventimiglia e la repubblica marinara, eterna rivale di Genova. I consoli di Ventimiglia vengono subito convocati a Genova per rispondere al Podestà Rambertino di Bovarello della buona fede dei ventimigliesi colti in flagrante congiura con i nemici della repubblica e per far loro nuovamente giurare fedeltà e sottomissione.

Questo è il testo del messaggio:

Magnificentissimis, propriis et prae aliis singularibus dominis et amici Karissimis fortissimorum Pisanorum consulibus de Communi et ejusdem civitatis probis consiliariis, consules Victimilienses et omnes consiliarii salutem et cunctos felices ad vota successus. Invenientes in civitate nostra quendam Cursorem vestrum, latorem utique presentium, transeuntem ad partes Niciae, memores more solito de sincero et puro amore, quem circa vos gerimus, ipso quidem festivo gaudio recepto, ergo ipsum serviendum intelleximus diligenter, dantes ei socium qui usque Niciam eundo, et in reditu usque ad Portum Mauricium associavit, scientes quod super alia desideria nostra, ut honor civitatis vestrae super emulos inimicos florescat et augmentetur, et connexa amicitia vestra et nostra indissolubili nodo permaneat enodata, dominationem vestram attentius deprecantes, quatenus nos filios ac vestros fideles et fratres ita utique conservare dignemini ut sub vestris paternis bracchis cum salubri sapore requiescere voleamus et nos vestros salubriter fovere ac custodire teneamur. Credimus enim dominationem vestram non latere quod omnes Pisani, ubique inveniantur a nostris tamquam pupillae oculorum nostrorum conservantur illesi.

«Liber Jurium Januenses»,
Doc. DLXII e DXLV.

Caffaro e cont.ri,
«Annales Ianuenses», Vol. II, 1174-1224,
a cura di C. Imperiale di Sant'Angelo,
Tip. dei Lincei, Roma 1901
pag. 138

Oberto riesce a trovare una qualche scusa e persino a spuntare qualche miglioramento delle gravose condizioni politico commerciali alle quali Ventimiglia è assoggettata dai genovesi, ma al suo rientro i ventimigliesi non vogliono in alcun modo sentir parlare di sottomissione a Genova. I consoli, i conti di Ventimiglia, la maggior parte delle famiglie nobili e una minoranza della popolazione, insistono per la trattativa. La maggior parte della popolazione invece, tumultua e invoca la guerra.

Secondo il Rossi…

Il podestà Bovarello, rientrando a Genova da Monaco con tre galee, si ferma davanti a Ventimiglia e viene raggiunto dalla proposta informale di una nuova trattativa di sottomissione. Il Bovarello obietta che debbono essere i consoli della città a fargliene formale richiesta. Spinto avanti dagli altri, che non si fidano e temono ritorsioni personali per i numerosi precedenti loro spergiuri, a parlamentare a bordo della galea genovese va solamente il console Oberto de' Giudici, forse perché è un più abile diplomatico ma più probabilmente perché è notoriamente nelle grazie dei genovesi tra i cui governanti annovera così tanti parenti.

… sufficit si obertus iudex illuc adscendit.

«Liber Jurium Januenses»,
Doc. DXLV.

G. Rossi,
«Storia di Ventimiglia»,
ed. Ghilini, Oneglia 1886,
pag. 61.

In base agli accordi che vengono presi sulla galea del podestà e successivamente approvati dai notabili della città, Oberto Spinola, dell'omonima famiglia guelfa genovese, viene eletto signore di Ventimiglia. La tradizionale berretta gli viene posta sul capo proprio dal console de' Giudici, nella cattedrale e in presenza della popolazione ora acclamante.

Secondo il Rostan…

Invece, il Podestà Rambertino di Bovarello guidò di persona una dimostrazione navale davanti alla città, composta da otto galee e molti legni minori. Qui giunto i Consoli Oberto De Giudici, Guglielmo Valloria, Guglielmo Guercio e Arnaldo Intraversato si recarono sulla galea ammiraglia ad ossequiarlo, pregandolo di voler prendere possesso di Ventimiglia. Seguito da un corteo di nobili, il Podestà sbarca e si reca in Cattedrale dove Oberto De Giudici gli consegna solennemente la città.

Filippo Rostan
«Storia della Contea di Ventimiglia»
Collana Storico-Archeologica della Liguria Occidentale
Vol. XI (Seconda Edizione)
Istituto Internazionale di Studi Liguri, Bordighera, 1971
pag. 33.

In questa occasione i Giudici dimostrano di essere famiglia fedele alla Repubblica di Genova.

Alla guardia di queste pose 2,000 valenti soldati comandati da Serleone Pepe con si buon ordine, che restandone que'di dentro incomodati soprammodo, da quel tempo in poi non poterono piti uscire a coltivare i campi, e se gli riusciva era con pericolo di vita e della libertà. Non tardò a farsi sentire in Ventimiglia la penuria delle vettovaglie, quindi molti per non perire di fame, ne partirono a invocar perdono da' genovesi e abitare la nuova città da dove di frequente offendevano i concittadini, e tra quelli i principali furono i nobili della famiglia De' Giudici, benemerita più d'ogni altra della repubblica per la fedeltà dimostrata in varie occasioni. Queste cose in tal guisa ordinate, il podestà Martinengo seguito da tutto l'esercito tornò a Genova, lasciando la guardia delle galere per impedire a Ventimiglia soccorsi dalla parte del mare.

Dizionario di Erudizione Storico-Ecclesiastica da S. Pietro sino ai Nostri Giorni
Specialmente Intorno
Ai Principali Santi, Beati, Martiri, Padri, ai Sommi Pontefici, Cardinali, più Celebri Scrittori Ecclesiastici,
ai Varii Gradi della Gerarchia della Chiesa Cattolica, alle Citta Patriarcali, Arcivescovili e Vescovili, agli Scismi,
alle Eresie, ai Concilii, alle Feste più Solenni, ai Riti, alle Cerimonie Sacre, alle Cappelle Papali, Cardinalizie e Prelatizie,
agli Ordini Religiosi, Militari, Equestri ed Ospitalieri, che alla Corte e Curia Romana ed alla Famiglia Pontificia, ec. ec. ec.
Compilazione del Cavaliere Gaetano Moroni Romano Secondo Aiutante di Camera di Sua Santità Pio IX.
Tipografia Emiliana, 1859
pag. 188

Sulle condizioni imposte a Ventimiglia da parte di Genova

12 luglio 1218

Sono tre i Giudice nominati in un atto che enuncia le condizioni imposte al comune di Ventimiglia da quello di Genova. Due sono gli ambasciatori che ebbero un ruolo primario nella stesura degli atti in questione: Ottone e Gherardo Giudice. Quest'ultimo viene riportato come Giroudo/Geroudo ma è chiaramente lo stesso personaggio che troviamo citato in diversi atti precedenti, sempre relativi alla sottomissione di Ventimiglia a Genova. Il terzo è un certo Imberto Giudice, mai nominato in precedenza. Potrebbe essere Oberto Giudice, ma non è chiaro se sia il padre di Ottone o piuttosto un altro membro della famiglia.

429✓

1218, luglio 12, Genova

Rambertìno ‘Guidonis de Bovarello’, podestà di Genova, riepilogati gli atti intercorsi tra Genova e Ventimiglia dal 3 maggio, enuncia le condizioni imposte al comune di Ventimiglia, disponendo, tra l'altro, oltre alla totale sottomissione, l’osservanza di ordini e divieti del comune dì Genova, in particolare di quello relativo alla navigazione ‘in pelagus’ senza previo ingresso nel porto di Genova e relativa licenza di uscita, la rottura dei trattati conclusi con gli avversari dì Genova e la pacificazione con i comuni limitrofi.

Iuramentum quod fecerunt homines Vintimilii comuni Ianue in publica contione.

In nomine Domini amen. Cum quidam cives Vintimilienses Ianuam accessissent, videlicet Willelmus Valloria, Willelmus Saonensis, Balduinus Marosus et Imbertus Iudex, nomine comunis Vintimilii cuius legati erant, sicut per litteras apparebat sigillo comunis Vintimilii sigillatas, ante conspectum domini Rambertini Guidonis de Bovarello, Ianuensium potestatis, se presentarunt asserentes se nomine suo et totius comunis Vintimilii velle precepta dicte potestatis pro comuni Ianue iurare, attendere, observare et complere, quapropter iam dicta potestas inde consilium celebravit et de voluntate ipsius consilii, in publica contione ipsorum, iuramenta suscepit. In qua contione ipsi, nomine suo et totius comunis Vintimilii, iuraverunt observare, attendere et complere universa precepta et mandata predicte potestatis, nomine comunis Ianue, et quod nullum pactum seu conventionem cum dicto potestated nec cum aliquo inde fecerunt per se vel interpositam personam nec inde intentionem aliquam habuerunt, immo sine tenore et libere iuraverunt. Acta sunt hec in ecclesia Sancti Laurentii Ianuensis, in pleno colloquio. Testes Oglerius Panis, Bonusvassallus Caligepallii, Paganus Simia, Willelmus de Roderico et multi alii. Anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo octavo decimo, indictione quinta, tercio die madii, circa horam terciam.

Preceptum quod dictus potestas fecit legatis prescriptis Vintimilii.

Post hec autem predicta potestas iam dictis legatis Vintimil(ii), sub debiti prestiti iuramenti, precepit quod usque in octo viros de melioribus civitatis Vintimilii pro ipso comuni pro mandatis et preceptis suis, nomine comunis Ianue iurandis et observandis Ianuam destinarent. Quapropter Fulco Bellaverius, Obertus Brundus, Giroudus Iudex, Iacobus Milotus, Bertramis Curlus, Willelmus Entraversatus, Otto Oberti Iudicis, Raimundus Gensana, legati comunis Vintimilii, propterea Ianuam accedentes, in publica contione, nomine suo et comunis Vintimilii, universa precepta et mandata domini Rambertini, potestatis prenominate, pro comuni Ianue, iuraverunt observare, attendere et complere eo modo et forma quo et qua iuraverunt predicti legati et supra determinati, in loco predicto et presentibus isdem, xiiiiª die madii mensis predicti.

De legatis missis apud Vintimilium.

His itaque peractis, dominus Rambertinus, Ianuensium potestas prenominatus, viros nobiles et discretos Symonem Bufferium et Oglerium Falamonicam legatos suos pro comuni Ianue apud Vintimilium direxit pro iuramentis ab ipso comuni Vintimilii tam consulibus quam civibus universis qui nondum iuraverant recipiendis, in quorum legatorum presentia Willelmus Gençana, Obertus Intraversatus, Willelmus de Stallanello, Raimundus Balbus et Rainaldus Bufferius, consules Vintimilii, cum consiliatoribus civitatis ipsius, viginti et octo numero ultra eos qui iuraverant in pleno consilio, iuraverunt et subsequenter cives civitatis eiusdem usque in centum nonaginta observare, attendere et complere sicut predicti in omnibus et per omnia Ianue iuraverunt. Qui consiliatores et cives nominative continentur in istrumento facto per manum Nicolai Panis. Acta fuerunt hec in civitate Vintimilii, in pleno consilio, in capitulo ipsius civitatis, presentibus legatis dictis pro comuni Ianue Bertrame Curlo, Willelmo Valloria, Conrado notario et multis aliis, ineodem anno et mense quo dictum est supra, xxiiª die madii.

Preceptum factum consulibus Vintimilii.

Receptis itaque iuramentis predictis, prefati legati comunis Ianue, nomine ipsius comunis, commonuerunt Obertum Entraversatum et Willelmum Gençanam, Vintimilii consules, nomine ipsius comunis, ut quam cito consules ad regimen civitatis Vintimilii fuerint procreati, ante ipsorum introitum, ipsos constringant ut de consulibus cum quibusdam de nobilibus ipsius civitatis Ianuam usque octo dies accedere non postponant pro mandatis et preceptis pro comuni Vintimilii recipiendis, que predicta potestas pro comuni Ianue ipsis duxerit iniungenda. Acta fuerunt hec in ecclesia sancte Marie de Vintimilio, presentibus Rainaldo Curlo et Geroudo et pluribus aliis, xxiii° die madii mensis predicti, circa vesperas.

Preceptum factum consulibus Vintimilii.

Quibus ita peractism, Willelmus Valloria, Vintimilii consul, cum legatis Raimundo Gensana, Ugone Curlo, Geroudo Iudice et Willelmo Saonensi, nomine comunis Vintimilii, ante presentiam domini Rambertini, potestatis predicte, Ianuam accesserunt et in pleno consilio dictus Willelmus, nomine comunis Vintimilii, iuravit attendere, observare et complere universa precepta domini Rambertini predicti pro comuni Ianue eo modo et forma quo et qua iuraveruntp predicti, presentibus ipsis legatis Vintimilii Ogerio Pane, Bonovassallo Caligepalii, Marchisio scriba et multis aliis. Acta sunt <hec> Ianue, in palatio veteri Ianuensis archiepiscopi, in eodem anno et eadem inditione, nono die mensis iulii, inter nonam et vesperas.

Preceptus quod dominus Rambertinus, potestas Ianue, fecit consuli et legatis Vintimilii.

His itaque itas completis, dominus Rambertinus, potestas prenominatus, predictis consuli et legatis, nomine comunis Ianue, iniunxit et precepit hec omnia infrascripta per se et comune et totum populum Vintimilii perpetuo firmiter observanda. Acta sunt hec precepta et tradita infra determinata et presentibus infrascriptis et eodem loco, die et hora.
(S.T.) Ego Nicolaus Panis, iussu predicte potestatis et dictorum legatorum, scripsi et his omnibus interfui.

De preceptis factis comuni Vintimilii per comune Ianue.

In nomine Domini amen. Nos dominus Rambertinus Guidonis de Bovarello, Ianuensium potestas, nomine comunis Ianue, vobis Willelmo Vallone, Vintimilii consuli et legato, et vobis legatis dicti comunis Geroudo ludici, Ugoni Curlo, Willelmo Saonensi et Raimundo Genane, nomine ipsius comunis, hec omnia infrascripta a vobis et a comuni vestro in perpetuum precipimus et iniungimus observanda. In primis vobis precipimus et ordinamus ut vos et socii vestri consules et ceteri consules vel potestates seu rectores comunis Vintimilii pro tempore existentes et totus populus Vintimilii de cetero in ordinatione et beneplacito nostro et consulum seu potestatum vel rectorum Ianue pro tempore existentium ostem, exercitum et cavalcatam per mare, terram faciatis et collectas pro posse vestro et specialiter pro guardia castri portus Bonifacii in ordinatione et beneplacito nostro et potestatis vel consulum comunis Ianue pro tempore existentium in regimine civitatis Ianue. Item precipimus vobis et ordinamus quatenus deveta omnia que nos seu potestas vel consules seu rectores Ianue pro tempore existentes facie mus et fecerint ea per omnia observetis firma et inconcussa vos et consules seu rectores qui in Vintimilio pro tempore fuerint sicut nos seu potestas aut consules Ianue qui pro tempore fuerint vobis litteris seu nuncio intimabimus et mittemus. Si vero aliquem de districtu vestro in ipsum devetum cognoveritis incidisse, vos seu potestas, consules seu rectores Vintimilii pro tempore existentes ipsius pecuniam capiatis et in virtute nostra et potestatis seu consulum comunis Ianue pro tempore existentium tantum ex ea pecunia mittatis quantum fuerit ipsum devetum et pena ipsius deveti et insuper inde vindictam faciatis, vos seubb consules, potestas vel rectores Vintimilii qui pro tempore fuerint, sicut nos seubb potestas velcc consules comunis Ianuedd qui pro tempore fuerint faciemus in cives nostros. Item precipimus vobis quatinus lignum aliquod de Vintimilio in pelagus ultra Sardineam aut ultra Barchinoniam a kalendis aprilis usque kalendas octubris ire minime permittatis nisi prius in portum Ianue veniat et ex eo portu non exeat quin primo nauclerii, participes, marinarii et ceteri qui in lignum illud ire debebunt in ordinatione nostra seu potestatis vel consulum Ianue pro tempore existentium remanserit. Si forte aliquis Vintimiliensis lignum ipsum aliter quam supra dictum est, quod absit, duxerit, vos vel potestas vel consules Vintimilii pro tempore existentes stetis et stabitis in ordinatione et beneplacito nostro et potestatis seu consulum Ianue qui pro tempore fuerint. Item precipimus vobis, nomine comunis86 Vintimilii, ut in legationibus quas nos vel potestas seu consules Ianue pro tempore existentes pro comuni utilitate fecerimus et faciemus vos seu potestas, consules seu rectores Vintimilii qui pro tempore fuerint et totus populus Vintimilii expendatis et expendetis de libris vestris sicut Ianuenses in predictis legationibus expendent. Item precipimus vobis, nomine vestro et comunis Vintimilii totius, ut pactum cum aliqua persona, civitate vel loco vos seu potestas, consules aut rectores Vintimilii qui pro tempore fuerint et totus populus Vintimilii minime faciatis in quo hec omnia predicta et infrascripta non salventur et exceptentur, et si contrafeceritis vel factum est vel fuerit, vos de pacto illo bona fide quam cito poteritis exeatis et specialiter pactum si quod fecistis cum comite Sanctio et filio suo frangatis et ipsis de cetero non teneamini et dacitam aliquam eis aliquo modo quod dici vel excogitari possit non detis de cetero ullo modo neque aliquod consilium vel» iuvamen. Item precipimus vobis, nomine vestro et comunis Vintimilii, ut universis Ianuensibus et hominibus Ian(uensis) districtus de vestris hominibus conquerentibus vos seu potestas, consules aut rectores Vintimilii qui pro tempore fuerint iusticiam faciatis secundum leges et bonos usus infra dies quadraginta continuos post factam reclamationem nisi quantum licentia conquerentis aut testium seu legitima dilatione remanserit. Item precipimus vobis, nomine vestro et comunis Vintimilii, quod si bona alicuius Vintimiliensis vel aliquorum laudata fuerint et in solutum data per vos seu potestatem aut rectores Vintimilii qui pro tempore fuerint alicui Ianuensi vel aliquibus demm districtu Ianue, vos seu consules vel potestas aut rectores Vintimilii qui pro tempore fuerint et populus Victimilii per bonam fidem adiuvetis ipsum Ianuensem vel ipsos seu de districtu Ianue bona ipsa tenere et manutenere et inde facere prout de suo proprio quicquid voluerit contra ipsos vel ipsum quorum predicta bona extiterunt. Si de contractibus et conventionibus factis extra Ianuam inter Ianuensem et Vintimiliensem discordia emerserit et specialiter dictum fuerit quod Ianue debeat inde cognosci et iudicari, Ianue cognoscatur et iudicetur, alioquin actor rei forum sequatur, excepto de eo quod acciderit postquam de terra mota fuerit navis que si Ianuam venerit, Ianue et si Victimilium venerit, Vintimilii cognoscatur. Item precipimus vobis, nomine vestro et comunis Vintimilii, ut litteras, nuncios et precepta nostra et potestatis seu consulum Ianue pro tempore existentium bona fide suscipiatis, audiatis et exaudiatis et executioni mandetis nec litteras ipsas, nuncios et precepta sub aliqua fraude suscipere et videre differatis vel vitetis vos vel potestas, consules aut rectores Vintimilii qui pro tempore fuerint. Item precipimus vobis ut universos euntes et redeuntes per partes vestras terra et mari qui Ianuam venerint vel de Ianua redierint et specialiter illos qui cartam securitatis vel fidutiam nostram seu potestatis vel consulum Ian(ue) pro tempore existentium habebunt, vos seu potestas vel consules Vintimilii qui pro tempore fuerint et totus populus Vintimilii salvetis, custodiatis et defendatis, rebus et in personis, et non offendatis ullo modo nisi in ordinatione, mandato et beneplacito nostro et potestatis seu consulum Ian(ue) pro tempore existentium. Item precipimus vobis ut galeam vel lignum aliquod cursale armari infra fines vestros vel de partibus vestris et districtu exire minime permittatis, vos seu potestas vel consules Vintimilii pro tempore existentes quin primo comitus vel comiti, nauclerii et ceteri qui in ipsis lignis potestatem habebunt iurent et securitatem prestent de nulla offensione facienda in Ianuensempp aliquem vel de districtu Ianue vel homines de districtu Ianue aut in aliquem de amiciciis Ianue qui nobis de observanda pace teneanturqq per conventionem vel pacem cum Ianuensibus factam aut in aliquem vel aliquos qui Ianuam vadant vel inde exeant, excepto in armis, vianda et sartia prout moris est cursalium et tunc moderate et sine fraude eis necessaria. Item precipimus vobis ut lignum aliquod cursale non recipiatis, vos velss potestas vel consules Vintimilii nec rectores qui pro tempore fuerint nec populus Vintimiliensis, nisi mandato nostro seu potestatis vel consulum comunis Ianue qui pro tempore fuerint. Item precipimus vobis ut rassam vel iuram cum aliqua persona de Riveria, civitate seu loco factam vel factas cassetis et inde absolvatis eos qui vobis exinde tenentur et ab eis adinvicem absolutionem accipiatis nec postea vos seu potestas vel consules Vintimilii nec rectores qui pro tempore fuerint nec populus Vintimilii in ipsa intretis nec consimili. Item precipimus vobis quod nullum forestatum vel bande9atum per nos seu potestates vel consules comunis Ianue qui pro tempore fuerint in tota terra vestra seu iurisdictione recipiatis pro stallo facto, id est ad habitandum, immo si contingerit aliquem eorum apud vos seu districtum vestrum morari et venire, si per nos seu potestatem vel consules comunis Ianue inde commoniti eritis litteris vel nuncio, infra triduum ipsum vel ipsos de districtu vestro bona fide expellatis nec postea vos seu rectores aut consules Vintimilii qui pro tempore fuerint recipiatis ipsum vel ipsos. Item precipimus vobis ut guerram vivam contra omnes personas, civitates et loca faciatis vos consules, potestas seu rectores Vintimilii qui pro tempore fuerint Vintimil(ii) in ordinatione et beneplacito nostro et potestatis vel consulum quivv pro tempore fuerint. Item precipimus vobis ut si aliquis Vintimiliensis contra pactum istud venerit vel fecerit, vos consules et rectores aut potestas Vintimilii <qui> pro tempore fuerint inde vindictam in ordinatione et mandato et beneplacito nostro et potestatis seu consulum Ianue qui pro tempore fuerint. Item precipimus vobis ut hec omnia vos et potestas, consules seu rectores qui pro tempore in Vintimilio fuerint et omnes consiliatores annuatimyy iuretis et iurent et insuper cintracus iuret similiter omni anno super animam totius populi attendere et observare et complere sicut sunt supra scripta et in nullo contravenire, set per vos et comune vestrum sine diminutione aliqua observentur perpetuo firma et inconcussa et totus populus similiter iuret hec omnia observare, attendere et complere de quinque in quinque annis. Item precipimus vobis ut in brevi comunis vestri faciatis poni et collocari ut potestas seu consules vel rectores Vintimilii pro tempore existentes de his omnibus observandis, attendendis et complendis teneantur et ipsis ante ipsorum introitum perteneamini relinquatis et ipsos iuramento cogatis de his omnibus observandis et ipsi aliis et sic per temporis successionem usque in perpetuum. Hec autem omnia vobis, nomine vestro et totius comunis Vintimilii, iniungimus perpetuo obser vanda, salvis semper aliis preceptis que nos seu potestas vel consules comunis Ianue pro tempore existentes litterisac vel nuncio seu viva voce duxerimus et duxerint et iniunxerimus facienda. Item precipimus vobis ut vos et socii vestri consules hec omnia faciatis vestri sigilli munimine roborari et in scriptura ista et preceptis istis apponi. Data sunt hec omnia precepta et tradita per dominum Rambertinum, Ianuen(sium) potestatem predictum, Willelmo Vallorie, consuli Vintimilii nominato, et legatis dictis Raimundo Gemmane, Geroudo Iudici et Willelmo Saonensi, pro comuni Vintimilii, Ianue, in palatio veteri Ianuensis archiepiscopi. Testes Paganus Symia, Willelmus de Roderico, Oglerius Panis, Obertus Spinola, Oglerius Fallamonica, Lanfrancus Rubeus de Volta, Willelmus de Nigro et Willelmus Padanus et multi alii. Anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo octavo decimo, indictione , duodecima die iulii, inter nonam et vesperas.

(S.T.) Ego Nicolaus Panis notarius his omnibus interfui et iussu et mandato dicte potestatis scripsi.
(S.T.) Ego Lantelmus, notarius sacri palacii, hoc exemplum ab autentico et originali instrumento manu Nicolai Panis notarii scripto et sigilli cerei comunis Ianue munimine sigillato, in quo erat quedam forma grifi tenentis inter pedes vulpem unam et, cuius circumscriptio multum bene legi non poterat propter nimiam vetustatem, sicut in eo vidi et legi transcripsi et per omnia exemplavi, nichil addito vel diminuto in litterarum oratione, preter litteram vel sillabam, titulum seu punctum et hoc absque ulla mutatione, corruptione seu diminutione dictionum vel sensus, ad quod corroborandum, iussu domini Pegoloti, dicti Ian(ue) potestatis, propria manu subscripsi. Erat quoque in ipso exemplo medium alphabetum per quod videbatur ab alio instrumento divisum, licet in eo de alio instrumento mentio non fiat, cuius medii alphabeti forma talis est.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/2, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1996,
pagg. 429-437.

Sulla presa formale di Ventimiglia da parte di Genova

28 settembre 1218

Nell'atto in cui i legati del podestà di Genova prendono formale possesso di Ventimiglia per conto del comune di Genova, viene nominato diverse volte Oberto Giudice, mentre Gherardo Giudice e Raimondo Giudice vengono menzionati come rappresentanti del comune di Ventimiglia.

430✓

1218, settembre 28, Ventimiglia

Oberto Spinola ed i legati di Rambertino ‘Guidonis de Bovarello’, podestà di Genova, preso atto della sottomissione dei Ventimigliesi, prendono formale possesso di Ventimiglia per conto del comune di Genova.

De legatis Vintimilii denunciantibus domino Rambertino ut pro comuni Ianue in Vintimilio poni faciat insignam comunis Ianue.

Cum dominus Rambertinus Guidonis de Bovarello, Ian(uensium) potestas, cum stolo galearum octo et aliorum multorum lignorum cum multis nobilibus civitatis Ianue cum ipso in eisdem galeis et lignis existentibus de Monacho versus Ianuam remearet et ante civitatem Vintimilii pervenisset, Balduinus Marosus et Alnaldus Intraversatus, pro comuni Vintimilii, cum uno bucio parum longe a terra dicte potestati obviam extiterunt, asserentes quod pro comuni Vintimilii venerant, dicentes, nomine ipsius comunis, quod dominus Rambertinus, potestas prenominatus, pro comuni Ianue sive cum multis sive cum paucis, sicut de sua procederet voluntate, veniret in civitatem Vintimilii et ipsam acciperet pro comuni Ianue et nomine ipsius comunis insignam cruxatam comunis Ianue poni faciat in civitate dicta, dictus dominus Rambertinus potestas ipsis respondit dicens: «Nostra voluntas est ut faciatis venire consules Vintimilii ut intelligamus si hec ita de ipsorum voluntate procedent» et cum predicti Balduinus et Arnaldus continuo versus Vintimilium recessissent, redierunt cum Oberto Iudice, Willelmo Valloria, Willelmo Guercio, consulibus Vintimil(ii), parum longe a terra distantes ante plagiata et Iacobus Milotus venit cum ipsis et ipse et Obertus Iudex et Balduinus Marosus ascenderunt galeam potestatis, Willelmus Valloria, Willelmus Guercius et Arnaldus Intraversatus remanserunt in terra asserentes «sufficit si Obertus Iudex illuc ascendit cum predictis» et inde erant contenti. Unde dictus Obertus Iudex locutus fuit dicens: «Domine potestas, nos venimus pro comuni Vintimilii et volumus quod vos civitatem ipsam veniatis accipere et ponere insignam vestram pro comuni Ianue et civitatem ipsam accipiatis et teneatis pro velle vestro sicut de vestra processerit voluntate et ex consulibus Vintimilii quam cito Ianuam accedent pro mandatis vestris et ordinationibus recipiendisd et in omnibus et per omnia complendis et observandis». Dictus dominus Rambertinus ipsis respondit: «Ego volo quod vos habeatis consilium sociorum et consiliatorum vestrorum si ita est voluntas ipsorum sicut et vestra. Et si vultis precepta nostra omnia observare quia nichil inde faceremus nisi si precepta nostra vultis in omnibus et per omnia adimplere». Qui continuo recesserunt et habito consilio inter ipsos ut asseruerunt, redientes ad potestatem responderunt quod «voluntase comunis Vintimilii est ut vos civitatem Vintimilii accipiatis vel faciatis accipi pro comuni Ianue et insignam vestram ibi poni faciatis et faciatis de ipsa civitate tanquam de re vestra quemadmodum de vestra processerit voluntate et ex consulibus dicte civitatis ad vos Ianuam accedent, tam de facto sigilli quam de ceteris aliis preceptis, mandatis et ordinationibus pro comuni Ianue nomine suo et comunis Vintimilii in omnibus et per omnia parituri». Acta sunt hec ante plagiam Vintimilii. Testes Obertus Spinola, Obertus Galleta, Enricus Domusculte, Çacharias de Castro, Opiço Fallamonica, Rainaldus Ceba et Paganus Symia. Anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo octavo decimo, indictione viª, xxviii° die septembris, circa terciam.
(S.T.) Ego Nicolaus Panis notarius his interfui et iussu dicte potestatis scripsi.

De supplicatione quam fecerunt consules Vintimilii domino Rambertino, Ianue potestati.

Cumque ita ut supra scriptum est supplicassent consules et legati Vintimilii supra determinati prefate potestati, dictus dominus Rambertinus, Ian(uensium) potestas, nobiles et discretos viros Obertum Spinolam, Çachariam de Castro, Obertum Galletam legatos suos et cum ipsis Manuelem Aurie, Cunradum de Castro et Opifonem Fallamonicam in civitatem Vintimilii direxerunt qui antequam pervenissent in civitatem Obertus Spinola dixit Oberto Iudici et sociis eius consulibus Vintimilii: «Balduinus Marosus et Arnaldus Intraversatus venerunt ad potestatem et subsequenter Iacobus Milotus et socii dicentes quod voluntas comunis Vintimilii est adimplere precepta potestatis Ianue pro comuni et civitatem ipsam tradere in eius beneplacito et mandato et insignam ibi ponere pro comuni Ianue». Qui responderunt quod bene est voluntas ipsorum. Cumque pervenissent in ecclesia Sancte Marie de Vintimilio ubi fuerunt dicti tres consules Vintimilii et Peire Perno et Beleeme, consules dicti comunis, et multi cives Vintimilii, plena fere ecclesia et convocatis omnibus qui intrarent, locutus fuit dictus Obertus Spinula qualiter potestas Ianue apud Monachum venerat pro comuni et cum in reditu pervenisset ante civitatem Vintimilii pervenerunt ad ipsum in quodam bucio Balduinus Marosus et Arnaldus Intraversatus, asserentes quod voluntas comunis Vintimilii erat precepta comunis Ianue adimplere et civitatem ipsam tradere in virtute et potestate comunis Ianue et nomine ipsius comunis insignam comunis Ianue ponere in civitate Vintimilii et subsequenter venerunt Obertus Iudex, Willelmus Valloria et Willelmus Guercius Vintimilii cum Iacobo Miloto et Bauld(uino) et Obertus Iudex dixit quod voluntas comunis Vintimilii est et vestra attendere, observare et complere precepta potestatis Ianue pro comuni tam de sigillo quam ceteris observandis et quod quidam ex consulibus Ianue accedent pro mandatis comunis Ianue per omnia adimplendis et quod civitas Vintimilii potestati pro comuni Ianue tradatur in virtute sua et in eius beneplacito et mandato «et volo scire si ita est vestra voluntas». Et hoc dixit coram omni populo, in ecclesia congregato, et ipsi clamaverunt dicentes «Sic, sic et sicp». Et postea fuit locutus Obertus Iudex asserens coram omnibus quod ita est voluntas Vintimilii de his omnibus observandis et attendendis et Obertus Iudex coram omnibus surrexit coram populo congregato et prefatum Obertum Spinolam de civitate Vintimilii pro comuni Vintimilii recipit dicto Oberto pro comuni Ianue investivit et possessionem et dominium et inde5 dedit, scilicet quod sit de cetero comunis Ianue et exposita ipsius comunis beneplacitis et mandatis et quod comune Ianue civitatem ipsam tamquam rem suam accipiat et ipsam de cetero custodiat, teneat, protegat et defendat. Et prenominatus Obertus Spinola, antequam investisionem acciperet de ipsa civitate, dixit coram consulibus et populo universo: «Vos vultis civitatem Vintimilii nobis dare pro comuni Ianue et vultis quod in ipsa insignam pro comuni Ianue poni faciamus et inde nos vultis investire. Nos volumus ita ipsam accipere, scilicet quod vos universa precepta comunis Ianue adimpleatis et contra precepta vobis tradita minime faciatis et quod quidam ex vobis consulibus Ianuam accedent, mandatis et ordinationibus potestatis Ianue pro comuni per omnia parituri» et ipsi exclamaveruntu dicentes «Fiat, fiat». Et ita ipse Obertus Spinola capellum accepit quem porrexit ei Obertus Iudex et ipsum investivit dictus Obertus Iudex de civitate et ipsi dominium et possessionem de civitate dedit et dictus Obertus Spinola civitatem suscepit in protectionem et defensionem comunis Ianue et tanquam rem propriam comunis Ianue recepit eam. Et quidam de consulibus insignam cruxatam, inspicientibus omnibus et videntibus, acceperunt et ipsam in campanili ecclesie Vintimilii posuerunt et ipsam vidi in eo positam. Acta sunt hec in ecclesia Sancte Marie de Vintimilio, in presentia dictorum legatorum et sociorum ipsorum suprascriptorum et Iacobi Miloti, Willelmi Gensane, Raimundi Curli, Raimundi Iudicis, Geraudi Iudicis, anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo octavo decimo, indictione viª, vigesimo octavo die septembris, inter terciam et nonam.
(S.T.) Ego Nicolaus Panis notarius his interfui et iussu dictorum legatorum scripsi.

(S.T.) Ego Lantelmus, notarius sacri palatii, hoc exemplum ab autentico et originali instrumento manu Nicolosi Panis notarii scriptoz ut in eo vidi et legi transcripsi et per omnia exemplavi, nichil addito vel diminuto preter forte litteram vel sillabam, titulum seu punctum et hoc absque ulla mutatione, corruptione vel diminutione dictionum vel sensus, ad quod corroborandum, iussu domini Pegoloti, dicte potestatis, propria manu subscripsi.

(S.T.) Ego magister Nicolaus de Sancto Laurentio, sacri palacii notarius, transcripsi et exemplificavi hec ut supra ab illis que Lantelmus quondam notarius sumpsit ab autenticis et originalibus quondam Bertoloti Alberti et Nicolai Panis notariorum ut <in> subscript(ionibus) illorum continetur et per manum eiusdem Lantelmi in registro comunis scripta sunt, nichil addito vel dempto nisi forte littera vel sillaba, titulo seu puncto plus minusve aut causa abreviationis seu protensionis litterarum, sententia in aliquo non mutata, precepto tamen domini Henrici Confalonerii, potestatis Ianue, millesimo ducentesimo quinquagesimo tercio, indictione xi, die prima octubris, presentibus Rufino de Ast iudice et Oberto de Langasco, scriba comunis, in quo<rum> presentia statuit et laudavit quod predicta eandem vim et forciam habeant cum original(ibus).

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/2, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1996,
pagg. 437-441.

Sul giuramento di fedeltà a Genova

14 maggio 1218

Fra i cittadini che prestano giuramento a Genova il 14 maggio 1218, ci sono Ottone, figlio di Oberto Giudice e Gherardo Giudice.

436✓

<1218>, maggio 14, Genova

Alcuni cittadini di Ventimiglia, esplicitamente indicati, prestano il prescritto giuramento al comune di Genova.

Iuramentum factum comuni Ianue per quosdam homines Vintimilii.

Ianue, in ecclesia Sancti Laurentii, in publico parlamento, presentibus Oglerio Pane, Bonovassallo Calligepalii, Ugone de Castelleto, Iacobo de Curia, Oliverio de Bisanne, Willelmo de Roderico et Pagano Simia, Nicolao, iudice domini Rambertini Petrus de Sala et Rubaldinus de Panigali hii iuraverunt pro comuni Vintimilii et pro se attendere, observare et compiere universa precepta et mandata et ordinationes domini Rambertini Guidonis de Bovarello, Ianuen(sium) potestatis, pro comuni Ianue, et quod nullum pactum neque conventionem aliquam inde fecerunt per se vel interpositam personam nec intentionem aliquam habuerunt per se nec per aliquam interpositam personam sed hoc libere et sine tenore iuraverunt Fulco Belaverius, Obertus Brundus, Girardus Iudex, Iacobus Milotus, Bertramis Curlus, Willelmus Entraversatus, Otto Oberti Iudicis, Raimundus Gensana. xiiii° die madii, circa terciam.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/2, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1996,
pag. 453.

Sul giuramento di fedeltà a Genova

22-23 maggio 1218

Fra i cittadini che prestano giuramento a Genova il 22 e 23 maggio 1218, ci sono Oberto Giudice, Pietro Giudice e Giroldo Giudice.

[N.d.A.] Negli atti dell'epoca spesso i nomi sono trascritti diversamente da atto ad atto anche se il personaggio è sempre lo stesso. Un esempio è Gherardo, che a volte si trova scritto Gerardo, Girardo, Geraudo o Giraudo. Da un altro documento (n. 446), sappiamo che Giroldo è in effetti una variante di Gherardo.

437✓

<1218>, maggio 22-23, Ventimiglia

Alcuni cittadini di Ventimiglia, esplicitamente indicati, prestano il prescrìtto giuramento al comune di Genova.

Iuramentum quod fecerunt homines Vintimilii comuni Ianue.

Ego iuro ad sancta Dei evangelia attendere et observare ex parte mea iuramentum quod fecerunt homines de Vintimilio suprascripti Fulco Belaverius, Willelmus Valloria, Bertramis Curlus et prenominati fecerunt domino Rambertino Guidonis de Bovarello, Ian(uensium) potestati, sicut ipsi ex parte sua fecerunt. Hii sunt consules qui iuraverunt: Willelmus Gensana, Obertus Intraversatus, Willelmus de Stellanello, Raimundus Balbus, Rainaldus Buferius. Hii sunt consiliatores qui similiter iuraverunt: Obertus Iudex, Raimundus Saxus, Raimundus Saonensis, Raimundus Canosus, Iacobus Milotus, Ugo Travaca, Beleeme, Ugo Drubec, Rainaldus Caputmalei, Fulco Trentamoia, Obertus Speronus, Willelmus Mor, Raimundus Curlus, Raimundus Mor, Willelmus de Castello, Petrus Iudex, Golabus, Willelmus clericus, Petrus Valloria, Guido Rebufatus, Obertus Brundus, Ugo Curlus, Saxus Capellus, Fulco Belaverius, Rainaldus Oldeber, Petrus Prior, Ansermus Galiana, Otto Curlus. Prestita sunt hec iuramenta Vintimil(io), in capitulo comunis Vintimilii, presentibus Symone Buferio et Oglerio Fallamonica, legatis comunis Ianue, qui pro domino Rambertino, Ian(ue) potestate, nomine comunis Ianue, ad ipsa iuramenta recipienda fuerunt specialiter constituti, Bertrami Curlo, Willelmo Valloria, Oberto Brundo et pluribus aliis in pleno consilio, Giroldus Iudex, Iacobus Milotus, Guido Pap(a), Iohannes Melatras, xxii die madii, indictione quinta, inter nonam et vesperas. Postea vero in eodem loco et die, circa vesperas, presentibus ipsis legatis, Willelmo Gensana, Raimundo Balbo, Rainaldo Buferio, consulibus, et Conrado notario, hii similiter iuraverunt: Ugo Curlus, Ugo Malieta, Willelmus Caltia, Castellanus, Raimundus Galiana, Otto Speronus, Enricus mercerius, Petrus de Bevera, Raimundus de Porro, Ansermus mulinarius, Bonussegnor Strictus, Ugo Caltia, Guilielmus Berutus, Raimundus Amedeus, Willelmus balesterius, Ugo de Airolis, Willelmus Garragai, Willelmus de Dulciaqua, Otto Baçaca, Philiponus, Willelmus Guertius, Willelmus Oliverius, Petrus Alvergnatius, Boiamus Polonius, Obertus vacherius, Bonifacius Intraversatus, Talavaça Milotus, Conradus Intraversatus, Fulco Ivernus, Fulco Albapor, Raimundus Caffana, Conradus Strictus, Obertus Sardena, magister Willelmus, Willelmus Mergotus, Filibertus, Ansermus de Paranese, Anfo<setus> Blancere.

Postea vero in ecclesia Sancte Marie de Vintimilio, circa terciam, presentibus Raimundo Buferio, Willelmo Gençana, Oberto Intraversato, consulibus, Iohannes magister antelami de Ianua, xxiii die madii. Hii similiter iuraverunt: Milotus, A(nsaldus) Navarrus, Raimundus Ansuina, Willelmus de Podio, Iohannes Imar, Raimundus Antioca, Ugo Ansermus, Petrus Antiochia, Obertus Calfana, Otto Porcellus, Otto Corsus, Iacobus Porcellus, Ugo Coita, Fulco Morellus, Enricus Plantavigna, Quartus, Anfossus de Marcha, Raimundus Arbonellus, Iohannes Willelmus, Guillelmus Fulco, Albertus, Silvester, Ansermus textor, Willelmus faber, Petrus Martinus, Conradus faber, Iauserame, Willelmus Rollandus, Enricus mercerius, Otto Arangellus, Fulco Tertinus, Robertonus, Petrus barrilarius, Obertus Bulla, Andreas Raficota, Ansermus Martinus, Obertus de Roccabruna, Butinus, Iohannes Prior, Barbasota, Obertus Britius, Iacobus dei Ponte, Iohannes Petitus, Ottobonus de Sancto Romulo, Rainaldus Barrera, Raimundus Gulfia, Rainaldus Strictus, Petrus Albertus, Iohannes Martinus, Arditio, Rainaldus Cimosa, Raimundus Cimosa, Ansaldus Pamela, Guido Cota, Otto Ugo, Pontius Mor, Iohannes Antiqus, Willelmus Ugo, Willelmus de la Marcha, Iohannes Burgarus, Martinus Albertus, Conradus Benenatus, Fuco Tres, Petrus Maria, Willelmus de Vintimilio, Galçofus, Obertus presbiter, Martinus murator, Obertus Folliarellus, Petrus Blancaolla, Willelmus de Arelate, Iohannes Pii, Baldo, Willelmus Martinus, Raimbaldus, Willelmus Barellus, Iohannes Pentus, Antiochus, Ongaronus, Petrus Capra, Saxus Drocatus, Rainaldus Amederi, Karlus Arlotus, Sardus, Iohannes Salome, Rodulfus de Penna, Willelmus, Petrus Carbonellus, Iohannes Cutica, Willelmus Tortella, Petrus de Rocca, Raimundus Litardus, Litardus de Castelliono, Ugo Fulc, Rainaldus Fulco, Willelmus Litardus, A. Litardus, Iohannes de Alexandria, Iohannes Galob, Willelmus Iohannes de Vintimilia, Homodeus, Raimundus Calvus, Raimundus Antiochia, Fulco Derrocatus.

Postea vero in eodem die et loco, inter nonam et vesperas, presentibus ipsis legatis Willelmo Gensana, Oberto Intraversato, consulibus, et Bertrami Curlo. Hii similiter iuraverunt: Iacobus Medicus, Obertus Caravellus, Raimundus Manesse, Ugo Coniculus, Iohannes de Rosana, Ugo Capurrus, Willelmus Cuniculus, Ginanus Vassallus, Ogerius Laugius, Rubaldus de Portu, Fulco Archimbaldus, Willelmus Caputmallei, Willelmus Cavaria, Ansermus Navarrus, Willelmus Pellatus, Leonus, Andriotus, Solandus Willelmus, Bonussegnor Caforninus, Peire Peguanonus, Enricus de Tabia, Brixianus, Petrus Pegaronus, Balditio Amellus, Ottobonus Segnor, Willelmus de Clapa, Willelmus de Vintimilia, Willelmus de Brada, Litardus, Enricus Guaracus, Obertus Menaenus, Ricolfus, Rainaldus Ciconia, Petrus Girardus, Peire Cabrerius, Rocheta de Vignono, Raimundus Bernardus, Peire Airaudus, Peire Willelmus, Karlo Pegabotem, Willelmus Armannus, Raimundus Spina, Porrus Calognerius, Ugo Recordus, Willelmus Maronus, Bonusiohannes magister, Willelmus Pignonus.

In eodem loco, presentibus Raimundo Curlo, Ottone Curlo et aliis pluribus, dicti legati dixerunt Willelmo Gensane et Oberto Intraversato, consulibus Vintimilii, ut quando consules eligentur ipsi precipiant et iniungant ut usque octo dies vel x post ipsorum introitum duo ipsorum cum nobilibus quibusdam civitatis Ian(uam) veniant vel tres pro mandatis et preceptis domini Rambertini, Ianuensium potestatis, recipiendis.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/2, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1996,
pagg. 453-456.

Sul giuramento di obbedienza al podestà di nomina genovese

19 agosto 1222

I consoli di Ventimiglia Oberto Giudice e Giacomo de Cannelli, a nome del conte Guglielmo e dei capi delle famiglie patrizie ventimigliesi, giurano nelle mani di Spino da Soresina, podestà genovese, di obbedire agli ordini del nuovo podestà di nomina genovese.

443✓

1222, agosto 19, Ventimiglia

Il conte Guglielmo ed alcuni cittadini di Ventimiglia giurano di osservare le proposte di accordo contenute nei documenti inoltrati a Genova per il tramite di Oberto Giudici e Giacomo ‘de Canellis’ se accolte favorevolmente da parte genovese.

Sacramentum quod fecerunt homines Vintimilii Sorleono Piperi, recipienti nomine comunis Ianue.

Tenor autem instrumenti. In nomine Domini amen. Nos comes Willelmus, Bertramus Curlus, Willelmus Curlus, Maurus, Obertus Balbus, Raimundus Curlus, Willelmus Intraversatus, Balduinus Marosus, Ugo Enricus, Willelmus Saonensis, Peire Prioris, magister Willelmus notarius iuramus, tactis sacrosanctis evangeliis, vobis domino Sorleoni Piperi, recipienti nomine comunis Ianue, attendere et observare, sine omni dolo et fraude, ea que continentur in scriptis que defert vobis domino Spino de Sorexina, potestati Ianue, Obertus Iudex et Iacobus de Camelio si vobis placuerit et comunitati Ianue attendere et observare sicut in predictis scriptis continetur. Et hoc sacramentum fecerunt predicti de omnibus attendendis secundum quod in predictis scriptis vobis ostensis per Obertum Iudicem et Iacobum de Camelio continetur nisi per vos et comunitatem Ianue remanserint. Actum in Plano, iuxta fossatum Vintimilii, anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo vigesimo secundo, indictione nona, die nono decimo augusti, inter nonam et vesperas. Testes Willelmus de Placentia et Iacobus de Moifa, Girardus de Sancto Ambrosio, Lanfrancus de Calcia, Afonus de Roaldis.

(S.T.) Ego Marchisius quondam Oberti de Domo, notarius sacri Imperii et iudex ordinarius, hoc exemplum transcripsi8 ab autentico facto per manum Rainaldi, nichil addito vel dempto preterh litterarum formam plus minusve.
(S.T.) Ego Lantelmus, notarius sacri palatii, hoc exemplum ex quodam alio exemplo manu Marchisii quondam Oberti de Domo notarii scripto, quod transcripsit ab autentico facto per manum Rainaldi, sicut in eo vidi et legi transcripsi et per omnia exemplavi, nichil addito vel diminuto preter punctum vel litteram, titulum seu sillabam et hoc absque ulla mutatione, corruptione vel diminutione dictionum vel sensus, ad quod corroborandum, precepto domini Pegoloti Ugueçonis de Girardo, propria manu subscripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/2, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1996,
pagg. 467-469.

Sul giuramento di Oberto de' Giudici

22 agosto 1222

Il 22 agosto 1222 Raimondo Iudex è uno dei cinque testimoni del rogito compilato dal notaio Rinaldo relativo al giuramento di obbedire agli ordini del nuovo podestà di nomina genovese, che Oberto Giudice e Giacomo de Cannelli sottoscrivono a Genova, nella cappella di S. Gregorio.

442✓

1222, agosto 22, Genova

Oberto Giudici e Giacomo ‘de Canellis’ dichiarano che le due scritture allegate presentate al podestà dì Genova, contenenti i preliminari degli accordi di cui ai nn. 439-440, sono i soli documenti approvati dal conte e dagli uomini di Ventimiglia.

De confessione duorum rescriptorum pro illis de Vintimilio.

Ianue, in capella Sancti Gregorii, Ianuensis archiepiscopi. Confessi fuerunt Obertus Iudex et Iacobus de Canellis quod hec duo scripta inferius denotata sunt illa scripta que habuerunt et receperunt ab hominibus Vintimilii facere volunt comuni Ianue et que comes Willelmus et ceteri infrascripti iuraverunt attendere et observare sicut continetur in instrumento inde facto per manum Rainaldi notarii nec alia scripta habuerunt necd receperunt nisi hec duo que potestati Ianue obtulerunt, presentibus domino Conrado et domino Opicione, iudicibus potestatis, Willelmo Ususmaris, Ansuisio de Sancto Çenesio et Raimundo Iudice, anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo vigesimo secundo, indictione nona, xxii° die augusti, inter primam et terciam. § Hec duo scripta.

In nomine Domini amen. Hec petit commune Ianue Vintimiliensibus: in primis quod ipsi debeant iurare, attendere et observare mandata et ordinationes comunis Ianue sine fraude et ponere civitatem Vintimilii in virtute et potestate eiusdem comunis, accepta sufficienti securitate per sacramentum ab ipso comuni quod persone hominum Vintimilii, tam masculorum quam feminarum, debeant salvari et custodiri et totum eorum mobile et avere et civitas Vintimilii et possessiones ipsorum tam interius quam exterius. Et quod comune Ianue eos habebit et tenebit per cives et tractabit sicut cives, dando ipsis in collectis maris et terre et expensis civitatis Ianue tanquam alii cives et faciendo in omnibus aliis sicut Ianuenses cives, ita tamen quod comune Ianue habeat dominium et iurisdictionem civitatis Vintimilii et introitus pertinentes ad comune Vintimilii et insuper quod sit in arbitrio et voluntate eiusdem comunis edificandi et construendi castra infra civitatem Vintimilii et extra et si voluerint edificata tenere et faciendo de castro Apii et muris factis extra civitatem quicquid voluerit et retinendi castrum vel castra ab ipso comuni facta si voluerit.

In nomine Domini amen. Hec volunt facere Vintimilienses: in primis homines Vintimilii iurabunt attendere et observare mandata et ordinationes comunis Ianue sine fraude et ponere civitatem Vintimilii in virtute et potestate eiusdem comunis, accepta sufficienti securitate ab ipso comuni per sacramentum et cartam sigillo dicti comunis munitam quod ipsi deinde recipiant et teneant homines Vintimilii in cives suos sicut cives deintus civitatem Ianue et quod salvabunt et custodient et tractabunt homines Vintimilii et specialiter personam domini Willelmi comitis et uxoris et filiorum eius et castrorum et possessionum ipsius comitis quas habet extra civitatem Vintimilii et districtum et presertim illarum possessionum quas habet in Vintimilio, scilicet domum et furnum et vineam sicut dictum est superius et omnes alios viros et mulieres, magnos et parvos, in perpetuum, tam presentes quam in eternum futuros, sicut cives deintus civitatem Ianue et quod salvabunt predictis hominibus Vintimilii totum mobile et civitatem Vintimilii, domos et possessiones quas habent vel habebant in principio guerre vel habuerint pro tempore in perpetuum, sive in civitate sive extra civitatem, et specialiter illas possessiones et iura que dictus comes et quidam alii de Vintimilio habebant in Roccabruna et quas et que quidam alii cives Vintimilii habebant in Casteiono et in Coiolo et in Mamelonep, ita quidem quod dicti homines Vintimilii presentes vel futuri remanere debeant in domibus suis infra civitatem et in ipsam morari et numquam inde removeri, excepto quod si comune Ianue voluerit facere castrum infra civitatem Vintimilii et aliquas domos que impediant edificium castri habere voluerint aut removere, debeant5 ipsas emere sub arbitrio bonorum virorum. Item homines Vintimilii debent dare in collectis maris et terre et expensis civitatis Ianue tanquam alii cives deintus civitatem Ianue secundum suum posse et facere in omnibus aliis sicut cives deintus Ianue. Comune autem Ianue habeat dominium et iurisdictionem civitatis Vintimilii et introitus pertinentes ad comune Vintimilii et expense comunis Vintimilii debent fieri ab utriusque comunitate sicut alie expense. Item comune Ianue debet solvere debita que debentur a comuni Vintimilii, quorum summa est libre mille. Preterea debent servare et dimittere incantus hominibus Vintimilii qui ipsos emerunt usque ad terminum illis datum vel saltem reddere precium quod in ipsis dederunt, computato eo quod iam exinde perceperunt. Item venditiones quas comune Vintimilii fecit de domibus et possessionibus et aliis bonis illorum hominum qui exierunt de Vintimilio vel qui contra ipsum comune fecerunt stabiles maneant et firme ipsis emptoribus vel saltem precia que dederunt in ipsis a comuni Ianue vel a primis dominis ipsarum rerum dictis emptoribus reddantur. Insuper sit iny arbitrio et voluntate comunis Ianue edificandi et construendi castra infra civitatem Vintimilii et extra et si voluerint edificata tenere et faciendi de castro Apii et muris factis extra civitatem quicquid voluerint et retinendi castrum vel castra constituta2 ab ipso comuni si voluerit. Hec omnia predicta scribantur in statuto sive registro comunis Ianue. Item videtur nobis equum et iustum esse ut pecunie deposite vel companie facte ante guerram vicissim debeant salvari et reddi ab utrisque.

(S.T.) Ego Marchisius quondam Oberti de Domo, notarius sacri Imperii et iudex ordinarius, hiis interfui ac rogatus scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/2, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1996,
pagg. 464-467.

Sulla giurisdizione di Genova su Ventimiglia

8 settembre 1222

Il conte Guglielmo, le famiglie nobili e tutto il popolo ventimigliese pongono il contado e tutto il distretto di Ventimiglia sotto la giurisdizione di Genova, giurando di osservare le leggi di quella città. Il giuramento è firmato l'8 settembre 1222 da 59 notabili della città e, tra questi, Guglielmo, Oberto, Gerardo ed Ottone de' Giudici.

440✓

1222, settembre 8, Ventimiglia

Guglielmo, conte e podestà, ed i consiglieri di Ventimiglia consegnano a Spino di Soresina, podestà di Genova, la città di Ventimiglia con le sue fortificazioni, concedendo la facoltà di costruirne altre, anche attraverso la demolizione di edifici preesistenti, e impegnandosi a sostenere gli stessi impegni finanziari dei Genovesi e ad attenersi alle disposizioni impartite dal comune dì Genova.

De civitate Vintimilii tradita et concessa in potestate et bailia domini Spini de Surexina, potestatis Ian(ue), recipienti<s> pro comuni Ianue.

In nomine Domini amen. Nos Willelmus, comes Vintimilii et potestas eiusdem civitatis, pro comuni Vintimilii et nomine ipsius comunis et voluntate et consensu et in presentia consilii eiusdem civitatis ad hoc specialiter coadunati et celebrati, et consiliatores eiusdem civitatis vobis domino Spino de Surexina, potestati Ian(ue), pro comuni Ianue et nomine ipsius comunis, damus, cedimus et concedimus, tradimus et remittimus et in potestatem et virtutem vestram ponimus civitatem Vintimilii et districtum eiusdem et dominium et omnem iurisdictionemb et merum imperium civitatis Vintimilii et districtus et introitus et proventus pertinentes ad comune Vintimilii et castrum Penne et ipsam Pennam cum omni suo iure et districtu et Appium et damus et concedimus vobis facultatem et potestatem construendi et habendi et tenendi castrum vel castra infra civitatem Vintimilii et extra tam facta quam facienda. Et si infra civitatem castrum vel castra feceritis, habeatis facultatem destruendi vel habendi seu accipiendi de domibus quas volueritis pro constructione ipsorum, ipsis emptis a vobis sub arbitrio bonorum virorum et facultatem et potestatem destruendi Apium et muros factos extra civitatem, promittentes vobis ipsos muros vel Appium de cetero non reedificare vel aliquid ibi construere sine licentia et voluntate comunis Ianue. Item promittimus vobis dare et solvere in collectis maris et terre et expensis civitatis Ianue tanquam alii cives de ipsa civitate secundum facultates et possessiones mobiles et immobiles cuiuslibet civis Vintimilii et facere in omnibus sicut cives Ianue deintus civitatem Ianue. Item promittimus et iuramus pro comuni Vintimilii et nomine ipsius comunis de cetero attendere et observare mandata et ordinationes comunis Ianued sine fraude. Preterea vero omnia et singula fecerunt, iuraverunt et promiserunt iam dicta potestas Vintimilii et infrascripti consiliatores eiusdem civitatis per se et suos successores in perpetuum et quod ita ab ipso comuni Vintimilii de cetero per omnia complebitur et observabitur. Iam dictus vero Willelmus, potestas Vintimilii, in contione publica hominum Vintimilii ad hoc specialiter convocatorum, consensu totius populi convocati et coadunati et eius presentia, lecta publice conventione prescripta, eam firmavit et comprobavit et ipse populus presens promisit et confirmavit predicta et approbavit, iurante Saxo, cintraco Vintimilii, in anima ipsius populi quod ita observabitur ut supra, licet ipse populus manu propria iam iurasset per nobiles viros Willelmum Lercarium et Nicolaum de Nigro qui apud Vintimilium fuerant propterea a comuni Ianue destinati. Nomina vero consiliatorum qui iurarunt hec sunt, videlicet Willelmus Rusticus, Fulco Belaver, Ugo Enricus, Willelmus Valloria, Milotus, Fulco Bulferius, Beleem, Raimundus Valoria, Rainaldus quondam Capitis Malei, Vivianus Balbengus, Rainaldus Aldebertus, Iohannes Prior, Ugo lessus, Petrus Ugo, Ugo Curlus, Raimundus Macarius, Ugo Dulbeccus, Otto de Ponte, Raimundus Cunradus, Fulco Turcatus, Leo Mantega, Obertus Taconus, Bonifacius Curlus, Obertus Gener, Otto Gensana, Raimundus Curlus, Fulco Curlus, Iofredus Prior, Raimundus Saxus, Raimundus Dancigia, Ottobonus de Sancto Romulo, Isembardus, Otto Dancigia, Petrus Prior, Willelmus Gençana, Willelmus Iudex, Willelmus Intraversatus, Obertus Balbus, Otto Bonebella, Raimundus Prior, Willelmus de Castronovo, Maurus, Petrus Curlus, Panis Calidus, Ugo Cafana, Petrus Alvernatius, Otto Speronus, Obertus Bonifacius, Otto Ruspaldus, Fulco Martellus, Otto Saonensis, Bertramis Curlus, Willelmus Curlus, Willelmus Ultra, Petrus Valloria, Petrus Brancaolla, Fulco Capellus et Balduinus Marosus. Insuper ego prefatus Willelmus, comes Vintimilii, facio finem et omnimodam remissionem et pactum de non petendo vobis domino Spino de Sorexina, Ian(uensium) potestati, pro comuni Ianue et nomine comunis Ianue recipienti, de toto eo quod habeo in civitate Vintimilii et eius pertinentiis vel districtu, dans vobis et cedens et tradens pro ipso comuni omnia iura, rationes et actiones reales et personales, utiles et directas que et quas habeo vel habere possem vel que michi competunt seu competere possunt modo aliquo in predictis ut ex ipsis comune Ianue uti possit et experiri utiliter et directe, realiter et personaliter sicut et ego possem, salvo eo quod mihi datum est et concessum a comuni Ianue in redditibus Vintimilii et quibusdam possessionibus et in castro Cogoli et Lamelonis, sicut continetur in instrumento inde facto per manum Marchisii scribe, pro quibus hec fecisse confiteor. Actum in civitate Vintimilii, in ecclesia Sancte Marie. Testes Conradus de Castro, Lanfrancus Rubeus, Otto de Insulis, Manuel Aurie, Willelmus Lercarius, Obertus Ususmaris, Bonusvassallus Sardena, Lanfrancus de Turcha, Iacobus de Guisulfo, Obertus Iudex, Girardus frater eius, Otto Iudex, Iacobus de Tenda, Ugo Marchisius, Otto Marchisius, Willelmus de Tenda et Obertus Sardena. Anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo vigesimo secundo, indictione nona, octavo die septembris, circa terciam.

(S.T.) Ego Marchisius quondam Oberti de Domo, notarius sacri Imperii et iudex ordinarius, rogatus scripsi.
(S.T.) Ego Lantelmus, notarius sacri palatii, hoc exemplum ab autentico et originali instrumento manu Marchisii quondam Oberti de Domo notarii scripto, duobus cereis sigillis sigillato, unum quorum videbatur esse sigillum comunis Ianue, cuius circumscriptiones multum bene discerni non poterant, in altero vero videbatur esse forma cuiusdam leonis, cuius similiter legi non poterant littere5 multum bene, sicut in eo vidi et legi transcripsi et per omnia exemplavi, nichil addito vel diminuto preter litteram vel sillabam, titulum seu punctum et hoc absque ulla mutatione, corruptione seu diminutione dictionum vel sensus, ad quod corroborandum, iussu domini Pegoloti Ugueçonis de Girardo, propria manu subscripsi. Erat quoque in eo medium alfabetum per quod videbatur ab alio instrumento divisum, licet in eo nulla mentio fiat de alio instrumento, forma cuius alfabeti talis est.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/2, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1996,
pagg. 460-453.

Sulla famiglia de' Giudici ventimigliese

6 aprile 1223

I genovesi, manifestano gratitudine alla famiglia de' Giudici ventimigliese per aver tenuto fede, durante la ribellione di Ventimiglia, agli impegni che la legge feudale impone al buon vassallo. Infatti il podestà  di Genova … in perpetuum feudi jure concedit a Oberto Iudex e ad alcuni dei suoi familiari annuas libras quindecim ianuenses (15 lire genovesi l'anno). I familiari sono Gherardo, suo fratello, Raimondo e Ottone, figli di Oberto, e Rinaldo e Ottone, suoi nipoti.

[N.d.A.] Da notare come in questo documento il fratello di Oberto Giudice venga prima riportato come Giroudus e poi come Giroldi, per cui dobbiamo ritenere che entrambi i nomi siamo varianti di Gherardo.

446✓

1223, aprile 6, Genova

Spino di Soresina, podestà di Genova, assegna alla casata dei Giudici una rendita annua perpetua di 15 lire in riconoscimento della fedeltà dimostrata da Oberto Giudici e dai suoi familiari al comune di Genova, in particolare durante la ribellione di Ventimiglia.

Feudum datum per comune Ianue Oberto Iudici de Vintimilio et eius heredibus de libris xv solvendis annuatim in perpetuum.

Ianue, in domo Fornariorum. Dominus Spinus de Surixina, Ianuensis civitatis potestas, laudavit quod Obertus Iudex de Vintimilio et Giroudus fratres et Raimundus, filius eiusdem Oberti, pro se et aliis de domo eorum, videlicet Ottone, filio eiusdem Oberti, et Rainaldo atque Ottoni, nepotibus Oberti et Giroldi dicti, de cetero habeant et percipiant et habere et percipere debeant a comune Ianue nomine feudi in perpetuum et eorum heredes annuatim libras quindecim ianuinorum et quod comune Ianue dictas libras quindecim annuatim ad kalendas aprilis eis ut supra dare et solvere teneatur. Quod ideo factum est quoniam cum predicti Iudices comuni Ianue fideliores pre ceteris Vintimiliensibus extitissent et multa gra<ta> servitia impendissent et maxime tempore quo Vintimilienses rebelles extiterunt Ianuensi comunitati, quo tempore dicti Iudices comuni Ianue obedientes extiterunt et possessiones proprias relinquentes pro servitio dicti comunis Vintimiliensibus guerram fecerunt usquequo extiterunt rebelles, placuit dicte potestati et consilio civitatis Ianue et insuper ultra hominibus quatuor per compagnam, pro remuneratione predictorum servitiorum, prefatis Iudicibus ut supra concedere ex parte comunis Ianue et laudare et de predictis libris quindecim annuatim eis dandis ut supra eosque ex parte comunis Ianue investivit. Testes Oliverius scriba, Iohannes Portonarius et Martinus Tornellus. Anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo vigesimo tercio, indictione decima, sexto die intrantis aprilis.

(S.T.) Ego Bonusvassallus Caligepallii notarius, iussu supradicte potestatis, scripsi.

Ego Opiço Willelmi Guertii subscripsi.

Honorato Bolleto subscripsi.

(S.T.) Ego Lantelmus, notarius sacri palatii, hoc exemplum, de mandato domini Pegoloti Ugutionis de Girardinis, civitatis Ianue potestatis, extraxi et exemplavi ab autentico et originali instrumento seu laude scripto vel scripta manu Bonivassallie Caligepalii sicut in eo vidi et legi, nichil addito vel diminuto nisi forte littera vel sillaba, titulo seu puncto, absque ulla mutatione, corruptione seu diminutione ditionum vel sensus, ad quod corroborandum, iussu dicte potestatis, propria manu subscripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/2, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1996,
pagg. 471-473.