Sul testamento di Pietro de Judicibus

6 aprile 1324

In un testamento del 6 aprile 1324 si dice che un certo Pietro de Iudicibus del fu Alberto lascia, fra molti altri legati, ai fratelli Anselmo de Iudicibus e Matteo, che tenevano e abitavano il castello di Tirano, l'obbligo di mantenere in perpetuo un sacerdote nel castello per servizio della Chiesa del castello medesimo, dedicato a S. Vigilio, con l'obbligo di un censo annuo di lire 20 imperiali. Tutte le messe, le ufficiature, le preghiere dovevano andare a suffragio dell'anima del testatore Pietro de Giudici e pei suoi parenti vivi e defunti.

«Bollettino della Società Storica Valtellinese»,
supplemento al n. 28, pagg. 8 e 9,
Volumi 1-6 (1921-1944), ristampa anastatica, Sondrio.
Tipografia Mevio Washington & Figlio, 1976.

Su una vendita di merci

3 april 1356

Antonius Bazus vende merci a Brusio ad Antonius Pusclavini de Scharlato von Brusio. Nell'atto vengono citati Anselmi de Judicibus e suo figlio Toya de Judicibus.

3154. Tirano, 3. April 1356
Antonius Bazus verkauft an Antonius Pusclavini de Scharlato von Brusio Güter in Brusio.

C. In nomine domini nostri Yesu ║ Christi amen. Anno a nativitate ║ eiusdem millesimo trecentesimo ║ quinquagesimo sesto, die dominico tercio mensis aprilis, indicione nona. Antonius dictus Togninus Bazus filius quondam ser Zillioli Bazi de Tirano plebis Ville vallis Telline episcopatus Cumani agens ipse Togninus verbo parabola consensu et voluntate et auctoritate ser Petri Bazi filii quondam ser Vitte Bazi de Tirano eius curatoris per cartam curre a me notario infrascripto visam et lectam traditam et inbreviatam per Filipolum Canellam notarium Cumanum et eius rog(atu) expletam et scriptam per Balzarolum de Olzate notarium Cumanum anno curso MCCCLI, die veneris undecimo mensis ianuarii, indicione quarta, ffecit et facit vendicionem datum et cessionem tocius sui iuris dominii et possessionis translacionem ad proprium fecit et facit in manibus Antonii filii quondam Zulliani Pusclauini de Scharlato de Bruxio, qui stat Bruxii, nominative de pecia una terre prative iacente in monte de Tirano, ubi dicitur ad Pradellum, cui coheret a mane via comunis, a meridie ser Bellande Ca(pi)tan(ei) de Stazona et partim via comunis, a sero heredis quondam Nucii Juliani Pusclauini, a null(a hor)a suprascripti ser Bellande, item de pecia una prati iacente ibi prope, cui coheret a mane suprascripte heredis dicti quondam Nucii Pusclauini, a meridie similiter, a sero buschus comunis, a null(a hor)a vallis de Erolla, item de pecia una prati iacente ibi prope, cui coheret a mane suprascripte heredis, a meridie buschus comunis, a sero et a null(a hor)a suprascripte heredis dicti quondam Nucii, item de pecia una terre prative iacente ibi prope, cui coheret a mane a meridie et a sero dicte heredis dicti quondam Nucii Pusclauini, salvo tam si alliter vel allio modo reperientur coherentie, quod in hoc contractu vendicionis semper recte intelligantur esse vere et iuste apposite, et hoc cum omnibus suis iuribus usibus et pertinenciis ascolis pascolis viis et comunanciis aquaductis vigalibus ingressibus et eggressibus et omnibus alliis iuribus integre dicto Tognino venditori et dictis partis et rebus venditis spectantibus et pertinentibus quacumque racione et occaxione, ita ut decetero dictus Antonius emptor et eius heredes habeat teneat gaudeat et possideat dictas res venditas cum predictis omnibus suis iuribus et racionibus et exinde de ipsis faciat, quidquid facere voluerit et licet facere de rebus propriis, sine alliqua contradicione dicti Tognini venditoris nec eius heredum nec alterius persone comunis collegii capituli et universitatis, et insuper ei dedit omne suum ius et omnia sua iura omnesque acciones raciones reales personales uttilles directas et ypothecarias privillegia et prerogativas et omnes excepciones defensiones detenciones retenciones et replicaciones et omnia allia universa et singula iura dicto Tognino venditori spectantes et pertinentes spectancia et pertinencia et eorum racione et occaxione, ita ut per omnia omnibus et modis dictus Antonius emptor et eius heredes sit et subcedat et esse debeat in universo loco iure et statu dicti Tognini venditoris de predictis omnibus et singulis superius datis venditis et cessis et uttatur et experiatur agat et exerceat omni iure usu racione et accione, quo qua et quibus utti et experiri agere et exercere poterat dictus Togninus venditor ante hunc contractum vendicionis, et exnunc prout extunc suprascriptus Togninus venditor parabola et auctoritate suprascripti curatoris sui ut supra predicto Antonio emptori dedit et concessit plenam parabolam et licenciam intrandi et haprehendendi corporalem possessionem et tenutam et quasi predicte vendicionis et predictarum rerum venditarum, et donec intraverit et dictam possessionem haprehenderit, constituit se dictus Togninus venditor pro auctoritate ipsius curatoris sui ut supra se tenere et possidere nomine vice et ad uttillitatem dicti Antonii emptoris tenere et possidere, cui dominio et possessioni illico se penitus renonciavit et in ipsum emptorem penitus transtullit deseruit et derelinquid et se absentem fecit abdicando a se omne ius dominii et possessionis et in ipsum emptorem penitus transferendo eumque faciendo et constituendo verum dominum et possessorem suo proprio ministerio facto de predictis omnibus et singulis superius datis venditis et cessis ex sua propria auctoritate et sine alliqua iudiciali auctoritate vel metu pene allicuius comunis, et exnunc prout extunc suprascriptus Togninus ex auctoritate su prascripti ser Petri curatoris sui ut supra promisit et convenit solempniter per stipulacionem obligando se et omnia sua bona pignori presencia suprascripto Antonio emptori defendere et guarentare libere omni tempore ab omni homine et persona comuni collegio capitulo et universitate omnibus suis propriis dampnis expensis et interesse dicti Tognini a prima citacione inantea usque in fine litis et sine dampnis expensis et interesse suprascripti Antonii emptoris et heredum eius et habentis causam ab eo et in pena et cum pena dupli precii infrascripti et tocius dampni et interesse solempni stipulacione promissa et deducta. Quamquidem penam dare et solvere promisit suprascriptus Togninus venditor ex auctoritate dicti curatoris sui ut supra promisit et convenit obligando se et omnia sua bona pignori presencia et futura su prascripto Antonio creditori in bonis denariis numeratis tantum cum omnibus expensis dampnis et interesse, que fient et curent pro predicta pena petenda exigenda et habenda in denariis numeratis et non in cartis nec notis nec nominibus debitorum allicuius comunis nec alliquid alliud nisi bona pecunia numerata tantum curens et spendibilis in tempore solucionis in civitate Cumarum et eius districtu, et quod liceat ipsi Antonio emptori ubique capere et personaliter detinere suprascriptum Togninum venditorem et eius res et bona ubique accipere predari et contestari usque ad plenam solucionem et satisfacionem predictorum et predicte pene eviccionis et dum predicta evincerentur in toto vel in parte seu pro rata parte eviccionis, renonciando expresse et ex certa sciencia omnibus statutis legibus et iuribus factis et facturis super cartis et notis et alliis rebus dandis creditoribus in solutum et super hominibus liberis pro pecunia non capiendis beneficio cessionis bonorum privillegiis fori et omni alteri legi cautelle et probacioni in contrarium. Pro qua vendicione dato et cessione contentus et confessus fuit suprascriptus Antonius dictus Togninus venditor auctoritate curatoris sui ut supra se habuisse et recipisse a prenominato Antonio emptore libras tredecim imperialium in bonis denariis numeratis nomine pro completa solucione et satisfacione predictorum omnium et singulorum superius datorum venditorum et cessorum, renonciando omni excepcioni non habitorum et non receptorum dictorum denariorum et spei recepcionis future et condicioni dolli mali et in factum et cum causa vel ex iniusta causa erroris decepcionis ficticii et simulati contractus et qualibet allia occaxione et excepcione remota et renonciata et nec dicere nec allegare possit se deceptum fore ultra dimediam iusti precii nec quod subpleatur ei alliquod loco iusti precii, si id melius excederet ultra duplum, et generaliter omnibus alliis legibus beneficiis et cautellis allegacionibus excepcionibus defensionibus et probacionibus in contrarium, et ad mayorem cautellam huius contractus vendicionis prenominatus Togninus iuravit corporaliter ad sancta dei evangelia tactis scripturis me notario ordinante se nullo tempore contravenire occaxione minoris etatis nec pro alliquibus racione vel occaxione iuris nec facti et omnibus alliis racione et occaxione remotis et renonciatis, quibus dictus Togninus se tueri posset a predictis vel alliquo predictorum racione alliqua vel occaxione.

Quia sic inter eos convenit. Actum Tirani in platea prope canipas suprascripti Tognini venditoris. Unde plures. Interfuerunt ibi testes et notarii vocati et rogati ser Antonius filius quondam ser Fomaxii de Castello de Menaxio, Toya filius quondam domini Anselmi de Judicibus de Cumis et Beneuenutus filius quondam alterius ser Beneuenuti de Castello de Bellaxio omnes habitatores Tirani et pro notariis ser Guidus filius quondam ser Gufredi de Castello de Nexio de Cumis, qui stat Tirani, et Miolus filius quondam ser Ottucii Brugnioli de Sondrio, qui stat Loari plebis Mazi.

(ST) Ego Gull(ielm)inus Bazus notarius publicus imperiali auctoritate filius quondam ser Johannis Clericate Bazi de Tirano hanc cartam vendicionis rogatus tradidi scripsi melliorando laude sapientis.

Bearbeitet Von Lothar Deplazes,
Immacolata Saulle Hippenmeyer,
«Bündner Urkundenbuch»,
VI. Band, 1350–1369,
Herausgegeben Vom Staatsarchiv Graubünden,
Chur 2010,
pagg. 172-175.