Su una controversia sulle decime

Anno 1110

Nel 1110 Oberto di Ventimiglia arbitra una controversia di decime tra gli abitanti di San Remo e i canonici della chiesa di San Lorenzo a Genova. Marco Iudex è registrato tra i testimoni di parte genovese.

128

<1110> luglio, Ventimiglia

Oberto, conte di Ventimiglia, definisce la causa vertente tra i canonici di San Lorenzo e gli uomini di San Remo.

Mense iulii, in civitate Vigintimiliensium, in curte comitis Oberti et in eius presencia et iudicis sui, silicet Umberti de Magro et aliorum bonorum hominum quorum nomina subter leguntur. Ivit Villanus prepositus, simul cum consulibus Ian(ue), videlicet cum Vuidone Spinola et Vuidone de Rustico de Erizone et cum ipsis interfuit Vuilielmus Ebriacus et Marchio iudex et Bombellum de Cunizone et alii quamplures, fecit lamentacionem iam dicto commite de hominibus Sancti Romuli de omnibus iniuriis et litibus, videlicet de omnibus blavis et redditibus que manu seminabant, ex quibus nichil volebant reddere canonice Sancti Laurencii preter de grano et ordio et vino et fabis et lamentavit se similiter de cetrinis, pomis et ficibus et aulivis et de omnibus feodis et libellariis que ipsi tenebant, ex quibus nolebant reddere et de omnibus hominibus, qui per presbiterum Martinum tenebant et de aliis hominibus Sancti Romuli qui nichil vollebant reddere, et ostendit inde iam dictus prepositus quod consules Sancti Romuli venerunt Ianuam et intraverunt in societatem Ianuensium quod quidquid exinde laudaverit ipsis eis obtemperarent. Consules Ianuenses laudaverunt quod omnes homines Sancti Romuli redderent de omnibus redditibus de omnibus rebus de iam dictis blavis et feodis. Comes hoc audivit et cum iudice suo cognovit et cognitam rem diremit et ita iudicavit quod *** prepositus haberet duo testes qui iurar(ent) *** iam dictum laudamentum, quod consules ita laudassent et prepositus habuit duo testes in presencia iam dicti comitis et hominum Sancti Romuli qui volebant iurare quod consules Sancti Romuli venerunt Ianuam et cum iure iurando intraverunt in societate Ianuensium et in consulibus miserunt hoc placitum, ut quidquid exinde laudaverint fieret secundum laudationes illorum et omnes illorum raciones iam dictis consulibus monstraverunt. Et consules, visis illorum racionibus, laudaverunt omnibus hominibus Sancti Romuli qui ibi erant vel deerant de omnibus blavis redderent redditum que manu seminabant et de cetrinis, pomis et ficibus et aulivis unde lis erat, preter de caulis et porris secundum predictum modum volebant testes iurare. Et homines Sancti Romuli noluerunt recipere iam dictum sacramentum et dixerunt ita esse. Comes hoc audito recognovit hoc verum esse et confirmavit iam dictum laudamentum et fecit facere finem ad refutacionem hominibus Sancti Romuli qui subter describentur, sub pena per unumquemque centum librarum denariorum nove monete et esse taciti de iam dicta litte ad canonicam Sancti Laurencii per manum iam dicti Villani prepositi de tribus porzonibus de medietate de casis et omnibus rebus que fuerunt Sancti Siri de capite Armedani usque in capite Pini, cum omnibus suis pertinenciis Sancti Romuli et que illis pertinuit ex parte Tedulfi episcopi per medium pastenum. Et si ipsi ian dictas res tenere maluerint ad reddendum redditum de bene reddere super totum octavum de vino et quarto decimum de citrinis, pomis, de ficibus et de aulivis et de omnibus blavis, que manu seminant, preter de lino et de caulis et porris.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 431-433.

Su una donazione al capitolo di San Lorenzo di Genova

Anno 1119

Nel 1119 Guglielmo, arcivescovo di Cagliari, dona al capitolo di San Lorenzo di Genova la chiesa di San Giovanni di Arsemine e tutte le terre, i boschi, il bestiame e i servi di sua pertinenza. Tra i testimoni del contratto vi è Marco Iudex.

«Liber Privilegiorum Ianuensis Ecclesiae»,
Genova, arch. cap. S. Lorenzo,
PA, c 36 & PB, c 10

«Codice Diplomatico della Repubblica di Genova», 958-1163
a cura di Cesare Imperiale di Sant'Angelo
I.S.I per il M.E, Roma, Tip. del Senato, 1936
Doc. XXX.

Sulla sentenza relativa alle decime per San Lorenzo

Luglio 1124

Marchio Iudex è il notaio che stila un atto a Sanremo (IM) nel luglio 1124.

120

1124, luglio, San Remo

Sigifredo, vescovo di Genova, e Oberto, conte di Ventimiglia, pronunciano sentenza nella causa tra i canonici di San Lorenzo e gli uomini di San Remo relativa alle decime dovute alla chiesa di San Lorenzo.

In loco Sancti Romuli, prope ecclesiam Sancti Iohannis, in orto, subtus nucem, in presencia bonorum multorum hominum quorum nomina subter leguntur, Ianuensium, Vigintimiliensium et in presencia tocius populi Sancti Romuli, finita fuit lis et contencio que erat inter prepositum Villanum Sancti Laurencii, cum fratribus suis canonicis, et homines Sancti Romuli. Contencio talis erat quod predictus prepositus Sancti Laurencii requirebat tres porçones de medietate tocius redditus terre Sancti Romuli, que fuit Sancti Sili, sicuti ipse ostendebat libellum per Teodulfum, Ianuensem episcopum, silicet de ficis et cetrinis, pomis et de omnibus aliis arboribus que impediebant terram ad reddendum fructum et de omnibus feudis et de omnibus blavis tocius terre, unde homines Sancti Romuli ostendebant raciones quas ipsi habere poterant. Causa vero huius litis et contencionis dompnus Sigefredus, Ianuensis Ecclesie episcopus, et dompnus Obertus, Vigintimiliensis comes, convenerunt ad hanc litem finiendam in prefacto loco Sancti Romuli in conventu tocius populi et ibi XII homines Sancti Romuli, per consilium et voluntatem tocius populi qui ibi aderant, iuraverunt quod quidquid dompnus prefatus episcopus et comes de predicta lite laudaverint secundum illorum arbitrium vel per amorem vel per sentenciam, ipsi et homines Sancti Romuli sine fraude observarent. Contencione vero per duos dies discussa et ventilata, per consensum utrarumque parcium predictus episcopus et comes per consilium Guiberti iudicis laudaverunt et affirmaverunt quod homines Sancti Romuli faciant redditum de omni medietate tocius territorii Sancti Romuli quod fuit Sancti Sili, de septimo unum et quartum de vino, exceptis porris et caulis et excepto lino et canavo, et faciant redditum tale de cetrinis, pomis et de ficis quale deberent facere de illis blavis que ibi deberent esse. Istud redditum debet esse factum tocius territorii Sancti Romuli quod ad Sanctum Silum pertinuit, quartam partem episcopo, tres vero partes canonicis de supradictis ficis fiat ut diximus, exceptis etiam paucis ficis que sunt vel erunt in sepibus vel in alio loco ubi non impediant terram ad reddendum fructus. Iterum de feudis similiter definitum est quod quidquid Martinus presbiter in die mortis sue habebat et detinebat cum quatuor filiis suis proienies illius illud tantum haberet et detineret et non plus sine requisitione, et quod Riculfus habuit in tempore mortis sue proienies illius haberet et possideret et non plus. Paulus vero ut Riculfus eodem modo et non plus. De supracaptis etiam omnibus causis Sancti Romuli universaliter laudaverunt redditum facere episcopo et canonicis sicuti supra dictum est. Factum est hoc anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi milesimo *** centesimo vigesimo quarto, mensis iulii, indicione quarta. Hec sunt nomina illorum qui iuraverunt: Gorfredus Galafius, Obertus Derazo Rogerius, Alegro Karenzo, Obertus Gandulfus, Alfer(us) Aichinus, Paganus, Obertus Solda(n).

Dompnus Obertus comes hanc crucem fecit .

Dominus Sigefredus episcopus hanc crucem fecit .

Testes Rodulfus de Cafaro, Drudo de Riculfo, Guilielmus Maimum, Obertus Calvi(n), Petrus, Rolandus, Galafius, Guilielmus, Archimbaldus, Bommatus de Marin, Dodo de Galandro, Riculfus de Preandrea, Bonusamicus Manerius, Gisus, Guilielmus de Giso, Iohannes Axencius, Rainaldus Gafor, Iohannes Causa, Obertus Castagnol, Bombello Figar, Vigintimilienses, Guilielmus Boti(n), Rainaldus, Obertus, Anselmus Mazulus, Girisius, Raimundus, Pagan, Ianuensium, Lanfranc(hus) Avocator, Baldizon de Andrea, Bonvassallus Guaracus, Guilielmus Burgus, Guilielmus, frater Zaça, Oglerius Capra, Guilielmus de Avocato, Vassallus Scotus et multi alii interfuerunt cum omni populo Sancti Romuli.

(S.T.) Ego Marchio iudex interfui et ab episcopo et a comite rogatus scripsi.

Guibertus iudex interfuit.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol II/2, a cura di Michela Lorenzetti e Francesca Mambrini,
Genova 2007,
pagg. 415-417.