Sulla convenzione col comune di Genova

3 giugno 1197

Giovanni Iudex è uno dei notabili di Tortona che il 3 giugno 1197 giura di osservare la convenzione col comune di Genova.

617.

1197, giugno 3, Tortona

I consoli e i consiglieri del comune di Tortona giurano di osservare la convenzione stipulata col comune di Genova per la durata di ventinove anni.

Conventio Terdonensium.

(S.T.) Anno dominice nativitatis millesimo centesimo nonagesimo septimo, tercio die intrante iunio, indictione XVª. In nomine Domini amen. Conventio facta inter Ianuenses et Terdonenses talis est: Ego Terdonensis promitto et iuro, tactis sacrosanctis evangeliis, salvare et custodire universos homines Ianue et eorum districtu in personis et rebus, in strata et extra stratam bona fide, sine fraude usque ad annos viginti novem completos. § De universis querimoniis que ante me facte fuerint per Ianuenses aut homines Ian(uensis) districtus, si ego consul fuero, iusticiam eis facere tenebor infra XLa dies continuos post factam lamentationem secundum rationem et bonos usus nisi conquerentis licentia remanserit aut per dilationem legittime datam. § Si aliqua persona offensionem fecerit Ianuensibus vel alicui districtus et eis non satisfecerit, guerram ei faciam quousque ad satisfactionem venerit. § Si vero Ianuenses habuerint inimicos aliquos alterius iniuria qui habitent a Ianua usque Terdonam, qui tamen non sint de eo districtu, guerram eis faciam et si de meo districtu fuerint et iniuriam eis fecerint vel damnum dederint, emendare eis faciam et si emendare per me contempserint, bona fide et sine fraude eis guerram faciam quousque illud quod fuerit ablatum fuerit emendatum. § In unoquoque anno eligam et constituam consules qui iusticiam facere teneantur hominibus Ianue et eorum districtus per bonam fidem. § Novum pedagium non constituam super Ianuenses seu homines eorum districtus neque toltam novam ab eis exigam vel exigere faciam et illud novum pedagium quod constitutum est super eos cassabo et remanere faciam a proximis kalendis ianuarii in antea. § Promitto insuper et iuro quod non prohibebo nec prohibere faciam Ianuensibus et hominibus eorum districtus mercatum grani et blave per totum tempus predicte conventionis bona fide, sine fraude. § Pro aliquo debito quod aliquis Ianuensis debeat alicui Terdonensi non possit conveniri aliquis alter Ianuensis neque pecuniam illius sub saximento poni nisi fuerit principalis debitor vel fideiussor. § Pro diffiniendis causis nemorum que vertentur inter homines de Gavi et de Serravalle tenebor eligere arbitros et mediatores qui inde cognoscere et diffinire debeant pro iuris ordine. § Si vero inter homines de Gavi et Vultabio et homines de Serravalle et Percipiano discordia orta fuerit, sub examine castellanorum esse debeat ita tamen quod actor forum rei sequatur. § Si forte Ianuenses in exercitu fuerint, eis per bonam fidem mercatum dare tenebor. § Nulli persone nostre iurisdictionis liceat appellare postquam sententia diffinitiva contra eum lata fuerit. § Nullum bandeçatum vel forestatum a Ianuensibus recipiam nec in meo districtu me sciente ipsum habitare permittam § nec aliquem qui sit iuris Ianuen(sis) ullo modo recipiam sine legali iudicio. Hec omnia observabo bona fide, sine fraude, salva fidelitate domini imperatoris et sacr(amento) Pap(iensium). Actum in Terdona. feliciter. Hec sunt nomina consulum Terdone qui suprascriptam conventionem firmam tenere iuraverunt: Ido Suavis, Montenarius de Sarçano, Lanfrancus Turcus, Anselmus de Arquado, Ogerius Nasus, Remussus de Buxedo, Rovedus, Albertus de Carlax, Albertus Falavel, Artonus Granonus, Gilius de Calcinaria. Nomina illorum de credentia qui hoc sacramentum iuraverunt sunt hec: Iohannes de Artono, Aço Rovedus, Groçulus de Carlax, Albericus Suavis, Willelmus de Sancto Ambrosio, Petrus Gallus, Nicolaus de Pobleto, Rufinus Scopel, Buscus, Sigembaldus eius filius, Anricus Abelli, Lanfrancus Rovedus et Anselmus Rovedus, Anricus de Castelleto, Obertus de Infantis, Claputius de Carlax, Guidotus Falavel, Iohannes Iudex, Grassus Maloura, Bernardus Pesatus, Petrus Saxius, Rufinus Abeli, Bulgar Suavis, Iohannes Baçacus, Gandulfus Çopus, Rufinus Corsus, Aço Borel, Anricus de Carlax, Alegrus de Pagano, Iohannes de Milano, Opiço de Iohannavellis, Petrus de Campo, Opiço de Baio, Rubaldus de Malpaxuto, Guillelmus eius frater, Dura Rovedus, Petrus de Carlax, Obertus Beccus, Patutius de Buxeto, Rodulfus Falavel, Willelmus Artuxii, Iohannes Pegasepe, Rubaldus Broccus, Iohannes de Sala, Opiço de Pocasal, Albertus Minimus, Rubaldus Gafor, Brexanus de Campo, Gilius de Castaldo, Guido Corol, Iohannes de Calcinaria, Bentius Crexentius, Aricus de Buxedo, Grassus Rovedus, Murrinus, Gilius Rovedus, Baldus de Montemerlo, Willelmus Rubeus scriba, Willelmus Granonus, Iacobus Granonus, Iohannes Corsus, Iohannes Coctus, Apillius, Benzo Paximasnatam, Petrus Canel, Iohannes Bragatus, Alegrus de Sigebaldo, Obertus Malaparabola, Ugo de Palençona, Anricus Scoferius, Sedacius, Miserertus, Buccabella, Albericus Rovedus, Artonus Corsus, Arverius de Ansona, Willelmus Turcus, Albertus Barata, Aimericus Crocia, Gheço Corol, Bernardus de Guidobono, Ugo Arlotus, Carlus Tetacapra, Rufinus Musonus, Laurentius de Caxano, Otto de Bedercio, Guiliçonus de Baltegaiugum.

Ego Arverius, notarius sacri palatii, hanc cartam conventionis, iussu suprascriptorum consulum, scripsi.

(S.T.) Ego Thomas de Sancto Laurentio notarius hoc exemplum, de mandato domini Petri de Andalo, Ianuensis potestatis civitatis, extraxi et exemplavi de autentico et originali instrumento facto manu Arverii notarii, in quo sigillum cereum unum erat cum deformatione leonis, circumscriptionem ipsius tantum pro vetustate dicti sigilli et sufragamento legere non potui neque discernere, supradicta de dicto instrumento exeplavi sicut in eo vidi et legi per omnia contineri, nichil addito vel diminuto nisi forte littera vel sillaba, titulo seu puncto, absque ulla mutatione seu corruptione sive diminutione dictionum vel sensus, ad quod corroborandum, iussu dicti potestatis, propria manu subscripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/3, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1998,
pagg. 367-369.

Sul trattato tra Pavia, Genova e Tortona

19 & 26 agosto 1198

Giovanni Iudex è uno dei notabili che il 19 e 26 agosto 1198 sottoscrivono il trattato con cui Pavia, Genova e Tortona si accordano sui pedaggi di Gavi e Parodi.

618.

1198, agosto 19 e 26, presso Tortona

Gualfredo de Turricella, Busnardo de Granvillano e Guascono de Beccaria, consoli di Pavia, col consenso giurato dei podestà di Genova e di Tortona, fissano le condizioni preliminari alle quali dovranno attenersi quattro arbitri designati dalle parti in causa per dirimere le vertenze insorte tra i due comuni, in particolare per i pedaggi, castelli e territori di Gavi di Parodi, e per il trattamento e il rilascio dei prigionieri.

Hec est concordia facta inter Ianuenses et Terdonenses.

In nomine domini nostri Iesu Christi amen. Concordia facta per consules Papie, videlicet Gualfredum de Turricella, Busnardum de Granvilano et Guasconum de Beccaria, eorum socium in legatione ista, inter Ianuenses et Terdonenses, consensu utriusque partis, talis est, scilicet quod Ianuenses debent eligere duos arbitros et Terdonenses similiter duos alios et illi quatuor debent iurare bona fide, sine fraude, ad certum diem pacem factam tempore Drudi Marcellini refirmare et facere inter comune Ianue et comune Terdone et partes concordare ad melius utriusque civitatis, remoto omni odio et amore et si ipsi arbitri partes amicabili conventione concordare non poterunt, ipsi debent diffinire, iusticia mediante, ad certum diem de omnibus discordiis et controversiis quibus una civitas adversus aliam litem moverit vel appellare voluerit et ipsi arbitri debent habere ydoneas securitates de predictis omnibus firmis tenendis et observandis. § De castro Gavi, burgo, molendinis, pedagio et territorio secundum quod tenetur et colitur per castellanos et burgenses Gavi, scilicet in terris, braidis, vineis, nemoribus et fidelitatibus burgensium et specialiter de taxariis debent Terdonenses facere finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo comuni Ianue. Quod dictum est de Gavi idem per omnia dictum est de Palodo et eius territorio. De prexoneriis vero quos Ianuenses habent ita ordinatum est, videlicet quod si Terdonenses dederint ostagios Ianuensibus vel tales securitates que eis placeant fecerint, si Ianuensibus placuerit, presionerii omnes debent exire de carcere, alioquin prexonerii debent remanere Ianue, sine compedibus et sine aliquibus expensis guardature. Et si aliquis illorum, unus vel omnes, voluerint se obstagiare, dando obsidem eque bonum vel meliorem se liceat et presionerius debet redire Ianuam ad terminum ei datum et obses redeat Terdonam. In sacramento potestatis Terdone et credentie debet contineri quod si aliquis prexoneriorum, unus vel plures, recederent de Ianua sine voluntate potestatis vel ad terminum eis datum non redirent, quod facient eum vel eos redire Ianuam usque ad octo dies postquam ei vel eis requisitum fuerit vel potestati Terdone. § Facta autem pace vel confirmata vel iusticia mediante, discordiis vel controversiis diffinitis et executioni mandatis, prexonerii omnes et obsides debent exire de carcere et esse absoluti et si de popularibus usque ad viginti quos potestas Ianue voluerit Terdonenses dabunt securitatem comune Papie Ianuensibus, Ianuenses debent sacramento eorum prexoneriorum et potestatis et credentie remittere Terdonam et si non fieret concordia vel iusticia mediante discordie vel controversie non finirentur nisi partium voluntate dies prorogaretur, prexonerii omnes debent esse et redire in carcerem ad voluntatem Ianuensium et finis et refutatio vel pactum de non petendo quod facient Terdonenses Ianuensibus de Gavi et Palodo secundum quod supra legitur nullum debet Terdonensibus facere preiudicium nec Ianuensibus auxiliari si concordia non fuerit facta vel refirmata et discordie sive controversie non fuerint diffinite et debent de hoc facere Ianuenses Terdonensibus publicum instrumentum. Potestas vero Ianue, consules et consiliarii et alii quos arbitri voluerint debent iurare bona fide, sine fraude attendere et observare et firma tenere omnia predicta et precepta arbitrorum que eis fecerint sive de pace vel treugua vel aliis capitulis ad predicta pertinentibus, simili modo debent facere Terdonenses. § In ista pace non continentur marchiones de Gavi et Palodo. Ut supra iurarunt potestates utriusque civitatis, scilicet dominus Albertus de Mandello ac dominus Iacobus Isembardus et consules Ianue Obertus Porcus et Ogerius Maçanellus, Ido Suavis de Terdona atque Iohannes Paximasnata. In Valle, in presentia Gualfredi, Pap(iensis) consul(is) et Guasconi de Becaria, astantibus Guarnerio causidico, Philipo Baraterio, Nicola Squarçafico, Petro Nigro causidico, Anselmo de Arquada, Columbo de Terdona et aliis quampluribus. Anno dominice nativitatis millesimo centesimo nonagesimo octavo, indictione quinta decima, XIII° die exeunte augusto.

§ Subsequenter eodem millesimo, indictione et mense, die vero XXVI°, ut supra iurarunt infrascripti apud Terdonam et amplius ut clarius appareret quod si aliquis prexioneriorum, unus vel plures, recederent de Ianua sine voluntate potestatis vel ad terminum eis datum non redirent, quod facient eum vel eos redire Ianuam usque ad dies octo postquam ei vel eis requisitum fuerit vel pot(estati) Terdone et quod illos viginti presionerios de popularibus quos Ianuenses dabunt Terdonensibus, dum tamen eis tribuant securitatem comune Papie si non fieret concordia vel iusticia mediante discordie seu controversie non finirentur, nisi partium voluntate, dies prorogaretur, ad voluntatem Ianuensium in carcerem redire facient: § Malpaxutus, Willelmus filius eius, Gilius gastaldio, Arverius de Osono, Georgius notarius, Albericus Suavis, Claputius de Carlaxio, Alacer de Porta, Grassus Mala, Ioculus de Carlaxo, Willelmus de Baltigaiugum, Enricus Taconi, Willelmus Turcus, Petrus Saxus, Misererius, Albertus de Campo, Iacobus Celardi, Bernardus Guidonisboni, Rufinus de Belmi, Albertus de Carlassio, Willelmus Granonus, Manfredus Rovedus, Iacobus Granonus, Rubaldus Groppus, Opicio Paucasal, Guido de Osona, Enricus de Belmi, Opicio Paximasnata, Alacer Pagani, Rubaldus Malvicinus, Ruffinus Scopellus, Guido Corolus, Iohannes Iudex, Cassianus, Gilius de Calcinaria, Iohannes Granonus, Rufinus de Mediolano, Iacobus de Catapan, Cavalcaconte, Willelmus Devotus, Ansermus Rovedus, Gandus Ottonis Çopi, Bernardus Pensatus, Opicio Iohanelli, Willelmus Ambrosii, Aço Rovedus, Remussus, Rubaldus de Montemerlo, Lanfrancus Rovedus, Ruffinus Bragatus, Albertus Barata, Iohannes Malaparabola, Rubaldus Gaforii, Albertus de Grassis, Artonus Granonus, Iohannes de Calcinaria, Enricus de Carlaxi, Otto de Beerci, Boiolus de Montemerlo, Burgarus, Ido, Obertus Scopellus, Petrus de Carlaxi, Albertus Croci, Dominicus Raxonarius, Rub(aldus) Gonella, Iohannes de Roxano, Petrus Gonella, Carnerius Pascimasnata, Iacob de Castelnovo, Porrata, Symon Rainulfi, Bernardus de Palençono, Iohannes Benedicti, Iacob de Fumo, Sygebaldus Grilitioni, Rufinus Corsus, Artonus Corsus, Pontius Moninus, Petrus Peladus, Rufinus Peladus de Bosco, Petrus Grossus de Sancto Stephano, Carlo de Sancto Stephano, Albertus Marcii, Bonus de Mercadellis, Buccabella, Petrus de Aquabella, Leitus textor, Iohannes de Papia, Martinus Scaçarius, Andreas Corvar(ius), Arnaldus Subtilis, Ar. Buçolus, Philipus Buçolus, Bonichus Spandivinum, Petrus Fulconis, Forçonus, Iohannes Benaie, Nata Cornalis, Bertolotus de Mussis, Aideicetus de Mussis, Petrus de Ciris, Rub(aldus) Malepoçatus, Barotius, Enricus Scoferius, Fulco Rubaldelli, Garvanus, Sygembaldus de Sancto Nichola, Iacob Stecca, Iohannes Petri Canis, Aço Salvaticus, Rubaldus de Pertuso, Albertus Çota, Rufinus Supinus, Episcopellus, Ubertonus faber, Manfredus de Percis, Osbergarius, Iohannes de Syrena, Obertus Calona, Guertius Rataldi, Albertus Boverius, Willelmus Nanus, Obertus Danese, Ru. Boverius, Obertus de Carriada, Obertus Malpaxutus, Iacob de Levar, Lambertus Rubaldi, Lantelmus de Serravalle, Ansermus de Foro, Willelmus de Montemerlo, Rodulfus Falavel, Gualterius Falaver, Guido de Cassiano, Sygembaldus de Sarçano, Montanarius de Sarçano, Tedisius de Monte Acuto, Enricus de Buxedo, Iohannes Corsus, And. Pap(iensis), En(ricus) Ott(onis), Carlevarius Ottonisboni, Petrus Sagius, Albertus Malaparabola, Arlotus Appilius et Saltarius, Terdon(enses), Stephanus super animam populi Terdone acclamantis «fiat, fiat» in publica contione.

(S.T.) Ego Bertolotus Alberti, notarius sacri Imperii, precepto consulum prescriptorum Papiensium et potestatum utriusque civitatis, hanc cartam scripsi.

(S.T.) Ego Thomas de Sancto Laurentio notarius hoc exemplum extraxi et exemplavi, de mandato domini Petri de Andalo, Ianuensis civitatis potestatis, ex autentico et originali instrumento facto manu Bertoloti notarii predicti cum sigillo uno cereo pendenti cum filo, in quo erat deformatio leonis, circumscriptionem tamen ipsius pro eius veturnitate et subfragamento legere neque discernere non potui, sed omnia predicta de dicto instrumento exemplavi sicut in eo vidi et legi per omnia contineri, nichil addito vel diminuto nisi forte littera vel sillaba seu puncto, et hoc pro abreviatione sive distinctione litterarum, absque ulla corruptione seu mutatione sive diminutione dictionum vel sensus, ad quod corroborandum, iussu dicti potestatis, subscripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/3, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1998,
pagg. 370-374.

Sulla rinuncia ai pedaggi di Gavi e Parodi

27 agosto 1198

Giovanni Iudex è uno dei notabili che il 27 agosto 1198 rinunciano ai diritti sui pedaggi di Gavi e Parodi.

619.

1198, agosto 27, Tortona

I consiglieri del comune di Tortona rinunziano ad ogni diritto tortonese sui pedaggi, castelli e territori di Gavi e di Parodi.

Finis et refutatio quam fecerunt Terdonenses de Gavi, Palodo et infrascriptis comuni Ianue.

Nos Ido Suavis, Sygembaldus de Sarçano, Willelmus Malpaxuti, Rubaldus Gaforius, Albertus de Carlaxi, Iohannes Arconi, Tedisius de Monte Acuto, Bergunçius de Sarçano, Rodulfus Falavel, Rubaldus Malvinus, Gandulfus de Mussis, Aço de Pavigiano, Boionus de Montemerlo, Aço Salvaticus, Montanarius de Sarçano, Iacobus de Catapan, Bernardus Guidonisboni, Rubaldus de Montemerlo, Iacobus de Sarçano, Iohannes Malaparabola, Iacobus Cigiardus, Petrus de Campo, Lanfrancus Cancus, Apigius, Gandulfus Ottonis Çopi, Aço Rovedus, Opicio de Paucasale, Gilius de Castaldione, Enricus Bernardi Debel, Gilius de Calcinaria, Iohannes de Calcinaria, Enricus Taconus, Guilicio Baltigaiugum, Enricus de Carlaxi, Petrus de Carlaxi, Rufinus Scopellus, Rufinus Bernardi Debel, Alacer Pagani, Obertus Scopellus, Willelmus Ambr(osii), Grassus Malaopera, Cassianus Mussus, Remussus de Buxedo, Willelmus Menbrodus, Cavalcaconte, Iocius de Carlaxi, Rubaldus Gonellus, Iohannes Iudex, Ansermus Rovedus, Albertus Barata, Iohannes Pascimasnata et Alverius de Osona, consiliarii civitatis Terdone, facimus finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo vobis Idoni de Carmadino et Vicario de Marliano causidico, legatis comunis Ianue, recipientibus pro comuni Ianue, de castro Gavi, burgo, molendinis, pedagio et territorio secundum quod tenetur et colitur per castellanos et burgenses Gavi, scilicet in terris, braidis, vineis, nemoribus et fidelitatibus burgensium et specialiter de le taxariis. Hanc eandem finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo facimus vobis Idoni de Carmadino et Vicario causidico, recipientibus pro comuni Ianue, de castro Palodo et eius territorio. Actum Terdone, in ecclesia maiori Sancti Laurentii. Testes Martinus saltarius, Aço de Avolasca et Guido de Çerbo saltarius. Anno dominice nativitatis millesimo centesimo nonagesimo octavo, indictione XVª, vigesimo septimo die augusti.

(S.T.) Ego Bertolotus Alberti, notarius sacri Imperii, de mandato et voluntate consiliariorum prescriptorum scripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/3, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1998,
pagg. 374-375.

Sul rispetto del trattato di pace tra Tortona e Genova

27 marzo 1199

Giovanni Iudex è uno dei consoli del comune di Tortona che si impegna il 27 marzo 1199 a rispettare il trattato di pace con Genova.

632.

1199, marzo 27, Tortona

I rappresentanti del comune di Tortona giurano di osservare per ventinove anni le proposte avanzate dai consoli di Pavia per la conclusione del trattato di pace col comune di Genova.

Promissio quam Papienses fecerunt comuni Ianue de faciendo observare Terdonenses pacem infrascriptam.

(S.T.) Anno dominice nativitatis millesimo centesimo nonagesimo nono, quinto die exeunte marcio, indictione secunda. In nomine sancte et individue Trinitatis amen. Nos Iohannes iudex, Obertus Scopellus, Arverius de Ausona, Guido Corol, Lanfrancus Rovedus, Bulgarus Suavis, Remussus de Buxedo, Iohannes Paximasnate et Guaschus Falavellus, consules comunis Terdone, mediantibus domino Alberto de Casellis, consule comunis Papie, Busnardo de Granvillano et Bertrame Salinben, iudic(ibus) Papie, de voluntate, licentia et beneplacito consiliatorum Terdone qui inferius scripti sunt et eorum presentia, convenimus et promittimus pro comuni Terdone vobis Bignoto de Çiminasco, iudici domini Bertrami Christiani, Ianuensium potestatis, et Belmusto Lercario, rectori Ianue, legatis comunis Ianue, recipientibus pro comuni Ianue, quod Terdonenses et de districtu Terdone et comune Terdone observabunt comuni Ianue et Ianuensibus et de districtu Ianue et firmam tenebunt pacem et concordiam per iam dictum consulem Papie et ipsos Papienses compositam et firmatam ut inferius continetur, quod si non fecerint vel contravenerint, penam trium milium marcharum argenti pro comuni Terdone vobis Bignoto et Belmusto, pro comuni Ianue stipulantibus, promittimus, rato manente pacto. Pro pena ipsa universa bona comunis Terdone vobis pro comuni Ianue pignori obligamus. Tenor autem pacis hic est: Ego Terdonensis promitto et iuro, tactis sacrosanctis evangeliis, salvare et custodire universos homines Ianue et eorum districtus in personis et rebus in strata et extra stratam bona fide, sine fraude, usque ad annos viginti novem completos. § De universis querimoniis que ante me facte fuerint per Ianuenses aut homines Ianuensis districtus, si ego consul fuero, iusticiam eis facere tenebor infra quadraginta dies continuos post factam lamentationem secundum rationem et bonos usus nisi conquerentis licentia remanserit aut per dilationem legittime datam. § Si aliqua persona offensionem fecerit Ianuensibus vel alicui eorum districtus et ei non satisfecerit, guerram ei faciam quousque ad satisfactionem venerit. § Si vero Ianuenses habuerint inimicos aliquosvalterius iniuria qui habitent a Ianua usque Terdonam, qui tamen non sint de meo districtu, guerram eis faciam et si de meo districtu fuerint et iniuriam eis fecerint vel damnum dederint, emendare eis faciam et si emendare per me contempserint, bona fide, sine fraude, eis guerram faciam quousque illud quod fuerit ablatum fuerit emendatum. In unoquoque anno eligam et constituam consules qui iusticiam facere teneantur hominibus Ianue et eorum districtus per bonam fidem. Nullum novum pedagium, nullam toltam, nullam superimpositionem constituam nec coligam nec coligi permittam seu consentiam in Terdona vel in districtu Terdone vel in episcopatu Terdone ubi possim prohibere quolibet modo pro Gavi vel occasione Gavi vel aliqua alia demum occasione super Ianuenses vel super aliquem de districtu Ianue vel super aliquam personam euntem vel redeuntem per stratam neque marchiones Gavi nec Palodi nec aliquam demum pro eis personam vel eorum occasione ut ad ipsos marchiones perveniat in toto districtu Terdone neque in episcopatu ubi distringunt Terdonenses pedagium ullum, toltam vel superimpositionem constituere vel colligere permittam ullo modo, excepto pedagio de quo aliquis Terdonensis vel districtus Terdone esset in possessione vel quasi a mense ante guerram. § Promitto insuper et iuro quod non prohibebo nec prohiberi faciam Ianuensibus et hominibus eorum districtus mercatum grani et blave per totum tempus predicte conventionis bona fide, sine fraude. Pro aliquo debito quod aliquis Ianuensis debeat alicui Terdonensi non possit conveniri aliquis alter Ianuensis nec pecunia illius sub saximento poni nisi fuerit principalis debitor vel fideiussor. Pro difiniendis causis nemorum que vertuntur inter homines de Gavi et de Serravalle tenebor eligere arbitros et mediatores qui inde cognoscere et diffinire debeant pro iuris ordine. Si vero inter homines de Gavi et de Vultabio et homines de Serravalle et de Percipiano discordia orta fuerit, sub examine castellanorum esse debeat ita tamen quod actor forum rei sequatur. Si forte Ianuenses in exercitu fuerint, eis per bonam fidem mercatum dare tenebor. Nulli persone nostre iurisdictionis liceat appellare postquam sententia diffinitiva contra eum lata fuerit. Nullum bandeçatum vel forestatum a Ianuensibus recipiam nec in meo districtu me sciente habitare permittam nec aliquem qui sit iurisdictionis Ianuensium ullo modo recipiam sine legali iudicio. Item nos predicti consules facimus vobis supradictis Bignoto et Belmusto, legatis comunis Ianue, recipientibus pro comuni Ianue, datum, finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo de castro et burgo Gavi et de castro et burgo Paloudi, tam pro comuni quam pro diviso, si quod ius habemus in eis pro comuni vel diviso ita tamen quod teneamur de evictione pro marchionibus Gavi vel Palodi. Item facimus finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo pro comuni tantum vobis suprascriptis pro comuni Ianue de molendinis Gavi, pedagio et territorio secundum quod tenetur et colitur per castellanos et burgenses Gavi, scilicet in terris, braidis, vineis, nemoribus et fidelitatibus burgensium et specialiter de taxariis. Hanc eandem finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo pro comuni Terdone facimus vobis suprascriptis pro comuni Ianue de territorio Paloudi. Item facimus prescripto nomine finem et refutationem perpetuam et pactum de non petendo de curia Gavi, exceptis his que ex parte Ian(ue) dimitti debent et dari nominatim et generaliter Terdonensibus, secundum quod in carta publica que inde fieri debet per manum Bertoloti, notarii Ian(ue), continebitur. Item remittimus et damus vobis suprascriptis legatis Ian(ue), recipientibus pro comuni Ianue, quicquid iuris comune Terdone habet in personis et rebus in castro et curia Montis Alti quolibet modo vel iure pro comuni Terdone. Item remittimus et damus pro comuni Terdone vobis suprascriptis, nomine <comunis> Ianue, quicquid iuris comune Terdone habet, tam rebus quam personis, in podio ubi fuit castrum Crucis et in curia et in omnibus villis que sunt ultra Scriviam versus Gavim et Vultabium et versus Ianuam quolibet modo vel iure, quod castrum Crucis non debet de cetero reedificari nec illud nec aliud simile. Item facimus pro comuni Terdone vobis prescriptis legatis Ianue, recipientibus pro comuni Ianue, finem et refutationem, datum et pactum de non petendo de Gatorba cum suis pertinentiis et de omni iure quod comune Terdone habet in Gatorba et eius pertinentiis, rebus et in personis, quolibet modo vel iure et promittimus vobis pro comuni Terdone quod faciemus redire ad habitandum Gatorbam omnes homines qui a tempore guerre venerint de Gatorba habitandum in terra nostra aut eos de ipsa terra nostra eiciemus sic quod eos in terra nostra habitare non concedemus sine voluntate potestatis et consulum Ian(ue), ita quod in Gatorba nec in eius pertinentiis non reedificetur castrum nec aliqua fortecia. Item promittimus vobis prescriptis et suprascripto nomine quod non faciemus pro comuni nec pro diviso aquistum nec aliquod castrum vel forteciam ultra aquam Scrivie versus Ianuam et Vultabium et Gavim neque a Monte Alto supra neque a crenna Montis Cuchi infra versus Gavim et sicut cernit crenna versus Taxarolium et Palodum et si quid iuris habet comune Terdone infra predictos terminos versus Gavim, Vultabium et Taxarolium quolibet modo vel iure, damus et cedimus pro comuni Terdone. In predicta vero pace et fine remanet omne ius salvum nec ullum faciat preiudicium alicui civi Terdone vel castellano vel alicui homini de districtu Terdone de aliqua re, iure vel exactione quam habeat in Ianua vel extra Ianuam in predictis locis et hominibus predictorum locorum a tempore guerre retro per mensem, eo salvo quod dictum est de castro Gavi, Palodi et eorum burgis. Item promittimus et convenimus pro comuni Terdone vobis prescriptis legatis comunis Ianue et nomine ipsius comunis quod non dabimus consilium nec auxilium marchionibus Gavi nec Palodi, uni vel pluribus, ad guerram vel malum faciendum vel offensionem civitati Ianue vel alicui de terra et districtu Ianue et specialiter castro Gavi et hominibus habitantibus in curia et territorio, castro Palodi et burgo et hominibus habitantibus in curia et territorio, castro Taxaroli et burgo et hominibus habitantibus in curia et in territorio, castro Vultabii et burgo et hominibus habitantibus in curia et in territorio, castro Montis Alti et burgo et hominibus habitantibus in curia et territorio, podio quo fuit castrum Crucis et hominibus habitantibus in curia et territorio et Gatorbe et hominibus habitantibus in Gatorba et eius pertinentiis. Et si stando in terra Terdone vel in terra quam distringit Terdona vel in districtu Terdone aliquam offensam vel damnum facerent alicui Ianuensi vel de districtu Terdone vel alicui eunti vel redeunti per stratam, faciemus emendari vel castro seu loco quod eos recipiet faciemus bona fide guerram comuniter cum Ianuensibus nec ei pacem vel treuguam faciemus sine licentia Ian(uensium) nisi emendaretur damnum datum vel raptum. Item faciemus vobis pro comuni Ianue pacem et finem tam pro comuni quam pro diviso de omnibus iniuriis et maleficiis et damnis datis a Ianua vel a parte Ianue pro guerra et tempore guerre vel pro comuni Ianue, exceptis de hiis que facta sunt tempore treugue. Item si quid acquisitum est per comune Terdone vel per divisum a tempore inceptionis guerre citra infra predictas coherentias et terminos expressos, dimittimus et dimitti faciemus, restituto precio dato sine fraude pro re acquisita. Item promittimus vobis suprascripto nomine quod si a tempore inceptionis guerre aliquod datum vel finem comune Terdone alicui vel aliquibus de his de quibus fecimus datum et finem et pactum de non petendo Ianuensibus infra suprascriptos terminos versus Gavim, Vultabium et Taxarolum, datum ipsum et finem revocabimus infra quindecim dies a die quo potestati vel consulibus Terdone per potestatem et consules Ianue per se vel suum nuncium fuerint requisiti et faciemus quod comune Ianue habeat ipsum sibique remaneat. Hec omnia nos prescripti consules Terdone iuramus observare et adimplere bona fide nisi quantum iusto Dei impedimento aut oblivione remanserit. Prescriptam concordiam et pacem iuraverunt Norandus de Pontecorono, Ido Suavis, Albertus Barata, Iohannes Pegasepe, Opiço de Calcinaria, Rufinus Corol, Frascharol, Gilius de Calcinaria, Willelmus Malpaxutus, Willelmus Devotus, Obertus Porrata de Carlax, Rodulfus Falavel, Salvaticus, Albertus Corol, Grassus Maloura, Iohannes de Guidonebono, Anricus de Abello, Opiço Paximasnata, Willelmus Granonus, Iohannonus Malaparabola, Aço Borrel, Porchel de Carlax, Rufinus Musonus, Guido de Ausona, Willelmus de Sancto Ambrosio, Petrus de Carlax, Opiço Pocasal, Iacobus Cellardi, Bernardus de Guidobono, Albertus de Guidonebono, Rubaldus de Montemerlo, Gandulfus de Mussis, Gilius de Gastaldo, Aimericus de Sancto Ambrosio, Iacobus Granonus, Gandulfus Çopus, Iohannes de Calcinaria, Belengerius de Abel, Petrus Gallus, Rodulfus de Milano, Petrus Saxus, Albertus de Campo, Willelmus Turcus, Aço Rovedus, Iohannes de Artono, Alegrus de Sancto Pagano, Rodulfus de Calcinaria, Artonus Granonus, Rubaldus Malvinus, Claputius de Carlax, Gandulfus Mussus, Alegrus de Porta, Rubaldus Gaforus, Albericus Suavis, Bernardus Pesatus, Nicolaus Armeline Davier, Murrinus Paximasnata, Dura Rovedus, Boiol de Montemerlo, Anricus de Buxedo, Ansermus Rovedus, Cavalcacomes, Obertus de Poçolo, Reitatius, Albertus Crocia, Carena, Albertus de Grassis, Baldus de Montemerlo, Obertus de Infantibus, Aço de Polliano et Anricus de Tacono consiliarii et de ceteris per civitatem et cabellarias predictis computatis usque in mille. Actum in civitate Terdone, in ecclesia Beati Laurentii, feliciter. Interfuerunt testes Sigelbaldus de Sancto Nicolao, Arlotus calegarius, Iohannes Corsus, Anricus Scoferius, Fulçonus et alii quamplures.

Ego Arverius, notarius sacri pallatii, rogatus interfui et hanc cartam, iussu suprascriptorum consulum, scripsi.

(S.T.) Ego Thomas de Sancto Laurentio notarius hoc exemplum, de mandato domini Petri de Andalo, Ianuensis civitatis potestatis, extraxi et exemplavi ex autentico et originali instrumento facto manu Arverii notarii predicti sicut in eo vidi et legi per omnia contineri, nichil addito vel diminuto nisi forte littera vel sillaba seu puncto, sententia non mutata, absque ulla corruptione, mutatione seu diminutione dictionum vel sensus, ad quod corroborandum, iussu predicti potestatis, subscripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/3, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1998,
pagg. 410-415.

Sull'alleanza contro i marchesi di Gavi

10 novembre 1200

Giovanni Iudex è uno dei notabili di Tortona che il 10 novembre 1200 stipulano un trattato di alleanza contro i marchesi di Gavi.

622.

1200, novembre 10, Gavi

I comuni di Genova e di Tortona, confermando gli accordi precedenti, stipulano un trattato di alleanza contro i marchesi di Gavi.

Conventio Terdonensium et Ianuensium.

(S.T.) Anno dominice nativitatis millesimo ducentesimo, decimo die intrante novemb(ri), indictione tercia. In nomine domini nostri Iesu Christi amen. Hec est concordia et conventio reformate pacis inter Ianuenses et Terdonenses per Willelmum Enrici, potestatem Ianue, consilio Willelmi de Pallo consulis, Idonis de Carmadino, Willelmi Embriaci, Guidonis Spinule, Willelmi de Rodulfo, Rogerii de Maraboto, Rolandi de Carmadino, Nicole Squarçafici, Symonis de Camilla et Rubaldi Paxii, ex parte Ianue, nec non ex parte Terdone per Rodulfum Falavellum et Murrinum Paxemasnatam, consules Terdone, consilio Idonis Suavis, Arverii de Ansona, Iohannis Iudicis, Iohannis Paxemasnate et Rubaldi de Malpaxuto, cuius tenor talis est: Ego Terdonensis, ex parte comunis Terdone, promitto tibi Willelmo Enrici predicto, recipienti pro comuni Ianue, quod ab hodie usque ad XV dies proximos expellam et eiciam omnes marchiones olim de Gavi cum omnibus qui in eorum consortio sunt vel erunt de toto districtu Terdone nec ullo tempore illuc ad habitandum redire permittam nec pacem vel concordiam cum eis faciam sine licentia vel parabola potestatis vel consulum comunis Ianue, omnium vel maioris partis qui pro tempore fuerint. Et si prefati marchiones se reducerent in castro Montis Alti vel alio loco qui sit infra districtum Ianue, ego Terdonensis simul cum Ianuensi faciam exercitum pro comuni ad ipsos expellendos de loco illo vel locis ad dies XV postquam mihi fuerit requisitum a potestate vel consulibus comunis Ianue qui pro tempore fuerint, et in quo exercitu tenebor dare mercatum victualium. Preterea nichil recipiam a prefatis marchionibus per donationem vel comperam aut alio modo de rebus immobilibus que sunt vel fuerint eorum vel de aliquo iure eorum quod habeant vel habuerint vel videantur habere crenna Montis Cuchi versus Gavium vel Taxarolum prout continetur in tenore pacis composite in tempore potestatie Bertramis Christiani. Item faciam iurare habitatores de districtu Terdone, a civitate Terdone a versus Gavim et partes Ianue et presertim consules et castellanos de Serravalli et eos qui habitant in Serravalli, in Preciplano, Grondona, Monte Morixino, Novis et in aliis locis infra predicta confinia quod non recipiant marchiones predictos nec eis dabunt consilium vel auxilium aliquod nec illis qui expulsi fuerint et si forte asaltus fieret vel stremita aut predicta preda a marchionibus predictis vel ab aliqua persona in strata vel extra stratam eundo per terram et districtum Terdone, persequentur et capient eos qui fecerint illud si poterunt et recuperabunt quod fuerit ablatum et reducent in potestate Ianuen(sium) personas eorum qui maleficium fecerint et res ablatas. De omnibus offensionibus que facte sunt a Ianuensibus vel ab aliquibus ex parte eorum vel de districtu Ianue contra Terdonenses vel aliquos ex parte eorum vel de districtu Terdone a tempore pacis predicte infra sit finis et concordia tam pro comuni quam pro singularibus personis nec ullum inde cambium faciam vel fieri permittam neque lamentationem inde recipiam. Pacem et concordiam factam in potestatia Bertramis Christiani sicut continetur in instrumentis inde factis per manum Bertoloti, scribe Ian(uensis), et per manum Arverii, scribe Terdonensis, firmam et ratam tenebo et hanc similiter usque ad terminum qui in eis continetur, salvis prescriptis conventionibus de maleficiis ab utraque parte remissis ab illo tempore infra. Item ego Terdonensis, a parte comunis Terdone, promitto tibi predicto Willelmo, potestati Ianue, recipienti pro comuni Ianue, quod si predicti marchiones vel illi qui cum eis vel pro eis erunt aut aliquis Ianuensis vel de districtu Ianue vel de Gavi offensionem ullam fecerit Terdonensibus aut hominibus de districtu Terdone in rebus vel personis, pro ipsa offensione aut occasione illius offensionis nullam iniuriam aut cambium seu predam vel lesionem aut impedimentum vel saximentum faciam nec fieri permittam in personis vel rebus alicui civi Ianue vel de districtu Ianue vel de Gavi per comune nec per divisum usque ad dies XV postquam per certas litteras sigillatas per sigillum comunis Terdone potestati vel consulibus Ianue qui pro tempore fuerint notificavero quod homines Ianue vel de eorum districtu vel de Gavi non veniant Terdonam nec in terra Terdone utantur et si factum fuerit, quam citius potero restituere et recuperare faciam. Et hoc totum adtendendum compellam iurare et observare consules et castellanos et homines de Serravalli, de Perciplano et Monte Cuco et Arquada, Grondona, Cassino et Novis et predicta observanda potestati vel consulibus Terdone qui pro tempore fuerint intraturis iurare faciam usque ad tempus conventionis prefixum et hoc in capitulo comunis Terdone scribi faciam nec deleri permittam. Item si damnum vel maleficium factum fuerit ab aliqua persona contra Ianuensem aliquem, restitui et emendari faciam de rebus eius qui maleficium commiserit si tantum habuerit, sin autem personam illius tradam et deliberabo in potestate consulum vel potestatis Ianue si eam capere et habere potero. Ha<n>c pacem iurare faciam mille hominibus de utraque civitate et per omnes illorum locorum de districtu meo, scilicet castellanos, consules et alios homines ipsorum locorum quos utraque pars eligerit et intraturis consulibus vel potestati singulis annis iurare faciam et inde publicum instrumentum sigillatum sigillo comunis utriusque civitatis fieri faciam.

§ Versa vice ego Ianuensis promitto pro comuni Ianue vobis predictis consulibus Terdone Rodulfo Faravello et Murrino Paxemasnate, recipientibus a parte vestri comunis, quod prefatos marchiones ab hodie in antea non recipiam in civitate Ianue nec in eius dictrictu vel dationem rerum ipsorum immobilium vel iurisdict(ionis) eorum non recipiam consistentium a crenna Montis Cuchi versus Terdonam et presertim de Grondona et Monte Morexino. Et si contigerit quod predicti marchiones, transactis ab hodie XV diebus, se reducerent in Grondona vel in alio loco qui sit de districtu Terdone vel de districtu Ianue et inde exire noluerint, ego potestas vel consules Ianue qui pro tempore fuerint ad quindecim dies postquam requisitum fuerit Ianuensibus a potestate vel consulibus Terdone qui pro tempore fuerint tenebor dare et facere exercitum simul cum Terdonensibus ad ipsos expellendos et eiciendos de loco ipso vel locis pro comuni Ianue bona fide et sine fraude. Et si in aliquo alio loco qui sit de districtu Terdone vel de districtu Ianue vel extra se reduxerint, ipsum locum nec ipsos marchiones non recipiam vel socios ipsorum nec ipsum locum guarnibo nec ullam fortiam ipsis marchionibus aut hominibus ipsius locis dabo nec dari consentiam, sed potius in quantum potero vetabo sine consilio et licentia et parabola potestatis vel consulum Terdone qui pro tempore fuerint, omnium vel maioris partis, et si propterea quod expulsi fuerint a Terdonensibus inde guerram cum marchionibus habuerint Terdonenses, pacem et concordiam non faciam cum eis sine licentia potestatis vel consulum Terdone, omnium vel maioris partis, qui pro tempore fuerint donec guerra illa durabit cum marchionibus predictis vel cum eis qui de districtu Ianue vel Terdone expulsi fuerint. De omnibus offensionibus que facte sunt a Terdonensibus vel ab aliquibus ex parte eorum vel de districtu Terdone, presertim ab hominibus de Novis, contra Ianuenses vel aliquos ex parte eorum vel de districtu Ianue in personis et rebus a tempore pacis predicte infra sit finis et concordia tam pro comuni quam pro singularibus personis nec ullum inde cambium faciam vel fieri permittam nec inde lamentacionem accipiam. Pacem et concordiam factam in potestatia quondam Bertramis Christiani prout continetur in instrumentis inde factis per manum Bertoloti, scribe Ian(ue), et Arverii, scribe Terdone, et hanc similiter ratam et firmam tenebo usque ad terminum qui in eis continetur, salvis prescriptis conventionibus de maleficiis, ab utraque parte remissis, factis a tempore illo infra. Item ego Ianuensis, a parte comunis Ianue, promitto vobis predictis consulibus Terdone, recipientibus a parte comunis Terdone, quod si predicti marchiones vel illi qui cum eis vel pro eis erunt aut aliquis Terdonensis vel de districtu Terdone vel de Novis offensionem ullam fecerit Ianuensibus aut hominibus de districtu Ianue in rebus vel personis pro ipsa offensione aut occasione illius offensionis, nullam iniuriam nec cambium seu preda<m> vel lesionem aut impedimentum vel saximentum faciam nec fieri permittam in personis vel rebus alicui de districtu Terdone vel de Novis per comune nec per divisum usque ad dies XV postquam per certas litteras sigillatas per sigillum comunis Ianue consulibus vel potestati Terdone qui pro tempore fuerint notificabo quod homines Terdone vel de eorum districtu vel de Novis non veniant Ianuam nec in terram Ianue utantur et si factum fuerit, quod citius potero restituere et recuperare faciam. Et hoc totum attendendum compellam iurare et observare castellanos et consules et homines de Gavi et Palodio, de Vultabio, Flacono, Pontedecimo et Burgo Fornariorum et si forte asaltus fieret vel stremita aut preda a predictis marchionibus vel ab aliqua persona in stratam vel extra stratam eundo per terram Ianue vel districtum Ianue, persequentur et capient eos qui fecerint illud si poterunt et recuperabunt quod fuerit ablatum et reducent in potestate Terdonensibus personas eorum qui maleficium fecerint et res ablatas. Et predicta observanda potestati vel consulibus Ianue qui pro tempore fuerint intraturis iurare faciam usque ad tempus conventionis prefixum et hoc in capitulo comunis Ianue scribi faciam nec deleri permittam. Item si damnum vel maleficium factum fuerit ab aliqua persona contra Terdonensem aliquem, restitui et emendari faciam de rebus eius qui maleficium commiserit si tantum habuerit, si<n> autem personam illius tradam et deliberabo in potestate potestatis vel consulum Terdone si eam capere et habere potero. Hanc pacem iurare faciam mile hominibus de utraque civitate et per omnes homines illorum locorum de districtu meo, scilicet castellanos, consules et alios homines ipsorum locorum quos pars utraque elegerit et intraturis consulibus vel potestati singulis annis iurare faciam et inde publicum instrumentum sigillatum sigillo comunis utriusque civitatis fieri faciam.

Et predicta iurarunt ex parte Ianue Willelmus Henrici, potestas Ianue, Willelmus de Pallo, consul Ianue, Willelmus de Rodulfo, Symon de Camilla et Guido Spinula, Rogerius de Maraboto, Rubaldus Paxius, Rollandus de Carmadino et Nicola Squarçaficus et ex parte Terdone iurarunt Rodulfus Falavellus et Murrinus Paximasnata, consules, et Ido Suavis, Iohannes Iudex, Arverius de Ausona, Iohannes Paximasnata et Rubaldus de Malpaxuto. Actum apud Gavim, in claustro Sancti Eusebii, feliciter. Testes ad hoc convocati ex parte Ianue Willelmus Embriacus, Willelmus de Pallo, Ido de Carmadino, Rogerius de Maraboto et Rubaldus Paxius, ex parte Terdone Ido Suavis, Iohannes iudex, Arverius de Ausona et alii quamplures.

Ego Arverius, notarius sacri palatii, rogatus interfui et hanc cartam, iussu predicte potestatis Ianue et iam dictorum consulum Terdone, scripsi.

(S.T.) Ego Thomas de Sancto Laurentio notarius hoc exemplum, de mandato domini Petri de Andalo, Ianuensis civitatis potestatis, extraxi et exemplavi ex autentico et originali instrumento facto manu Arverii predicti, in quo pendebat sigillum unum cereum cum filo, deformatio cuius erat leo, circumscriptionem eius pro veturnitate sigilli legere neque discernere non potui, sed omnia de predicto instrumento exemplavi sicut in eo vidi et legi per omnia contineri, nichil addito vel diminuto nisi forte littera vel sillaba seu puncto, et hoc causa abreviationis sive distinctionis litterarum, sententia non mutata, absque ulla corruptione, mutatione seu diminutione <dictionum> vel sensus, ad quod corroborandum, iussu predicte potestatis, subscripsi.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/3, a cura di Dino Puncuh,
Genova 1998,
pagg. 380-385.