Sulla cessione temporanea del castello di Carpena

25 marzo 1239

Bertolino Iudex presenzia come testimone in un atto del 25 marzo 1239 in cui viene fatta una cessione temporanea del castello di Carpena.

681.

1239, marzo 25, Genova

Baldovino Avvocato, procuratore dei signori e degli uomini di Carpena, cede al comune di Genova fino alla fine della guerra il castello ed il territorio di Carpena, concedendo la facoltà di fortificarlo e promettendo aiuto per la sua difesa. Il comune di Genova si impegna a proteggere e ad esentare dalle imposte nel proprio distretto gli stessi uomini di Carpena e a restituire loro il castello.

Conventio illorum de Carpena.

In nomine Domini amen. Infrascripta pacta et conventiones facte sunt et firmate per stipulationem solennem inter dominum Filipum Vicedominum, Ianuensium potestatem, nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, ex una parte, et ex alia Balduinum Advocatum, procuratorem Iohannis de Turcha et Balçani de Carpena, dominorum castri de Carpena, constitutum ab ipsis pro se et hominibus de Carpena et districtus Carpene, sicut apparet in instrumento inde facto millesimo CC°XXXVIIII°, die XV marcii, per manum Oberti de Castagnola notarii, videlicet quia dictus Balduinus, procurator predictorum et nuncius constitutus specialiter ad infrascripta, nomine predictorum Iohannis et Balçani et hominum Carpene et districtus, dat et cedit, tradit, trasfert atque supponit castrum Carpene, turres et fortias et possessiones et districtum totum ipsius castri et totum eius territorium domino Filipo predicto, potestati Ian(ue), recipienti nomine dicti comunis Ianue et pro ipso comuni et ipsi comuni, dans dictus Balduinus licentiam plenam et potestatem, predictorum et hominum nomine, dicto domino Filipo, pro comuni Ianue stipulanti et recipienti, et dicto comuni Ianue quod de cetero comune Ianue dictum castrum, turres et forcias habeat et teneat et munire et preparare et infortiare possit sicut comuni Ianue placuerit, in dictum comune et dictum Filipum potestatem, nomine comunis Ianue, predictorum nomine transferendo possessionem et quasi possessionem predicti castri, districtus et territorii, constituendo dictos dominos et homines dicti castri et districtus, nomine comunis Ianue, precario possidere quousque possederint vel quasi, dando insuper licentiam et auctoritatem potestati predicte pro ipso comuni et ipsi comuni, quandocumque voluerit et sicut voluerit, ingrediendi corporalem possessionem vel quasi omnium predictorum per se vel suos nuncios. Promisit etiam dictus Balduinus, nomine predictorum, dicte potestati, recipienti nomine et vice dicti comunis, quod predicti et homines omnia predicta et quodlibet predictorum attendent et observabunt et contra non venient et quod iuvabunt comune Ianue et nuncios suos contra omnes homines secundum voluntatem dicti comunis dictum castrum manutenere et defendere et omnia supradicta firma habere, tenere et exercere et quod dicti domini et homines dicti castri et districtus et iurisdictionis facient guerram et pacem de dicto castro et districtu ad voluntatem comunis Ianue et nunciorum eius, eo acto expressim quod propter predicta comune Ianue nullum ius acquirat in dicto castro seu territorio ex presenti pacto nisi solummodo quod usque quo duraverit guerra solummodo dictum castrum, turres et fortias tenere et munire et infortiare possit et guerram facere ex dicto castro et fieri facere per homines dicti castri et districtus et territorii ad voluntatem dicti comunis, omnibus aliis iuribus illibatis et illesis in dictis dominis et hominibus dicti castri remanentibus, alioquin si in aliquo de predictis predicti domini vel homines vel aliquis eorum contrafacerent vel venirent vel facere attemptarent, penam marcharum mille argenti predictus Balduinus promisit, predictorum nomine, predicte potestati, vice et nomine comunis Ianue stipulanti, ratis semper manentibus supradictis et singulis omnibus, obligando Balduinus pignori bona dictorum dominorum et hominum. Pro quibus omnibus et singulis, versa vice, dictus dominus Filipus, potestas Ian(ue), nomine et vice dicti comunis, de voluntati consilii per campanam et cornu more solito congregati et hominum sex per compagnam electorum ad brevia, promittit dicto Balduino quod de cetero comune Ianue salvabit et custodiet et manutenebit predictos dominos de Carpena et homines de Carpena et de castellania sive iurisdictione Carpene quousque ipsum castrum tenebit et quod eos habebit liberos et immunes in Ianua sicut homines de Portuveneris. Item quod si guastum predictis hominibus et dominis de Carpena vel districtus Carpene seu damnum factum fuerit in Carpena vel districtu per inimicos Ianue donec ipsum castrum erit in virtute comunis Ianue, promisit dictus dominus Filipus, predicto nomine, ipsi Balduino, stipulanti nomine dictorum dominorum et hominum de Carpena, quod comune Ianue predictum damnum ipsis dominis et hominibus emendabit. Item promisit dictus dominus Filipus, nomine dicti comunis Ianue, predicto Balduino, nomine predictorum stipulanti, quod comune Ianue salvabit et custodiet rationes dictorum dominorum et hominum quas habent in dicto castro. Item promisit dictus dominus Filipus, nomine dicti comunis, predicto Balduino, stipulanti nomine predictorum, quod comune Ianue integraliter predictis dominis vel eorum heredibus dictum castrum restituere, finita guerra, secundum quod nunc est et datum est comuni Ianue. Item promisit dictus dominus Filippus, nomine dicti comunis, dicto Balduino, nomine dictorum dominorum et hominum stipulanti, quod si dicti domini de Carpena amiserint iura aliqua in Lunexana a Macra citra que ibi habent occasione predictarum conventionum, quod comune Ianue eis restituet illud dampnum usque in libris quinquaginta per annum et non ultra si tantum fuerit damnum, si vero minus esset, secundum quod minus esset emendabit comune Ianue per annum, ita quod pro restitutione dicti damni non teneatur comune Ianue emendare damnum si quod paterentur ultra dictas libras quinquaginta. Omnia predicta et singula promisit dictus dominus Filipus, potestas Ian(ue), nomine dicti comunis, dicto Balduino stipulanti attendere, complere et observare et contra non venire sub pena mille marcharum argenti ab ipso Balduino stipulata et a dicto domino Filipo promissa, nomine dicti comunis, obligando exinde omnia bona comunis Ianue que non sunt prohibita per capitulum obligari, ratis manentibus omnibus supradictis et singulis. Et duo instrumenta inde fieri voluerunt partes unius tenoris. Hoc autem factum est pro comuni Ianue. Actum Ianue, in palacio Fornariorum, quo moratur dicta potestas, anno dominice nativitatis M°CC°XXXVIIII°, indic(tione) XI, die XXV° marcii, circa horam nonam. Testes Bertolinus iudex, Iacobus de Englesco, iudex dicte potestatis, Sorleonus Piper, Rubeus de Turcha, Willelmus Sardena, Iohannes de Bona Menna, iudex dicte potestatis, et Lanfrancus Pignolus.

(S.T.) Ego Urso, sacri palatii notarius, voluntate partium, hec ut supra scripsi.

(S.T.) Ego Anselmus de Castro notarius, de mandato et precepto domini Phylipi Vicedomini, potestatis Ianue, extraxi ab autentico publico et originali instrumento scripto per manum Ursonis, sacri palacii notarii, sicut in eo vidi et legi, nichil addito vel diminuto et ad ipsum corroborandum, de mandato dicte potestatis, me subscripsi, anno dominice nativitatis millesimo CC°XLIIII°, indictione prima, mense augusti.

(S.T.) Ego magister Nicolaus de Sancto Laurencio, sacri palacii notarius, transcripsi et exemplificavi ut supra ab illis quos Anselmus de Castro notarius sumpsit ab auctenticis et originalibus et per manum eiusdem Anselmi in alio registro comunis scripta sunt, nichil addito vel diminuto, nisi forte littera vel sillaba, titulo seu puncto plus minusve seu causa abreviationis aut protensionis litterarum, sententia in aliquo non mutata nec viciata, precepto tamen domini Henrici Confalonerii, potestatis Ianue, presentibus Rufino de Ast iudice, et Oberto de Langasco, scriba comunis, millesimo CC°LIII°, indictione X, die prima octubris.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/4, a cura di Sabina Dellacasa,
Genova 1998,
pagg. 63-67.

Sul trattato quinquennale fra Firenze e Genova

13 settembre 1251

Bertolino Iudex è uno dei consiglieri che firma, per Genova, un trattato quinquennale con Firenze il 13 settembre 1251.

727.

1251, settembre 13, Genova

I comuni di Genova e di Firenze stipulano una convenzione quinquennale.

Convencio Florencie.

In nomine Domini amen. Talis conventio et concordia celebrata est et firmata inter dominum Menabovem de Turricella, Ianuensium potestatem, nomine ipsius comunis, et consilium et comune Ianue, ex una parte, et Stoldum Kierissimi, civem, sindicum et procuratorem comunis Florentie, ex altera. Dictus namque potestas Ianue, decreto, consensu et beneplacito consiliariorum comunis Ianue congregatorum more solito per campanam et cornu et vocem preconis et hominum sex per quamlibet compagnam electorum ad brevia secundum formam capituli, nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, ex una parte, et Stoldum Kierissimi, civem Florentie, sindicum et procuratorem et actorem comunis Florentie et hominum civitatis et districtus eiusdem, constitutum domino Alberto de Mandello, potestate Florentie, et a consilio speciali et generali civitatis Florentie congregato per campanam et vocem preconum more solito in ecclesia Sancte Reparate, ad quod consilium vocati fuerunt per eosdem precones consiliarii, capitanei populi Florentini et anciani novi et veteres et viginti quatuor novi et veteres decem consiliarii per sextam et quinquaginta consiliarii per sextum et capitudines arcium et vexiliferi et rectores societatum, sicut continetur in instrumento facto manu Bonensegne Consilii, iudicis et publici notarii, M°CC°LI°, indic(tione) VIIII, die mercurii tercia kalendas septembris, super facto mercandie et strate assecurande, nomine et vice comunis et hominum seu mercatorum civitatis Florentie, ex altera, fecit pacta et conventiones prout infra continetur. Im primis enim dictus potestas, nomine et vice dicti comunis, et consiliarii, quorum nomina subscribuntur, dant plenam fidanciam et securitatem mercatoribus et hominibus Florentie et districtus, personis et rebus, eundo, stando et redeundo in toto districtu Ianue per homines Ianue et districtus Ianue, tam per mare quam per terram, salvo quod si homines Florencie navigarent cum inimicis comunis Ianue, non sint assecurati vel affidati, set si fieret eis offensio, comune Ianue nullam inde faceret rationem, salvo etiam quod si merces contrarias deferrent Ianuam vel deferri facerent merces silicet que defererentur a de terra in qua nate non essent, quod incidant in penas capitulorum et statutorum Ianue, salvo etiam quod Florentini navigare non debeant de Provincia in pelagus vel e contrario. Item promisit dictus potestas, decreto et auctoritate dicti consilii, predicto Stoldo Kierissimi, sindico comunis et hominum Florentie, nomine ipsius comunis et hominum de Florentia stipulanti, salvare et custodire Florentinos omnes et de eius districtu in Ianua et districtu Ianue bona fide et a Monaco usque Plagiam, personis et rebus, per mare et per terram quantum est per homines Ianue et districtus. Et si quis Ianuensis vel de districtu eos offenderent, comune Ianue vindictam faciet de ipsis et in bonis eorum ac si offenderent Ianuenses et bona illorum qui offenderent dabit Florentinis quibus foret offensum, videlicet tantum de ipsis bonis quod sufficiat pro rebus ablatis, et si tantum de bonis eorum non inveniatur, forestabit eos ita quod nullo tempore restituantur nisi prius ablata restituerint et satisfecerint de iniuria et dampno, et si aliqui qui non essent Ianuenses vel de districtu Ianue offenderent aliquos Florentinos terra vel mari infra districtum Ianue, si comune Ianue ipsos malefactores vel de rebus eorum in districtu Ianue invenerit, de ipsis vindictam faciet ac si offendissent Ianuenses et de rebus eorum dabit dampnum passis tantum quantum valuerint res ablate, hoc intellecto si ille Florentinus qui dampnum passus esset captus esset vel robatus navigando in ligno Ianuensium. Item non faciet comune Ianue interdictum vel devetum Florentinis de mercibus trahendis de Ianua vel adducendis Ianuam nisi sicut faciet vel facit Lucensibus, salvis his que sunt in presenti conventione expressa. De pecunia tota quam detulerint Florentini mercandi causa debent solvere in eundo per quamlibet libram denarios sex ianuinorum, in reditu vero nichil de illis mercibus quas reducerent reductis ex priori pecunia de qua solvissent. Si vero Florentini aliqui vel de districtu Florentie iverint vel navigaverint de Ianua in Provinciam, debent solvere per libram sicut Ianuenses eundo et redeundo et tantum quantum Ianuenses de eo quod deferrent mercandi causa. De pecunia vero quam Florentini comperabunt in Ianua vel districtu mercandi causa, excepto cambio auri vel argenti vel monetarum seu bolçonalie, et de illa quam supra mare detulerint et versus Portumvenerem portabunt debent solvere pro pedagio Portusveneris denarios octo ianuinorum per libram, salvo quod de Ianua non possint Florentini trahere boçonagiam. De aliis vero somis seu cargiis que deferrent per Ianuam et districtum per mare vel per terram deversus Franciam sive in Franciam debet solvere comuni Ianue soldos quinque ianuinorum pro qualibet cargia sive sauma et de quolibet torsello quem exinde deferrent debent solvere similiter soldos quinque ianuinorum, sive per mare sive per terram deferant, ut dictum est, et hoc pro pedagio Portusveneris. De qualibet vero sauma que de Lombardia deferetur sive in Lombardiam debent solvere soldos sex ianuinorum et hoc salvis pedagiis Gavii et Vultabii et aliis pedagiis, drictis civitatis Ianue que solita sunt colligi, sic quod aliquod novum pedagium super eos non debeat imponi nisi sicut supra dictum est, et iurabunt Florentini quod pecuniam vel res alicuius persone que non sit de Florentia vel eius districtu ad negociandum causa excusandi pedagia et drictus comunis Ianue non portabunt, nec suas facient fraudulenter et si deferrent illam pecuniam et res, manifestabunt consulibus maris comunis Ianue. Item non possit aliquis Florentinus nec eius pecunia seu res capi vel impediri in Ianua vel districtu pro aliquo debito vel obligatione vel alio facto nisi esset principalis persona vel fideiussor que debitum commisisset vel que debitum deberet, nec pecunia vel res seu persona alicuius Florentini vel districtus Florentie pro debito quod aliquis Florentinus debeat seu debuerit vel debebit aliquatenus capi seu impediri vel molestari possit nisi solummodo persona et res illius qui debitum vel peccuniam deberet. Et si forte pro guerra vel discordia, quod absit, interveniente inter ipsas comunitates seu cambio aliquo vel aliqua alia de causa acciderit quod comune Ianue seu aliquis civis Ianue res, personam seu pecuniam alicuius Florentini vel de districtu deberet aut vellet impedire, et dicta potestas et comune Ianue publice, antequam aliquod impedimentum prestetur vel aliquid capiatur seu impediatur, facient banniri seu preconiçari per civitatem Ianue quod omnes et singuli Florentini cum rebus suis exeant civitatem Ianue et districtum et terminum constituent duorum mensium, nec infra ipsum terminum aliquod impedimentum eis vel rebus eorum prestabitur, salvo eo quod dictum est de principali persona delinquente vel debitum debente et salvis instrumentis debitorum que habent homines Ianue contra Florentinos. Versa vice, dictus Stoldus, sindicus et procurator comunis et hominum de Florentia, nomine comunis et hominum et mercatorum Florencie, promisit et convenit dicto domino potestati Ianue, stipulanti nomine comunis et hominum <et> mercatorum Ianue, quod comune et homines de Florentia salvabunt et custodient homines Ianue et districtus personis et rebus, mari et terra et eis dat plenam fidanciam et securitatem veniendo, stando et redeundo, et non possit aliquis Ianuensis nec eius pecunia seu res capi vel impediri in Florentia vel districtu pro aliquo debito vel obligatione vel pro alio facto nisi esset principalis persona vel fideiussor que delictum commisisset vel que debitum deberet, nec pecunia vel res seu persona alicuius Ianuensis vel de districtu Ianue pro debito quod aliquis Ianuensis debeat seu debuerit vel debebit aliquatenus capi seu impediri vel molestari possit nisi solummodo persona et res illius qui debitum vel pecunia deberet. Et si forte pro guerra vel discordia, quod absit, interveniente inter ipsas comunitates seu pro cambio aliquo vel alia de causa acciderit quod comune Florencie vel alius civis Florentie res, personam seu pecuniam alicuius Ianuensis vel de districtu deberet aut vellet impedire, dicta potestas et comune Florentie publice, antequam aliquod impedimentum prestetur vel aliquid capiatur seu impediatur, facient banniri et publice preconari per civitatem Florentie quod omnes et singuli Ianuenses cum rebus suis exeant civitatem Florentie et districtum et ad hoc eis terminum constituent et dabunt duorum mensium, nec infra ipsum terminum aliquod impedimentum prestabunt alicui Ianuensi vel de rebus eius, salvo quod dictum est de principali persona delinquente vel debitum debente et salvis instrumentis debitorum que debent homines Ianue hominibus Florentie. Et si aliquis extraneus offenderet aliquem Ianuensem in districtu Florentie, comune Florencie inde vindictam faciet in persona et rebus offendentis ac si esset facta offensio Florentino et de rebus illius offensoris que in districtu Florencie poterint inveniri restitucionem fieri faciet comune Florencie dampnum passo, si autem esset civis Florencie offensor alicuius Ianuensis, comune Florentie inde vindictam faciet in persona et rebus sicut predictum est et si res non erunt sufficientes, ipsum offensorem publice forestabit et de districtu Florencie expellet, nec ipsum restituet vel in districtu Florencie habitare permittet quousque de dampno et iniuria satisfactum fuerit dampnum passo. Non navigabunt Florentini cum inimicis comunis Ianue et si navigarent et in illa navigatione dampnum accideret vel offensio alicui Florentino que ipsis fieret per homines Ianue vel districtus, comune Florentie nullam inde faciet requisicionem comuni Ianue nec alicui Ianuensi nec concedet dampnum passo licentiam cambiendi et iurabunt Florentini quod pecuniam vel res alicuius persone que non sit de Florentia vel eius districtu ad navigandum causa excusandi pedagia et drictus comunis Ianue non portabunt, nec suas facient fraudulenter et si deferrent illam peccuniam et res, manifestabunt consulibus maris comunis Ianue. Hec omnia et singula promisit dictus sindicus et actor comunis Florentie predicto potestati, recipienti pro comuni Ianue et pro singulis Ianuensibus, attendere, complere et observare et quod attendentur et observabuntur per comune Florentie et homines Florentie illibata. Sunt autem hec omnia pacta conventa et ordinata et statuta inter predictas partes, predictis nominibus, de consensu utriusque partis, a kalendis februarii proxime venturis usque ad annos quinque completos, ita tamen quod etiam ultra dictum terminum valeant et observentur semper quamdiu per alterutram partium alteri denunciatum erit predicta amplius nolle durare et tunc post illam denunciationem valeant et observentur per menses duos. Nomina autem consiliariorum et illorum sex de compagnis sunt hec: Luchus de Grimaldo, Abinus de Turri, Enricus Contardus, Iohannes Guaracus, Martinus Trescastelli, Nicolaus de Mari, Fulco Iacharias, Marinus Ususmaris, Obertus Aurie, Bertholinus iudex, Albertus Ventus, Nicola Ebriacus, Iohannes Spinula, Obertus Advocatus, Bonvassallus Sardena, Ottobonus de Camilla, Willelmus de Bulgaro, Bonifacius Picamilius, Matheus Pignolus, Petrus de Nigro, Ansaldus Policinus, Willelmus de Castro, Antonius Advocatus, Iohannes Calvus, Petrus Advocatus, Andriolus de Turcha, Pascalinus de Nigro, Willelmus Pictavinus, Porchetus Streiaporcus, Nicolaus Albericus, Iacobus Ligaporcus, Ansaldus de Baldizono, Willelmus Benzerrus, Willelmus Barcha, Iohannes de Tiba, Iohanninus de Marino, Guido Spinula, Willelmus Embronus, Enricus Supa, Pançaninus Pançanus, Rainaldus Ceba, Rubaldus Belmustus, Raymundus Bucucius, Nicolaus Malerba, Obertus ferrarius, Iohannes de Marino, Enricus Baraterius, Obertus de Mari, Nicolaus Aurie, Enricus Maloucellus, Opiço Fallamonaca, Symon Piccamilius, Lanfrancus Cigala, Iohannes Albericus, Willelmus Piper, Ansaldus Fallamonica, Iacobus Berrominus, Lanfrancus Ususmaris, Lanfranchinus de Turcha, Arcantus Arcantus, Albertus Cassicius, Rubaldus Macia, Nic(olaus) de Volta, Iacobus Caenardus, Nicolaus Aldonis, Iohannes Nepitella, Pascalis Vicecomes, Willelmus de Insulis, Guietus Spinula Baionus, Ansaldus Pelavicinus, Willelmus Merlonis, Ebriacus de Castro, Conradus Marçocus, Paganus Cavarruncus, Willelmus Porcus, Amicus Grillus, Thomas de Castelleto, Rogerius de Savignono, Iacobus de Septem, Obertus Lomelinus, Willelmus Malerba, Enricus bancherius, Nicolaus de Porta, Symon de Quarto, Lanfrancus Ialnus, Petrus Barucius, Iacobus de Murta, Bonifacius fornarius, Ugo de Sigulfo, Pontius Ricius, Symon Lomelinus, Belmustus de Carmadino, Iacobus de Gavio, Lanfrancus Boletus, Pascalinus de Mari, Conradus Richerius, Willelmus Porcellus, Guidetus Spinula, Bartholomeus Bachemus, Iacobus Richerius, Amicus Archantus, Ansaldus de Nigro, Nic(olaus) de Comite, Iacobus de Vivaldo, Enricus Traverius, Ingo Grillus et Lanfrancus de Volta. Actum Ianue, in palacio Fornariorum, anno dominice nativitatis M°CC°LI°, indic(tione) VIIIª, die tercio decimo septembris. Testes Porchetus Streiaporcus, Lanfrancus Rubeus de Volta, Fulco de Castro, filius Conradi, Guillelmus de Sancto Ginesio et Nicolaus Spaerius notarius. Plura instrumenta unius tenoris inde sunt rogata fieri.

(S.T.) Ego Iacobus Bonacursus, notarius sacri Imperii, ut supra exemplavi de cartulario Enrici de Bisanne notarii ut in eo vidi et legi, nichil addito vel diminuto quod mutet sensum vel variet intellectum et in publicam formam redegi, mandato et auctoritate domini Guillelmi Bucanigre, capitanei populi Ian(uensis), anno dominice nativitatis millesimo CC°LX°, indictione secunda, die XVII iunii, presentibus testibus Opicino de Musso, Festa de Rivarolia et Iacobo Isembardi, scribis, Symone de Sancto Syro, Enrico Drogo et Petro Dentuto.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/4, a cura di Sabina Dellacasa,
Genova 1998,
pagg. 205-210.

Sul trattato di pace fra Ventimiglia e Genova

8 giugno 1251

Savona e Ventimiglia debbono sottostare al trattato di pace perpetua e di sottomissione feudale imposto da Genova. Il 8 giugno 1251 Ardizzone Judex e Fulco Curlo, consoli di Ventimiglia, firmano e giurano solennemente a Genova. Benché nei secoli che seguono, la città passi spesso nelle mani di altri Signori, alla fine essa tornerà sempre territorio della Repubblica genovese, e queste convenzioni rimarranno in vigore sino alla rivoluzione francese. Da notare come dalla parte genovese, come testimoni, ci siano altri due Giudice, o almeno presunti tali a fronte anche di altri atti dell'epoca: Bertolino Iudex e Barosino Iudex.

760.

1251, giugno 8, Genova

I comuni di Genova e di Ventimiglia stipulano una convenzione.

In nomine Domini amen. Hec sunt pacta et conventiones pacis et concordie firmata et tractata inter comune Ianue, ex una parte, et sindicos seu ambassiatores comunis et civitatis Vintimilii, ex altera. Im primis nos Fulcho Curlus et Ardicio iudex, nuncii et procuratores et sindici civitatis et comunis Vintimilii, nomine et vice dicti comunis et civitatis Vintimilii et pro ipso comuni, convenimus et promittimus vobis domino Menabovi de Turricella, civitatis Ianue potestati, stipulanti nomine civitatis et comunis Ianue, attendere et observare et attendi et observari facere a comuni et hominibus Vintimilii et districtus conventiones et pacta infrascripta, videlicet quod civitas et homines Vintimilii et districtus erunt de cetero ad mandata comunis Ianue, salvis his que inferius conceduntur per comune Ianue civitati et hominibus Vintimilii. Item quod castra et forcias Victimilii debet habere comune Ianue et tenere et ≶de> eis facere ≶ad> suam voluntatem et sua debent esse. Item quod habitationes et forcie quas fecerunt homines Victimilii a guerra citra dare debeant Victimilienses in forciam comunis Ianue et comune Ianue de eis faciat ad suam voluntatem, videlicet quod eas possit guarnire et disguarnire vel diruere. Item cabella salis de Victimilio cum toto proventu eiusdem cabelle debet esse comunis Ianue, ita quod in aliqua parte Victimilii vel districtus Victimilii non possit nec debeat esse cabella salis sine voluntate comunis Ianue et in ea cabella ponat comune Ianue officiales ad suam voluntatem. Item quod in aliqua parte civitatis Victimilii vel districtus sal non possit nec debeat exonerari nisi per comune Ianue et ad eius voluntatem et si contrafieret, comune Ianue possit punire contrafacientes. Item quod homines Victimilii et districtus teneantur facere pacem et guerram ad voluntatem comunis Ianue et ire in exercitibus et cavalcatis et armamentis lignorum comunis Ianue ad voluntatem ipsius comunis. Item quod homines Victimilii et districtus deveta facta et que fient per comune Ianue observabunt et observare teneantur secundum quod cives Ianue tenentur et tenebuntur. Item quod homines Victimilii et districtus teneantur navigare de Ianua in pelagus causa negociandi et Ianuam venire ad se expediendum et inde movendum in ligno quo debebunt navigare et solvere pro expedicamento teneantur sicut alii cives Ianue facient et solvent. Item quod cives Ianue et districtus tractabuntur et esse debeant in Victimilio et districtu sine aliquo gravamine novi usus vel prestationis aut dacite imposite vel imponende secundum quod erant et tractabantur ante guerram inceptam. Item quod homines Victimilii et districtus teneantur venire Ianuam ad faciendum rationem civibus Ianue et districtus de contractibus et conventionibus in Ianua celebratis inter Ianuenses et de districtu Ianue et Victimilienses et districtus vel si dictum sit vel deductum in conventione vel contractu quod Ian(uam) debeant conveniri aut eciam si in Ianua reperirentur, Victimilienses teneantur in Ianua respondere et pro rapina vel cursaria facta in homines Ianue vel districtus vel de amicicia Ianue teneantur homines Victimilii in Ianua respondere. Item quod homines Victimilii teneantur et debeant omni anno de cetero eligere et habere potestatem ad regimen civitatis Victimilii et iudicem et scribam seu scribas qui sint cives Ianue et habitatores Ianue et oriundi in Ianua vel a Cogoleto usque Devam ad expensas comunis Victimilii, ita quod ille qui fuerit potestas vel iudex seu scriba in Victimilio in uno anno non possit esse potestas vel iudex seu scriba ibi in sequenti anno. Item omni anno potestas et iudex Vintimilii cum duobus bonis hominibus civitatis Victimilii iurent, nomine comunis Victimilii, attendere precepta comunis Ianue, salvis supra et infra scriptis, quod comune Victimilii habebit et tenebit ratas et firmas cartas et obligationes, sententias et laudes celebratas et factas ante guerram inter homines Ianue et districtus et homines Victimilii et districtus. Item quod homines Victimilii et districtus, quando erunt in diversis mundi partibus, respondebunt et obedient consulibus Ianue qui erunt ibi et solvent mutua et collectas et exactiones que imponentur per consules Ianue in diversis mundi partibus constitutos sicut facient Ianuenses qui erunt in ipsis partibus. Item quod homines Victimilii vel districtus non receptabunt in civitate Victimilii vel districtu nec recipient aliquem forestatum vel forestatam seu forestatos sive forestatas pro comuni Ianue nec eis dabunt consilium vel auxilium, sed illos forestatos vel forestatas ad mandatum comunis Ianue expellent de civitate Victimilii et districtu vel eos capient et in forciam comunis Ianue conducent. Item quod universitas hominum Victimilii constituet sindicum legitime constitutum cum instrumento publici notarii seu sindicos qui omnia que in his pactis et conventione continentur confirmabit et ratificabit seu confirmabunt solempniter comuni Ianue. Versa vice, nos dominus Menabos de Turricella, civitatis Ianue potestas, decreto, auctoritate et beneplacito consiliariorum Ianue qui fuerunt ad ipsum consilium congregatum more solito per campanam et cornu et vocem preconis et hominum sex de qualibet compagna electorum ad brevia, quorum nomina infra scripta sunt, nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, convenimus et promittimus vobis supradictis procuratoribus et sindicis, stipulantibus nomine et vice comunis Victimilii, attendere et observare et attendi et observari facere a comuni Ianue conventiones et pacta infrascripta, videlicet quod comune Ianue salvabit et defendet et manutenebit pro posse suo homines Victimilii et districtus in personis et rebus. Item quod comune Ianue sustinebit et concedet quod comune Victimilii faciant capitula et ordinamenta sua et observet et iurisdict(ionem) eius non minuat, salvis que supra et infra scripta sunt. Item quod comune Ianue libere et pacifice dimittit et dimittet comuni Victimilii omnes introitus et redditus et proventus atque cabellas comunis Victimilii percipere et habere ad suam voluntatem, videlicet introitus et proventus et redditus et cabellas que erant ante ceptam guerram, ita quod novos usus vel novas exactiones non imponent, sed cabella salis comunis Ianue esse debeat, ut dictum est, salvo tamen et expressim dicto quod ex ipsis introitibus isto anno tempore regiminis nostri nichil habere debeatis, sed in futurum habere eos debeatis, transacto tempore regiminis nostri ex ipsis vero introitibus solvere teneamini precium sagittearum duarum quod fuit promissum per quosdam nobiles Ianue pro comuni secundum quod in duobus instrumentis inde factis continetur. Et promittimus, nomine dicti comunis Ianue, vobis, dicto nomine recipientibus, [quod fa]ciemus cassari hoc anno per emendatores electos et constitutos pro comuni capitulum quo continetur quod introitus dicti expendi debeant in operibus Victimilii. Item quod per comune Ianue collecta, mutuum seu aliqua dacita non imponetur hominibus Victimilii vel districtus aliqua occasione. Item quod comune Ianue non compellet homines Victimilii vel districtus venire Ianuam ad faciendum rationem alicui Ianuensi vel districtus Ianue vel etiam extraneo, nisi in contractu sit dictum quod in Ian(ua) debeat conveniri aut nisi contractus sit in Ianua celebratus vel nisi pro cursaria et raubaria, ut superius dictum est, vel nisi Victimilienses reperiantur in Ianua. Item concedimus vobis quod possitis habitare a domo que fuit Willelmi Saonensis inferius usque ad flumen, ita quod superiorem partem terre que est supra ipsam domum nullo modo habitare possitis, imo murus fieri debeat inter vicos et superiorem partem terre, ita quod superius ascendere non possitis. Predicta omnia et singula promiserunt dicti dominus potestas Ianue et sindici seu ambassiatores comunis Victimilii, dictis nominibus, adinvicem de cetero attendere et observare et attendi et observari facere a predictis comunibus sub pena decem milium marcharum argenti adinvicem stipulata et promissa et obligatione bonorum dictorum comunium, ratis manentibus supradictis. Nomina consiliariorum et illorum de compagnis qui fuerunt dicto consilio inferius continentur et sunt talia: Bonusvassallus Sardena, Grimaldus de Grimaldo, Fulcho Iacharias, Cigalinus Cigala, Iacobus Manens, Willelminus de Volta, Ogerius Pignolus, Obertinus Sardena, Bertholinus iudex, Taliaferrus Advocatus, Iohannes Calvus, Antonius Advocatus, Obertus Aurie, Rubeus de Turcha, Willelmus Ventus, Bonvassallus Finamor, Nicolaus de Vultabio, Petrus Advocatus, Symon Tornellus, Albertus Ventus, Andriolus de Turcha, Matheus Ceba, Guietus Spinula Baionus, Ansaldus Fallamonica, Matheus Pignolus, Enricus Cibo, Iacobus Ususmaris, Bonvassallus Ususmaris, Willelmus Pictavinus, Iacobus Berrominus, Lanfrancus Cigala, Bonifatius Piccamilium, Willelmus Ebriacus, Nic(olaus) Spinula, Castellanus de Savignono, Conradus Porcus, Willelmus Barcha, Bergognonus Ebriacus, Willelmus Sardena, Iohannes Iacharias, Willelmus Lecavela, Fulco Marçonus, Lanfrancus Bachemus, Iohannes Albericus, Iacobus Ventus, Bonifatius Albericus, Ottobonus Benzerrus, Ido de Murta, Embriacus de Castro, Enricus Artimonus, Paschalis Vicecomes, Andreas Domusculte, Lanfrancus Buca, Amicus Archantus, Ogerius Falconus, Willelmus Benzerrus, Nic(olosus) Vicecomes, Rubaldus Belmustus, Willelmus de Mari, Enricus Lecavela, Ido Stanconus, Willelmus de Aldone, Baiamons Barlaria, Iacobus Contardus, Willelmus Bucanigra, Iacobus de Murta, Amigetus Grillus, Buxola Maçalis, Nicolosus Silvagnus, Iacobus Ligaporcus, Iohannes de Turcha, Ansaldus de Ast, Iacobus de Gavio, Iohannes Speçapetra, Petrus Iavaldanus, Scalia de Antiochia, Lafrancus Ricius, Iohannes de Furno, Lanfrancus Dentutus, Iacobus Caenardus, Rogerius de Savignono, Guillelmus de Sancto Sylo, Iohannes de Maço, Opiço de Castro, Iacobus Richerius, Symon Picamilius, Iacobus Cibo, Willelmus Ricius, Ansaldus de Nigro, Nic(olaus) Comes, Willelmus Merlonis, Symon de Baldizono. Plura instrumenta unius tenoris debent inde fieri. Actum Ianue, in palacio Fornariorum, anno dominice nativitatis M°CC°LI°, indic(tione) VIII, die octavo iunii. Testes Bertholinus iudex, Barosinus iudex, Willelmus de Varagine et Nicol(aus) Spaerius.

(S.T.) Ego Iacobus Bonacursus, notarius sacri Imperii, ut supra exemplavi de cartulario scripto manu Enrici de Bisanne notarii ut in eo vidi et legi, nichil addito vel minuto quod mutet sensum vel variet intellectum, et in publicam formam redegi, mandato et auctoritate domini Guillelmi Bucanigre, capitanei populi Ianuen(sis), anno dominice nativitatis millesimo CC°LX°, indictione tercia, die XVII iunii, presentibus testibus Iacobo Isembardi, Opicino de Musso et Festa de Rivarolia, scribis, Enrico Drogo, Symone de Sancto Syro et Petro Dentuto.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/4, a cura di Sabina Dellacasa,
Genova 1998,
pagg. 344-349.

Sulla convenzione fra Pavia e Genova

30 ottobre 1251

Bertolino Iudex è nominato in qualità di consigliere in un atto del 30 ottobre 1251 con il quale i comuni di Genova e di Pavia stipulano una convenzione.

762.

1251, ottobre 30, Genova

I comuni di Genova e di Pavia stipulano una convenzione.

In nomine Domini amen. Dominus Menabos de Turricella, potestas Ianue, de beneplacito et auctoritate consilii Ianue per cornu, campanam et vocem preconis more solito congregati, nomine ac vice comunis Ianue et pro ipso comuni, ex una parte, et dominus Martinus Agnelli, sindicus comunis Papie, sicut constat de ipso sindicatu per instrumentum factum manu Silani de Oldrana notarii, M°CC°LI°, indic(tione) VIIII, die veneris octava mensis octubris, nomine dicti comunis Papie et pro ipso comuni, ex altera, fecerunt inter se pacta et conventionem in hac forma secundum quod inferius continetur. Im primis dictus dominus Menabos, potestas Ianue, pro comuni Ianue dedit et concessit dicto domino Martino, recipienti nomine comunitatis et mercatorum et singularium personarum civitatis Papie et districtus ipsius, stratam, eundo, stando et redeundo per Vultabium et deversus Aimelium versus Montaldum, ita quod descendat et vadat per villam Rogulosi, videlicet Scrivia citra versus Rugulosum et non ultra, et quod pedagia Vultabii et Gavii et alia pedagia et prestationes que consueverunt colligi et debent colligantur et percipiantur apud Vultabium vel alibi prout placuerit comuni Ianue. Item promisit dicta potestas eidem sindico, dictis nominibus, sic facere et curare quod homines civitatis Ianue et districtuales non offendent mercatores nec alias personas Papie et districtus eius in terra seu strata predicta comunis Ianue et si aliqui seu aliquis ex predictis contra predicta offendetur seu dampnum pacietur in rebus suis, tenea<n>tur potestas et rectores comunis Ianue qui pro tempore fuerint delinquentem vel delinquentes capere pro posse suo et dampnum emendare vel emendari facere dampnum passo vel passis et eorum personas punire secundum qualitatem excessus, quas personas delinquentis si habere non poterit teneatur potestas Ianue dictam emendam facere de rebus ipsorum in pecunia numerata, que res si non invenirentur, restauratio fiat oppresso vel oppressis per potestatem de pecunia comunis Ianue, que restauratio fiat infra mensem postquam inde constiterit si factum fuerit tamen per homines Ianue vel districtus, ad quod cognoscendum et faciendum potestas comunis Ianue qui pro tempore fuerit procedat per officium et sine strepitu iudiciorum et ex bono regimine prout cicius et melius poterit fieri. Item est ordinatum et promissum per dictam potestatem Ianue quod affidetur strata in formam infrascriptam, videlicet quod mittatur comuni Alexandrie quod cum comune Ianue ordinaverit habere stratam per terram suam versus Terdonam, propositum est comunis Ianue eam tenere salvam et securam et quod rogentur et inducantur modis omnibus per litteras civitatis comunis Ianue quod ipsi Alexandrini nec aliqui de eorum districtu nec aliqui ibidem residentes nec aliqui qui ibidem receptentur seu qui per terram Alexandrie transirent offendant Papienses nec districtuales eorum in personis vel [rebus] et si offensio fieret in aliquo de predictis, comune Ianue propter bonum et utilitatem mercadancie seu negociationum concedent laudem cambii in civitate Ianue et districtu hominibus offensis, lesis vel inde passis secundum formam et modum quam concederet comune Ianue civibus suis contra comune et homines et mercatores et singulares personas Alexandrie et districtus et ipsorum mercationes et bona. Et predicta omnia et singula promittit dicta potestas, nomine comunis Ianue, predicto sindico, nomine supradicto, se observaturum. Item quod inducentur ad predicta Alexandrini, ut dictum est, notificando eis quod pro utilitate mercatorum comune Ianue sic fecit quod Papienses eos Alexandrinos et districtuales suos non offendent seu non ledent ipsos Alexandrinos vel districtuales eorum transeuntes vel euntes seu existentes per infrascriptam stratam infra designatam. Strata de qua fit mentio superius et in qua Alexandrini ledi vel offendi non debent per Papienses hec est, videlicet a plebe Lemoli versus Gavium et sicut vadit strata ab ipsa plebe usque ad Sanctum Christoforum et a Sancto Christoforo sicut descendit usque ad aquam que dicitur Abgiosa et ab Agiosa sicut descendit usque ad castrum vetus et abinde versus Paloudium et versus Ianuam et versus Castelletum. Et si contrafieret per eos vel aliquem eorum, eodem modo contra civitatem Papie procedetur per comune Ianue ad laudem in favorem Alexandrinorum vel Alexandrini secundum quod promissum est Papiensibus. Et predicta promisit dictus sindicus Papie, nomine comunis Papie, comuni Ianue et se facturum et curaturum quod predicta observabuntur per comune Papie. Item promisit dicta potestas, ex parte comunis Ianue, salvare et custodire mercatores civitatis Papie et homines ipsius et districtuales in civitate Ianue et districtu, ita quod impediri non possint per comune Ianue ipsi nec aliqui ipsorum in personis vel rebus nisi primo essent diffidati publice in civitate Ianue seu licentiati et dato eis termino recedendi XL dierum et nisi hoc denuncietur comuni Papie per litteras comunis Ianue munitas eius sigillo nec occasione offensionis vel offensionum que fieret vel fierent per homines ipsius terre Papie nisi primo licentiati fuerint ut supra. Ceterum, si homines Papie vel districtus in districtum Ianue venirent et caperent aliquem hominem de Ianua vel districtu, possint per comune Ianue capi et detineri et per potestatem in personis et rebus ex quo homines Ianue relaxati essent in personis et rebus. Verum si Papienses vel aliquis de eius districtu maleficium committere<n>t in Ianua vel in districtu, possint capi et impediri et puniri. Item quod si aliquis Ianuensis facere voluerit credenciam de mercationibus suis alicui Papiensi, non possit propterea laudem habere super homines Papie, sed consequatur ius suum contra debitorem suum et bona eius et preconizetur per civitatem quod quicumque crediderit merces alicui Papiensi non expectet inde laudem habere contra alios Papienses, sed comune Papie dabit cuilibet nuncio suo fidanciam pro debitis recuperandis. Item quod si quis scutifer vel servus vel alius serviens vel sclava seu sclavus vel pedisequa furtive aufugerit de Papia vel recesserit sine mandato domini sui cum equis vel rebus aliquibus et pervenerit ad civitatem Ianue vel districtum ipsius, teneatur potestas et comune Ianue et debeat ipsum vel ipsam remittere si eum vel eam habere poterit cum rebus raptis, similiter [teneatur] remittere pueros si furtive deducentur ad dictam civitatem vel eius districtum. Versa vice, dictus dominus Martinus de Agnella, sindicus, nuncius et procurator comunis Papie, nomine ipsius comunis, promisit dicte potestati Ianue, recipienti nomine comunis Ianue, quod comune Papie faciet et curabit sic quod mercatores vel alie persone Ianue et districtus euntes vel transeuntes per stratas et territorium Papie sint securi et quod eis non offendetur in personis vel rebus et si offendetur vel offensio facta esset vel dampnum datum in rebus ipsorum, teneatur potestas Papie vel rector ipsius capere delinquentem vel delinquentes et punire ipsum vel ipsos secundum qualitatem excessus et restitucionem vim passo fieri facere de dampno quod sustinuisset in pecunia numerata et si haberi non posset delinquens, teneatur potestas vel rector ipsius civitatis Papie bannire et de bonis ipsorum, si invenerit, restaurationem facere in pecunia numerata. Quos si habere non poterit nec restaurationem habere, teneatur ipse potestas vel rector Papie dampnum ipsum emendare oppresso vel oppressis in pecunia numerata de comuni Papie infra mensem unum postquam inde constiterit, ad quod cognoscendum et diffiniendum dictus potestas vel rector procedat per officium et sine strepitu iudiciorum sex ex bono regimine prout melius poterit et hoc per stratas quas comune Papie ordinabit et que ordinatio stratarum fiat ad maiorem securitatem et commoditatem suprascriptorum transeuntium que fieri poterit et hoc usque ad mensem unum proximum. Item promisit dictus sindicus, dicto nomine, quod si aliquis Papiensis vel districtus ipsius facere voluerit credentiam de mercationibus suis alicui Ianuensi, non possit propterea laudem habere super homines Ianue vel districtus, sed consequatur ius suum contra debitorem suum vel bona eius et preconiçetur per civitatem Papie quod quicumque crediderit merces alicui Ianuensi vel districtus non expectet inde laudem habere contra alios Ianuenses, sed ius suum possit petere in Ianua et comune dabit cuilibet nuncio suo plenam fidanciam pro debitis recuperandis. Item quod si quis scutifer vel servus vel alius serviens vel sclava seu sclavus vel pedisequa aufugerit de Ianua vel recesserit sine mandato domini sui cum equis vel rebus aliqui <bu>s ipsorum vel sine rebus et pervenerit ad civitatem Papie vel districtum ipsius, comune Papie teneatur et debeat ipsum remittere, si eum vel eam habere poterit, cum rebus raptis, similiter teneatur remittere pueros si furtive deducerentur ad civitatem Papie vel ad locum districtus ipsius. Item placuit quod denuncietur comuni Papie ut faciat restitui equum suum sive palafredum Oberti Aurie, alioquin fiat laus dicto Oberto de dicto equo sive palafredo, servata primo forma capituli contra homines Papie. Item fuerunt in concordia quod peticio Iacobi de Ottonibus ponatur ad consilium et quod placuerit maiori parti consilii servetur super raubaria quam dicit sibi factam ab illis de Montaldo. Predicta omnia et singula promiserunt dicte partes, predictis nominibus, inter se attendere, complere et observare et in nullo contravenire sub pena marcharum mille argenti a qualibet dictarum partium adinvicem stipulata et promissa, firmis manentibus predictis, sub obligatione bonorum dictarum civitatum adinvicem facta et contracta. Nomina consiliariorum de quibus fit mentio superius sunt: Luch(us) de Grimaldo, Conradus de Castro, Enricus Contardus, Bertolinus iudex, Obertus ferrarius, Bonifatius Ebriacus, Rubeus de Turcha, Nicola de Guisulfo, Ugo de Flisco, Guido Spinula, Matheus Ceba, Guido Baionus Spinula, Rainaldus Ceba, Lanfrancus Cigala, Daniel Spinula, Willelmus Benzerrus, Iohannes Iacharias, Willelmus Piper, Petrus Advocatus, Petrus de Nigro, Iacobus Berrominus, Nicola de Camilla, Bonifatius Picamilius, Rogerius de Savignono, Thomas de Vivaldo, Delomede Maniavacha, Enricus Supa, Willelmus Embronus, Iohannes Albericus, Willelmus de Valentia, Iacobus de Septem, Merlinus Nigrinus, Opiço de Castro, Baldus Scotus, Willelmus Merlonis, Bonifatius de Rodoano, Philipus Guecius, Willelmus Alfachinus, Symon Picamilius, Willelminus de Volta, Nicolaus de Vultabio, Nicolaus Malerba, Enricus Maloucellus, Castellanus de Savignono, Enricus Traverius, Andriolus de Turcha, Albertus Cassicius, Iacobus de Gavio, Antonius Advocatus, Amicus Grillus, Iohannes de Stabili, Poncius Ricius, Thomas de Castelleto, Obertus Lomelinus, Napulionus de Vultabio, Willelmus Pictavinus, Enricus Baraterius, Iacobus de Vivaldo, Nicolaus de Comite, Guillelmus de Sancto Ginesio, Iacobus Panzanus, Willelmus Ricius et Willelmus de Bulgaro. Actum Ianue, in palacio Fornariorum, anno dominice nativitatis M°CC°LI°, indic(tione) VIIIIª, die tricesima octubris. Testes Obertus de Langasco, Nicolosus de Porta notarius, Iohannes cintracus et Iohanninus Arescha. Duo instrumenta unius tenoris sunt inde a partibus rogata fieri.

(S.T.) Ego Iacobus Bonacursus, notarius sacri Imperii, ut supra exemplavi de cartulario Enrici de Bisanne notarii ut in eo vidi et legi, nichil addito vel diminuto quod mutet sensum vel variet intellectum, et in publicam formam redegi, mandato et auctoritate domini Guillelmi Bucanigre, capitanei populi Ian(uensis), M°CC°LX°, indictione tercia, die XVII iunii, presentibus testibus Iacobo Isembardi, Opicino de Musso et Festa de Rivarolia, scribis, Simone de Sancto Syro, Enrico Drogo et Petro Dentuto.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/4, a cura di Sabina Dellacasa,
Genova 1998,
pagg. 355-360.

Sull'alleanza tra Genova, Firenze e Lucca contro Pisa

20 ottobre 1251

Bertolino Iudex è nominato in qualità di consigliere in un atto del 20 ottobre 1251 con il quale i comuni di Genova, Firenze e Lucca si alleano contro Pisa.

763.

1251, ottobre 20, Genova

I comuni di Genova, Firenze e Lucca stipulano un trattato decennale di alleanza offensiva contro i Pisani.

In nomine Domini amen. Dominus Menabos de Turricella, Ian(ue) civitatis potestas, et consilium Ianue more solito congregatum per campanam et cornu et vocem preconis, ad quod fuerunt sex homines per quamlibet compagnam electi ad brevia secundum formam capituli Ianue, nec non et ipsi consiliarii et electi, quorum nomina subscribuntur, nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, atque Bencivegna de la Turre, iudex et notarius, sindicus et nuncius civitatis, potestatis et capitanei, consilii, populi et comunis Florencie, sicut constat ex tenore publici instrumenti scripti manu Bonensegne Consilii, iudicis et publici notarii, M°CC°LI, indic(tione) VIIIIª, die veneris kalendis septembris, nomine comunis et universitatis Florencie, nec non et Bonaventura Guercius, iudex et notarius, sindicus et nuncius civitatis, potestatis et consilii et comunis Luche, sicut constat tenore publici instrumenti facti manu Willelmi, domini *** iudicis et notarii et Luchani comunis cancellarii, M°CC°LI, septimo idus septembris, indic(tione) decima, nomine et vice comunis Luche, ad honorem et exaltacionem dictarum trium civitatum et universitatum et depressionem atque destructionem Pisanorum, contraxerunt adinvicem inter se societatem, conventionem, fraternitatem et comunitatem atque confederationem contra Pisanos duraturam usque ad annos decem secundum infrascriptam formam. Promittunt enim predicti inter se adinvicem, quilibet predictorum pro sua universitate, et teneri debent speciali iuramento omnes homines et singuli dictarum civitatum et districtuum ipsarum ab annis XVIII usque in LXX quod dabunt bona fide et sine fraude operam efficacem ad faciendum guerram vivam ad sanguinem et ad ignem Pisanis et hominibus districtus ipsorum per mare et per terram pro posse ipsorum, nec faciet aliqua de dictis comunitatibus seu universitatibus vel civitatibus pacem, treugam, pactum, concordiam vel remissionem Pisanis vel illis de districtu ipsorum nisi de voluntate et expresso consensu dictarum trium universitatum, omnium et cuiuslibet ipsarum, ita quod si una de dictis universitatibus non consentiret, quod alie due aliquo modo dictam pacem, treguam vel concordiam facere non possint, salvo quod de predictis observandis dicte comunitates sibi adinvicem non teneantur in partibus ultramarinis et Romanie aut etiam in regno Sicilie vel in terris Sarracenorum. Verumtamen homines ipsarum civitatum teneantur se adinvicem adiuvare contra Pisanos in omnibus locis et partibus ubi se adinvicem reperirent, si eos ad arma vel discordiam contingeret pervenire cum gente vel gentibus Pisanorum. Preterea promittunt sibi adinvicem quod predicte comunitates et quelibet earum forbannibunt et expellent et non receptabunt in eorum districtibus Pisanos et eis stratam vel fidanciam non dabunt et ipsos diffidabunt et capient ad eorum posse in personis et rebus et captos detinebunt in carcere et non dimittent nec restituent nec dimitti permittent, sine expresso consensu cuiuslibet dictarum universitatum seu civitatum, salvo quod quelibet de dictis civitatibus sine consensu aliarum possit liberare et dimittere seu axevelare Pisanos captos pro redemptione, cambio seu axevelatione suorum captorum. Predicta omnia et singula promittunt dicte partes adinvicem inter se attendere, complere et observare et in nullo contravenire sub pena marcharum viginti milium argenti qualibet cuilibet dictarum partium adinvicem stipulata et promissa, firmis manentibus predictis, sub obligatione bonorum dictarum civitatum adinvicem facta et contracta. Promittunt preterea dicti Bencivegna et Bonaventura, sindici Florencie et Luche, predicto domino Menabovi, potestati Ianue, recipienti pro comuni Ianue, quod facient et curabunt sic quod predicta omnia et singula approbabuntur et ratificabuntur, promittentur, firmabuntur et iurabuntur syndico vel nuncio comunis Ianue per potestates, consilia, universitates et singulos dictarum universitatum Florencie et Luche quandocumque placuerit comuni Ianue. Item est inter dictas partes sancictum quod statutum fiet in qualibet dictarum civitatum de predictis omnibus et singulis observandis, quod statutum annuatim iurabunt potestates et singuli qui iurant sequelas potestatum. Hec omnia pacta sunt et firmata ut supra, tali pacto et tenore expresso quod per aliquod predictorum nullum fiat preiudicium dictis universitatibus vel alicui earum circa conventiones hinc retro inter aliquas de dictis civitatibus celebratis a, sed iste in suo statu et robore perseverent. Insuper dictus dominus Menabos, potestas Ianue, et consiliarii et illi de compagnis Ianue qui in ipso consilio erant, nomine et vice comunis Ianue, et dictus Bencivegna, sindicus Florencie, nomine ipsius comunis, atque prefatus Bonaventura Guercius, sindicus comunis Luche, nomine eiusdem comunis, iuraverunt, tactis Dei evangeliis, quod predicta omnia et singula attendentur et observabuntur per dicta comunia, ut dictum est. Nomina vero consiliariorum et ceterorum de compagnis Ianue qui ad dictum consilium fuerunt sunt hec: Grimaldus de Grimaldo, Ido Lercarius, Conradus de Castro, Bertholinus iudex, Willelmus de Bulgaro, Pascalinus de Nigro, Nicola Ebriacus, Lanfrancus Cigala, Ansaldus Fallamonica, Nic(olaus) Aurie, Petrus de Nigro, Enricus Maloucellus, Iohannes Calvus, Matheus Pignolus, Symon Tartaro, Willelmus Guercius, Iacobus Berrominus, Daniel Spinula, Enricus Baraterius, Rainaldus Ceba, Oliverius Taxus, Obertus ferrarius, Delomede Maniavacha, Iohannes Iacharias, Willelmus Pictavinus, Balduinus Detesalve, Bonifatius Ebriacus, Nic(olaus) de Vultabio, Lanfrancus Ususmaris, Willelmus Embronus, Petrus Dentutus, Guidetus Spinula Baionus, Enricus Supa, Matheus Ceba, Poncius Ricius, Iacobus Manens, Fulco de Castro, Petrus de Marino, Nic(olaus) Malerba, Bonifatius Picamilius, Lanfrancus de Guisulfo, Iacobus de li Septem, Obertus Mallonus, Andriolus de Turcha, Castellanus de Savignono, Belmustus de Carmadino, Murruel Maloucellus, Iacobus de Vivaldo, Willelmus de Insulis, Pascalis Vicecomes, Petrus Mallonus Boccatius, Willelmus Piper, Symon Picamilius, Willelmus Merlonis, Iohannes Albericus, Symon Streiaporcus, Ansaldus Bonizus, Willelmus de Valencia, Conradus Guaracus, Merlinus Nigrinus, Amicus Archantus, Symon Frexonus, Albertus Cassicius, Philipus Guecius, Rogerius de Savignono, Rollandus Lercarius, Andriolus Domusculte, Ansaldus Ceba, Bonvassallus Ususmaris, Marinus de Palma, Nic(olaus) Caligepalii, Iohannes de Stabili, Bonifatius de Rodoano, Bartholomeus Bachemus, Ingetus Longus, Iohannes de Maço, Bonifatius Albericus, Thomas Lavagius, Aço de Vignali, Ansaldus Pelavicinus, Willelminus de Volta, Manuel Aurie, Willelminus de Camilla, Ibertinus Boiachensis, Ansaldus de Asture, Iacobus Parpaionus, Nic(ola) de Camilla, Iohannes Vicecomes, Iacobus Beginus, Nic(olaus) ferrarius, Enricus Contardus, Lanfrancus Porcus, Ebriacus, Iohannes de Turcha, Nicolaus Lucensis, Iacobus Detesalve, Lanfrancus Gatuluxius, Lanfrancus Boletus, Balduinus Scotus, Iacobus Ventus, Paschalis de Mari, Philipus Cavarruncus, Conradus Porcus, Enricus de Gavio, Vivaldus Lavagius, Enricus Picamilius, Abinus de Turri, Willelmus Alfachinus, Iohannes de Gavio, Andriolus Ususmaris, Amicus Grillus, Thomas de Vivaldo, Obertus Lomellinus, Bonvassallus Finamor, Thomas de Castelleto, Willelmus Benzerrus, Pançaninus Panzanus, Musa de Nigro, Antonius Advocatus, Martinus bambaxarius, Ansaldus de Nigro, Ingo Grillus et Nic(olaus) Comes. Actum Ianue, in palacio Fornariorum, anno dominice nativitatis M°CC°LI, indic(tione) VIIII, die XX octubris. Testes Obertus de Langasco scriba, Nic(olaus) de Porta notarius, Nic(olaus) Spaerius notarius et Iohannes cintracus. Plura instrumenta unius tenoris rogaverunt partes fieri de predictis.

(S.T.) Ego Iacobus Bonacursus, notarius sacri Imperii, ut supra exemplavi de cartulario Enrici de Bisanne scribe ut in eo vidi et legi, nil addito vel minuto quod mutet sensum vel variet intellectum, et in publicam formam redegi, mandato et auctoritate domini Guillelmi Bucanigre, capitanei populi Ian(uensis), M°CCLX, die XVII iunii, presentibus testibus Iacobo Isembardi, Opicino de Musso et Festa de Rivarolia, scribis.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/4, a cura di Sabina Dellacasa,
Genova 1998,
pagg. 360-363.

Sul curatore alla vendita del castello di Andora

7 giugno 1252

Bertolino Iudex presenzia come testimone in un atto del 7 giugno 1252 in cui si nomina il curatore per la vendita del castello di Andora.

705.

1252, giugno 7, Genova

Guiscardo de Petrasancta, podestà di Genova, a richiesta degli interessati, nomina Guglielmo di Garessio curatore dei fratelli Manuele e Francesco, figli del fu Oddone, marchese di Clavesana, per la vendita del castello di Andora e delle relative dipendenze. Bonifacio, fratello dei detti Manuele e Francesco, presta fideiussione.

Carta procurationis de facto Andore.

Manuel et Franciscus, filii quondam domini Odonis marchionis de Cravexana, pecierunt et elegerunt curatorem Guillelmum de Garrexio ad faciendum venditionem et traditionem et precium recipiendum et ad cetera que in ipsis et circa ipsa erunt facienda ipsius curatoris auctoritate de castro, villa, curia, contili, segnoria, fidelitatibus hominum et omni iurisdictione Andore et totius eius posse et districtus et demum omnium pertinentium eis, tam in iurisdictione, fidelitatibus et hominiis quam in pedagio et omnibus proventibus et introitibus illis pertinentibus et in donicatis et ceteris regalibus et non regalibus ad eos quacumque de causa et quocumque modo spectantibus. Et dominus Guiscardus de Petrasancta, Ianuensis civitatis potestas, auctoritate publica predictum Willelmum illis curatorem dedit et constituit. Qui curator promisit eis et iuravit utilia eorum in predictis facere et inutilia pretermittere sub ypotheca bonorum suorum. Et Bonifacius, frater dictorum Manuelis et Francischi, pro ipso curatore fideiussit versus dictos Manuelum et Francischum, renunciando iuri de principali. Actum Ianue, in palacio Fornariorum, anno dominice nativitatis M°CC°LII°, indictione VIIIIª, die VII° iunii. Testes Obertus Passius, Bertolinus iudex, Lanfrancus Cigala et Ferrarius de Castro.

(S.T.) Ego magister Nicolaus de Sancto Laurentio, sacri palatii notarius, extraxi et exemplavi hec de cartulario Enrici de Bisanne notarii sicut in eo vidi et legi, nichil addito vel dempto nisi forte littera vel sillaba, titulo seu puncto plus minusve, sententia in aliquo non mutata, de precepto tamen domini Guiscardi de Petrasancta, potestatis Ianue, millesimo CC°LII°, presentibus Porcheto Streiaporco, Iacobo Papia, scriba comunis, et Willelmo Arfachino, indictione X, die XXXª iulii.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/4, a cura di Sabina Dellacasa,
Genova 1998,
pagg. 100-101.

Sulla vendita del castello di Andora

7 giugno 1252

Bertolino Iudex presenzia come testimone in un atto del 7 giugno 1252 in cui si stabilisce la vendita del castello di Andora.

706.

1252, giugno 7, Genova

Manuele e Francesco, figli del fu Oddone, marchese di Clavesana, alla presenza del loro curatore Guglielmo di Garessio, e gli eredi del fu Bonifacio Tagliaferro, fratello del detto Oddone, vendono a Porchetto Stregliaporco il castello e la villa di Andora con le relative dipendenze al prezzo di 8000 lire di genovini.

Venditio castri et ville Andore.

Nos Manuel atque Franciscus, filii quondam Odonis, marchionis Cravexane atque eius heredes, nec non et heredes Bonifacii Taiaferri quondam, fratris dicti Odonis, patris nostri, quisque nostrum in solidum vendimus, cedimus et tradimus auctoritate Guillelmi de Garrexio, curatoris nostri Franceschi et Manuelis, tibi Porcheto Streiaporco castrum et villam Andore cum burgo, tota curia, contili, segnoria et dominio et territorio et districtu atque iurisdictione, mero imperio atque mixto hominum dicti castri et ville et totius posse et territorii atque districtus Andore, nec non fidelitates hominum et hominia ceteraque servitia, realia et personalia, angaria et parangaria hominum predicti castri, ville, burgi atque posse et territorii illius. Item pedagia, decimas, spallas, panes, maxias, litora maris, cabellam piscium sive introitum ipsius cabelle. Item introitum becarie et bestiarum qui est ***. Item introitum cuiuslibet foci Andore, qui est ***. Item banna hominum et demum omnes introitus et redditus et proventus que et quos nos et dominus Odo et Bonifacius olim habuimus et habuerunt et habere debuerunt in predictis castro, villa, burgo et terris, territorii et posse Andore et in omnibus eiusdem loci et territorii. Item omnes donicatos, prata et nemora ad nos vel ad aliquem nostrum pertinentia et specialiter bradam, que est ***. Item molendinum quod vocatur ***. Item furnum qui est *** et demum quicquid ad dominium et segnoriam atque regalia pertinet contili dicti castri et pertinere debet, tam in rivis quam in fluminibus, rupis, venationibus, piscationibus, nemoribus, pratis, operibus hominum dicti loci et specialiter omnia et singula que pertinent ad nos vel ad aliquem nostrum pertinere debent infra confines territorii Andore et quecumque infra dicta confinia dicti Odo, pater noster, atque Bonifatius Taiaferrus, patruus noster, in predictis et infra predictos confines habuerunt et habere debuerunt, tenuerunt vel possederunt vel quasi, taliter quod ipsa omnia et singula habeas, teneas et possideas iusto titulo emptionis et quicquid volueris inde facias iure proprio, sine omni nostra et omnium pro nobis contradictione. Que vendimus tibi, cedimus et tradimus finito precio librarum octo milium ianuinorum, quas proinde a te accepisse confitemur et de quibus a te bene quietos et solutos vocamus, renuntiantes exceptioni non numerate pecunie et non soluti precii et omni iuri et si plus valent, scientes veram extimationem ipsorum, ipsum plus tibi donamus et remittimus, renunciantes iuri quo cavetur si venditor deceptus fuerit ultra dimidiam iusti precii, quod possit agere ad rei restitutionem vel iusti precii suplementum. Possessionem et dominium nec non et quasi possessionem omnium et singulorum predictorum tibi confitemur tradidisse, constituentes nos tuo nomine et a te precario ipsa omnia possidere et quasi quamdiu possederimus et damus tibi licentiam intrandi et accipiendi corporalem eorum possessionem et quasi omnium predictorum et singulorum, faciendo tibi iurare homines totius posse et territorii Andore fidelitatem et cetera que iurare consueverunt nobis et antecessoribus nostris et que dominis iurari debent et vos tanquam dominos recognoscere, tam in subiectione, iurisdictione quam in aliis servitiis personalibus et realibus que dominis debentur et hoc complebimus usque dies quindecim. Damus etiam tibi pro predicto precio et ex dicta causa venditionis omnia iura, rationes et actiones reales et personales et mixtas, utiles et directas, quecumque et quascumque habemus et habet quilibet nostrum et antecessores nostri habuerunt et nobis seu alicui nostrum competunt atque competere possent in omnibus predictis et singulis, tam in forteciis et regalibus et iurisdictionibus quam in hominibus et fidelitatibus hominum et aliis servitiis et in ceteris omnibus et singulis positis infra dictos confines, taliter quod ipso iure, rationibus et actionibus uti, agere, excipere et replicare possis secundum quod nos et quisque nostrum unquam potuimus seu possemus, constituendo te procuratorem ut in rem tuam. Preterea promittimus et convenimus tibi, quisque in solidum, ipsa omnia et singula de cetero non impedire nec subtrahere, sed potius per nos nostrosque heredes tibi et cui habere statueris expedire et ab omni persona, collegio et qualibet universitate, in iudicio et extra, nostris propriis expensis, remissa necessitate denunciandi, legittime defendere et auctoriçare. Quod si non fecerimus aut facere non poterimus, marchas decem milia argenti, nomine pene, ratis manentibus supradictis, tibi stipulanti, quisque nostrum in solidum, promittimus et pro ipsa pena et ad sic observandum omnia bona nostra habita et habenda tibi, quisque nostrum in solidum, pignori obligamus, renunciantes in omnibus et singulis supradictis beneficio nove constitutionis de duobus reis, epistule divi Adriani et legi de principali et omni iuri et iurantes, tactis corporaliter sacrosanctis Dei evangeliis, ut supra per omnia et singula attendere, complere et observare et in nullo contravenire. Et confitemur nos esse maiores annis viginti et facimus predicta consilio Conradi de Castro et Rubei de Volta, propinquorum nostrorum, et quos propinquos nostros vocamus. Ad hec dominus Guiscardus de Petrasancta, Ianue civitatis potestas, ex auctoritate publica predictis omnibus et singulis suam prestitit auctoritatem et decretum interponendo pronunciavit et laudavit ipsa supradicta omnia et singula firma esse et quod supradicti Manuel et Franciscus ipsa firma habere teneantur et ad ipsa omnia et singula sint efficaciter obligati ipsi et eorum bona, hoc faciens quia cognovit, diligenter causa examinata et cognita, quod predicti Manuel et Franciscus non modico here alieno gravati erant quod iminebat eisdem ex personis suorum predecessorum, quare ad preces ipsorum suam auctoritatem et decretum interposuit ut supra laudando, curante pro ipsis fratribus Guillelmo de Garrexio. Actum Ianue, in palatio Fornariorum, anno dominice nativitatis millesimo CC° quinquagesimo secundo, indictione VIIIIª, die VII° iunii. Testes Obertus Passius, Bertolinus iudex, Lanfrancus Cigala, Ferrarius de Castro et Petrus de Nigro.

(S.T.) Ego magister Nicolaus de Sancto Laurentio, sacri palacii notarius, extraxi et exemplavi hec de cartulario Enrici de Bisanne notarii sicut in eo vidi et legi, nichil addito vel dempto nisi forte littera vel sillaba, titulo seu puncto plus minusve seu causa abreviationis, sententia in aliquo non mutata, de precepto tamen domini Guiscardi de Petrasancta, potestatis Ianue, millesimo CC°LII°, indictione X, die XXXª iulii, presentibus Porcheto Streiaporco, Iacobo Papia, scriba comunis, et Guilielmo Arfachino.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/4, a cura di Sabina Dellacasa,
Genova 1998,
pagg. 101-105.

Sulla cessione del castello di Andora a Genova

8 giugno 1252

Bertolino Iudex presenzia come testimone in un atto dell'8 giugno 1252 in cui si stabilisce la cessione del castello di Andora a Genova.

708.

1252, giugno 8, Genova

Porchetto Stregliaporco dichiara a Guiscardo de Petrasancta, podestà di Genova, e ad alcuni nobili di avere acquistato il castello di Andora con le relative dipendenze (v. n. 706) per conto del comune di Genova e con denaro dello stesso Comune, al quale cede tutti i diritti derivanti dall’acquisto.

De facto Andore.

Ego Porchetus Streiaporcus confiteor vobis domino Guiscardo de Petrasancta, potestati Ianue, et Guillelmo Guercio, Iacobo de Vivaldo, Guidoni Spinule et Iacobo Bestagno, ex octo nobilibus, recipientibus nomine et vice comunis Ianue, quod emptionem quam feci Manuele et Francisco, marchionibus Cravexane, de castro et villa, iurisdictione et territorio Andore et ceteris de quibus fit mentio in instrumento de ipsa emptione facto manu Enrici de Bisanne notarii heri illam feci de mandato vestro pro comuni Ianue mihi facto seu mandato dicti comunis et precium pro ipsa emptione solutum et quod solvi debet de pecunia comunis Ianue solutum est et solvi debet et non de mea, licet in ipso instrumento ista non contineantur. Unde cum predicta fecerim, ut dictum est, de mandato comunis Ianue et pro ipso comuni et precium solutum sit et solvi debeat de pecunia ipsius comunis, vendo, cedo et trado vobis, recipientibus nomine dicti comunis et pro ipso comuni, omnia iura, rationes et actiones reales et personales, utiles et directas atque mixtas quecumque et quascumque habeo et mihi competunt et competere possent pro dicta emptione et occasione ipsius in dicto castro, villa et territorio et omnibus aliis de quibus continetur in dicto instrumento, tam contra venditores predictos et eorum bona quam contra Bonifacium, eorum fratrem, et contra quamlibet aliam personam, collegium et universitatem contra quam et quod aliquod ius mihi fuerit acquisitum, omnia demum transferendo in ipsum comune que mihi acquisita sunt per ipsam emptionem, nichil prorsus mihi retinendo. Et constituo vos, nomine et vice dicti comunis et pro ipso comuni, procuratores ut in rem comunis Ianue, dans et concedens vobis pro dicto comuni plenam licentiam et potestatem quod quandocumque volueritis possessionem ipsorum omnium et quasi possessionem atque dominium exinde accipiatis et recipiatis, nomine dicti comunis, a dictis venditoribus secundum quod mihi tradere convenerunt et etiam quod vestra auctoritate ipsam capere possitis pro dicto comuni sicut vobis et ipsi comuni placuerit et ex nunc me constituo pro comuni Ianue et ab eo ipsa possidere precario. Actum Ianue, in palatio Fornariorum, anno dominice nativitatis millesimo CC°LII°, indictione nona, die octavo iunii. Testes Obertus Passius, Bertolinus iudex, Petrus de Nigro, Symon Tartaro, Nicolosus de Porta notarius et Nicolosus Spaerius notarius.

(S.T.) Ego magister Nicolaus de Sancto Laurentio, sacri palacii notarius, extraxi et exemplavi hec ut supra de cartulario Enrici de Bisanne notarii sicut in eo vidi et legi, nichil addito vel dempto nisi forte littera vel sillaba, titulo seu puncto plus minusve seu causa abreviationis litterarum, sententia in aliquo non mutata, de precepto tamen domini Guiscardi de Petrasancta, potestatis Ianue, millesimo CC°LII°, indictione X, die XXXª iulii, presentibus Porcheto Streiaporco, Iacobo Papia, scriba comunis, et Guillelmo Arfachino.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/4, a cura di Sabina Dellacasa,
Genova 1998,
pagg. 112-114.

Su questioni inerenti la Romania

21 settembre 1263

Bertolino Iudex è fra i consiglieri che sottoscrivono un atto del 21 settembre 1263 con il quale il comune di Genova istituisce un prestito di 30000 lire.

904.

1263, settembre 21, Genova

Il comune di Genova, sulla base della delibera consiliare del 7 settembre 1263, istituisce un prestito di 30000 lire destinato alla soluzione delle questioni pendenti della Romania.

<C>um comune Ianue ad peragenda et complenda negocia que ipsi comuni facienda imminent ad utilitatem et honorem ipsius comunis et destrucionem inimicorum peccunia indigeret et tractatoribus constitutis et electis super negociis Romanie visum fuerit necessarias fore ad predicta libras triginta milia nec eas recuperare posset comune comode a civibus Ianue utpote gravissimum videbatur imponere collectam intra civitatem quam extra per districtum Ianue et visum fuit facilius dictam peccuniam a civibus haberi posse et pro minori difficultate si mutuo ab eis ipsa peccunia acciperetur et propterea placuerit comuni et consilio imponere mutuum de soldis quadraginta per centanarium et ordinaverit ipsum consilium quod solucionem habeant mutuantes seu recompensacionem de ipso mutuo, videlicet in hac forma, scilicet quod imponeretur et de novo crearetur certus redditus per comune Ianue colligendus et assignandus dictis mutuantibus secundum quod apparet per formam ipsius consilii celebrati M°CC°LXIII°, die VII septembris, idcirco nos Gucius, filius et vicarius domini Leazarii de Leazariis, potestatis Ianue, et Petrus Aurie, Symon Guercius, Obertus Spinula, Lanfrancus de Grimaldo et Nicolaus de Bulgaro, ex octo nobilibus, de voluntate et beneplacito consiliariorum Ianue ad consilium convocatorum et congregatorum per cornu et campanam more solito et hominum sex per quamlibet compagnam ad consilium vocatorum et electorum ad brevia secundum formam capitulorum Ianue ultra consiliarios nec non et nos ipsi consiliarii et dicti sex per quamlibet compagnam, nomine et vice comunis Ianue et pro ipso comuni, volentes adimplere que provisa fuerunt per predictum consilium et eciam quedam melius reformare ad utilitatem comunis et illorum qui in dicto mutuo solvent vel solvisse scriptum reperietur in cartulario comunis, vocatis primo uno per compagnam et duobus iudicibus secundum formam capitulorum Ianue, videlicet Willelmo Malono Soldano, Lanfranco Rubeo de Volta, Alberto Castanea, Montanario Guercio, Andriolo de Nigro, Iacobino de Mari, Petro Dentuto et Paschali Traverio et duobus iudicibus, videlicet Bertholino iudice et Symone Tartaro, et per eos diligenter viso et examinato presenti instrumento, quibus placuit hoc presens instrumentum sic fieri ut in eo plenius continetur, statuimus et ordinamus quod *** novo creetur et imponatur et in solutum tradatur illis qui in hoc mutuo conferent per se vel alios certus redditus in hac forma, videlicet quod de cetero a festo Purificacionis beate Marie proximo in antea colligantur et colligi debeant per comune Ianue denarii duo de qualibet et pro qualibet mina grani et de qualibus et pro qualibet mina cuiuslibet bladi et frugum sive fructuum pro qua et de qua comune Ianue colligit seu colligere consuevit seu colligi facere denarios sex pro mina et denarius unus colligatur similiter de qualibet et pro qualibet mina cuiuslibet bladi et fructuum seu frugum pro qua colliguntur seu colligi consueverunt denarii tres pro comuni ita quod eo modo et forma et eo iure per comune percipiantur dicti duo denarii de illis rebus de quibus vel pro quibus percipi consueverunt denarii sex sicut percipiuntur illi denarii sex et denarius unus percipiatur de qualibet mina sicut percipiuntur denarii tres et pro illis et de illis rebus ita quod ubicumque pro comuni Ianue, tam in civitate quam extra, ubi colligebantur denarii sex pro mina et ex quibuscumque rebus colligantur denarii octo et ubicumque et ex quibuscumque colligebantur denarii tres colligantur denarii quatuor et ubicumque et ex quibuscumque colligebantur denarii quatuor colligantur denarii quinque ita quod de qualibet minori quantitate quam de mina per eandem racionem colligatur de omnibus et singulis rebus, scilicet pro rata, eodem modo et forma quo et qua denarii sex colligi consueverunt, predictum itaque ius imponendum et de novo creandum percipiendi et colligendi dictos denarios duos pro qualibet mina de rebus de quibus colligi consueverunt denarii sex et denarium unum pro qualibet mina de illis rebus de quibus colligi consueverunt denarii tres vel denarii quatuor et si minus mina de aliquibus rebus per eandem racionem, percipiendi minus per eandem racionem. Quod quidem ius et quem introitum presencialiter imponemus et imponere promittimus pro satisfaciendo et solucione facienda illis qui in dicto mutuo conferunt, sive pro se sive pro aliqua alia persona, ita ut imponi debet et secundum quod dictum est cum omnibus proventibus et utilitate et comodo quod ex dicto introitu seu redditu de novo imponendo haberi et percipi poterit tam in civitate Ianue quam in districtu, scilicet a Cogoleto usque Portumveneris et a iugo versus mare, comprehensis dictis locis, scilicet in illis locis tamen ubi denarii sex colligi consueverunt pro mina grani. Damus et concedimus vobis, Petro de Nigro iudici et Symoni Tartaro, recipientibus nomine et vice omnium et singularum personarum que in dicto mutuo conferent seu scriptum reperietur in cartulario comunis mutuasse seu solvisse in ipso mutuo pro se vel alia persona, quarum omnium negocia geritis in hac parte, in solutum pro libris triginta milibus ianuinorum quas pro ipso mutuo solvere debetis et tenemini vos et alii, cuius nomine supradicta facitis, ita quod illud ius percipiendi et habendi dictos duos denarios de qualibet mina pro illis et de illis rebus pro quibus solvi consueverunt denarii sex et pro qualibet mina pro illis et de illis rebus pro quibus solvi consueverunt denarii tres vel quatuor denarium unum et si minus essent minus perciperetur ad eandem racionem ita quod dictos denarios duos et denarium unum habeatis et percipiatis de qualibet et pro qualibet mina ab omnibus et singulis personis et de omnibus et singulis rebus a quibus et de quibus denarii sex supradicti consueverunt colligi quomodocumque et qualitercumque et eo modo et forma ita quod omnes proventus et omnis utilitas et omne comodum et incomodum dicti introitus et dicti iuris ad vos et illos, qui in dicto mutuo solvisse reperientur, spectet per soldum et libram dividendus ita quod qui plus mutuaverit plus iure habeat pro rata in dicto introitu et utilitate, comodo et incomodo. Quod quidem ius et quem introitum, nomine et vice comunis Ianue, vobis ex predicta causa concessum perpetuo legitime defendere et auctorizare promittimus ab omni persona, collegio et universitate et non pati quod per aliquam personam in ipso iure habendo et utilitate omni habenda fiat vobis vel illis aliqua molestia et specialiter promittimus vobis, recipientibus tam nomine vestro quam aliorum quorum negocia geritis in hac parte, quod aliquam peccuniam que de dicto introitu percipietur non tangemus vel accipiemus nec tangi nec accipi permittemus nec pro comuni nec pro aliqua alia persona, sed illam dimittemus libere consulibus salis colligere et percipere dividendam inter omnes et singulos qui in dicto mutuo conferent per soldum et libram proporcionaliter pro rata cuiuslibet quantitatis quam unamque persona in dicto mutuo conferet sive pro se sive pro alio sive ius ab illo acquiret. Insuper per pactum incontinenti appositum promittimus et convenimus vobis quod dictum introitum colligi et percipi faciemus, nomine vestro et aliorum qui in dicto mutuo conferent, per consules salis vel per illos qui colligent denarios sex pertinentes ad comune ita quod comune teneatur et debeat dictum ius incantari facere cum aliis denariis sex pertinentibus ad comune et si comune non incantaret denarios sex ad ipsum comune pertinentes, teneatur et debeat dictum comune et potestas qui pro tempore fuerit colligi facere dictum introitum in solutum datum eo modo et forma qua colligentur denarii sex ad comune pertinentes sine aliqua dacita vel salario prestando de dicto introitu in solutum dato. Et si comune non colligeret vel colligi non faceret seu incantaret vel removeret in totum vel in parte dictos denarios sex pertinentes ad comune, quod nichilominus ius predictum vobis in solutum datum et quod statim imponi debet debeat salvum et integrum remanere vobis et aliis quorum negocia geritis et colligi pro vobis et ipsis et dividi quod superius dictum est ita quod nullo modo qui dici vel excogitari possit ius predictum deb<e>at diminui et quod faciemus et curabimus ita et sic quod per consules dividentur omnes introitus et proventus et quicquid percipietur ex predictis duobus denariis et ex uno denario colligendis in forma prescripta quater in anno, scilicet de tribus in tribus mensibus, scilicet dando cuilibet persone de ipso introitu seu de ipsis proventibus seu peccunia que colligetur quantum quemlibet continget habere debere, facta racione de eo quod dividi debebit cum eo quod in dicto mutuo dederit, sive pro se sive pro alio per solidum et libram, ita quod nullum impedimentum fieri possit aliquo modo vel debeat quin talis divisio fiat, acto eciam expressim in presenti contractu tam in principio quam in medio et in fine, cum sic ordinatum fuerit per consilium, quod si contingeret colligi minus libris triginta milibus de dicto mutuo, quod in dicto introitu et in eo quod percipietur ex dicto introitu comune Ianue habeat et habere debeat certam partem, scilicet tot loca quotiens libre centum deficient et pro rata, si minus deficeret in mutuo ad complementum librarum triginta milium, ita quod comune habeat in dicto introitu columpnam pro tanta quantitate quanta deficeret ad colligendum de mutuo usque in libris triginta milibus et consules salis semper, quando facient divisionem, retineant et retinere possint de ipsis proventibus et peccunia pro tanta quantitate de quanta erit columpna comunis. Si autem mutuum ascendet libras triginta milia vel ultra, debeant omnia que percipientur et habebuntur de ipso introitu pertinere perpetuo, ex dicta causa, in solutum dacionis ad vos et illos quorum negocia geritis et ad illos in quos transferre voluerint et inter eos dividi perpetuo per consules salis, ut dictum est, per solidum et libram de tribus in tribus mensibus ita quod si de mutuo colligetur libras triginta milia vel ultra, quod comune nichil percipere debeat, sed fieri debeat divisio solummodo de dictis introitibus inter illos qui in dicto mutuo per se vel per alium solverint nec pro illis qui nichil solverint nichil possint percipi per comune nec per aliam personam, sed totum id quod colligetur cedat et dividatur ad utilitatem illorum qui solverint vel qui habebunt iura solventibus, de quo iure et introitu ex nunc, postquam fuerit impositum et creatum, vobis possessionem et quasi tradidisse confitemur, incipiendo tamen ad colligendum a tempore predicto in antea pro vobis et vestro nomine ad vestram utilitatem per consules supradictos qui per tempora erunt vel, si non essent consules, per alios ydoneos viros per vos eligendos vel participes eligendos, constituentes nos illud ius vestro nomine tenere et precario possidere quam cito illud ius fuerit impositum et creatum, dantes ex nunc vobis licentiam possidendi et querendi quam cito dictum ius fuerit impositum et creatum, quod quidem imponere et creare promittimus statim completo presenti instrumento. Insuper per pactum incontinenti appositum promittimus et convenimus vobis, dicto nomine, quod faciemus et curabimus ita et sic quod per successores nostros predicta omnia et singula attendentur et observabuntur et quod per emendatores qui primo fient seu creabuntur per comune Ianue fiet capitulum speciale per quod statuetur et ordinabitur quod predicta omnia et singula debeant observari et quod potestas vel aliquis officiarius non possit in aliquo contravenire vel dicere ad penam sindicacionis librarum mille et quilibet consiliarius qui contradiceret vel allegaret amittere debeat libras ducentas et quelibet alia persona libras centum quas potestas illi auferre teneatur sub pena predicta librarum mille sindicacionis tociens quociens aliqua persona contrarium diceret vel allegaret. Que omnia promittimus, nomine et vice comunis Ianue, vobis predictis, stipulantibus tam nomine vestro quam nomine illorum quorum negocia in hac parte geritis, attendere, complere et observare sub pena marcharum decem milium boni argenti et obligacione bonorum comunis, ratis manentibus omnibus et singulis supradictis. Et Enricus cintracus iuravit in anima dicti domini vicarii et octo et consiliariorum infrascriptorum omnia supradicta et singula attendere et observare et attendi et observari facere. § Nomina autem consiliariorum et dictorum sex sunt hec: Luchas de Grimaldo, Guido Spinula, Lanfrancus Gatilusius, Luchetus Gatilusius, Nicola Embriacus, Thomas de Nigro, Obertus de Grimaldo, Symon de Camilla, Daniel Spinula, Ansaldus Falamonica, Symon Tartaro, Castellinus de Castro, Matheus Pignolus, Enricus Nepitella, Petrus Embriacus, Rubeus de Volta, Iacobus Malocellus, Symon Grillus, Franciscus de Camilla, Fulcho Iacharias, Guillelmus Balbus de Castro, Materinus de Guisulfo, Obertus Cavaruncus, Fredericus de Sancto Ginexio, Marinetus Adalardus, Andriolus Embriacus, Lanfrancus Pignolus, Lambertus Fornarius, Ogerius Scotus, Bonifacius Picamilium, Guillelmus Barcha, Obertus Aurie, Willelmus Arcantus, Iacarias de Castro, Enricetus Spinula, Nic(olaus) de Gisulfo, Daniel Aurie, Andriolus Tartaro, Nic(olaus) Porcus, Bonusvassallus Nepitella, Ans(aldus) bancherius, Delomede Maniavacha, Iacobus Suppa, Obertus Advocatus, Paganus Cavaronchus, Symon de Quarto, Guido Longus, Bonusvassallus Ususmaris, Lanfrancus Ventus, Clericus Lercarius, Rubaudus Spanella, Guillelmus de Mari, Guillelmus bancherius, Ugolinus Streiaporcus, Obertus de Balneo, Nic(olaus) de Riparolia, Iohannes Albericus, Petrus Straleria, Conradus de Cruce, Iacobus Rizhardus, Nic(olaus) de Volta, Thomas Lavagium, Obertus Bonaventura, Tignosus de Lagneto, Guillelmus Lercarius, Franciscus Ceba, Iohanninus Straleria, Iacobinus Bestagnus, Symonetus Streiaporcus, Faciolus de Mari, Enricetus Malocellus, Marchus de Albario, Marinus Embronus, Ans(aldus) de Asture, Petrus Boiachensis, Symon de Baldizono, Ingo Galleta, Ansuisius Cartagenia, Ans(aldus) Lecavelum, Amantinus Gallus, Lanfranchinus de Cruce, Symon de Petra, Abrainus Pilavicinus, Enricetus Vicecomes, Andr(eas) Bonacia, Calvus Respetus, Benvenutus Toxicus, Bonifacius de Tiba, Guillelmus Malfiliaster, Iacobus Calvus, Iacobus Rubeus de Fontana, Bertholinus Dentutus, Thomainus de Grimaldo, Guillelmus Andree, Obertus de Vignali, Ans(aldus) Aurie, Lanfrancus de Carmadino, Marinetus de Marino, Symon Bonaventura, Octolinus de Nigro, Marinus Ususmaris, Manuel Castagna, Guillelmus Sardena, Gabriel de Grimaldo, Thomainus Soldanus, Fulcho de Castro, Willelmus Formagus, Iacobus Ususmaris, Bonifacius de Plathealonga, Symon Streiaporcus, Iacobinus Bassus, Nic(olaus) de Savignono, Delome de Sauro, Andriolus Calvus, Lanfrancus Ricius, Petrus Arcantus, Lanfrancus Grillus, Symon Picamilium, Ido de Murta, Ogerius Embronus, Lanfrancus Bulborinus, Iacobus Panzanus, Iacobus Parpaionus, Murrinus Malocellus, Iacobus de Gualterio, Ferrarius Ceba, Faravel Cigala, Guillelmus de Camilla, Enricus de Vignono, Thomas Ardimentum, Ans(aldus) Datalus, Desideratus Vicecomes, Iacobus de Mari, Bertholinus iudex et Andriolus de Nigro. Actum Ianue, in palacio heredum quondam Oberti Aurie, ubi regitur curia potestatis, M°CC°LXIII°, indic(tione) Vª, die XXI septembris, inter nonam et vesperas. Testes magister Albertus de Casali, Lodisius Calvus notarius, Iacobus Fontana notarius, Clericus, executor potestatis, et Petrus Marrus, miles et socius potestatis.

(S.T.) Ego Gabriel Capriata, notarius sacri Imperii, ut supra exemplificavi, registravi et in publicam formam redegi a publico instrumento in pergameno scripto et exemplificato per Deodatum Bonacursi notarium, M°CC°LXXXIIII°, de cartulario instrumentorum compositorum manu Guillelmi Paiarii notarii quondam predictis millesimo et die, de mandato quoque domini Michaelis de Salvaticis, Ian(uensis) civitatis potestatis, statuentis, laudantis et pronunciantis predictum exemplum obtinere debere perpetuam firmitatem et eandem fidem facere coram quocumque magistratu ac si de eius mandato factum esset et de auctoritate, ad postulacionem magistri Sorleoni Calvi medici, pro se et aliis participibus dicti introitus, presentibus testibus Lanfranco de Vallario et Bernabove de Porta notariis, M°CC°LXXXV°, indic(tione) XIIª, die XXIII octubris.

Società Ligure di Storia Patria,
«I Libri Iurium della Repubblica di Genova»,
Vol I/5, a cura di Elisabetta Madia,
Genova 1999,
pagg. 197-203.